Ас қорытудың маңызы. Ас қорыту жүйесі

Қысқа мерзімді жоспар                                               Пән мұғалімі Майманова Ж.М.
Биология	Күні  22.02.18	Сыныбы  8	Сабақ№44
Сабақтың тақырыбы	Ас қорытудың маңызы. Ас қорыту жүйесі: ас қорыту жолы, ауыз қуысы, жүтқыншақ, өңеш, асқазан, ішек; ас қорыту бездері (сілекей бездері, асқазан бездері, ұйқыбез, бауыр, ішек бездері).
Мақсаты	Ас қорыту мүшелерінің ерекшеліктері, маңызы, құрамы, қызметі, құрылысы туралы білім қалыптастыру
Жұмыс нәтижесі	1. Ас қорыту мүшелерінің ерекшеліктері, маңызы, құрамы, қызметі, құрылысы туралы біледі 2.Өз ойларын тұжырымдап толық жеткізеді. 3.Топпен жұмыс істей алады 4.Өздерін бағалай біледі. 5.Бірін-бірі тыңдауды үйренеді  6.Басқалардың және өз пікірін сыни тұрғыда бағалайды. 7. Шығармашалық қабілеттері байқалады.
Сілтеме	Р.Әлімқұлова, Р. Сәтімбекова, А. Соловьева Биология. 8-сынып. Алматы «Атамұра» 2015 жыл.
Ресурстар	Слайд, көрсетілім, постер, түсті қағаз, маркерлер, дидактикалық таратпа  материалдар
Сабақтың өтілетін уақыты	40 минут
Сабақ жоспары	1.      Ұйымдастыру:  топқа бөлу,  мақсат қою 2.      Үй тапсырмасын сұрау 3.      Сабақ барысы 4.      Кері байланыс 5.      Үйге тапсырма
Үйге тапсырма	§ 44

