" Арифметикалық прогрессия" 9 класс

		Қызылорда қаласы    №101 орта мектеп Математика  пәнінің  мұғалімі  Мангулова Гүлнұр Қожантайқызы
Сабақ тақырыбы:		Арифметикалық прогрессия. Арифметикалық прогрессияның п-ші мүшесінің формуласына есептер шығару.
Күні:		12.12.15ж
Сынып: 9  «В»		Қатысқандар саны: 24				Қатыспағандар саны:
Сабақ негізделген оқу мақсаты (мақсаттары)		1. Арифметикалық прогрессия, арифметикалық прогрессияның алғашқы мүшелерімен  айырымын таба білу; 2. Арифметикалық прогрессияның кез келген  n  натурал сан үшін формуласын есептеуді түсіну;  3. Арифметикалық прогрессияның n-ші мүшесінің формуласын есептер шығаруды үйрену;
Сабақ мақсаттары:		Барлық оқушылар: Ø  Арифметикалық прогрессияның алғашқы мүшелерімен айырымын таба біледі.
		Оқушылардың басым бөлігі: Ø  Арифметикалық прогрессияның  айырымы, n-ші мүшесінің формуласы және қасиеттерін біледі;
		Кейбір оқушылар: Ø           Арифметикалық прогрессияның бірінші және - ші  мүшесі бар екенін анықтайды ;
Тілдік мақсат		Ø Екінші мүшесінен бастап әрбір мүшесі алдыңғы мүшесіне қандай да бір тұрақты санды қосқанда шығатын сандар тізбегін арифметикалық прогрессия деп атаймыз. Қосылатын тұрақты сан, кез келген көршілес екі мүшесінің (алдыңғы және кейінгі) айырымы екенін байқауға болады. Бұл санды арифметикалық прогрессияның айырымы деп атап,    әрпімен белгілейді.
		Негізгі сөздер мен тіркестер: арифметикалық прогрессия, арифметикалық прогрессияның айырымы.
Жетістік критериі	жетті			талпынады
	Ø    Арифметикалық прогрессияның  айырымы, п-ші мүшесінің формуласы және қасиеттерін білсе.... Ø  Арифметикалық прогрессияның бірінші және - ші  мүшесі бар екенін анықтай  білсе.......			Ø    Арифметикалық прогрессияның алғашқы мүшелерімен айырымын таба білсе....
Алдыңғы оқу	Арифметикалық прогрессия. Арифметикалық прогрессияның п-ші мүшесінің формуласы
ЖОСПАР
Жоспарланған уақыт	Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)				Ресурстар
Басталуы 2-мин 5-мин 5-мин 5-мин	1.Ұйымдастыру  6-оқушыдан 4-топқа бөлінеді.  1 топ: Үшбұрыш: лидер, билікке ұмтылғыш, қайткен күнде жеңіске жетеді. 2 топ: Дөңгелек: қолы ашық, өзгені түсінетін, байсалды, сенгіш, достары көп 3 топ: Шаршы: қайраткер, еңбекқор, ұйымшыл, тәртіпті, үнемшіл. 4 топ: Төртбұрыш:білуге құштар, барлық жаңаға жаны құштар, батыл.     Үй тапсырмасын  № 208, № 209, № 210 есепті  тексеруде  оқушылар сағат тілімен дәптерлерін ауыстырады. Слайдтан дұрыс жауап көрсетіледі және  қасындағы жұбының тапсырмасын тексеріп бағалайды. Әр тапсырма орындап болған соң топ мүшелері ұяшықты жауып отыру керек, соңында әр топтың ұяшығына қарап тапсырманың толық орындалғанын байқауға болады.                             «Жұптарда өзар бағалау стратегиясы»   Ауызша есептейміз   “Тапқыр болсаң тауып көр” 1. а1=5,       а3=15,       а2=?       d=?  Ж: а2=10,  d=5 2. а1=160,   а3=220,    а2=?       d=?  Ж: а2=190,  d=30 3. а1=360,   а3=120,    а2=?       d=?  Ж: а2=240,  d=120 4. а1=14,    d=2,   а2 , а3 , а4 =?        Ж: а2=16,а3=18,а4=20 «Мадақтау»				таратпа қағаздар слайд
