Ағашты көркемдеп юдың түрлері.

Тақырыбы: Ағаштыкөркемдепоюдыңтүрлері.

Сабақтыңтақырыбы: Ағаштыкөркемдепоюдыңтүрлері

Сабақтыңмақсаты: Оқушыларғаағаштыкөркемдепоюәдістерінмеңгерту.

Дамытушылық: Оқушылардыңқоликемділігін, іскерлігін, шеберлігінқалыптастыру, ұқыптылыққа, эстетикалықталғамғасайбұйымдыжасаудыүйрету.

Тәрбиелік: Оқушылардыүнемділікке, тиянақтылыққа, көркемдепоябілугетәрбиелеу.

Сабақтыңәдісі: түсіндіру, көрсету, практикалықжұмыс .

Сабақтыңкөрнекілігі: оқулық, дайынбұйымдар,пышақтүрлері, дайынтақтайшалар, нұсқалар, плакаттар, қауіпсіздікережелері.

Қажеттіқұрал-жабдықтар:қарындаш, сызғыш, ағашматериалдары, оюпышағы, балға, ара, қашау, зімпарақағазы, қиылғаноюүлгісі, лак т.б.

Сабақтыңбарысы:

Ұйымдастырукезеңі

а) Оқушыларменсәлемдесу

ә) Сабаққадайындығынқадағалап, қажеттіқұрал - жабдықтарынтексеру.

б) Қауіпсіздікережелерінтексеру.

Жаңасабақтытүсіндіру

Оқушылар, жержүзіндегібарлықхалықтардаою-өрнекөнерікөнезамандардақалыптасып, дамып, бүгінгікүндергедейінөзқасиетінжоғалтпай,ірімәдениетүлгісіретіндежақсысақталған.Халықарасындағышеберлероюарқылысәулеттіғимараттар мен қару-жарақты, т.б. толыпжатқантұрмыстатұтынатын, бұйымдардымәнерлеп, әшекейлепотырған.Оюсөзілатынның ornamentum(орнамент) дегенмағынаныбілдіреді. Балалар, бүгінгісабағымыздаағаштыоюдыңжәнеағаштарданжасалғанбұйымдардыкөркемдепөңдеудіңалуантүрліжасалужолдарынісжүзіндежасаудыүйренеміз.Ағашшеберлеріағаштыңерекшеліктерін, әрағашқатәнқасиеттерінжақсыбілуішарт.Ағаштың:қаттылығы,салмағы,тығыздығы,иілгіштігі,түсіт.б. Ою дегеніміз - бұйымғатүсірілгенөрнектіпышақпенкесуарқылыөңдеунемесебұйымдышабукезіндегіойыпөңдеужұмыстары.

Бедерлеп ою деп тегіс тақтаның бетіне өрнек салуды, шығыңқы етіп жасауды айтады.

Жұмырлап оюда ағаштан тұтас шабылатын келі, келсап, аяқ табақ, ожау сияқты бұйымдарды жасауды айтады. Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі -геометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетінде геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

Геометриялық оюлар – ағаш оюдың кең тараған және ежелден келе жатқан түрі . Үшбұрыш, шаршы, дөңгелекпішіндігеометриялықфигуралардантұратынөрнектерекі, үшжәнетөртқырлыойықтартүріндеорындалады .

1-сурет. Геометриялықрезьбалардыңбазалықэлементтері: а-екіқырлы; б-үшқырлы; в-төртқырлы; г-қисықсызықтытүрінде.

Геометриялықоюлардыңэлементтері.

Геометриялықоюларпышақ, қиғашжүздіжәнежартылайдөңгелекқашауларменорындалатынбірнешенегізгіэлементтерденқұралғанәртүрлікомбинациядантұрады. Геометриялықоюлардағыеңқарапайымэлементтертереңдігі мен еніәртүрлі, түзужәнеқисықсызықтыекіқырлыойықтар. Геометриялықоюдапішіні, өлшеміжәнеорындалутехникасыәртүрліүшқырлыойықтар ( үшбұрыш ) көбіректаралған .

