"Адамдардың көпұлтты қоғамдағы қарым-қатынасы" тақырыбында география пәнінен сабақ жоспары

Сынып:9                Күні:14.12.                Сабақ саны                   Қоғам               Тексерген

Тақырыбы:Адамдардың көпұлтты қоғамдағы қарым-қатынасы.

Мақсаты:Патриоттыққа, бірлікке, татулыққа тәрбиелеу. Отаншылдық сезімдерін ояту.

Әдіс-тәсілдері: көрініс, сұрақ-жауап, сәйкестендіру, өлең құрастыру, пікір алысу, эвристикалық тапсырмалар орындау.

Сабақ барысы:

I.Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй жұмысын тексеру.Сұрақ-жауап.

-Отбасындағы балалар мен ата-аналардың құқықтары қандай?

(18 дейін кәмелетке толмаған,отбасында тәрбиеленуге, өмір сүруге ата-ана ажырасып жатса бала пікірі ескеріледі.Ата-ана бала денсаулығын қадағалау, тәрбиелеу, білім беруге міндетті).

-Отбасындағы қатынастар ұстанымдары қандай?

Сенімділік, жауапкершілік.Бала дүниеге келгеннен кейін ата-ана баланы тәрбиелеу, оқыту, мамандық алуға көмектесу керек.Ал балалар ата-ана ауырса немесе қартайғанда ата-ана қарауға міндетті.

Ш.Жаңа тақырып.

Көрініс. Қырғыз бен грузин айтысы.

Танырқай қараған грузин қырғыздан:

-Сенің ұлтын кім?-Қырғыз

Сен қырғыз болсан өз еліне неге бармайсың?

Менің өз елім-Қазақстан.

-Жоқ,сен Қырғызстанда тұруың керек.

-О не дегенің! Мен Қазақстанда тұрамын.

Мен Қазақстанды өз отаным деп білемін.

-Сен өз еліне қалайда кетуің керек?

-Ал сен грузинсің гой! Сен мұнда не істеп жүрсін.

-Сен де өз еліне бар.

Қазақ:-Балалар, неге дауласып жатырсыңдар.

-Біз әрқайсымызды өз еліне баруын керек деп жатырмыз.Қайсымыздың кетерімізді білмейміз.

-О не дегендерің. Біздің отанымыз-Қазақстан көпұлтты мемлекет емес пе?Мұнда барлық ұлт тату-тәтті тұрып жатыр. Одан да дос болайық.Біз доспыз әрқашан, біргеміз.

1.Оқулық бойынша мәтінмен жұмыс.Көп бос орынға керекті сөздерді жазу. (10 мин.)

2.Сәйкестендіру. (1 мин.Әр ұғымға сәйкес келетін анықтаманы тауып көрсету.)

Ұлт                                                           Халық  деп ортада (әкімшілік, бірлікте, мемлекеттерде, елде,өңірде)тұрып, әлеуметтік белсенді және

жүйелі әрекет ете алатын, азаматтығы бар

қоғам мүшелерінің жиынтығын айтамыз.

Диаспора                                                     Белгілі бір аумақты мекен еткен, өзіңе тән шаруашылығы,

тарихы, дәстүрі, тілі, мәдениеті, ұлттық психологиясы бар.

Этнос                                                            Топ,тайпа,ру (қауымдастығының тұрақсыз формасы.

Халық                                                             Байырғы тұрғын

Автохонды ұлт                                               Қазақтардан басқа өзге ұлт өкілдері.

IV. Бекіту.Ұлттық қ/қ (5 өлең, эссе жазу).

Гульдана:Қазақстан дейтін менің бар елім,

Жатыр алып жарты дүние әлемін.

Бұл даланы көріп алғаш қуанғам,

Бұл далада өскен жанда жоқ арман.

Гульжан: Ақ қара деп алдымен

Елім бөлмес адамды

Дәстүр, өнер, салтымен

Таңқалдырған ғаламды.

Д.Бакибаевна: Ақпыз, қара, сарымыз,

Ағайынбыз,бәріміз.

Ортақ болсын асқар тау,

Жеміс толы бақша-бау.

Болсын жер мен су ортық

Болсын орман ну ортақ

Ақпыз, қара, сарымыз,

Ағайынбыз,бәріміз.

1. Ұлтқа дейінгі және ұлт адамдар қауымдастықтарын салыстыра отырып, сипаттау.

Ұлтқа дейінгі форма: Ру, тайпа, ұлыс жатады. Олардың саны аз, әлсіз біреуге қарсыласуға күштері жетпейді, саны көп, күші мыөты қауымдастықтар басым болып, бұл топты өзіне еңдіріп алады. Олар өзінің тілін, мәдениетін, шаруашылығын жоғалтып алады, қорытындылай келгенде өзіңе тән қасиетінен саналық айырылады.Орнықты бола алмайды.

Ұқсастығы: белгілі бір аумақта өмір сүруі, өздеріне тән шаруашылығы, салттары, дәстүрлері, психологиясы, мәдениеті, тілі болуы жатады.

Ұлт: орнықты, өзінің мекені бар, өзіне тін шаруашылығы,,тарихы, дәстүрі, тілі, мәдениеті, ұлттық психлолгиясы бар ұлттық санасы жоғары саналық қасиеті мол.

3. Эвристикалық тапсырма.

Сіз еліміздегі тәуелсіз Қазақстан телеарнасының журналистісіз. Сіздің қасында дау тудырмайтын аса маңызды құжат келіп түсті.Бұл хабарды халыққа тарату көп адам үшін, тіпті сіз үшін өте қауіпті болмақ.Сіз қандай әрекет жасаған болар едіңіз?

Гульдана: БҰҰ хабарлар едім, себебі ұлтаралық қатынастар  мәслесі ғаламдық проблемалардың бірі ғой.

Гульжан: Қауіпсіздік министіріне хабарлар едім.

Республика халқының саны 15 млн.Жергілікті ұлт қазақтармен бірге басқа да 13 одай ұлт өкілдері тұрады. Мұнда ұлтына, нәсіліне қарамай барлық халық өкілдері бір-бірімен туысқандай болып кеткен. Қазақтың шаруашылығы мен мәдениетін дамытуға барлық ұлт өкілдері белсене өатысып, бірлесе еңбек етіп келеді.

V. Бағалау.

VI. Үй жұмысы.

1.Ұлт, ұлтаралық қатынастар-мазмұндау.

2. Қазақстандағы ұлттық бірлік.