ашық сабақ "Ең,ең,ең ..."

• 1 слайд

  Ең , ең , ең . . .
  (Жануарлар әлемі)
  

• 2 слайд

  Еуразия
  құрлығы
  

• 3 слайд

  
  
  
  Бұл алып кесірткені ғалымдар
  жылы Индонезияның
  Малай топаралдарына жататын
  Комодо аралынан тапты. Оның
  денесінің ұзындығы 3-4м,
  салмағы 150- 250 кг жетеді.Ол
  жақсы жетілген құйрығының
  көмегімен жабайы бұғы,
  шошқаларды соғып өлтіре
  алады.Саны сирек
  болғандықтан МСОП – тың
  Қызыл кітабына тіркелген.
  
  
  Ең алып кесіртке
  Варан
  

• 4 слайд

  
  
  Саламандра – құйрықты
  қосменкенділер ішінде жер
  бетінде көбірек тараған. Дене
  тұрқы 25-28см, аяқтары қысқа,
  алдыңғы аяғында 4, артқы
  аяғында 5 саусақ.Реңі ашық сары
  дақтары бар жылтыр – қара түсті.
  Күндіз ормандағы мүктердің
  арасында тығылады. Қорегіне
  түнде шығады. Қорегі шұбалшаң,
  жалаңаш шырыш. Суда да,
  құрлықта да көбейеді.
  
  
  Ең алып қосмекенді
  Саламандра
  

• 5 слайд

  
  Анаконда айдаһарлар
  тұқымдасына жататын, дене
  тұрқы 10м асатын ең алып усыз
  жылан. Анаконданың үш түрі
  бар. Олардың бәрі де торпиктік
  Оңтүстік Америкада мекендейді.
  Су тарыла бастаған кезде су
  түбіндегі балшыққа батып
  шалажансар күйге көшеді де,
  келесі жаңбыр жауғанға дейін
  жата береді. Орташа ұзындығы
  5-6м. Түрлеріне қарай тірі
  туатындар мен жұмыртқа
  салатындар да кездеседі.
  Ең алып жылан
  Анаконда
  

• 6 слайд

  
  
  Питондар тұқымдас тармағының
  22 түрі бар. Питонды кейбір
  елдерде қолға асырап,
  кемірушілерді жою үшін, және
  тағам ретінде пайдаланады.
  Питондар өте ірі усыз жылан.
  Дене тұрқы 3-10м-ге жетеді.
  Бұлар көбіне өзен жағалары
  мен қалың орманда кездеседі.
  Питондар адамға тиіспейді.
  Өзін қорғау үшін жауын сезгенде
  дөңгеленіп, иіріліп
  қимылдамай қалады.
  Ең ірі жылан
  Питон
  

• 7 слайд

  Ең алып қолқанатты
  Ұшқыш түлкі
  

• 8 слайд

  Ең алып жыртқыш
  Ақ аю
  

• 9 слайд

  Ең алып мысық тұқымдасы
  Амурлық тигр
  

• 10 слайд

  Ең алып орман тұяқтысы
  Бұғы
  

• 11 слайд

  Африка
  құрлығы
  

• 12 слайд

  
  
  Африка пілінің салмағы –
  705 тонна, бойының биіктігі 4м.
  Сахара шөлінің оңтүстігіндегі
  кең байтақ аймақтарында
  мекендейді. Африка пілінің күрек
  тістері аталық пілде де, аналық
  пілде де болады. Піл сүйегіне
  қызығып ертеректе көп аулап
  Солтүстік Африкада мекендейтін
  пілдер қазір жойылып кеткен.
  Бұл піл түрін сақтап қалу үшін
  хауйанаттар бағында ұстап
  қамқорлық жасау шаралары
  қолға алынған.
  
  Ең алып жануар
  Африкалық піл
  

• 13 слайд

  
  
  Қазіргі кездегі тіршілік ететін
  барлық құстардың ішіндегі ең
  ірісі -африкалық түйеқұс страус.
  Биіктігі 270см, салмағы 50-90кг.
  Төс сүйегі жалпақ, қыры
  болмайды.Аяқтары ұзын, жуан,
  екі саусақты болады. Қанаттары
  ұшуға жарамағанымен түйеқұс
  қатты жүгіргенде кілт бұрылу
  үшін руль қызметін атқарады.
  Дүние жүзінің көптеген елдері
  Африка түйеқұсын дәмді еті,
  бағалы жұмыртқасы, сәнді
  қауырсыны үшін өсіреді
  
