Инфоурок Другое КонспектыНохчийн меттан йиллина урок "Лийрбоцурш" 5 класс чеченский язык

Нохчийн меттан йиллина урок "Лийрбоцурш" 5 класс чеченский язык

Скачать материал

Нохчийн меттан йиллина урок

5 класс

 

 

   Хьехархо: Даудов Г. Х.

 

  Дешархо: Хамбулатова Зайншарифа.

 

Урокан ц1е. Ахматова Раиса Солтмурадовна

«Лийрбоцурш».

 

                                                                Урок д1аяхьар.

 

   Ι. Урокан болх д1ах1оттор.

 

   ΙΙ.  Маршалла хаттар.

 

 

    III. 1алашо: нохчийн матте, къоман историга безам алсамбаккхар; кхетош-кхиоран болх бар; г1иллакх-оьздангалла дийцаре дар; Даймахке болу безам кхиор;  иштта д1аяханчу а, карарчу заманан турпалхойн ц1ераш йовзийтар.

 

       

3. Мотиваци.

Х1ора къоман а шен мотт бу. Къаьмнаш вовше довзийтархьама  кхоьллина ду меттанаш. Вайниг нохчийн мотт бу, вай цуьнах ненан мотт олу.  Иштта маттехула вай даима хьехабо бицбан йиш йоцу вайн къоман турпалхой! Турпалхо — иза массо а аг1ор шех масал эца дог1у стаг ву. Цо шен г1уллакхал хьалха — нехан г1уллакх доккху. И декхар цо ша-шена т1елаьцна хиларна лору иза деза а, сийлахь а.

 

    Хьанна лерина ду-те вайн таханлера хьехарсахьт?

 

 

Кроссворд.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

1. Х1етало такхийна метал?

 

 

 

 

 

 

 

 

2. Некъ бохучу дешан синоним?

 

 

 

 

 

 

 

 

3. НР куьйгалхочун ц1е?

 

 

 

 

 

 

 

 

4. Вайн турпалхоша къийсинарг?

 

 

 

 

 

 

 

 

5. Рог1ехь д1ах1иттийначу элпех олу....

 

 

 

 

 

 

 

 

6. «Стигал» бохучу дешан антоним?

 

 

 

 

 

 

 

 

7. Обарг Зеламха схьаваьлла юрт?

 

 

 

 

 

 

 

 

8. Гергарчу дешнийн юкъара дакъа?

 

 

 

 

 

 

 

-Коьрта дош муьлха ду?

    Хьанах олу вай турпалхо?

    Хьайна бевзачу турпалхойн ц1ерш яха.

 

 

5.      Презентаци гайтар.

 

6.      Презентацех хаам балар.

- Х1ун ала мегар ду царах?

    Турпалхой леш бац.

 

    Даймахкана дIаделла цара шайн къона дахар. МостагIчунна тIехь толам боккхуш, тIеман арахь эгна уьш. Даймохк Iалашбеш, халкъана паргIато йоккхуш велларг адамийн дегнашкахь гуттаренна а вуьсу, тIекхуьучарна ма-сал хуьлий лаьтта цуьнан цIе. Цундела аьлла  турпалхойх "Лийрбоцурш", адамашна уьш цкъа а бицлург цахилар ч1аг1деш.

 

    Урокан ц1е х1ун ю аьлла хета хьуна?

    Турпалхой, лийрбоцурш.

    Нийса бах.

    Х1инца вай хьовсур ду видео-ролике.

  

 

7. Яздархочун кхолларалла йовзийтар.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Нохчийн халкъан поэтесса Ахматова Раиса йина 1928-чу, шарахь 30 декабрехь Соьлжа – Г1алахь къинхьегамхочун боккхачу доьзалехь. Р. Ахматова дика евзара вайн махкахь а, дозанал арахьа а.

