Ашық сабақ "Шешендік сөздер"

Сабақтың  тақырыбы:    «Шешендік сөздер»

Сыныбы:                          11 «А»

Күні:                                15.02.2016ж

Сабақтың мақсаты:    а) білімділік: оқушылардың  қазақ халық ауыз әдебиетінің үлгісі – шешендік өнер туралы білімдерін толықтыру;

ә) дамытушылық:  тақырып аясында ауызекі сөйлеу тілін дамыту, сөздік қорын молайту;

б) тәрбиелік:  топтық жұмыс арқылы оқушыларды ауызбірлікке, ынтымақтастыққа тәрбиелеу,сауатты әрі әдемі сөйлеуге баулу.

Сабақтың көрнекілігі:   әртүрлі тапсырмалар жазылған кеспе қағаздар,

постер,түрлі-түсті қарындаштар, стикер, «Тілек ағашы»

Сабақтың  түрі :     аралас

Сабақтың әдіс- тәсілдері : топтық жұмыс, сұрақ – жауап, түсіндіру,түртіп алу стратегиясы

Пәнаралық байланыс :   әдебиет, орыс тілі, тарих

Сабақтың  барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: оқушылармен сәлемдесу

                                                  Әнұран орындау

                                                  оқушыларды  түгелдеу

«Шаттық шеңбері»  сабақта білім шыңына жету үшін шеңберге тұрып,

бір – бірімізге  игі  тілектер айтамыз.

ІІ. Оқушыларды топқа бөлу:  Ы.Алтынсариннің «Кел, балалар,оқылық!», А.Құнанбаевтың «Адам болам десеңіз» өлеңдерінің әр жолы жазылған кеспе қағаздар арқылы екі топқа бөлу

ІІІ. Жаңа сабақты түсіндіру:

Мұғалімнің кіріспе сөзі:  Шешендік өнер туралы жалпы мәлімет беріп, оқушылар шешендік сөздердің негізгі тақырыптарын дәптер-леріне түртіп отырады

«Мәтінмен жұмыс» : әр топқа тақырып бойынша мәтін беріледі,оқушылар оқып аударады

            1 топ:       Шешендік өнер 

Қазақтың шешендік сөз тарихы Майқы би, Аяз биден басталады. Шешендік өнердің кеңінен дамып, биіктеген кезеңі – ХV-XVIII ғ.ғ. Бұл кезең – қазақ халқының жоңғар, қалмақ, қытай басқыншыларына қарсы тұрып, өз тәуелсіздігін қорғау жолындағы күрес жылдары еді. Шешендік сөздердің алғашқы үлгілерін халық ауыз әдебиетінің туындыларынан, ертегі, аңыз-әңгімелерден кездестіреміз.   

кеңінен – широко  

күрес жылдары – годы борьбы  

туынды – произведение  

басқыншылар – воины   

                       2 топ:           Шешендік өнер

Қазақ ауыз әдебиетінің ерекше бір жанры – шешендік өнер. Халқымыздың даналығының үлгісі – шешендік сөздер ғасырлар бойы халық сынынан ерекшеленіп өткен құнды мұра, асыл қазына. Шешендік өнерге ерте заманда-ақ үлкен мән берілген. Ежелгі грек, рим елдерінде шешендік өнерді «риторика»  деген атпен жеке   пән ретінде оқыған.   «Риторика»  ғылымы өнердің падишасы ретінде ерекше бағаланған.                                          

даналық – мудрость 

сын – критика 

жеке пән – отдельный предмет 

падиша – король   

«Әңгімені жалғастыр»  кеспе қағазда «Балабидің жұмбағы» әңгімесінің жартысы берілген, өз ойлары бойынша аяқтайды

Балаби қартайған шағында халқын жинап:

-         Жерден ауыр не?

-         Судан терең не?

-         Оттан ыстық не?

-         Көктен биік не? – деп төрт сұрақ берген екен. Алайда шешуін ешкім айта алмапты.Сонда Балаби өзі айтқан сұрақтарын өзі былай шешкен екен...

Сәйкестендіру стратегиясы:  әр топқа дұрыс жауап жазылған қағаздар беріледі, оларды сәйкестендіріп,постерге жабыстырады, мұғалімнің көмегімен дұрыстығын тексереді:

      Жерден ауыр дегенім- ақыл, білім

       Судан терең дегенім – оқу, ғылым

      Оттан ыстық дегенім – адамның өмірі

      Көктен биік дегенім – тәкаппардың көңілі

Топтастыру стратегиясы: «Шешендік өнер дегеніміз не?» деген сұраққа кеспе қағазда берілген зат есімдерден тиістісін постерге жазу

  ғимарат,тапқырлық,ой,шешім,үй,сана,мағына,мұра,күлкі,әлем,даналық,әдебиет,мән,оқырман,белгі,ата-баба, шешен,мұхит,дау,сезім

Сөздің мағынасын ашу: екі топқа берілген кеспе қағазда «көтерді» сөзінің бірнеше мағыналық түрлері берілген

білімін көтерді -                             көңіл көтерді -   

қиындықты көтерді -                      сөзін көтерді -    

аяғын көтерді -                              айғай-шу көтерді -

танауын көтерді –

Топтастыру стратегиясы: «Шешендік қандай өнер ?» деген сұраққа кеспе қағазда берілген сын есімдерден тиістісін постерге жазу:

құнды,әдемі,ерекше,биік,түзу,асыл,дөңгелек,өшпес,мәнсіз,арзан,қысқы,қымбат,заманауи,саяси,жазбаша,қисық,дәмді,тарихи,тұзды,ежелгі.

ІҮ.Сабақты қорытындылау: Оқушылардың сабақта алған білімдерін сұрақ – жауап арқылы пысықтау

Ү. Оқушыларды бағалау: әр топ біліміне қарай бағаланады

ҮІ. Үйге тапсырма: 91 бет, «Жетес шешен» мәтінін оқу,аудару,мазмұндау

Кері байланыс: бүгінгі сабақтан алған әсерлері туралы пікірлерін стикерге жазып, «Тілек ағашына»  іледі.