Ортасы /Даму 2-мин 10-мин Аяқталуы 7-мин 7-мин	«Ой қозғау» әдісі арқылы жаңа материалдың тұсаукесер рәсімінде сұрақтар беріледі. ·      Арифметикалық прогрессияның айырмасы деп қандай санды айтады? Арифметикалық прогрессияның  n-ші мүшесінің формуласын жазыңдар?           Оқулықпен жұмыс. «Бірге ойлаймыз» әдісі арқылы  оқулықпен деңгейлік есептер шығару:                 № 211 есеп 1) а1=2,  а10=92;  2) а1= -7,  а16=2 болса, онда d-ны табыңдар.                       № 214  1)  2)   болса, онда  арифметикалық прогрессияның бірінші мүшесі мен айырмасын табыңдар. №218 1) 156; 2) 295 саны 2, 9,.... арифметикалық прогрессияның мүшесі бола ма?                    Топтық жұмыс (постермен жұмыс). Геометриялық фигуралардан арифметикалық прогрессияның қасиеттерін қолданып есептер шығару. 1) Тік төртбұрыштың 10,15,20.....   ұзындықтары   берілген . Арифметикалық прогрессияның                                                                                                                                               10           15                 20 2)   Шеңбердің диаметрі  10,15,20.....   берілген. Арифметикалық прогрессияның                                                                      10              15               20 3)  Шаршының диагоналдары   10,15,20.....   берілген. Арифметикалық прогрессияның                                                                                                                  10        15       20             4) Үшбұрыштың қабырғалары   10,15,20.....   берілген. Арифметикалық прогрессияның                                                                                                            10             15             20                    Критерий Мазмұнды 2 ұпай Толық емес 1 ұпай Есептің шығарылуы толық орындалған Геометриялық фигуралардан өмірде қолданыста кездесетін бейнені жасай алған Барлығы: Кеңейтілген тапсырма    (жеке жұмыс)                  №1 Берілген терминдердің анықтамаларын құрастырыңыз. 1.     Арифметикалық прогрессияның n-ші мүшесінің формуласы– 2.                 2. Арифметикалық прогрессияның айырымының формуласы – 3.                   3. Арифметикалық прогрессияның өзіне тән қасиеті.–                        1.   2.   3. №2 Берілген терминдердің анықтамасын жазыңыз. 1.       Арифметикалық прогрессияның n-ші мүшесінің формуласы– 2.                 2. Арифметикалық прогрессияның айырымының формуласы – 3.                   3. Арифметикалық прогрессияның өзіне тән қасиеті.– 1. 2. 3. №3 Бүгінгі тақырыпқа байланысты формулалар  және олардың анықтамасын жазыңыз. 1.        2.        3.               Бүгінгі сабақта орындалған 4 топқа берілген  4 тапсырманың орындалғандығын әр топтың ұяшығынан байқауға болады             Үйге тапсырма: Ережелерді қайталау.  №219, №220 есептер
Рефлексия        2-мин Сабақ/оқу мақсаттары шынайы ма? Бүгін оқушылар не білді? Сыныптағы ахуал қандай болды? Мен жоспарлаған саралау шаралары тиімді болды ма? Мен берілген уақыт ішінде үлгердім бе? Мен өз жоспарыма қандай түзетулер енгіздім және неліктен?			Мен бүгінгі  сабақта не үйрендім”
Қорытынды бағамдау Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)? 1) 2) Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқуды да, оқытуды да)? 1) 2) Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Тілдік мақсаттар туралы

