Қан топтары. Қан құю. Сабақ жоспары 8 сынып

Сабақ тақырыбы: Қан топтары. Қан құю.
Сабақ мақсаты: Адам тіршілігі үшін, ағзаның тірегі, тіршілік көзі қан және қан жасушаларының белсенділігін, қан болмаса тіршілік болмайтындығын оқушыларға түсіндіру
Нәтижесі: Оқушылар қан топтары, қан құю тәсілдері, иммунитет жайлы мәліметтерді меңгереді
Сабақ түрі: Білімді тексеру сабағы
Сабақ өту әдісі: топтық, зерттеушілік – әңгіме, тірек – сызба, интербелсенді тақтамен жұмыс.
Сабақта қолданылатын модульдер: «Сыни тұрғыдан ойлау», «Жас ерекшелікке сай оқыту», «Оқыту үшін бағалау, оқу үшін бағалау», «Көшбасшылық», «Ақпараттық коммуникациялық технология»
Сабақ көрнекілігі: №1,2,3 тірек – сызбалар, «Қанның құрамы» кестесі
Пәнаралық байланыс: медицина, химия, экология, қазақ әдебиеті, күнделікті өмірмен, қоршаған ортамен.
Мұғалімнің іс – әрекеті, тапсырмалар	Оқушылардың іс – әрекеті, жауаптар
I. Кіріспе
Сабақтың тақырыбы және мақсаты түсіндіріледі.	Сабақтың тақырыбын, күнін дәптерлеріне жазады.
II.Жаңа материалды оқыту
1 – тапсырма Оқулықтың мәтінінен түсініктемелер жинағын, оқулықтағы суреттерді және тақтадағы кестелерді қолданып екі талдау сұрағын құраңдар. Жаңа түсініктердің мазмұнын оқыңдар. I – топ. Қанның ұюы 1 – кесте. II – топ. Қан құю 2 – кесте III – топ. Иммунитет. №3 – кесте Тапсырманы орындау уақыты 7 мин Ескерту: 1. Сынып 3 топқа бөлінеді. Топ басшысы оның жұмысын басқарады. 2. 1 – тапсырманы орындағаны үшін 4 ұпай беріледі 3. Топ басшысы, топтың әрбір мүшесінің сұраққа жауап бергенін, немесе жауапты түсіндіргенін бақылайды. 4. Балалардың жауаптарын топ басшысы талқылайды.	Әр оқушы өз беттерімен талдау сұрақтарын құрайды. Содан кейін топ жетекшінің басшылығымен қандай талдау сұрақты сыныптың талқылауына ұсынатынын айтады. Балалар төмендегідей талдау – сұрақтарын құруы мүмкін: I – топ. 1) Жарақаттанғаннан кейін адамда қанның ұюы қалай жүреді? 2) Не себептен қан тамырларда ұйымайды? II – топ. 1) Дәрігер донор мен рецепиенттің қан топтарын неге білуі керек? 2) Қандай жағдайда адамға қан құйылады? III – топ. 1) Адамда иммунитет қалай пайда болады? 2) Түйіршікті және түйіршікті емес лейкоциттер адам ағзасын бөгде денелерден қалай қорғайды? Мұғалімнің қосымша сұрағы: 1) Адамда табиғи иммунитет қалай пайда болады? 2) Адамда жасанды иммунитет қалай пайда болады? Топтың бір мүшесі 1- сұрақты оқиды. Басқа топтың оқушылары оған жауапты оқулықпен, түсініктемелер жинағынан, кестеден табады. Қолын көтерген оқушы жауабын оқиды. Әр топтан 2 оқушы түсіндіреді. 3 – оқушы екінші сұрақты оқиды. Жауабы дайын болғаннан соң 4 – оқушы жауабын түсіндіреді. Топ басшысы оқушылардың жауаптарын бағалап ұпайларын айтады. Жаңа түсініктерге назарларын аудартып, бағаларын міндетті түрде негіздейді, содан кейін, басқа үш топтың сұрақтары талқыланады.
Мұғалімнің іс – әрекеті	Оқушының іс – әрекеті
2- тапсырма Материалды оқып болғаннан кейін өткен тақырыптарды игеру нәтижесінде топтардан билеттер беру арқылы тексеру. Әр билетте 5 сұрақтан 7 мин дайындалады. Әрбір оқушы 1 сұраққа жауап береді,қандай сұраққа жауап беретінін мұғалім анықтап, бағалайды.	Оқушылар өзара пікірлесіп, сұрақтарды талдап, жауап береді. Талдау кезінде оқушы жолдастарының жауабын толықтыруға, қатесін жөндеп, қосымша ұпай жинауға болады.
1 – билет 1.Адамдардың қан құрамының барлық ұлттар мен нәсілдерде бірдей және 4 топқа бөлінетіндігін қалай түсіндіруге болады? 2. Дәрігерлер қандағы лейкоциттердің және эритроциттердің құрамына қарап адамның ауруын қалай сипаттайды? 3. Адамның 1 мм 3 қанынан 15 мың лейкоцит табылған. Лейкоциттердің көп болуы немен түсіндіріледі? 2 – билет 1. Ауру тудыратын бактериялар ағзаға енгенде, неге барлық адамдар бірдей ауырмайды? 2. Қандай жағдайда реципиенттің қан тобын анықтамай – ақ донордан қан алады? 3. Балықтар мен қосмекенділердің эритроциттерінен адамның эритроциттерінің мөлшері кішкентай бола тұра неге көп оттекті сіңіреді? 3 – билет 1. Құюға арналған қанды консервілегенде неге натрий нитраты қосылады? 2. Дифтериямен ауырған адамға не құяды?
Мұғалімнің іс – әрекеті	Оқушының іс – әрекеті
3 – тапсырма Балалар, бұл тапсырмалар сендердің жаңа түсініктерді қандай дәрежеде түсінгендеріңді тексеру үшін беріледі. Эйлер дөңгелектері арқылы мына түсініктердің арасындағы байланысты көрсетіңдер I – топ. А – лимфоциттер В – нейтрофилдер С – эозинофилдер Д – моноциттер Е – базофилдер II – топ. А – туа пайда болған иммунитет В – (пассивті) әлсіз иммунитет С – активті иммунитет III – топ. А – лейкоциттер В – эритроциттер С – тромбоциттер Д – антиденелер Е – тромбокиназа	В С Е Д А А С В Жасанды Табиғи Иммунитет Түйіршікті В Д А С Е Лейкоциттер Түйіршіксіз Топтық жұмыс. Тапсырманы орындау барысында топтағңы бір оқушы тақтаға шығып жауабын жазып түсіндіреді. Әрбір дұрыс жауап үшін топтың әрбір мүшесі 2 ұпайдан алады.
Қорытынды
Бүгінгі тақырыптан біз қандай қорытынды жасаймыз?	Оқушылар әр – түрлі қорытындылар айтады. 1. Қанның ұюы – ағзаның қанды жоғалтпаудан қорғайтын реакциясы. 2. Иммунитет – ағзаны бөгде генетикалық ақпараттардан қорғайды, сол арқылы оның біртұтастығы және биологиялық ерекшелігі сақталады. 3. Адамның қаны 4 топқа бөлінеді. Қанның топтық қасиеттері иммунитет құбылысына тікелей қатысты. Қан топтарының ашылуына байланысты қан құю ережелері жасалынды.
Бағалар қойылады	Балалар алған ұпайларын санап, бағаларын айтады, мұғалім журналға қояды.