Абай Құнанбайұлы "Ғылым таппай мақтанба"

Пәні:		Қазақ әдебиеті		Мектеп:	И.Сүйеубаев атындағы №8 орта мектеп
Күні:		29.11-04.11.2018		Мұғалімнің аты-жөні:	Сатқанова Гүлназ Дүйсенбайқызы
Сынып:		6  «А», «Ә», «Б»		Қатысқандар саны:	Қатыспағандар саны:
Сабақтың тақырыбы		Абай Құнанбайұлы  «Ғылым таппай мақтанба»
Сабақта іске асатын оқу мақсаты (оқу бағдараламасынан сілтеме)		6.1.1.1 - әдеби шығарманың жанрын, фабуласын, сюжетін анықтау; 6.1.2.1 - әдеби шығармада көтерілген әлеуметтік-қоғамдық  мәселені идеясы арқылы түсіндіру; 6.1.3.1 -әдеби туындыдағы кейіпкердің типтерін тек тұрғысынан сипаттау;
Сабақтың мақсаты		Өлең мазмұнын меңгерту, идеясын ашу. Абайдың жас ұрпаққа өмір сүруді үйрету туралы нақыл сөздерін өлеңдерімен салыстыра отырып, оқушы бойына дарытады.  Түйінді ой айта білуге, өзіндік пікір қалыптастыруға жетелеу, шығармашылық ізденісін арттырады.
Жетістік критерийі		ü Шығармадағы тілдік бейнелеу, суреттеу құралдарының  мағынасын анықтайды; ü Авторға  хат, өлең жазады; ü Шығармадағы эпизодтар арқылы тарихи құндылыққа баға береді.
Тілдік мақсаттар		Бұл бөлімде тақырып контекстімен байланыста тілдік дағдылар дамиды. Мен осы көзқараспен келісемін\келіспеймін.
Құндылықтар		Өмір бойы білім алу    Ынтымақтастық    Азаматтық жауапкершілік
Жаһандық азаматтыққа тәрбиелеу		Адами қасиеттерді дәріптей отыра, шығарма құныдылығының барлық халықтар өміріндегі маңыздылығы
АКТ дағдысын қолдану		Интербелсенді тақта аудиовизуалды материалды  демонстрациялауға қолданылады.
Өмірмен байланысы		Шығарма идеясының өмірмен сабақтастығын ұғыну
Пәнаралық байланыс		Тарих, қазақ тілі
Алдыңғы білім		Абай образдылық ерекшелігі
Сабақ барысы
Жоспарланған кезеңдері	Жоспарланған іс-әрекеттер					Дереккөздер
Сабақтың басы 3 минут	Қызығушылықты ояту. Мінез, ерекше қасиеттеріне сай ат қою. Сабақтың мақсаты мен күтілетін нәтижелері айқындалады. Өткенді қайталау Миға шабуыл әдісі арқылы Үй жұмысын тексеру 1        Абайдың шын аты кім? (Ибраһим) 2        Абайдың ақындық  жолы на алғаш есік ашқан кімдер? (әжесі – Зере, анасы – Ұлжан) 3        Лирика деген сөзді қалай түсінесіңдер? Табиғат лирикасы деген не? (Лирика - Лирика - адамның көңіл - күйін, қуаныш - реніш сезімін білдіретін поэзия. Табиғат лирикасы – қоршаған орта, табиғат жайындағы поэзия). 4        Абайдың табиғат лирикасына қандай өлеңдерін  жатқызамыз? («Қыс», «Күз», «Жаз», «Жазғытұры») 5        Абайдың қанша өлеңі, поэмасы, қарасөздері бар? (300-ден астам өлеңі, 3 поэмасы, 45 қара сөзі бар) 6        Кейіптеу дегеніміз не? Абайдың қай өлеңінде кейіптеу кездеседі? (Кейіптеу – жансыз табиғат құбылысын кәдімгі тірі адамға, жан иесіне ұқсатып, жандандыра, құлпырта суреттеу. Мысалы: Абайдың «Қыс» өлеңі). 7        Абай қашан, қай жерде дүниеге келді? (10 тамыз 1845 ж. қазіргі Семей облысының Шыңғыс тауларында Қарқаралыда дүниеге келген). 8        Әкесі Абайдың зеректігін байқағаннан кейін оны қандай оқуға берді? ( 10 жасқа толған соң Семейдегі Ахмет Риза медресесіне береді.) /10 мин/ Абай Құнанбайұлының туралы тірек сызбаны толықтырып орындауға беремін   Ассоциация құру                            Абай Құнанбайұлы					Слайд
Сабақтың ортасы 2 минут                    7 минут                        10 минут                   13 минут                     2 минут	Мағынаны тану. Ой шақыру. Топпен жұмыс: Келесi сұрақтар арқылы сабақты бекiтемiн. ( слайд) Абай Құнанбаев тақырыбы бойынша арнайы сұрақтар қою. І-қатар ·         Абай Құнанбаев ненің салушысы? ·         Абай Құнанбаев қай жерде білім алған? ·         Оның қандай жазған белгілі шығармаларын білесіңдер? ІІ-қатар ·         Абайдың «Ғылым  таппай мақтанба» өлеңі не  туралы айтылады? ·         Ғылым, өсиет дегеніміз не? ·         Ақын «Ғылым  таппай мақтанба» өлеңінде жастарды неге шақырады? ІІІ-қатар ·         Абай қандай нәрселерден қашық  бол деп үйретеді? ·         «Ғылым таппай мақтанба,Орын таппай баптанба» дегенді қалай түсінесіңдер? ·         Абай білім жолында қалай ізденді? 