Тілдік мақсаттар академиялық тілді игеруде маңызды құрал болып табылады. Анық

əрі нақты қойылған тілдік мақсаттар оқушыларға олардан қандай нəтиже күтілетінін

айқындайды. Сонымен қатар, тілдік мақсаттар, мұғалімдер мен оқушылардың, білім алуға

деген уəждемесін құруға, өлшеуге жəне демеп отыруға көмектеседі. Пəн мұғалімдері

үнемі екі жарыспалы мақсатты дамытады: пəн бойынша білімді игеру жəне академиялық

тілді дамыту.

Академиялық тілді оқытуды дамыту үшін мұғалімдер келесі оқыту мақсаттарын жүйелі

түрде оқу жоспарларына енгізулері қажет:

• оқушылардың зейінін академиялық тілге аудару (мысалы, пəнді оқыту мақсаттарына

жету үшін қажетті терминдер мен фразаларды қосатын, лексика);

• пəндік сипаттағы ұғымдармен жұмыс істеу үшін қажетті сынып тілін сабақта ұсыну

(мысалы, топта жұмыс істеуге, сұрақтар қоя білуге, жағдай талдамасын өткізуге,

пікірталас/дебат жүргізуге қажетті фразалар);

• алдын ала оқыту жəне, ең алдымен, лексиканы қисынды мəнмəтінінде алдын ала

пайдалану, оның ішінде, пəнде дұрыс қолдануды үйрену үшін қажетті, терминдер мен

фразалар;

• əр қилы мақсаттарға жету үшін барлық төрт тілдік дағдыларды əр түрлі

комбинацияларда пайдалану (мысалы, оқу-аудирлеу, оқу-жазу, оқу-сөйлеу, аудирлеу-хат

жəне т.б.);

• оқушыларды диалог/пікірталасқа тарту (мысалы, оқушылардан қысқа жауаптарды

қабылдамау жəне тек білімді көрсететін жауаптарды күтетін сұрақтарды қоймау;

оқушыларды, тиімді талқылауды тудыратын, білімді пайдалануға ынталандыру, жəне де

оқушылар диалогты жалғастыра алу үшін, бай лексикалық қорды ұсыну);

• тілге тəн үйрену дағдыларын дамыту (мысалы, іріктемелі тыңдауды, түсіндіруді,

металингвистикалық жəне метакогнитивті ұғынуды дамыту, өз сөзімен айтып беруді жəне

сөздікті пайдалану дағдыларын);

• тіл туралы сыни ойлауды қолдау (мысалы, тілдерді салыстыру, оқушыларды тілді

дəлірек пайдалануға ынталандыру, тілді зерттеуде прогресті бағалау);

• сабақ __________басында тілдік мақсатты қою жəне сабақ соңында осы мақсатқа жету прогресін

талқылау.

Тілдік мақсаттың мысалы оқу жоспарының əр бөлімінде ұсынылған. Сонымен қатар, тілдік

мақсаттың мысалы өз құрамына академиялық тілдің компоненттерін де қосады.

Оқушылардың назарын осыны пайдалануға жəне естерінде сақтауға аудару керек. Олар

келесі тақырыпшалармен берілген:

(1) пəнге байланысты лексика мен терминология,

(2) диалог құруға / жазылымға қажетті сөздер топтамасы. Егер тіл оқушыларға

түсінікті əрі айқын болса, бұл оларға пəндік мақсаттарға да, тілді зерттеудегі мақсаттарға

да жетуге көмектеседі.

Тілдік мақсаттарды ұғыну үшін келесі етістіктерді пайдалануға болады: талдау, дəрежелер

бойынша іріктеу, таңдау, жіктеу, салыстыру, байланыстыу, жалғастыру, көшірмесін алу,

құру, сынау, анықтау, сипаттау, жасау, бағалау, түсіндіру, мысалдар келтіру, болжамдау,

айқындау, негіздеу, келіссөз жүргізу, болжау, өндіру, баламалы шешімдер ұсыну, неге

деген себептерге көрсету, қайта қарастыру, қайта ұйымдастыру, өз сөзімен айту, қайталап

айту, қайта қарастыру, жазып алу, рөлдік ойындарға ойнау, жалпылау, синтездеу жəне

жазу, əр түрлі мақсаттар үшін пайдалану, анықтаманы өз сөзімен жазу, мысалмен

дəлелдеу (безендіру).

Кейбір тілдік мақсаттар пəндік мазмұндағы мақсаттар деп есептелетініне қарамастан,

мазмұн мен тілді айыру процесі оқушылардың екі жақты фокусты ұстауына көмектеседі,

мазмұнға да, тілге де. Бұл жауап/шешімдерге де, осы жауап/шешімдердіжауап/шешімдерді табуға

пайдаланатын процестерге де бөлінетін назарды теңдестіруге көмектеседі. Жекелеп

алғанда, осы үрдістерге назар аудару арқылы тілді нақтырақ пайдалануға жəне ойлау

қызметінің жақсаруына мүмкіндік туғызуға болады.

Тілмен байланысты емес сабақтарда оқытудың басым мақсаттары мазмұнғашоғырланады, бірак біреуі болсын, тілді дамытуға шоғырлану керек.