Ашық сабақ "Буылтық құрттар типі"

Мерзімі:14.11.15                                         Сабақ 19                                                            Сыныбы: 7                  

Тақырыбы: Шұбалшаңның ішкі құрылысы

Сабақтың мақсаты: Шұбалшаңның ішкі құрылысын , оқушыларға оқытып үйрету

Міндеттері:

1.             Құрттың мүшелер мен мүшелер жүйесін , коректік зат және тіршілік әрекетін, тыныс алу жүйесін,зәр шығару жүйесін,қанайналым жүйесін , тірек –қимыл жүйесін оқыту арқылы түсіндіру.

2.   Оқушылардың пәнге деген қызығушылықтарын оята  отырып,  білім білік, дағдыларын дамыту.

3.             Жан-жақты іздене білетін, дарынды, білімді  бала тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Әдісі: Блум таксономиясы

Түрі	мазмұны	тақырыбы
Сабақтың барысы	І.Ұйымдастыру кезеңі: оқушыларды түгелдеп, сыныптың сабаққа дайындығын қадағалау.	Тақтаға сабақтың тақырыбын жазу. Шұбалшаңның ішкі құрылысы
білу	Өтілген оқу материалын нақты фактілерден  бастап тұтас теорияға  дейін есте сақтау  және қайталап айтып беру	1.Құрттың мүшелер мен мүшелер жүйесін Ж: шұбалшаңның мынанандай мүшелер жүйесі қалыптасқан: ас қорыту  жүйесі, тынысалу жүйесі, қанайналым жүйесі, тірек – қимыл, зәр шығару жүйесі.  2.коректік зат және тіршілік әрекетін Ж: Шұбалшаңның ас қорыту жүйесі күрделі. Оларда ауыз, жұтқыншақ,өңеш,жемсау, қарын,  ішек болады.Ас жемсауда жұмсарады,қарында араласады, ішекте қорытылады. 3 тыныс алу жүйесі Ж: Терісі арқылы тыныс алады. Оттегі  дене сыртының  сілемейленіп тұратын тері жабыны  арқылы қанға сіңіріледі. Қанмен келген оттегі жасушаға өтіп, жасушада көмірқышқыл газы түзіледі. Бұл газ қанға  сіңіп, тері жабыны арқылы сыртқа шығарылады. 4.зәр шығару жүйесі Ж: Зиянды заттарды ағзада бөліп, жинақтайтын негізгі мүше ол  жұлдызша түтікшелер. Оның ұшы тері жабыны арқылы сыртқа ашылады. 5.қанайналым жүйесін Ж:Құрттың әр бұылтығында  қ .а. ж. жеке болады. Сақиналы, арқа ,құрсақ,қылтамырлы  қантамырлары дамыған.Денесінің алдыңғы бөлігіндегі ірілеу сақиналы қантамырлар «жүрекше» д.а. Ол жиырылып босаңсуы нәтижесінде денедегі қан – құрсақ қантамырларымен дененің артқы жағына, арқа қантамырларымен алдыңғы жағына  қарай ағады. Дене қуысына тікелей құйылмай, қантамырлары арқылы таралып айналатын қан айналымы тұйық қан айналым жүйесі д.а.Қан нәрлі заттарды тасмалдайды.  6.тірек –қимыл жүйесі  Ш. Денесі ұзарып жіңішкереді, қысқарып жуандай алады.Сақиналы б.е. жиырылғанда  денесі жіңішкереді. Дененің артқы бөлігіндегі қылтандары жерге тіреліп,  алдыңғы бөлігі алға қарай жылжып, денесі ұзарады.Одан соң ұзын салалы б.е. жиырылады.Дененің алдыңғы бөлігіндегі қылтандары жерге тіреледі де,артқы бөлігі алға тартылып, денесі қысқарады.
түсіну	Материалды бір формадан екінші формаға ауыстыру. Оқушының меңгергендігін көру.	1.Шұбалшаң топырақта тіршілік етуге қалай бейімделген, оның қандай практикалық маңызы бар?Ж:Ш. Топырақта  бас  бөлігімен қазып, тіршілік етеді.Тығыз топырақты «ауызымен асап», ішегінен өкізіп, аналь тесігі арқылы шығарып отырады. Бұдан борпылдақ топырақтар майда түйіршіктерге айналып, ауа мен суды сіңіреді. Топырақ құрылымы жақсарады. 2. Ас қорыту жүйесін ата Ауыз- жұтқыншақ- өңеш- жемсау- қарын- ішек. 3.Ш. тыныс алу мүшесі Ж: тері жабыны. 4.Ш. қ.а. неліктен «тұйық жүйе» д.а. Ж:Оның қаны дене қуысына тікелей құйылмайды, тек қан тамырлары арқылы таралып айналады.
Қолдану	Өтілген материалды есте сақтау.	1.Диқандар , бау – бақша өсіретіндер түсім алудағы Ш. рөлін жоғары бағалайды.  Себебі неде? 2.Бұлардың қозғалуында шырыштың қандай ролі бар. Ж:
талдау	Оқушының материалды қаншалықты меңгергенің талдап, сараптау.	1.      Шұбалшаң туралы не білдіңдер? 2.      Шұбалшаңның ішкі құрылысы қандай?
жинақтау	Өтілген оқу материалын нақты фактілерден бастап есте сақтау, қайталап айтып беру.
Бағалау	Бүгінгі сабақтан қаншалықты түсінгендіктерін бағалау.	1.Сен  қалай  ойлайсың неге шұбалшаңдар топырақ қопсытқыш жәндіктер деп аталған? Себебі:  олар топырақты ауыздарына апарып, борпылдақ топырақтар майда түйіршіктерге айналып, ау мен суды сіңіреді.2.Топырақтың астында еркін қозғалуының себебін түсіндір Ж. Құртын денесі үнемі сілемейленіп, ылғалданып тұрады, сол себептен құрт топырақтың астында еркін қозғала алады.
Үйге тапсырма	6 – сынып	36.37.38.40.42 шұбалшаңға қатысты конспект жазу.