Алаш қозғалысы

Жолмаханова Сауле Болатовна

5 классСабақтың тақырыбы:            Алаш қозғалысы

         Сабақтың мақсаты:

? Білімділік: Алаш қозғалысы мен Алаш партиясы туралы оқушыларға жалпы мәлімет бере отырып, осы саяси ұйымдардың мәні мен мақсаттарын түсіндіру.

? Дамытушылық: Алаш қозғалысы туралы оқушылардың бойына нақты пікір және жеке көзкарастарын қалыптастыруға көмектесу, өз көзқарастарын білдіру, өз ойларын түйіндеп айта білу қабілеттерін дамыту.

? Тәрбиелік: Алаш қозғалысының қайраткерлерін мысалға келтіре отырып ұлтжандылыққа, патриоттыққа тәрбиелеу, елін, ұлтын сүю және мақтана білуге жағдай жасау, ұлт көсемдерін құрметтеуге, өмірлерін, істерін үлгі ете білуге үйрету.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті

Пәнаралық байланыс: география

Көрнекілік: Ә. Бөкейханов, А.Байтұрсынов т.б. алаш қайраткерлерінің суреттері.

         Сабақтың барысы:   I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

         Үй тапсырмасын тексеруді  әңгімелесу түрінде өткіземін. Оқушыларды   өткен тақырыпты пысықтау әрі үй тапсырмасын тексеру мақсатында әңгімеге тартамын. Онда әр түрлі проблемалық сұрақтарды қоямын.

         Әңгімелесу мынадай бағытта өткізіледі:

- Император билігі, монархия.

- Халық қарсылығы.

- Төңкерістер.

- Кеңестер билігі.

- Азамат соғысы.

- Автономиялық және одақтас мемлекет.

          Осы бағытпен оқушыларды әңгімеге қатыстыра отырып, үй тапсырмасын тексеріп шығамын.  Көбірек жауап берген оқушыларды көтермелеп баға қойып отырамын.

         Одан әрі   өткен сабақты оқушыларды қатыстыра отырып қорытындылаймын.

III. Жаңа сабақ

         Жаңа сабақтың тақырыбы мен жоспарын тақтаға жазамын.  Сабақтың мақсатымен оқушыларды таныстырамын.

         Тақырыптың жоспары.

1.  Алашорда үкіметі.

2.  Алаш қайраткерлері.

         Жоспардың бірінші бөлімі бойынша   «алаш» сөзіне түсінік беремін. «Алаш» — қазақ халқының балама атауы, қазақ сөзінің орнына қолданылатын көне ұғым.

         1917 жылы Қазақстанда саяси партиялар құрылып жұмыстары жандана бастады. Солардың ішіндегі ең ауқымды да ірісі Алаш партиясы болды. Алаш партиясының алдына қойған негізгі мақсаты дербес, тәуелсіз Қазақ мемлекетін құру, қазақ халқының салт-дәстүрін, тілін, дінін дамыту, Қазақ елін әлемдегі өркениетті елдердің қатарына қосу т.б. Алаш партиясының қатарында Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Тынышбаев, X. Досмұхамедов, Ж. Досмүхамедов т.б. ұлттық зиялылар болды. 1917 жылы 5-13 желтоқсан аралығында Орынбор қаласында жалпықазақ съезі өтіп, онда Алашорда үкіметі құрылады. Төрағасы болып Ө. Бөкейханов сайланды. Алаш партиясының және Алашорда үкіметінің баспасөз органы «Қазақ» газеті болды. Алашорда үкіметі Семей қаласында орналасты. Алашорда үкіметінің бағдарламасында мемлекетті басқару, білім беру, құкык, дін мәселелері басты орын алады. Алашорда үкіметі Кеңестер тарапынан қуғындалып таратылады.

    Жоспардың екінші бөлімі бойынша оқулықты пайдалана отырып төмендегі кестені толтыртамыз.

