Таблицы по башкирскому языку

КИЛЕШТӘР

hораузары

hүззәр

Төп килеш

кем? нимә ?

ташсы, таш

Эйәлек килеш

кемдең? нимәнең?

ташсының, таштың

Төбәү килеш

кемгә? нимәгә?

ташсыга, ташка

Төшөм килеш

кемде? нимәне?

ташсыны, ташты

Сығанак килеш

кемдән? нимәнән?

ташсынан, таштан

Урын – вакыт килеш

кемдә? нимәлә?

ташсыла, ташта

Сифат дәрәжәләре

Төп дәрәжә

Сағыштыру дәрәжәhе

Артыклык дәрәжәhе

Азhытыу дәрәжәhе

кара

карарак

кап-кара

караhыу

кызыл

кызылырак

кып-кызыл

кызғылт

йәшел

йәшелерәк

йәп-йәшел

йәшкелт

Исемдәрзең эйәлек заты менән үзгәреше

берлек hан

күплек hан

1 зат

Минең кулым,ручкам,

1 зат

беззең кулыбыз,ручкабыз

(был предметтар hөйләүсенеке)

2 зат

hинең кулың,ручкаң

2 зат

hеззең кулығыз,ручкағыз

(был предметтар тыңлаусыныкы)

3 зат

уның кулы,ручкаhы

3 зат

уларзың кулы,ручкаhы

(был предметтар ситтәге кешенеке)

ВАРИАНТЫ

ПАДЕЖНЫХ ОКОНЧАНИЙ

Последняя буква слова в именительном падеже

Падежи

Оконч.

Мн.ч.

Родит.

падеж

Дат.

падеж

Винит.

падеж

Местн.-

врем. падеж

Исходн.

падеж

1.

а(я), ә, ы, э (е), о, ө

-ның,

-нең,

-ноң,

-нөң

-ға,

-гә

-ны,

-не,

-но,

-нө

-ла,

-лә

-нан,

-нән

-лар,

-ләр

2.

л, м, н, ң, з, ж

-дың,

-дең,

-доң,

-дөң

-ға,

-гә

-ды,

-де,

-до,

-дө

-да,

-дә

-дан,

-дән

-дар,

-дәр

3.

б, в, г, д, к, к, п, с, ς, т, ф, х, h, ц, ч, ш, щ

-тың,

-тең,

-тоң,

-төң

-ка,

-кә

-ты,

-те,

-то,

-тө

-та,

-тә

-тан,

-тән

-тар,

-тәр

4.

з, й, р, у, ү, и

-зың,

-зең,

-зоң,

-зөң

-ға,

-гә

-за

-зә

-за,

-зә

-зан,

-зән

-зар,

-зәр

ЗАТ АЛМАШТАРЫНЫҢ КИЛЕШ МЕНӘН ҮЗГӘРЕШЕ

СКЛОНЕНИЕ ЛИЧНЫХ МЕСТОИМЕНИЙ

ЕДИНСТВЕННОЕ ЧИСЛО

МЕСТОИМЕНИЯ

1.

Төп

мин – я

hин – ты

ул – он

2.

Эйәлек

минең – у меня

hинең – у тебя, твой, твои

уның – у него, его

3.

Төбәү

миңә - мне

hиңә - тебе

уға – ему

4.

Төшөм

мине – меня

hине – тебя

уны – его

5.

Урын-вакыт

миндә - у меня, во мне, на мне

hиндә - у тебя, в тебе, на тебе

унда – у него, в нем, на нем, там

6.

Сығанак

минән – от меня, из меня, с меня

hинән – от тебя, из тебя, с тебя

унан – из него, с него

МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО

ПАДЕЖИ

МЕСТОИМЕНИЯ

1.

Төп

без – мы

hез – вы

улар – они

2.

Эйәлек

беззең – у нас, наш, наши

hеззең – у вас, ваш, ваши

уларзың – у них, их

3.

Төбәү

безгә - нам

hезгә - вам

уларға – им

4.

Төшөм

беззе – нас

hеззе – вас

уларзы – их

5.

Урын-вакыт

беззә - у нас, в нас, на нас

hеззә - у вас, в вас, на вас

уларза – у них, в них, на них

6.

Сығанак

беззән – от нас, из нас, с нас

hеззән – от вас, из вас, с вас

уларзан – от них, из них, с них

ХӘБӘР ҺӨЙКӘЛЕШЕ. ҮТКӘН ЗАМАН

ИЗЪЯВИТЕЛЬНОЕ НАКЛОНЕНИЕ. ПРОШЕДШЕЕ ВРЕМЯ

ЕДИНСТВЕННОЕ ЧИСЛО

1-е л. бар-зы-м ходил

2-е л. бар-зы-ң ходил

3-е л. бар-зы ходил

МНОЖЕСТВЕННОЕ ЧИСЛО

1- е л. бар-ҙы-к ходили

2- е л. бар-зы-ғыз ходили

3- е л. бар-зы-лар ходили