Ашық сабақ тақырыбы:" Көнеден жеткен аспап- домбыра, дутар, саз аспаптары."

Сыныбы: 5 «А»,5 «Б», 5 «В»

Тақырыбы: Көнеден жеткен аспап- домбыра, дутар, саз аспаптары.

Мақсаты:  Домбыра мен дутар аспаптары туралы білімдерін арттыру.

Білімділік:  Домбыра мен дутар аспаптарының ұқсастықтары  туралы білімдерін арттыру;

Дамытушылық: шығармашылық қабілеттерін дамыту,есте сақтау қабілетін дамыту.
Тәрбиелік: Музыканы түсінуге, өнерсүйгіштікке, тәрбиелеу.

Сабақтың түрі:  Жаңа сабақ.

Әдісі: Аралас.

ü Үй тапсырмасы

ü Жаңа сабақ

ü Күй тыңдау

ü Жаттығу

ü Ән жаттау

ü Үйге тапсырма

ü Қорытынды

Үй тапсырмасы: Ақтан жырау шығармашылығы реферат жазу.

Жаңа сабақ : Көнеден жеткен аспап- домбыра, дутар саз аспаптары.

Домбыра - қазақтың жаны. Ол тар жол, тайғақ кешу жолдарын бастан өткерген қазақ тарихын парақтауға негiз бола алады. Ұлтымыздың болмысына куә болған әдет-ғұрпы мен салт-дәстүрлерiне жан бiтiрiп, оның құнды қалпын сақтауға негiз болғанын көремiз.

XIX ғасырда қазақ халқының тұрмысында анағұрлым кең тараған музыкалық аспап екі ішекті домбыра болатын. Егер бұрынғы заманда көне аспаптар ән, жыр, ертегі-аңыздарды сүйемелдеу үшін ғана қолданылған болса, енді домбыра жеке шығарма орындауға арналып, күрделі аспаптардың қатарына қосылды. Өзбектердің домбыраға өте ұқсас екі ішекті дутары

Дутар – Орталық Азия халықтарының (өзбек, түрікмен, тәжік, ұйғыр) шертіп, қағып ойналатын екі ішекті музыка аспабы. Дутар екі түрлі әдіспен — тұтас ағаштан ойылып және құралып жасалған. Соңғысын өзбектер “қабырға дутар” деп атайды. Дутардың мойны ұзын болады. Сондықтан оның дыбыстық қатары ауқымды, олар хроматикалық жүйемен орналасқан. Дутар сол қол саусақтарымен перне басып, ал оң қолмен қағып немесе саусақтармен шертіп тартылады. Домбыра аспаптарына қарағанда Дутардың өзіндік орындау ерекшеліктері де бар. Дутар унисон, кварта, квинта, октава бұрауына келтіріле береді. Осы ерекшеліктерінен Дутарда параллельді кварта, квинта, секта интервалдары туады. Көне муз. аспап танбурға ұқсайтын Дутар туралы деректер тек 15 ғасырда кездесе бастайды.

Cаз — ішекті музыкалық аспап. Саздың алмұрт пішінді ағаштан жасалған негізі 10 — 14 ладтық ұзын мойынға жалғасады. Оның жалпы ұзындығы 500 — 1200 мм. Саз Орталық Азия, Ауғанстан, Түркия, Иран, Дағыстан, т.б. халықтар арасында кең тараған. Ұйғыр, өзбектердің дутар аспабына ұқсас. Саз әншілерді сүйемелдеуде және халық аспаптар ансамблінде пайдаланылады.

Тапсырма: Дутар мен Домбыра аспаптарының ұқсастықтарын анықтау.

Күй тыңдау:

·        «Дутар» - аспабында орындалған күй тыңдату.

·        «Домбыра» - аспабында орындалған күй тыңдату.

·        «Саз» - аспабында орындалған күй тыңдату.

Салыстыру:          

·        Әуендерінде қандай ұқсастықтары бар?

·        Қандай ерекшеліктері бар?

Жаттығу: Дауыс жаттығулары

Ән жаттау: «______________»

Үйге тапсырма: Ән жаттау.

Қорытынды:

·        Домбыра неше ішекті?

·        Дутар ше?

·        Саз аспабы ше?