Тапсырма түрлері	Мұғалімнің іс әрекеті	Оқушының әрекеті	7 модульды ықпалдастыру
Оқушыларға психологиялық ахуал туғызу.	Сәлемдесу, түгендеу. Сан  бойынша топқа бөлу. Топ басшыны тағайындау. Сабақтың тақырыбы мен мақсатын таныстыру. І топ. ІІ топ. ІІІ топ.		Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс
Сабақтың басы	«Тарелке» әдісі Сұрақ жауап алу 1.       Тағам ағза үшін энергия көзі құрылыс материалы. 2.       Тағамдық заттар қан және лимфа арқылы жасушаларға, ұлпаларға таралып, қалдық заттар сыртқа шығарылады. 3.       Нәруыз әсіресе еттің, балықтың, асбұршақтың, жаңғақтың құрамында мол болады. 4.       Май сүт өнімдерінің , жұмыртқаның құрамында молынан кездеседі. 5.       Басқа ағзалық заттармен салыстырғанда май ыдыраған кезде энергия екі еседей көп бөлінеді. 6.       Адам тәулігіне орта есеппен 70-100 г май пайдалану керек.	Үйге берілген тапсырманы айтады. Талдайды. Оқушылар өз ойларын жеткізеді
Сабақтың ортасы	Көсетілім Асқорыту жүйесі Мәтінмен жұмыс Оқулықта берілген    Ас қорытудың маңызы. Ас қорыту жүйесі: ас қорыту жолы, ауыз қуысы, жүтқыншақ, өңеш, асқазан, ішек; ас қорыту бездері (сілекей бездері, асқазан бездері, ұйқыбез, бауыр, ішек бездері)құрылысы мен қызметін талдау	Тақырыптың басты  идеясын табу.  Оқушылар оқулықпен жұмыс істей отырып,  алған білімдерін, түйген ойларын, айтады топтан бір оқушы шығып қорғайды .	Диалогты оқыту; СТО және оқыту үшін бағалау; Талантты және дарынды балаларды оқыту; Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс
	Топтық жұмыс Әр топқа А4 форматтағы ас қорыту жүйесінің түссіз суреті берілген. Әрбір топ басшылары ортаға келіп тапсырмалар салынған конвертті алуы керек. І топ Көк конверт: Ауыз қуысы жұтқыншақ, өңеш, қарын ІІ топ Жасыл конверт: Аш ішек, тоқ ішек ІІІ топ Сары; конверт: Ұйқы безі, бауыр	Түссіз суретті бояп, мүшелердің құрылысы, атқаратын қызметі туралы сипаттма даярлап қорғау керек. «Постермен жұмыс» топаралық бағалау критерийлер арқылы жүргізіледі	Диалогты оқыту; СТО және оқыту үшін бағалау; Талантты және дарынды балаларды оқыту; Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс
Сабақтың соңы 8 мин	«Кім тапқыр?»  Жұптық жұмыс Тақырыптан түсінгендерін қолдана білуге үйрету мақсатында тапсырмалар беріледі	Оқушылар кесте толтырады	Диалогты оқыту; СТО және оқыту үшін бағалау; Талантты және дарынды балаларды оқыту; Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс
	“Биологиялық есеп” Есеп №1. Егер бір адамға тәулігіне 6 грамм тұз жеткілікті болса, әр отбасыға бір аптада, бір айда қандай мөлшерде тұз жұмсалады? Әр оқушы өз отбасына есептеп шығаруға болады. Жауабы: (6 г х отбасы саны) х 7 = 6 х 5 х 7 = 210 г (6 г х отбасы саны) х 30 = 6 х 5 х 30 = 900 г Есеп №2. Тамақтанған кезде әр адам 1 грамм нанды шығындайды. 50 000 халқы бар елді мекенде бір жылда қанша нан шығындалады? Жауабы: А) (1 г • 4 мезгіл) • 50 000 = 4 х 50 000 = 200 000 г = 200 кг. Ә) 200 кг • 365 күн = 73 000 кг = 73 т І топ  «Биологиялық диктант» тапсырмасы беріледі.  Өтілген тақырыптар бойынша берілген сойлемді жалғастыру. Биологиялық диктант.  ………………. мойын омыртқасмының алдыңғы жағында орналасқан ұзындығы 11-13см.  ……………. ұзындығы 25см іші қуыс бұлшық етті мүше. Жоғарғы бөлігі жұтқыншақтың төменгі бөлігі ………………  жалғанған. …………… ұзындығы 5-6м асқазан мен тоқ ішекті жалғастырады. Аш ішектің  асқазаннан басталған жері 25-30см дей ………………………деп аталады. ……………… ұзындығы 1,5-2м ашіктен екі еседей жуан. Тоқ ішектің аш ішектен басталған жері ……………… деп аталады. Критерий:  - Жауаптың нақтылығы  -Дұрыстығы  ІІ топ «Сәйкестендіру тесті» тапсырмасы беріледі. Сәйкестендіру тесті  1.Асқазан а) ірі без, массасы 1,5кг 2.Бауыр ә) пішіні алмұрт тәрізді,  сыйымдылығы 2-3л.  3.Ұлтабар б) асқазанның астыңғы жағында  орналасқан өзегі ұлтабарға  ашылады.  4.Ұйқыбез в) ашішектің түтік тәрізді  өсіндісі, жалпы саны 4млн.,  5.Ашішек ғ) ұзындығы 1,5-2м., бүрлері  болмайды  6.Бүрлер з) ашішектің жоғарғы бөлігі  7.Тоқ ішек к) қарын мен тоқ ішекті жалғастыратын түтік пішінді бұлшықетті мүше ұзын 5,5-6 м Жауабы 1Ә 2А 3З 4Б 5К 6В 7Ғ Интерактивті тақтада және дәптерлеріне тапсырманы орындайды. Бағалау парағында критерийлер көрсетілген  Критерий:  - Жауаптың нақтылығы  -Дұрыстығы  ІІІ топ «Дұрыс тұжырымды табыңыз» 1. «+» Ұлтабарға бауыр мен ұйқыбез өзектері келеді.  2. «+» Сілекей бездерінің үш жұбы бар.  3. «+» Бауыр улы заттарды зиянсыздандырады.  4. «+» Асқазанда ас 4-11 сағат бойы ас қорытылады.  5. «-» Әдетте, тәулігіне 1-4 литр асқазан сөлі  бөлінеді.  6. «+» Аш ішекте негізінен қорытылған астың сіңірілуі жүреді.  7. «-» Соқырішектің құрт тәрізді өсіндісі – бұл жиек ішек. Интерактивті тақтада тапсырманы орындайды.
	«Уақыт шеңбері» әдісі Бір сөйлемнен айтқызып, қорытындылайды	Оқушылар бір сөйлемнен негізгі түйген ойларын айтады	Диалогты оқыту; СТО және оқыту үшін бағалау; Талантты және дарынды балаларды оқыту; Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс
6) Бағалау 5 мин	3 балдық жүйе арқылы топ басшысы кестеге түсіреді.	Оқушыларды топ басшысы бағалайды.	Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс. Оқу мен оқытуды бағалау
Кері байланыс.	Кері байланыс.  Кері байланыс: «кіру шығу билеті» 1.       Не үйрендіңіздер? Не қиын/оңай болды? Неге	«Қ» - «Қосу» «А» - «Алу» «Қ» -«Қызықты Алған білімін нақтылау. Кері байланыс	Ынтымақтастық және топтағы бірлескен жұмыс. Оқу мен оқытуды бағалау
Бағалау парағы Толық жауапқа 3 балл Орта жауапқа 2 балл Әлсіз жауап 1 балл «5» - 8-10 жоғары балл «4» - 4-7 балл «3» -1-3 балл      Оқушының  аты-жөні Үй тапсырмасын сұрау «Тарелке» әдісі Мәтін мен жұмыс Жұптық жұмыс Қорытынды 1 2 3 4 5
Үйге тапсырма	Ас қорытудың маңызы. Ас қорыту жүйесі: ас қорыту жолы, ауыз қуысы, жүтқыншақ, өңеш, асқазан, ішек; ас қорыту бездері (сілекей бездері, асқазан бездері, ұйқыбез, бауыр, ішек бездері).
Не сәтті өтті?
Не сәтсіз болды?
Нені дамыта алар едім?