  Ең алып құс
  Страус
  

• 14 слайд

  Ең жүйрік сүтқоректі
  Гепард
  

• 15 слайд

  Ніл қолтырауыны – нағыз
  қолтырауындар тұқымдасына
  жататын көпшілікке таныс түр.
  Ол Африкада,Комор
  аралдарында кездеседі. Оның
  денесінің орташа ұзындығы 6-7м.
  Ол көбіне судағы өлекселермен
  қоректенетіндіктен санитарлық
  қызмет атқарады. Ніл
  қолтырауыны жағалаудан ін
  қазып 50-60 жұмыртқа салады,
  олардан 90күн өткенде ұрпақтар
  шығады.
  Ең алып қолтырауын
  Нілдік қолтырауын
  

• 16 слайд

  Горилла–Африкада мекендейтін
  адамтектес маймылдың ірі түрі.
  Дене тұрқы 180см,салмағы
  250кг. Гориллалар топтанып
  жүреді, топтың басшысы -
  аталық горилла. Егер тобына
  қауіп төнсе басшысы ағаш
  бұтағын сілкілеп, кеудесін
  сабалап қатты дыбыс шығарады.
  Горилла 30-35 жыл өмір сүреді.
  Ең алып адамтәріздес маймыл
  Горилла
  

• 17 слайд

  Ең ұзын жануар
  Керік
  

• 18 слайд

  Дүние жүзіндегі ең ірі бақа –
  голиаф деп аталады. Оның
  аяғын созғандағы денесінің
  ұзындығы жарты метрден
  асады. Ал, салмағы 3,5кг.
  Голиаф бақасы Африкадағы
  Камерун мемлекетінің таулы
  алқабындағы сарқырамасы бар
  өзендерінің шағын аумағында
  ғана кездеседі.
  Ең ірі бақа
  Голиаф
  

• 19 слайд

  Австралия
  құрлығы
  

• 20 слайд

  
  
  Эму түйеқұсы – Австралия мен
  Тасманияның бұталы, құмды,
  шөлді мен далалы жазық
  жерлерін мекендейді. Аяқтары
  өте мықты, үш саусақты.
  Қауырсындары сұрғылт – қоңыр
  түсті. Биіктігі 170см, салмағы
  45-55 кг. Сағатына 50км
  жылдамдықпен жүгіре алады.
  Эмудың қоразы мен мекиенін
  дыбыстарынан ғана
  ажыратуға болады. Әр мекиен
  7-8 жұмыртқа салады.
  Ең алып құс
  Страус эму
  

• 21 слайд

  
  
  Казуар – түйеқұстарының басқа
  түйеқұстардан айырмашылығы
  олар Жаңа Гвинея мен
  Австралияның жаңбырлы
  орманын мекендейді. Казуардың
  төбесінде қызғылт – қоңыр түсті
  баскиімге ұқсаған биік мүйізді
  өсінді айдары болады.Басының
  екі жағы мен мойнының
  біраз бөлігі жасылдау көк түсті.
  Салмағы 80кг, биіктігі 150см.
  
  Ең ауыр құс
  Казуар
  

• 22 слайд

  Гаттерия өте ертеде пайда
  болған, дене пішіні ірі кесірткеге
  ұқсайды. Арқа жағы жасылдау,
  бүйірі мен аяқтарында ірілі-
  ұсақты сары дақтары бар.Басы
  мен тұлғасының үстіңгі тұсы ұсақ
  дән тәрізді қабыршақтармен
  қапталған, әрі онда ұзына бойы
  орналасқан үш бұрыш пішінді
  мүйізді тақташалардан түзілген
  “жалы” болады. Денесінің
  ұзындығы 75см, салмағы 0,5-1кг.
  Ең ежелгі жорғалаушы
  Гаттерия
  

• 23 слайд

  Ең жыртқыш тотықұс
  Кеа тотықұсы
  

• 24 слайд

  Ең күлгіш құс
  Кукабарра
  

• 25 слайд

  Ең талантты құс
  Шалашник
  

• 26 слайд

  Ең әдемі құстар
  Жұмақ құстары
  

• 27 слайд

  Ең кішкентай кенгуру
  Валлаби
  

• 28 слайд

  Солтүстік
  Америка
  құрлығы
  

• 29 слайд

  Ең сирек кездесетін құс
  Калифорниялық кондор
  

• 30 слайд

  Ең құрметті құс
  Ақбас бүркіт
  

• 31 слайд

  Ең алып ескекаяқ жануар
  Морж
  

• 32 слайд

  Оңтүстік
  Америка
  құрлығы
  

• 33 слайд

  Ең улы бақа
  Кокой
  

• 34 слайд

  
  
