"Қан құрамы" тақырыбына презентация 8 сынып

• 1 слайд

  Биология пәнінің мұғалімі
  Ж.Б.Шолпанбекова
  
  «№3 Қабанбай орта мектебі
  мектеп жасына дейінгі шағын орталығы бар»
  коммуналдық мемлекеттік мекемесі
  
  

• 2 слайд

  1. Жүрек құрылысы неден тұрады?
  2. Жүрек соғысын қалай анықтауға болады?
  3. Жүректің қызметі қандай?
  Үй тапсырмасын тексеру:
  “Жүректің құрылысы. Жүректің соғысын анықтау. Жүрек қызметі”
  
  “Ой қозғау”
  

• 3 слайд

  Үй тапсырмасын қорытындылау:
  “Мағынаны ашу”
  

• 4 слайд

  Сабақтың тақырыбы:
  Қан құрамы.
  Қанның формалық элементтері.
  

• 5 слайд

  Жатырда қанды емізген,
  Ауызсыз қорек жегізген,
  Туғызып, түзеп, өсіріп,
  Өзіңді өзім дегізген
  Тіршілік сүйтіп таралған.
  (Шәкәрім Құдайбердіұлы)
  
  

• 6 слайд

• 7 слайд

• 8 слайд

• 9 слайд

  “Қан – ағзаның айнасы”
  (Клод Бернард)
  

• 10 слайд

  Жоспар:
  Қан, оның құрамы.
  Қанның формалық элементтері
  және олардың қызметтері.
  Қан топтары, қан құю
  

• 11 слайд

  Адам қанының дене салмағы мен жасына байланысты таралу көрсеткіші
  Жаңа туған балаларда – 15-20 %
  Емшектегі балаларда – 13 %
  15 жастағы балаларда – 8,25 %
  Ересек адамда – 8,3 %
  

• 12 слайд

  Қан, оның құрамы.
  5 л
  

• 13 слайд

  Қан плазмасы
  

• 14 слайд

  Қанның формалық элементтері
  В суреті бойынша:
  1- эритроцит
  2-лейкоцит
  3-тромбоцит
  

• 15 слайд

  Сканерлеуші электрондық микроскоптың суреті
  Қан жасушалары
  

• 16 слайд

  Эритроциттер
  Пішіні екіге бүктелген дискаға ұқсас қанның ядросыз жасушасы, олардың құрамы гемоглобин ерітіндісі мен оның қосындылары арқылы көрсетілген.
  Жаңа туған нәрестеде орта есеппен эритроциттер 1 куб.мм. – 7,2 млн, 5-6 айлықта 4-4,5 млн. болады. 1 жастан кәмелетке толғанға дейін көбейе береді. Олар 30 күннен 120 күнге дейін өмір сүреді.
  

• 17 слайд

  Эритроциттерді есептеуге арналған Горяев камерасы
  

• 18 слайд

  Лейкоциттер
  Қанның белсенді қозғалатын ядросы бар және пішінін ұдайы өзгертіп отыратын жасушалары. 1 куб.мм. жас балалар қанында 8-11 мың, естияр балаларда – 7-10 мың, ересектерде – 6-8 мың лейкоциттер болады. Лейкоциттер – қанның ақ түйіршіктері, ядро мен протоплазмадан тұрады. Лейкоциттер 2-4 тәулік қана өмір сүре алады. Оларды қан, көк бауыр, жіліктің майы, лимфа бездері жасап шығарады. Пішіні – тұрақты емес, олар амеба сияқты өзгереді. Лейкоциттер дененің қайта жаңғыруына (регенерация), жараның бітуіне қатысады.
  

• 19 слайд

  Лейкоциттер қорғаныш қызметін атқарады.
  Ағзаға еніп кеткен бөгде заттар мен микробтарды сіңіретін қабілеті бар.
  Бұл фагоцитоз деп аталады.
  Фагоцитоз құбылысын орыс ғалымы И.И.Мечников ашқан.
  

• 20 слайд

  Тромбоциттер
  Қан пластинкалары – пішіні сопақша, домалақша. Қан тамырларының қабырғасына жақынырақ орналасады. Балалар қанының 1 куб. мм-де 200-300 мың, ересектерде 300-400 мың тромбоцит болады. 150 мыңға дейін төмендеуі - тромбопение деп аталады.
  Басты қызметі – қанның ұю процесіне қатысуы. Сонымен қатар тромбоциттер фагоцитозға қатысып, жалған аяқтарымен бөгде заттың бетіне жабысып, оларды бір-бірімен жабыстырады. Биологиялық заттар жасап шығарып, қажет емесін жұта да алады.
  
  

• 21 слайд

  Қан топтары, қан құю.
  Адамға алғаш рет қан құю жұмысын 1667 жылы
  Жан Батист Денл жүргізген.
  

