Күнтізбелік-тақырыптың
жоспардың
сабақ жоспары
№______
Топ
атауы
|
|
|
|
|
Өткізілген
күні
|
|
|
|
|
Сабақтың
тақырыбы: Қазақ тілі- кемелденген тіл.
Тілдің грамматикалық дамуының көрсеткіштері
Сабақтың
мақсаты :
а) қазақ тілі –кемелденген екендігі және тілдің грамматикалық дамуының
көрсеткіштері туралы түсінік бере отырып, қазақ тілінің мәртебесін аяққа баспай
қашанда биік ұстауға үйрету;
ә) Оқушылардың бойына әдептілік,инабаттылық,қарапайымдылқ қасиеттерін
қалыптастыру;
б) Сабақ барысында оқушыларды сауаттылыққа
баулу,
Сабақтың
түрі : жаңа сабақты
игерту
Сабақтың
әдісі : сұрақ-жауап,шығармашылық
іздену
Сабақтың
көрнекілігі : кеспе қағаздар, таблицалар
Пәнаралық
байланыс : әдебиет, орыс тілі
Сабақтың
барысы :
а) Ұйымдастыру кезеңі :
Оқушылармен амандасу,түгелдеу,оқу құралдарын тексеру.Сыныптың тазалығына көңіл
бөлу.Оқушылардың зейінін сабаққа аудару.
Ә) Үй тапсырмасын пысықтау :
6-тапсырма.
Мәтінді оқып шығып , жазба тіліміздегі қандай әліпбилерді пайдаланғанымызға
назар аударыңыз. Қазақ жазуының бір әліпбиден екінші әліпбиге көшуінің себептері
немен байланысты деп ойлайсыз? Бұл жөнінде өз пікіріңізді жазыңыз.
Фонетика
саласы қандай тақырыптарды зерттейді? Қарамен жазылған сөзге жазбаша толық
фонетикалық талдау жасаңыз.
Біз
пайдаланған әліпби түрлері 56 бет (авт Уәли Н.)
б)
Жаңа сабақты түсіндіру.
1-тапсырма.
Мәтінді түсініп оқыңыздар.
ҚАЗАҚ
ТІЛІ - КЕМЕЛ ТІЛ
Тілдің
кемелдігін көрсететін негізгі белгілердің барлығы қазақ тілінің құрылым
жүйесінен толық табылады.
Грамматика жүйесінде сан , сапа, себеп-салдарлық, қатыстық, қимылдың өту сипаты
т.б.мағыналардың болуы грамматикалық құрылымының дамығандығын көрсететін
негізгі белгілер болып табылады. Грамматикалық құрылыстың ежелден келе жатқан
негізгі жүйелері қазақ тілінде барынша тұрақты екені байқалады.
Дамыған тілдің негізгі белгілерінің бірі – сөз байлығы. Сөз байлығы
дегеніміз тек сандық көрсеткіш қана емес, ол, ең алдымен, сөз алуандығы деген
ұғымды қамтиды. Ал сөз алуандығы дегеніміз не? Әдетте, тілде ақиқат
дүниедегі әрбір зат, құбылыстың бас -басныа телінгенатаулары бар. Олар әрбір
затты даралап көрсетеді (изен, жусан, тырнақ, саусақ, шынтақ т.б.)
сонымен қоса, ең бастысы, олардың басын бір ұғымға жинақтайтын (қараот; қол
тәрізді) атаулардың (білім, өнеге, тәрбие, ұғым, өнер т.б.) сондай -аө
сезім -күйді көрсететін (монтию, жайраңдау, томсыраю, күлімсіреу т.б.
тәрізді) сөздермен қоса ой-танымдық (интеллектуалдық) мазмұндағы (қанағат,
абырой, ар-ұят, адамгершілік тәрізді) сөздің болуы, қазақ тілі лексикалық
жүйесіндегі сөздің алуантүрлілігі сөз байлығының сапасын көрсетеді.
2-тапсырма.
Мәтінді оқып, мазмұнын айтып беріңіз. Жалпыхалықтық тілдің сөз
байлығын арттыруға қандай құбылыстар себеп болады?
Қандай
кірме сөз сөз байлығына жатпайды? Сөз тазалығына нұқсан келтіретін жағымсыз
қолданыстар туралы күнделікті өмірден мысал келтіріңіз. Өзіңіз тұрған аймақтың
адамдары шұғылданатын кәсібіне байланысты қандай атауларды қолданады?
Ана тіліміздің қасиетін түсіну – басты
парызымыз.
59 бет (авт Уәли Н.)
3-тапсырма. Шекер
сөзінің төркіні туралы әңгімелеп беріңіз. Шекер сөзінің халыө
тіліндегі, әдеби тілдегі синонимдерін көрсетіңіз. Шекер сөзіне толық
фонетикалық талдау жасаңыз.
Шекер 61 бет (авт Уәли Н.)
4-тапсырма.
Мәтіннен сезім күйді білдіретін сөздерді теріп жазыңыз. Оларды ой – танымдық
атаулармен салыстырыңыз. Өзіңіздің туған не тұрған жеріңіздің бір мезгілдегі
табиғат көрінісін суреттеп жазыңыз.
Есіл бойында 62
бет (авт Уәли Н.)
5-тапсырма. Сөйлемдерден
фразеологиялық тіркестерді көшіріп жазыңыз, оған мағыналық түсінік беріңіз.
Тұрақты сөз тіркестерінің тіліміздің көркемдік құрал ретіндегі қызметіне талдау
жасаңыз.Тапсырмалардан төл сөзді сөйлемдерді тауып, тыныс белгілеріне түсінік
беріңіз. 63 бет (авт Уәли Н.)
Қорытынды
Үйге тапсырма 6-тапсырма.
Төменде берілген үлгіні негізге алып, ауыспалы мағыналы сөзге байланысты тест
сұрақтарын әзірлеңіз.
Үлгі:
1.Ауыспалы мағыналы сөзді табыңыз.
А)ақ көйлек
Ә)істің ақ, қарасы тексерілді
Б)жігерлі адам
В)қара киім
Г)қызыл шапан
64 бет (авт Уәли Н.)
Бағалау
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.