Қызыл   конверт:

Ауыз қуысы жұтқыншақ, өңеш, қарын

Жасыл  конверт: Аш ішек, тоқ ішек

Сары конверт: Ұйқы безі, бауыр

І топ

 «Биологиялық диктант» тапсырмасы беріледі. 
Өтілген тақырыптар бойынша берілген сойлемді жалғастыру. Биологиялық диктант. 
………………. мойын омыртқасмының алдыңғы жағында орналасқан ұзындығы 11-13см.  ……………. ұзындығы 25см іші қуыс бұлшық етті мүше. Жоғарғы бөлігі жұтқыншақтың төменгі бөлігі ………………  жалғанған.

…………… ұзындығы 5-6м асқазан мен тоқ ішекті жалғастырады. Аш ішектің  асқазаннан басталған жері 25-30см дей ………………………деп аталады. ……………… ұзындығы 1,5-2м ашіктен екі еседей жуан. Тоқ ішектің аш ішектен басталған жері ……………… деп аталады.

ІІ топ «Сәйкестендіру тесті» тапсырмасы беріледі. Сәйкестендіру тесті 

1.Асқазан	а) ірі без, массасы 1,5кг
2.Бауыр	ә) пішіні алмұрт тәрізді, сыйымдылығы 2-3л.
3.Ұлтабар	б) асқазанның астыңғы жағында орналасқан өзегі ұлтабарға ашылады.
4.Ұйқыбез	в) ашішектің түтік тәрізді өсіндісі, жалпы саны 4млн.,
5.Ашішек	ғ) ұзындығы 1,5-2м., бүрлері болмайды
6.Бүрлер	з) ашішектің жоғарғы бөлігі
7.Тоқ ішек	к) қарын мен тоқ ішекті жалғастыратын түтік пішінді бұлшықетті мүше ұзын 5,5-6 м

ІІІ топ «Дұрыс тұжырымды табыңыз»
1. Ұлтабарға бауыр мен ұйқыбез өзектері келеді. 
2. Сілекей бездерінің үш жұбы бар. 
3. Бауыр улы заттарды зиянсыздандырады. 
4. Асқазанда ас 4-11 сағат бойы ас қорытылады. 
5. Әдетте, тәулігіне 1-4 литр асқазан сөлі бөлінеді. 
6. Аш ішекте негізінен қорытылған астың сіңірілуі жүреді. 
7. Соқырішектің құрт тәрізді өсіндісі – бұл жиек ішек.