	Ө. Бөкейханов	А. Байтұрсынов
Туған жылы
Туған жері
Білім алуы
Қызметі
Қайтыс болған жылы

         Осыдан кейін оқушылар арасында шағын әңгіме өткіземі. Онда негізінен Алаш қайраткерлерінің қызметіне баға беріп, бірлесе отырып олардың тарихта алатын орнын анықтаймызн

         Оқушыларға тапсырма беріп Алаш қайраткерлері туралы сұрақ тапсырмалар жасатып, бір-біріне қойғызып өздеріне бағалатамыз.

         Қорытынды кезең:

         Сабақты бекіту мақсатында қойылатын мынадай жоспар құрып, алған білімдеріне шолу жасаймын.

Алаш және Алашорда:

– Мақсаты.

– Іс-әрекеті.

– Қайраткерлері.

– Бағдарламасы.

– Тағдыры.

– Тарихи маңызы.

         Жоспар бойынша оқушылар арасында өзара пікір алысамыз. Проблемалық сұрақтар қойып оқушылардың білімін пысықтаймын. Соңында   негізгі мәселеге тоқтала отырып, өткен тақырыпты жалпылама қорытындылап  өтемін.

Бағалау:

Ү й тапсырмасы:

1.  46-параграфты оқу.

2.  Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: Алаш қозғалысы

Сабақтың мақсаты:

? Білімділік: Алаш қозғалысы мен Алаш партиясы туралы оқушыларға жалпы мәлімет бере отырып, осы саяси ұйымдардың мәні мен мақсаттарын түсіндіру.

? Дамытушылық: Алаш қозғалысы туралы оқушылардың бойына нақты пікір және жеке көзкарастарын қалыптастыруға көмектесу, өз көзқарастарын білдіру, өз ойларын түйіндеп айта білу қабілеттерін дамыту.

? Тәрбиелік: Алаш қозғалысының қайраткерлерін мысалға келтіре отырып ұлтжандылыққа, патриоттыққа тәрбиелеу, елін, ұлтын сүю және мақтана білуге жағдай жасау, ұлт көсемдерін құрметтеуге, өмірлерін, істерін үлгі ете білуге үйрету.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті

Пәнаралық байланыс: география

Көрнекілік: Ә. Бөкейханов, А.Байтұрсынов т.б. алаш қайраткерлерінің суреттері.

Сабақтың барысы:I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

Үй тапсырмасын тексерудіәңгімелесу түрінде өткіземін. Оқушылардыөткен тақырыпты пысықтау әрі үй тапсырмасын тексеру мақсатында әңгімеге тартамын. Онда әр түрлі проблемалық сұрақтарды қоямын.

Әңгімелесу мынадай бағытта өткізіледі:

- Император билігі, монархия.

- Халық қарсылығы.

- Төңкерістер.

- Кеңестер билігі.

- Азамат соғысы.

- Автономиялық және одақтас мемлекет.

Осы бағытпен оқушыларды әңгімеге қатыстыра отырып, үй тапсырмасын тексеріп шығамын.Көбірек жауап берген оқушыларды көтермелеп баға қойып отырамын.

Одан әріөткен сабақты оқушыларды қатыстыра отырып қорытындылаймын.

III. Жаңа сабақ

Жаңа сабақтың тақырыбы мен жоспарын тақтаға жазамын.Сабақтың мақсатымен оқушыларды таныстырамын.

Тақырыптың жоспары.

1.Алашорда үкіметі.

2.Алаш қайраткерлері.

Жоспардың бірінші бөлімі бойынша«алаш» сөзіне түсінік беремін. «Алаш» — қазақ халқының балама атауы, қазақ сөзінің орнына қолданылатын көне ұғым.

1917 жылы Қазақстанда саяси партиялар құрылып жұмыстары жандана бастады. Солардың ішіндегі ең ауқымды да ірісі Алаш партиясы болды. Алаш партиясының алдына қойған негізгі мақсаты дербес, тәуелсіз Қазақ мемлекетін құру, қазақ халқының салт-дәстүрін, тілін, дінін дамыту, Қазақ елін әлемдегі өркениетті елдердің қатарына қосу т.б. Алаш партиясының қатарында Ә. Бөкейханов, А. Байтұрсынов, М. Дулатов, М. Тынышбаев, X. Досмұхамедов, Ж. Досмүхамедов т.б. ұлттық зиялылар болды. 1917 жылы 5-13 желтоқсан аралығында Орынбор қаласында жалпықазақ съезі өтіп, онда Алашорда үкіметі құрылады. Төрағасы болып Ө. Бөкейханов сайланды. Алаш партиясының және Алашорда үкіметінің баспасөз органы «Қазақ» газеті болды. Алашорда үкіметі Семей қаласында орналасты. Алашорда үкіметінің бағдарламасында мемлекетті басқару, білім беру, құкык, дін мәселелері басты орын алады. Алашорда үкіметі Кеңестер тарапынан қуғындалып таратылады.

