Ашық сабақ "Ағаш өңдеу технологиясы"

Ағаш өңдеу технологиясы

   Сабақтың мақсаты:

Оқушыларға ағашты  көркемдеп ою тәсілдерін меңгерту

   Сабақтың барысы:

1.     Ұйымдастыру кезеңі

2.     Өткен материалдарды қайталау

А) Ағаштың қандай түрлерін білесіңдер?

Ә) Ағаш өңдеу құралдарын атап шығыңдар.

Б) АғаштыңБ) Ағаштың текстурасы дегеніміз не?

В) Ағаштан бұйымдар жасайтын адамды қалай атайды?

        3.Жаңа сабақ. Ағаш - табиғаттың тамаша туындысы. Ағаш көп өскен жерді орман, тоғай деп атаған. Тоғай ертеден адамдардың негізгі тұрақ жайы болған. Ерте заман- ақ адамдар ағашты тіршілігіне қажетті материал ретінде пайдаланған.  Олар ағаштан аң аулавуға қажетті аша таяқ, найза, қада, жебе, т.б. заттар жасаған. Адам ағаш өңдеуді тез үйренген. Өйткені ағаш өңдеуге оңай көнетін материал. Пышақ, балта сияқты қарапайым құралдардың көмегімен адамдар үйлерді, көпірлерді, жел диірмендерін, қамалдар мен ыдыс аяқтар жасаған.

         Қазіргі уақыттав да біздер ағашсыз өз өмірімізді елестете алмаймыз.

         Қолөнердің ең көп тараған түрлерінің бірі- бұл ағашты көркемдеп, өңдеу. Ертеден - ақ көшпелі халық тұрмысына қажетті заттарды өздері жасап отырған. Ағаштан түйін түйген шеберлер атқа салатын ерді, тамақ сақтайтын кебеже, киім салатын сандық, әбдіре, киім ілітен - адалбақан, тостаған саптаяқ, шара, оқтау табақ пен тегештерді аса шеберлікпен жасаған7

        Ағаштан жасалған бұйымдардың ішіндегі ең көп тараған түрлері жұпаяқ, күбі, ағаштан .бүтіндей ойылған астау, келі-келсап, асадал. Бұл бұйымдарда шеберлер күмістен, сүйектен жасалған ою - өрнектемеy әрлеген. Ағаш үйдің бөлшектерін ою өрнектермен әшекейлеп безендірген. тХалық шеберлері жасаған осындай затар қазіргі еліміздің музейлерінде сақтаулы.

         Слайдтардан алған мәліметтиерге сүйене отырып сабағымызды жалғастырайық.

         Көркемдеп  өңдеуге қажетті ағашты дұрыс таңдау істің нәтижелі болуына септігін тигізеді. Оған май қарағай, терек, үйеңкі сияқты жұмсақ ағаш қажет, нәзік ойықша, ұшбұрыш және басқс өрнектерді салу, әрлеу жұмыстары оңай жүргізіледі. Жұмысқа бұтақсыз жұмсақ ағаш түрін таңдап, қажетті өлшеммен кесіп, сүргілеп, әрлеп болған соң, тегіс бетіне өрнек бейнесін көшіреді.

             Өрнек дегеніміз - кез келген бұйымның сыртына түсірілетін біртұтас байланысты әшекей. Ал ою дегеніміз, бұйымға түсірілген өрнекті пышақпен

кесу арқылы өңдеу немесе шабу кезіндегі ойын өңдеу жұмыстары.  Ою - өрнектің бір түрі.

             Қазақтың ою және өрнек деген қос сөзі біріге келіп латынша «орнамент» деген ұғымды білдіреді. Мағынасы сәндеу, әсемдеу. Осы сәндеу, әсемдеудің бір түрі, яғни хайуанат, жан-  жануар және өсімдік белгілері  мен    мүшелері немесе геометриялық фигуралар іспеттес элементтердің үнемі ырғақты қайталап, симметриялы орналасқан көркем өрісі мен құрылымын ою деп атаймыз.

           Өрнекті оюдың бірнеше тәсілі бар. Соның бірі гометриялық бейнедегі өрнек. Мұндай өрнек ағаш бетіне геометриялық сурет салу арқылы жасалады.

          Екінші тәсіл: өрнекті салғанда, оның ізін пышақпен тігіп, өрнектің жиектерін көлбеулей жұқалап жонып алады. Мұндай оюларды бірнеше әдістермен орындайды: біріншіден, өрнектердің жиектерін дөңгестеп, жұмырлай жиектеп өрнекке кеңістіктегі көрініс береді;

             екіншіден, өрнектердің сыртқы жиегін өрнек денесінің ортасыннанда ойықшалап бедер беріледі;  үшіншіден, бірінші және екінші әдіспен орындалған өрнектің түбін бедерлеп бедерлі өрнектің мәніне  қарай таңдап, бедер беру тәсілмен орындайды.

