"Абай жолы" эпопеясының тарихи,этнографиялық сипаты

• 1 слайд

  Сабақ тақырыбы:
  Эпопеяның тарихи, этнографиялық сипаты.
  
  

• 2 слайд

  сөзжұмбақ
  
  
  

• 3 слайд

• 4 слайд

  «Абай жолы» – Мұхтар Әуезовтың әлемге әйгілі роман-эпопеясы. «Абай жолы» – қазақтың көркем прозасын классикалық деңгейіне көтеріп, әлем әдебиетіне көркемдік қуат әкелген үздік туынды. Әуезов өзінің роман-эпопеясында қазақ халқын, оның ұлттық дәстүрін барлық қырынан энциклопедиялық деңгейде жан-жақты ашып көрсетті. Әуезовтың «Абай жолы роман-эпопеясы әлемдік деңгейде: «XX ғасырдағы ең үздік шығармалардың бірі» (Луи Арагон) деген жоғары баға алды. Сондай-ақ бұл роман-эпопея қазақ халқын, қала берді бүкіл түркі әлемін дүние жүзіне танытқан ұлы шығарма ретінде де танылды. Әуезов алғашқыда екі кітаптан тұратын «Абай» (1942, 1947), онан кейін мұның жалғасы болып табылатын «Абай жолы» (бұл да екі кітаптан тұратын;1952, 1956) романын жазды. Осы төрт томнан тұратын «Абай жолында» қазақ қоғамының алуан түрлі топтары кең қамтылып, сан қырлы тұтас галерея жасалды. Онда қазақ халқының этнографиялық, діни, жалпы мәдени-танымдық дәстүрлері: жаз жайлауға көшу, құдалыққа бару мен той жасау, кісі өлімі мен аза тұту, ас беру, жұт, болыс сайлауы, дауға билік айту, аң аулау мен табиғат көріністері, т.б. бәрі бар. Роман-эпопеяның танымдық мәнімен бірге ұлттық әдебиет пен мәдениетті, ана тілін өркендетудегі рөлі зор болды. Алғашқы екі кітаптан тұратын «Абай» романы үшін жазушыға КСРО мемлекеттік сыйлығы (1949) беріліп, төрт томдық «Абай жолы» роман-эпопеясы жарық көргеннен кейін ол Лениндік сыйлықтың лауреаты (1959) атанды. Эпопея дүние жүзі халықтарының бір жүз он алты тіліне аударылған. Ол екі жүз томдық «Әлем әдебиеті кітапханасы» топтамасында екі том болып басылды.
  

• 5 слайд

  Тәкен Әлімқұлов (Тәңірберген) (22.11.1918, Созақ ауданы, Бабата ауылы – 13.4.1987, Алматы) – ақын, жазушы,әдебиет сыншысы. Мәскеудегі Әдебиет институтын бітірген (1953). 1936 – 1945 жылдары Шымкент қорғасын зауытында, Донецк облысында жұмыс істеді. 1945 – 1974 жылдары «Оңтүстік Қазақстан» газетінде жауапты хатшы, Лениншіл жас» (қазіргі «Жас Алаш») газетінде бөлім меңгерушісі, КСРО және Қазақстан Жазушылар одағында әдеби кеңесші қызметтерін атқарды. 1974 жылдан өмірінің соңына дейін шығармашылық жұмыспен айналысты.  Абай Құнанбаев туралы «Жұмбақ жан» (1978) атты зерттеу еңбегін жазды.
  

Қазақ әдебиеті      11 «А» сынып     19.11. 15

Сабақ тақырыбы: Эпопеяның тарихи, этнографиялық сипаты.

Сабақ мақсаты:  1.Ғұлама жазушы М. Әуезовтің ұлағатты мұрасын негізге ала отырып, эпопеяның тарихи, этнографиялық сипатын ашу.
2.Өз бетімен ізденіске, ой қорытып, пікірлерін жүйелі әрі сауатты жеткізе білу қабілеттерін дамыту

3 .Оқушыларды ұлтжандылыққа,шешендікке, ізденімпаздыққа,адами
ізгі қасиеттерге тәрбиелеу.

Сабақ түрі: жаңа білімді қалыптастыру

Сабақ әдісі: баяндау, сараптау, зерделеу

Сабақта қолданылған технология түрлері: компьютерлік технология
Сабақ барысы : І. Ұйымдастыру бөлімі
Оқушылардың сабаққа ынта -ықыластарын аудара отырып,
сыныпта жайлы ахуал қалыптастыру.

ІІ. Үй жұмысын тексеру.

М. Әуезовтың әкесінің аты кім?

Жазушының трагедиялық шығармасы қандай?

Бірінші түбірі сын есім, екінші түбірі зат есімнен жасалған біріккен сөз қандай драмалық шығарманың аты ?

Қыздардың атымен аталған шығармасы қандай?

Қасым деген бала қандай әңгімесінің кейіпкері?

Мұхтардың семинариядағы орыс тілі мұғалімі кім?

1916 жылғы ұлт-азаттық көтерілісті баяндайтын көлемді шығармасы қандай?

«Қараш-қараш» хикаятындағы басты кейіпкердің прототипі кім?

ІІІ. Жаңа сабақ.

Алдын ала берілген тапсырма бойынша оқушы дайындағаны.

Абайтанушылар:

1) Тәкен Әлімқұлов – абайтанушы ғалым.

     2) М.Әуезов  -Абай мұрасының бірегей білгірі.

     3) М. Әуезов – Абай шығармаларының текстологі

    2. Сөздік жұмысын жүргізу. Этнография, этнология (гр. etnos – тайпа, халық, grapho – жазу) – қоғамдық ғылымның тайпалар мен халықтарды зерттейтін саласы. Этнография қазіргі халықтарды және ертеде өмір сүрген көне этностық топтардың шығу тегін, ру-тайпалық құрамын, қонысын, олардың өзіндік ерекшеліктерін зерттейді.

3. Оқушыларға әр түрлі ғылыми деректер беріліп, эпопеяның этнографиялық сипатын ашу.

4. Эпопеяның тарихи сипатын ашу.

5. Мәтінмен жұмыс : берілген көрсеткіштер бойынша мәтіннен керекті сөздерді теріп жазу,сөздік құру.

                                                        1. Кейіпкерлер

                                                        2. Жер-су атаулары

                                                        3. Ру-тайпа атаулары

                                                       4. Дәстүр, ырымдар

                                                       5. Тұрақты тіркестер(фразеологизм)

                                                       6. Сөздік

І V. Қорытынды жасау.  

Не білемін?	Не білдім?	Не білгім келеді?

V . Бағалау.

VІ Үйге тапсырма:  «Абай жолы» романының шығу тарихына хронологиялық кесте құрастырып келу.