Жоспардың екінші бөлімі бойынша оқулықты пайдалана отырып төмендегі кестені толтыртамыз.

	Ө. Бөкейханов	А. Байтұрсынов
Туған жылы
Туған жері
Білім алуы
Қызметі
Қайтыс болған жылы

Осыдан кейін оқушылар арасында шағын әңгіме өткіземі. Онда негізінен Алаш қайраткерлерінің қызметіне баға беріп, бірлесе отырып олардың тарихта алатын орнын анықтаймызн

Оқушыларға тапсырма беріп Алаш қайраткерлері туралы сұрақ тапсырмалар жасатып, бір-біріне қойғызып өздеріне бағалатамыз.

Қорытынды кезең:

Сабақты бекіту мақсатында қойылатын мынадай жоспар құрып, алған білімдеріне шолу жасаймын.

Алаш және Алашорда:

Мақсаты.

Іс-әрекеті.

Қайраткерлері.

Бағдарламасы.

Тағдыры.

Тарихи маңызы.

Жоспар бойынша оқушылар арасында өзара пікір алысамыз. Проблемалық сұрақтар қойып оқушылардың білімін пысықтаймын. Соңынданегізгі мәселеге тоқтала отырып, өткен тақырыпты жалпылама қорытындылапөтемін.

Бағалау:

Ү й тапсырмасы:

1.46-параграфты оқу.

2.Сұрақтар мен тапсырмаларды орындау.

Сабақтың тақырыбы:Қазақстан-Егемен мемлекет.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: оқушыларға КСРО-ның ыдырауы, Қазақстанның тәуелсіздік алуы жайлы мағлұмат бере отырып, нақты тарихи заңдылықтарды түсінуін қалыптастыру. Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің құрылуы жайындағы білімдерді меңгеру үшін жағдай туғызу.

Дамытушылық: тақырыпты оқыта отырып тарихи оқиғаның маңызын анықтай білу дағдыларын қалыптастыруға көмектесу, тарихи оқиғаларға баға бере білу қабілеттерін және жан-жақты ойлау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелік: өз елінің өткен тарихын құрметтеуге үйрету, Отан мен қоғам алдындағы жауапкершішк сезімін арттыруға көмектесу, Отанға, еліне деген сүйіспеншілік сезімін арттыру, патриоттыққа, азаматтық жауапкершілікке тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас

Әдісі: интерактивті

Пәнаралық байланыс: география

Көрнекілік: Қазақстан Республикасының саяси-әкімшілік картасы, Н. Ә. Назарбаевтың суреті.

Сабақтық барысы:

I. Ұйымдастыру кезеңі.

II. Үй тапсырмасын тексеру.

Ұйымдастыру кезеңін өткізген соң үй тапсырмасын сұрауды бастаймын. Үй тапсырмасын карточқалық сұрақтар арқылы тексеремін.

Сұрақтар:

1.Қ. Сәтбаевтың Қазақстан ғылымындағы орнын анықта.

2.Қазақстан мәдениетінің дамуының басты факторлары қандай?

3.Қазақстанда өнер, әдебиет саласындағы қандай жаңашыл іс-әрекеттерді білесің?

Осындай проблемалық сұрақтары бар карточқаларға оқушылар жауап береді.Жұмыс дәптерлерін тексеруге жинап аламын. Өткен тақырыпқа шолу жасай отырыпоқушылардың жауабын толықтырып, үй тапсырмасын қысқаша қорытындылап шығамын.

III. Жаңа сабақ.

Үй тапсырмасын тексергеннен кейінжаңа сабаққа көшемін.