• 22 слайд

  Карл Янский
  (1907)
  Карл Ландштейнер
  (1901)
  

• 23 слайд

  Қан топтары
  Агглютиногендер мен агглютининдер
  

• 24 слайд

  Қан құю схемасы
  IV
  ІІІ
  І
  ІІ
  

• 25 слайд

  Қан беруші – донор
  Қан қабылдаушы - реципиент
  

• 26 слайд

  Адамның мінезі қанының тобына байланысты ма?
  
  

• 27 слайд

• 28 слайд

  І қан тобындағылар:
  Мақсаткер, көшбасшы болуды сүйетін, оптимист, іскер адамдар. Өте пысық, өзіне-өзі сенімді. Басшы болуды сүйеді, болашаққа сеніммен қарайды, жүйке жүйесі мықты. Қызғаншақ, мақтағанды жақсы көреді, бірақ сынды қабылдай алмайды. Мұндай адамдар өз дегеніне жетпей қоймайды.
  

• 29 слайд

  Өмір сүруге бейім, ақылды, әзілқой, еңбекқор, мұқият, адамгершілігі мол азаматтар. Тәртіпті сүйеді, қызметтен басқаның бәрін екінші орындағы нәрсе деп санайды. Бір істі бастаса, соңына дейін жеткізіп, жақсы аяқтайды. Ішкі сезімін жасыра біледі, көпшілікке қиналысын көрсетпейді. Жан сарайын ашып, құпиясын бөлісуі – өте сирек құбылыс.
  Ұйымдастырушылық қабілеті жоғары.
  ІІ қан тобындағылар:
  

• 30 слайд

  Басқаларға қарағанда төзімді, сабырлы, түсінігі мол, аяушылық қасиеті жоғары. Өзіне жараспайтын шектен тыс қылықтарға бармайды. Ұрыс-керістен аулақ жүргенді жақсы көреді. Бір нәрсені ойлап табуға шебер. Идеяшыл, тапқыр адамдар.
  
  ІІІ қан тобындағылар:
  

• 31 слайд

  ІІ және ІІІ топқа ұқсас. қияли, дарынды, талантты, жан-жақты адамдар. Ешкімнің көңілін жықпайды, шектен шықпайды. Әділ, кейде қатал. Шешім қабылдау үшін бір күн ойланады. Қолымен істегенді мойнымен көтере біледі.
  ІV қан тобындағылар:
  

• 32 слайд

  Қан тобы және ұтымды тамақтану
  Питер Д’Адамоның пікірінше, қоректік заттардағы және дене бітімінің белсенділігі қабілетіндегі қажеттілік біздің қанымыздың тобына байланысты және гендерімізде кодталған.
  

• 33 слайд

  І қан тобындағы адамдарды ғалымдар “аңшылар” деп атаған. Ас қорыту жүйесі айтарлықтай күшті, бірақ емдәмдегі өзгерістерді онша жақсы қабылдамайды.
  

• 34 слайд

  ІІ қан тобындағылар ды ғалымдар “фермерлер” деп атаған. Ас қорыту жүйесі сезімтал, алайда емдімдегі өзгерістерді қабылдай алады.
  

• 35 слайд

  ІІІ қан тобы бар адамдарды “көшпенділер” деп атайды. Ас қорыту жүйесі өте төзімді, сондықтан олар айтарлықтай алуан түрлі тамақтануы мүмкін.
  

• 36 слайд

  Бұл топты ғалымдар “жұмбақ” деп атаған. Ас қорыту жүйесі сезімтал, алайда өздеріне емдәмнің алуан түрлі болуына ерік береді.
  

• 37 слайд

  Сабақты бекіту:
  Графикалық диктант
  Дұрыс жауап – “V”
  Қате жауап – “–”
  

• 38 слайд

  “Жұмбақ сөзді тап”
  __???__ 30 күннен 120 күнге дейін өмір сүреді.
  __???__ дененің қайта жаңғыруына (регенерация), жараның бітуіне қатысады.
  Ағзаға еніп кеткен бөгде заттар мен микробтарды сіңіретін қабілеті __???__ деп аталады.
  Фагоцитоз құбылысын орыс ғалымы __???__ ашқан.
  Балалар қанының 1 куб. мм-де __???__ , ересектерде __???__ тромбоцит болады.
  Адамға алғаш рет қан құю жұмысын 1667 жылы __???__ жүргізген.
  
  
  

• 39 слайд

  жоғалтсаң – көп нәрсе жоғалтқаның,
  жоғалтсаң – ештеңе жоғалтпағаның,
  жоғалтсаң – бәрін жоғалтқаның.
  

• 40 слайд

  Сабақ аяқталды.
  Қатысқандарыңызға рахмет!