Стихаш язъян йолаелла Соьлжа – Г1аларчу хьехархойн у училищехь доьшуш йолуш. Цуьнан байтийн хьалхара «Хьоме республика» гулар араелира 1958-чу шарахь. Х1етахь дуьйна нохчийн а, оьрсийн а меттанашкахь 30 сов стихийн гулар зорбане яьлла поэтессин («Дикалла», «Сан седа», «Цхьанакхетар», «Откровение», « Лунной тропою»,   " "Поющая чинара», «Шовданан йистехь». Ахматова Раиса кхоллараллехь йоккха меттиг д1алоцуш ю вайнехан зударийн дахаррий, ойланашший, сатийсамашший гайтаран тема. Иза нохчийн зударех дуьххьара яра зударшна ламанхошна орцахъяьлларг. Къаьсттина дагах хьакхалуш бу цо шен дукхах йолчу произведенешкахула  чекхбоккачу  Даймахке, нене болу безам .Р. Ахматовас жигара дакъалоцура республикан а, юкъараллин а дахарехь. Иза дуккха а шерашкахь Нохч – Г1алг1айн яздархойн Союзан правленин председатель а, Нохч – Г1ал1айн АССР – н Лакхарчу Советан председатель а лаьттира. 1992-чу шарахь дуьйна вайца йоцуш ю Раиса, амма вайца ю цуьнан сирла поэзи.

8. Дешнаш т1ехь болх.

Лийрбоцурш — бессмертные.

Аьгна -  выдолбленный.

Нур  -  луч; сияние.

Чурт, х1оллам — памятник, обелиск.

 9. «Лийрбоцурш» стихотворени хьехархочо ешар.

              Чурт аьгна кошана дуг1уш,

Цунна т1ехь терахьаш къеста...

Эгна дай бакъ толар къуьйсуш,

Дуьнен чохь церан нур кхерста.

 

Кошахь берш цкъа дийна хилла,

Баккхийбеш доьзалах шешан.

Вайн дуьхьа уьш х1аллакьхилла,

Сий дийр ду вай даим церан!

 

Х1ан-х1а, шу дицлур дац тхуна,

Шух 1емаш некъ бийр бу оха.

Лаьтта т1ехь ирс лоьхучунна

Шух 1амар оьшуш ду ч1ог1а.

 

Оха шух дозалдо, к1ентий,

Парг1ато аша елла тхуна.

Г1ийлачийн хилла вежарий,

Х1ора шух хьоме ву суна.

 

10.         Керлачу коьчалх доьзна хаттарш:

1.      Муха хийтира хьуна х1ара стих?

2.      Муха к1ентий хилла уьш?

3.      «Лийрбоцурш» бохучух муха кхета хьо?

 

          11. Стихотворени дешархочо ешар.

 

12. Физминот (1имран 1усмановн «Къонаха» ц1е йолу иллин видео ролик гойту).

 

 

 

13. Кицанех ловзар.

 

 

 

 

 

 


Тоьпо цхьаъ бен ца вийна......

Т1амо к1ант ца вина......

 

 

 

14.      Урокан жам1 дар.

- Стенах лаьцна дийцира вай тахана урокехь?

- Таханлера уроках х1ун пайда ийцира ахь?

 

15.     РЕФЛЕКСИ ЯР.

 

 

 Суна хиира …..

 Таханлерчу урокехь суна карладелира...

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


XII.     Ц1ахь бан болх.

 

Харжа...........

 

1.Яздархочун дахар а, кхолларалла хаа.

2.«Лийрбоцурш»

стихотворени дагахь 1амор,схьайийцар.

3.Т1емалочун  сурт диллар.

 

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Нохчийн меттан йиллина урок "Лийрбоцурш" 5 класс чеченский язык"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Медиатор

Получите профессию

Копирайтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 167 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 05.04.2019 3844
    • DOCX 285.7 кбайт
    • 55 скачиваний
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Даудов Гилани Хаважиевич. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Даудов Гилани Хаважиевич
    Даудов Гилани Хаважиевич
    • На сайте: 4 года и 11 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 33293
    • Всего материалов: 11

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Технолог-калькулятор общественного питания

Технолог-калькулятор общественного питания

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Библиотечно-библиографические и информационные знания в педагогическом процессе

Педагог-библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 458 человек из 66 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Руководство электронной службой архивов, библиотек и информационно-библиотечных центров

Начальник отдела (заведующий отделом) архива

600 ч.

9840 руб. 5900 руб.
Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Организация деятельности библиотекаря в профессиональном образовании

Библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 282 человека из 66 регионов

Мини-курс

Экономика и управление

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Цифровые валюты и правовое регулирование

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Управление коммуникациями в кризисных ситуациях

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе