А.Ш.Чонгъарлы «Далгъа». Денъиздеки афатнынъ аджайип левхасы. Денъизнинъ ифаделенювинде языджынынъ усталыгъы.

 Мевзу:  А.Ш.Чонгъарлы  «Далгъа». Денъиздеки афатнынъ аджайип левхасы. Денъизнинъ ифаделенювинде языджынынъ усталыгъ Макъсатлар:

1.      Предмет макъсатлары. Эсернен таныштырув, эсас мевзусыны бельгилев, тасвирий васталарыны тапып эмиетини алнамакъ; инсаннынъ этрафтаки аятнен багьы ве табиатнынъ гузеллиги, онынъ аджайип левхаларыны акс эттирюв;

2.      Метапредмет макъсатлары:

Коммуникатив: айткъанларыны динълемеге огренмек, озь фикирлеринен пайлашмагъа бильмек;

Регулятив: мустакъиль шекильде мезвуны, макъсатларыны бельгилемек, эсас малюматны айырмагъа ве оннен къулланмагъа бильмек;

Бильгилев: янъы малюматларнен таныш олмакъ, дерс девамында янъы бильгилернен къулланмагъа бильмек, тюшюнджелерини исбатламагъа бильмек;

Шахсий макъсатлар: бильгилерге, тилимизге, янъы мевзугъа авеслик догъурмакъ, севги ашламакъ, ватанперверлик дуйгъусыны арттырмакъ, табиатны къорчаламагъа чагъырув

.

Донатма: презентация, ресимлер, дерслик.

Дерснинъ шиары: «Табиатнынъ джанлы тилини анъласанъ,айтырсынъ сен: «Дюнья аджайип»!

             Дерснинъ кетишаты:

I. Тешкилий къысым.

1. Ожданынъ сёзю: «Ана киби яр олмаз-Ватан киби ер олмаз», балалар, бу аталар сёзюни насыл анълайсыз? Догъру, эр бир инсанны дюньяда бир анасы ве бир Ватаны бар. Ватан-догъгъан ве яшагъан еринъ, эджатларымызнынъ топрагъы. Ватан акъкъында Осман иджадий вазифе азырлады, Осман, динълеймиз сени.

Балалар, бу инша сизде насыл теэссуратлар къалдырды? Эбет, Къырым-акъикъатен –алтын вадий.

2. (Шум моря ). Эшиткен шувулты нени анъдыра? Не себептен денъиз бойле шувулдай?                                                                                Чюнки денъиз далгъалы.                                                                                     Кечкен дерсте насыл икяени окъудыкъ?

Талебелер: А.Ш. Чонгъарлы «Далгъа» икяесини окъудыкъ.  Оджа: Икяени бегендинъиз?Демек, дерсте не япаджамыз?

    II. Янъы мевзу.

Оджа: Бугунь дерсте  бу икяенен танышувны девам этеджекмиз, дерсимизнинъ мевзусы :  «Далгъа». Денъиздеки афатнынъ аджайип левхасы. Денъизнинъ ифаделенювинде языджынынъ усталыгъы.                                                                                     Дерснинъ шиары: «Табиатнынъ джанлы тилини анъласанъ, айтырсынъ сен: «Дюнья аджайип»! 

Дерсте не япаджамыз?

-Аджайип табиат дюньясына даладжамыз, икяени талиль этеджемиз, бу икяени яраткъанда языджынынъ усталыгъыны корермиз.    

Лугъат иши. (Презентация, янъы сёзлер).

Сюкюнет-тынчлыкъ, афат-фуртуна, яр-учурым, джырыкъланып-бурюшип, акъкъуш. (Икяеден бу сёзлернен джумлелерни тапып окъунъыз).

Оджа: Машалла, балалар, янъы сёзлерни яхшы билесиз.                                Шимди исе денъизнинъ аджайип левхаларыны, арекетлерини Мерьем бизлерге такъдим этеджек.  (Проект)

ДЕНЪИЗ- сюкюнетке далгъан, денъизнинъ устю джырыкълангъан, муляйим къыз киби,  арекетке келе,  чырайыны сыта, къутура, кимгедир ачувланды,  яргъа окъталды, устю ешилли-коклю, о шапыра-копюре, денъиз явашлай, гъалиба ёрулды, бельки токътар. (Денъизнинъ арекетлери кимнинъ арекетлерине ошай?)

Оджа: Балалар, бестекярлар, рессамлар  денъизнинъ манзарасыны ненен тасвирлейлер? (давушнен, боя ве фырчынен)  Я языджы ненен?

-Денъиз ве далгъалар, инсан киби, арекет эткенлери тасвирлене. Тильде бойле тасвирий васталаргъа не дейлер? Даа насыл тасвирий васталарны билесиз? Не ичюн муэллиф тасвирий васталарнен къуллана? (Окъуйджыны эеджанландырмакъ ичюн, эсернинъ тилини зенгинлештирмек, онынъ ифадели ве тесирли эте).

Оджа: (Тасвирий васталар) Балалар, бу тылсымлы къутучыкъта олгъан сёзлерде тасвирий васталар сакълангъан, бу сёзлерни окъуп, тасвирий васталарны тапмакъ керексиз.

III. Пекитюв. Балалар, энди исе ишимизни девам этмек ичюн учь группагъа болюнип, чалышаджамыз. Биринджи ве учюнджи вазифени беджермек керек.

IV. Нетидже:                                                                                                                -Балалар, дерске къоюгъан  макъсадымызгъа ириштимиз?   -Аджайип табиат дюньясында сеяатта булундыкъмы?                                                    –Бу дерс сизлерде насыл теэссуратлар къалдырды?  -Табиатны тек севмек я да къорчаламакъта керек?

V. Баалав.                                                                                                                            Эв вазифеси: Денъиз манзарасынынъ ресимини япынъыз. Инша – миниатюра.