Муниципальное
бюджетное дошкольное образовательное учреждение
детский
сад «Чечек» комбинированного вида
с.
Хандагайты Овюрского кожууна
Ада-иелерге беседа
Кижизидикчи: Монгуш А.Д.
Уругларны тура-соруктуг кылдыр кижизидери.
Уругларны
кижизидери - бистин амыдыралывыстың
эң чугула кезээ болур. Өг-бүлеге
чаш уруг төрүттүнүп
келген хүнүнден
эгелээш, кижизидилге эгелээр. Ада-ие ажы-төлүн
кижизиг болурун чедип алырда, борта боданыр апаар. Сураглыг
педагог А.С. Макаренко мынчаар чугаалаан: «Шын кижизидилге - бистин
аас-кежиктиг кырган назынывыс, багай кижизидилге - бистин келир үеде човулаңывыс,
караавыс чажы, өске улустуң болгаш бүгү чурттуң мурнунда бистин буруувус
болур.»
Кижизидилгени
чедиишкинниг чорудары ада-иениң уругларынга ынакшылындан, оларның күш-ажылгыр,
кежээ кижилер болурундан ангыда, тускай педагогиктиг билиглерни чедип алыры
негеттинип турар. Кижизидилгенин база бир негелдези - уругларның аажы-чанында,
сагылга- чурумунда эки чүүлдерни эскерери, ону ажыглаары болур. Оон ангыда
уругларның хар-назынының аайы-биле оларнын аажы-чаңының өскерилгелерин эскерип
көөрү кончуг чугула.Өзүп олурар бичи кижи бүрүзү-ле тускай аажы-чаңныг болу
бээри таварылга эвес.
Бир-ле
катап садыгга 4 харлыг оолдуг херээжен кижи кирип келген. Оглу
авазын ойнаарак садып бер деп туруп берген. А кажан авазы акшазы чогун
чугалаарга, оол авазын соккулап, часкагылап эгелээн. Авазы бажын чайгааш, мынча
дээн: «Туразындаазын моон, адазы олчаан». Оларны ада-иелер болганчок-ла ынчаар
тайылбырлаар.
А
уругну кижизидип турарынче сиңнигип көөр болза, оон ындыг аажы- чаңынын
чылдагааннарын көрүп болур. Хамык ужур ооң амыдыралын организаастаарында.
Уруг
белен тура-соруктуг бооп төрүттүнүп келбес, ооң тура-соруу чоорту кандыг-бир
сорулганы чедип алыр дээш, бергелерни ажып келгениниң түңнелинде хевирлеттинер.Сугже
кирбейн чыткаш, эштип өөренип шыдавазы ышкаш, кижи амыдыралының дургузунда
шыңгыы бергелерни ашпайн чорааш, күштүг тура-соруктуг болу бербес. Бичии уруг
азы оол школага өөрени берген дийик. Чаа амыдырал ооң тура-соруунуң күштүг
болурунга кандыг-даа чаа негелделер немээр. Өөредилгеге уругнуң тура-соруктуг
болурун чүгле оон негээр эвес, харын тура-соруктуң тодаргай сорулгалыы, чувени
боду кылып билири, кызымаа, шиитпирлии дээн ышкаш, ол шынарларын сайзырадырынга
улуг аргаларны берип турар. Ада-иелер ол аргаларны ажыглап, өөредилгеге улуг
кичээнгейни салып, сагыш човап турарын уругларга илередир ужурлуг.
Бир
эвес өг-булениң иштинде улуг кижилеруругнуң школада чүнү канчап турарын
айтырбас болза, уругнуң кичээлдээринге таарымчалыг байдалды тургузуп бербес
болза, школачы оон өөредилгези ындыг-ла чугула эвес херек- тир деп дораан-на
билип каар.
“Кижи
бодун бичии-даа тиилээрге, оон кужу дыка немежир ” - деп, А.М. Горький бижээн.
Тура-соруктуң күжү колдуунда-ла хулээп алдынган шиитпирлернин боттанылгазындан,
күүселдезинден эгелээр. Шиитпир күүсеттинмээн таварылга бүрүзү-ле тура-сорукка,
даты демирни үреп чий бергени ышкаш, багай салдарны халдадыр.Уругларны
кижизидеринге бот- кижизидилге чугула рольду ойнаар. Элээди уругларга бодун
кижизидер күзел медерелдии-биле тыптып кээр. Олар бот-кижизидилгениң
дузазы-биле боттарының тура-соруунун четпестерин эдиксээр, боттарын куштуг
тура- соруктуг кылдыр кижизидиксээр апаар.
Ада-иелернин
уругларның тура-соруун кижизидеринге чамдык нити дүрүмнерни сагыыры чугула:
1. Өөреникчи
өскен тудум, кылып турар ажылын нарыыдадыр, негелделерни ында-хаая эвес, а
ургулчу сагыыр.
2. Өг-бүлениң
болгаш школаның негелделери чангыс аай болурун чедип алыр.
3. Тура-соруктуң
кижизидилгезиниң чоорту бот-кижизидилге-биле холбаар. Бот-кижизидилге элээди
блогаш улгады берген уругларның кижизидилгезинге улуг рольду ойнаар.
4. Ада-иелер
боттары эки үлегер бооп шыдаар болза, оларнын сөглээн сөстери-биле ажыл-херээ
дүүшкек болза, чүгле ынчан уругларның кижизидилгезинге дузалаар.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.