Жаңа сабактың тақырыбы, жоспары алдын ала тақтаға жазылып қойылады.

Материалды түсіндіру жоспары:

1. КСРО-ның ыдырауы.

2. Қазақстанның тәуелсіздік алуы.

3. Н. Ә. Назарбаев.

Кіріспе сөзде отар, тәуелсіздік, егемендік, одақ сөздеріне түсінік беріп оқушылардың дәптерлеріне жаздырамын.

Бұрынғы КСРО картасы мен Қазақстан картасын көрнекі құрал ретінде пайдаланумен қатар, салыстыра отырып сабақты түсіндіремін.

1922 құрылған Еуразиядағы алып мемлекет КСРО-ның құрамында 15 одақтас ел болды. Одақ құрамындағы барлық республиқалардың өз бетімен қандай да бір мәселені шешуге құкығы болмады. Барлық билік тек қана Мәскеудің қолында болды. Әсіресе Қазақстанда жағдай барған сайын қиындай түсті. Қазақтар өз ана тілінен, салт-дәстүрінен айырылды. Көптеген қазақ мектептер жабылды. Сонымен қатар Қазақстан өз байлығына өз ие бола алмады. 1986 жылы желтоқсанда Алматыда алғаш рет жастар отаршыл империяның саясатына қарсы шықты. Олар басшылыққа қазақ азаматының келуін талап етті. Алаңға шыққан жастар қатаң жазаланып таратылды.

1991 жылы КСРО өмір сүруін тоқтатты. Құрамындағы республиқалардың барлығы өз тәуелсіздіктерін жариялады.

1991 жылы Қазақстан өз тәуелсіздігін жариялап, жеке мемлекет болды. Әлем картасында жаңа Қазақстан Республикасы деген мемлекет пайда болды.

Қазақстан Республикасын бүгінде әлемнің 120-дан астам мемлекеті мойындаған. Еліміз көптеген мемлекеттермен дипломатиялық қатынас орнаткан.

Оқушылардан Қазақстан Республикасының Президенті Н.Ә. Назарбаев туралы не білетінін сұраймын.

1. Президенттің басты қызметі қандай?

2. Н.Ә. Назарбаев жайында не білесіңдер?

Бұдан әріҚР Президенті Н.Ө. Назарбаев жайында қысқаша әңгімелеп беремін.

P Н. Ә. Назарбаев 1940 жылы Алматы облысының Қарасай ауданы Шамалған ауылында дүниеге келген. Теміртау қаласында жоғары техниқалық оқу орнын бітірген. Мамандығы инженер-металлург. Еңбек жолын Теміртау қаласындағы Қарағанды металлургия комбинатында қарапайым жұмысшы болып бастап, басшылық қызметтерге дейін көтерілген.

1991 жылы 1 желтоқсанда алғаш Қазақстанда бүкіл-халықтық Президент сайлауы өтіп, көпшіліктің қолдауымен Н. Ә. Назарбаев Қазақстан Респубикасының Президенті сайланды.

Ата Заң бойынша Президент - татулық пен бірліктің кепілі. Халықаралық аренада Қазақстан атынан өкілдік етеді. Сонымен қатар Президент қарулы күштердід бас қолбасшысы болып саналады.

Қорытынды кезең

Сабақты қорытындылау мақсатында төмендегідей сұрақтар қоямын.

1. КСРО ыдырауының алғы шарттарын ата.

2. Қазақстан тәуелсіздікке қалай жетті деп ойлайсың?

3. Қазақстан тәуелсіздігінің тарихи маңызы неде?

4. Тәуелсіз Қазақстан мемлекетінің алға қойған мақсаты қандай деп ойлайсың?

5. Президент Н.Ә. Назарбаевтың өмірі жайлы не білесің?

6. Президент мемлекет үшін кім?

Оқушылардан жауап ала отырып бүгінгі такырыптың негізгі мәселелерін қамтып сабақты қорытындылаймын.

Бағалау:

Үй тапсырмасы: 55-параграфты оқу. «Тәуелсіз Қазақстан» жайында шағын әңгіме жазу.