1. Абай Құнанбаевтың шығармашылығынан шағын деректі фильм көрсету. Абай өлеңдерінің ішінде афоризмдік сөздер көп кездесіп жатады. Бұл өлеңде ақын жастарды өнер-білімге, адамгершілік қасиеттерден мол үлгі алуға шақырады. Адам мінезіне жақсы қасиеттер үйірлетеді. Кез келген нәрсеге құмарта бермей, өмірде өз жолын табуға сілтей отырып, кімнің бойында әділеттік, мейірімділік, қайраттылық болса, мұндай қасиеттер оған жарасып тұрады деген ой айтады. Ол жастарға арнап көптеген өлеңдер жазған. Әр өлеңі нақылға, қанатты сөздерге бай. «Ғылым таппай мақтанба» өлеңінде ғылымға берілудің, ғалым болудың жолдарын әңгімелейді. Ғылым жолына ұмтылған жастарға айтар ақынның ерекше ескертуі бар. Ол – қандай нәрседен қашық болу, қандай нәрсемен дос болу. Ғылым жолы – әділдік жолы. Оны ұстаған адам ескі жолмен жүре алмайды. Олай болса, ақын өлеңін мәнерлеп оқып, жалпы талдау жасайық.  Мәтін мазмұнын жан-жақты талдау. Концептуалдық кесте.  Шығармашылық жұмыс.  1. Екі топ берілген тақырыпты түсінгеніне орай сурет салып, бейнелейді. «Ғылым-білім дегенді қалай түсінесің?» Өзің үшін үйренсең, Жамандықтан жиренсең, Ашыларсың жылма-жыл. Біреу үшін үйренсең, Біреу білмей, сен білсең, Білгеніңнің бәрі – тұл. 2. «Қиық қағаздар сөйлейді». Берілген қиықтардағы сөздерді бір-бірімен байланыстырсаң, әдемі қанатты ой шығады.          Адам баласы адам баласынан ақыл, ғылым, ар, мінез деген нәрселерден озады.         Адамның адамшылығы – ақыл, ғылым, жақсы ата, жақсы ана, жақсы құрбы, жақсы ұстаздан болады. 3. Өлең құрастыру. І топ. Жамандықтан жиренемін...                                    ІІ топ. Адам болып өсемін... Сергіту сәті.  «Бәйге» ойын стратегиясы.  Өтілген тақырыпқа байланысты бірнеше сұрақтар қоямын. (екі топқа алты сұрақтан) Абай қай облыстың тумасы? (Семей)  Абайдың әжесі (Зере) «Дем алысы – үскірік, ая бен қар» қай өлеңінен алынған үзінді? («Қыс») «Дүние қалай етсең табылады» әңгімесінің авторы кім? (Ы.А.)  Абай қай жылы туды? (1845) Абай аударма жасады ма? (иә) «Абай жолы» роман-эпопеясын жазған жазушы кім? (М.Ә.)  Абайдың әкесі (Құнанбай) Абайдың неше қарасөзі бар? (45) Абай ән жазды ма? (иә) «Жалғастыр» ойыны. Білім азбайды,                                              ақыл тозбайды. Білімдіден шыққан сөз,                               талаптыға болсын кез. Білгенің бір тоғыз,                                       білмегенің тоқсан тоғыз. Білекті бірді жығады,                                  білімді мыңды жығады. Кісінің кісілігі киімінде емес,                   білімінде. Білмеген қауып айтады,                              білген тауып айтады Кері байланыс.  ПОПС формуласы  «Менің ойымша, бұл...» «Себебі, мен оны былай түсіндірер едім...» «Оны мен мына мысалдармен дәлелдей аламын...» «Осыған байланысты мен мынадай қорытынды шешімге келдім...» Бағалау. Мұғалімнің пікірі.					http://www.balakai.kz/engimeler/385-atymtay-zhoma-t.html
Сабақтың соңы 3 минут	Рефлексия.					Слайд
Үй жұмысы	Зерттеу. Оқылған әңгімеге ұқсас шығармалар.
Сабақта саралау тапсырмалары болды  ма? Қалайша қолдау көрсете аламын? Қабілетті оқушыларды оқытуда алдыма қандай міндеттер қоямын?			Оқушылардың материалды қаншалықты игергенін қалай бағалаймын?		Денсаулық пен қауіпсіздік техникасын сақтау
Сабақ бойынша рефлексия Сабақ/ оқыту мақсаттары шыншыл ма?  Барлық оқушылар ОМ жетті ме? Егер жоқ болса, неге? Сабақтағы  саралау дұрыс өтті ме?  Сабақтағы кезеңдер сақталды ма? Жоспардан тыс не жасалды? Неге?
Жалпы бағалау Қандай екі аспект жақсы өтті? (оқыту мен білім беру туралы ойланыңыз) 1: 2: Сабақты жақсартуға не себеп болатын еді? (оқыту мен білім беру туралы ойланыңыз) 1: 2: Сабақ барысында сыныптың жетістігі туралы не ойладым/ жеке оқушылардың қиындығы, келесі сабақтарда неге назар аудару қажет?