            Ағаш бұйымдарын көркемдеп өңдеу мынадай шаралар арқылы жүзеге асады.

            - бұйымның негізін талаптарға сай тазадау;

            - бұйымдарды бояу, оған әр беру;

            - боялған бұйымдарды тазалау, лактау.

          Қауіпсіздік ережесінің сақталуын қатаң тексеру. Әдебиет пен өнерде композиция деген түсінік бар: ол жүйелеу,  үйлестіру ұғымын  білдіретін латын сөзі. Өнердің барлық саласында композиция пішін арқылы жаттығып көреміз.

            Қорытынды:

            «Үтір» (қайырма), «үшбұрыш» және «сыңар қанат» түріндегі өрнектерді тақтай бетіне салып үйренеміз, іске сәт!

            Оқушыларды бағалау, жақсы жұмыстарды көрмеге алу.

            Үйге тапсырма: дайындаған ою - өрнекті көркемдеп өңдеу, аяқтау және «ағашты көркемдеп өңдеу технологиясы» тақырыбына реферат жазу.

             «Атамекен- ата бабамыздың мекені»  (сырмақ шерткен сыр).

Геометриялық денелер

         Сабақтың мақсаты: оқушылардың геометриялық денелер проекциясы туралы білімдерді толықтыру, біліктілігін арттыру.

         Дамытушылығы: оқушылардың шабшандық қабілетін дамыту.

         Тәрбиелігі: оқушылардың ұқыптылыққа,  ұшқыр ойын қолдана білуге тәрбиелеу.

          Тірек - сызба арқылы дамыта оқыту.

          Әдісі:  «Танымжорық», «Жұлдызды сәт» ойындары арқылы баяндай жеткізу.

	Cабақ құрамы
Ұйымдастыру оқушылар назарын сабаққа аудару		Сабақты бекіту қосымша сұрақтармен білімін бағалау, үйге тапсырма беру
«Танымжорық» Геометрия әлемәне ойша саяхат	Сарамандық жұмыс «Герметриялық денелердің жазбасы» Ғарыш кемесі	Жаңа сабақты меңгерту. Геометриялық денелер тобының проекциясы

          Сабақ барысы: 1.ұйымдастыру кезеңі.

                                       2. Өткенді еске түсіру. Таным жорық арқылы геометриялық денелердің проекциясын еске түсіріп мына сұрақтарға назар аудару.

          А)Қайдай геометриялық денелерді білесіңдер?

          Б)Геометриялық денелердің проекциялары қандай фигураларда тұрады?

          Сұрақтарға жауаптар алып,  геометриялық денелер тобының проекцияларының орындалу жолдарын түсіндіру. Кейбір ұқсас фигуралар, ұқсас геомсетриялық денелер тобының үш проекциясын орындаған әрбір проекция өзара тығыз байланыста болуы қажет.

           Оқушыларға нәрсенің үшінші проекцияны салудың бірнеше жолын айтып көрсетемін. Шеңбер сызардың  көмегімен горизонталь проекциядан доға жүргізіп, фронталь проекциядан жүргізілген түзудің қиылысуы арқылы табуға болады.Көмекші ось арқылы да сызу оңай. Немесе фронталь проекциядан профиль проекция жазықтығына проекцияланушы сәуле жүргізіп,горизонталь проекциядан өлшем алу арқылы да шығарып алуға болады.

                    1,Пирамида дегеніміз не?

                    2.Призма  дегеніміз не?

                    3.Цилиндр дегеніміз не?

                    4.Конус дегеніміз не?

                    5.Шар дегеніміз не?

	Сызбаны оқу
Геометриялық денелерге талдау		Ортақ байланысын табу
	Геометриялық денелер кескінін ажырату	Проекция жазықтығына орналасуын анықтау

        Cызбаларға  қарап қандай геометриялық денелер бар екенін талдайық.\

Сабақты бекіту. Сарамандық жұмыс орындау.

Карточкамен сарамандық жұмыс.

Берілген тапсырма бойынша орындау.

             1.Сызбада қандай геометриялық денелер кескінделген?

             2.Айналма денелердің кескіні бар ма?

            3.Жанаса тиіп тұрған геометриялық денелер бар ма?

            4.Бізге ең жақын орналасқан фигура қайсы?

Оқушылардың білімдерін бағалау.

Үйге жаттығулар беріледі.