  Колибри – жер бетіндегі ең
  кішкенай құстар.Олардың
  салмағы дене тұрқына қарай
  1,6-1,8-2-6гр.Тұмсықтары жіңішке
  әрі ұзын. Қанаттары онша ұзын
  емес,құйрық қауырсындары
  қысқа. Колибридің аяқтары
  4саусақты әлсіз болғандықтан,
  жерде жүре алмайды. Қауырсын
  қанаттары түрлі-түсті, жарыққа
  құбылып тұрады. Өзі кішкене
  болғанымен жүрегінің көлемі
  қарыннан үш есе үлкен.Жүрегі
  минутына 1000 рет соғады.
  
  Ең кішкентай құс
  Колибрий
  

• 35 слайд

  Ең кішкентай маймыл
  Игрунки
  

• 36 слайд

  
  Сүген қоңызы немесе қаяз
  қоңыздартұқымдасына жатады.
  Өз денесінен бірнеше есе
  ұзын көпбунақтардан тұратын
  мұрттары болады.
  Қоңыздың көбі ағаштардың
  бір түрінде мекендейді.
  Күшті кеміргіш ауыз
  аппараты бар жұмсақ
  дернәсілдер ағаш сүрегінде
  бір ғана жыл тіршілік етпейді,
  олар ағаштарды кеміріп,
  ағаш құрылыстарын
  толық жарамсыздандырады.
  
  Ең алып қоңыз
  Сүген қоңызы
  

• 37 слайд

  Ең алып жыртқыш мысық тұқымдасынан
  Ягуар
  

• 38 слайд

  Антарктида
  

• 39 слайд

  Ең алып жануар
  Көк кит
  

• 40 слайд

  Ең сирек кездесетін түлен
  Росса түлені
  

• 41 слайд

  Пингвиндер – ұшпайтын,
  жүгірмейтін, тек сүңгіп, жүзіп
  қозғала алатын құстар. Суға
  түсерде бауыр жағымен жатып
  мұздың үстімен сырғанап суға
  сүңгиді. Пингвиндердің басқа
  ұшпайтын құсардан
  айырмашылығы төссүйегі
  қырлы болады. Пингвиндер
  су ішінде 10-20м тереңдікке
  сүңгіп, 5-10 минут су астында
  болады.Себебі, жағалаумен
  салыстырғанда су жылырақ
  Ең суыққа төзімді құс
  Пингвин
  

• 42 слайд

  Ең алып пингвин
  Император пингвины
  

• 43 слайд

  Ең алып құс шағала тұқымдасынан
  Альбатрос
  

• 44 слайд

  Пайдаланған әдебиеттер:
  1. Большой атлас животных Москва "Росмен" 2000
  2. Қызықты биология Жануарлар әлемі Омыртқалылар Алматы 2010
  3. Интернет көздері
  

Краткое описание документа:

Ең , ең , ең ...

Бұл алып кесірткені ғалымдар

1912 жылы Индонезияның

Малай топаралдарына жататын

Комодо аралынан тапты. Оның

денесінің ұзындығы 3-4м,

салмағы 150- 250 кг жетеді.Ол

жақсы жетілген құйрығының

көмегімен жабайы бұғы,

шошқаларды соғып өлтіре

алады.Саны сирек

болғандықтан МСОП – тың

Қызыл кітабына тіркелген.

Саламандра – құйрықты

қосменкенділер ішінде жер

бетінде көбірек тараған. Дене

тұрқы 25-28см, аяқтары қысқа,

алдыңғы аяғында 4, артқы

аяғында 5 саусақ.Реңі ашық сары

дақтары бар жылтыр – қара түсті.

Күндіз ормандағы мүктердің

арасында тығылады. Қорегіне

түнде шығады. Қорегі шұбалшаң,

жалаңаш шырыш. Суда да,

құрлықта да көбейеді.

Анаконда айдаһарлар

тұқымдасына жататын, дене

тұрқы 10м асатын ең алып усыз

жылан. Анаконданың үш түрі

бар. Олардың бәрі де торпиктік

Оңтүстік Америкада мекендейді.

Су тарыла бастаған кезде су

түбіндегі балшыққа батып

шалажансар күйге көшеді де,

келесі жаңбыр жауғанға дейін

жата береді. Орташа ұзындығы

5-6м. Түрлеріне қарай тірі

туатындар мен жұмыртқа

салатындар да кездеседі.