22-сурет.Геометриялық оюлардыңтехникалықорындалуы.

2Екінші тәсіл – өрнектісалғанда, оныңізінпышақпентіліп, өрнектіңжиектерінкөлбеулейжұқалапжоныпалады.

Өрнектітақтайбетінекөшірудіңәдістері:

• Өрнектітақтайбетініңбіршетіненбастап салу әдісі ;
• Өрнектітақтайбетінеортасынанбастап салу әдісі ;
• Тақтайдыңбетінеөрнектітізбектей салу әдісі .

Геометриялықүшқырлыойықөрнектіорындаутехнологиясы :

• а)Теңбүйірліүшбұрыштарданқұралғанөрнектіңтөбесінойықтыңтүбінеқаратаою ;
• б)Шаршыішіндегітеңқабырғалыүшбұрыштардыңтөбелерінойықтыңортасынақарайтереңдетеою ;
• в)Теңқабырғалыүшбұрыштардыңтабандарын батыра ою .

Ағаштыоюарқылыбұйымжасауүшін :

1. Еңалдыменоюүлгісінқағазғасалыпалыпқияды ;
2. Үлгініағаштақтаныңбетінекөшіреді ;
3. Тақтағақарындаштыңізінқуалап ,пышақтыңжүзіменөрнектітүсіруүшінқашаудыжұдырыққатікетіпсығымдапұстап, ішкеқарайнығырлаптартыпоюды ;
4. Екіншікөмекшіқолыңпышақжүзініңкерібағытындаболады ;
5. Дайынөрнекті ,бұйымдытазалау, әрлеу , лактау.

Оқушылараққағазғагеометриялықою-өрнектердіңтүрліүлгілерінсызып, қиюәдістерінорындайды. Верстактаағаштыөңдеужұмысыжүргізіледі.

Оқушыағаштыараменкесу, түрпіментегістеу, зімпараментазалау, қарындашпенбелгітүсіріліп, ойылатынжердіңбойыменсызықтаржүргізіліп, оюпышағыменкертіпойылады, лакпенәрлеужұмыстарынжүргізіледі.Жұмысорындаукезінде қауіпсіздікережелеріқатаңсақталуықажет.

1. Ағаштықолменөңдеукезіндегіқауіпсіздікережелері

Жұмысқадейін

1. Жұмыскиіміңдікиін (фартук, халат).
2. Жұмысқақажеттіқұрал-саймандарыңдытүгендеп, мұқияттексер

(верстактыңқысқышқораптарын, тіреуішінт.б).

3. Жұмысорныңды, саймандарыңдыережегесайорналастыр.
4. Жұмысорныңдаартықешнәрсетұрмасын.

Жұмыскезінде

1. Дайындаманыверстакқамықтапбекіт.
2. Әрамалдыөзінетиістісайманменатқар. Саймандарыңқайралған, әрітұтқасыжарылмағанболсын.
3. Нұсқау карта бойыншаәрамалдарды (кесу, жону, тесу, біріктіру т. б.) өзінетиістіқұралдардыпайдаланыпатқар.
4. Жұмысорныңдыәрдайымтазалапотыр.
5. Жұмыскезіндеалаңдама.
6. Құрал – сайманыңбүлінсеміндеттітүрдеауыстырыпал.

Жұмыстанкейін

1. Жасапжатқанбұйымыңды, материалдардыкезекшігенемесемұғалімгетапсыр.
2. Жұмысорныңдыреткекелтір. Қолменсыпыруға, ауызбенүрлеугеболмайды.
3. Өзіңдіреткекелтір.
4. Шеберханаданмұғалімніңрұқсатыменшық.

Сабақтықорытындылау ,талдау.

Үйгетапсырма : өрнектердіоюдыаяқтау .