Ашық сабақ "Үздіксіз және кезеңді газлифтің негізгі принципиальдық сызбалары" сызбалары»

Сабақтың тақырыбы: «Үздіксіз және кезеңді газлифтің негізгі принципиальдық               

                                                                сызбалары»

Сабақтың білімділік мақсаты: Студенттерге  мұнай скважиналарындағы газлифт және газлифтттің принципиалды сызбалары бойынша түсіндіріп, алған білімдерін тәжірибе жүзінде қолдануға дағдыландыру

Сабақтың тәрбиелік мақсаты: Студенттерді жұмыс орнында өзін өзі дұрыс ұстап, ізгі ниетті болуға,

құрал жабдықтарды күтіп ұстауға, уақытты үнемдеп жұмсауға, ұжымда жұмыс жасай білуге, еңбекті сүюге, құрметтеуге  баулу.

Дамытушылық мақсаты: Студенттердің  өзіндік ізденісін шығармашылық қабілетін

 арттыру, таңдаған мамандығына қызығушылығын  және  еңбекке  деген қабілетін арттыру.

Сабақ түрі: Жаңа сабақ

Сабақ өткізу әдісі: көрсете отырып баяндау, сұрақ – жауап, СТО технологиясының элементтері

Пәнаралық және ішкі пән аралық байланыс: Мұнай және газ скважиналарын пайдалану, Мұнай және газ скважиналарын бұрғылау техникасы және технологиясы, Еңбекті қорғау және өндірістік экология

Сабақтың көрнекілігі: қауіпсіздік ережелер плакаты, газлифтті қондырғының сызбасы, техникалық оқу құралдары.

Пайдаланған әдебиеттер:

1.Г. Майлыбаева «Мұнай және газды өндіру техникасы мен  технологиясы»

 2. М.Сақтағанова «Мұнай кәсіпшілік машиналары мен механизмдері»

3.Интернет желісінен алынған  газлифт  суреттері және бейнекөрсетілімдері

Сабаққа қолданылатын құралдар мен материалдар: Оқу құралдары, интрактивті тақта, слайд материалдары

І.1.Ұйымдастыру бөлімі:

а) топтағы студенттермен  амандасу                                                                                                                  

б) студенттердің сабаққа қатынасын тексеру;

в) жұмысқа дайындығын тексеру.

 2.Үй тапсырмасын сұрау:

Үй тапсырмасын арнайы дайындалған "Ғажайып жетілік " ұяшықтары   арқылы анықтаймыз

1) Гидропоршендік сорапты қондырғы қандай мұнайды алуға арналған және ГПСҚ-ның жұмыс принципі бойынша түсіндір

2) Гидропоршенді сорапты қондырғының  кемшіліктері және артықшылықтары қандай?

3)Диафрагмалық сорапты қондырғы қандай мұнайды соруға арналған және диафрагмалық деп аталу себебі неде?

4) Суретте қандай сорап бейнеленген, жұмыс істеу принципі бойынша түсіндір?

5)Электр бұрамалық сорапты қондырғыға техникалық сипаттама бер?

6) Электр бұрамалық  сорапты қондырғының басқа сораптардан ерекшелігі қандай?

7) Берілген суреттердің толық атауы қандай,сипатта?

4.Үй тапсырмасын қорытындылау

Үй тапсырмасын қорытындылауда  "Сиқырлы сандар" арқылы  сұрақтарға жауап алынады

 5. Жаңа сабақты түсіндіру

Сабақ жоспары:

Бүгінгі сабақта төмендегідей сұрақтарды қарастырамыз:

1.Газлифт скважинасы.Газлифт скважинасының  жұмыс  істеу принципі

2.Газлифт скважинасының артықшылықтары мен кемшіліктері

3.Компрессорлық  және компрессорсыз газлифт

"Ой шақыру стратегиясы" Бұл  жерде қандай сурет көрсетіліп отыр. Өз ойыңызды  толық жеткізіңіз.

1.Алғашында газлифт тәсілін эрлифт ретінде 1897  жылы Баку кенорынында инженер Шуховтың  ұсынысымен қолданылды. 1914 жылы Тихлинский газлифтті ұсынған, ал бұл тәсіл тек 1924 жылы ғана Баку -Сурахана кен орындарында қолданыла бастады. Сол уақыттан бастап газлифт тәсілі барлық кенорындарында пайдаланылатын болды. Қабат қысымы  сұйықты  жоғары көтеруі жеңілдіксіз болса, скважина атқыламайды. Газлифтті әдіспен өндіру негізінен үздіксіз және кезеңді болып бөлінеді

 Скважинаның құбыраралық  кеңістігіне сығылған газ немесе ауа айдау арқылы скважинаны атқылатуға болады. Скважинадағы сұйық жоғарыға сығылған ауа немесе газ арқылы көтерілген болса, ондай пайдалану тәсілін эрлифт немесе газлифт деп атайды.  Газды скважинаға компрессорлық станциядан немесе  газ скважиналарынан  табиғи газ беріледі. Газлифттің жұмыс істеу прнципі атқылау  скважинасының жұмыс істеу принципіне ұқсас, сұйық жоғарыға еріген газ энергиясы арқылы көтерілді. Газлифт көтергіші екі құбыр каналдарынан тұрады. Біреуіне сығылған газ беріледі. екіншісіне газ аралас сұйық көтереді. Скважинаның тыныш күйінде сұйық бір деңгейде болады, оны статикалық деп атайды. Скважина түбіне әсер ететін сұйық бағанасының қысымына тең болады.

Скважинаға берілген газ скважина ішіндегі сұйықпен араласып, оның тығыздығын төмендетеді, сұйық тез жоғары көтеріледі. Сұйықтың жоғары  көтерілуі бірнеше көрсеткіштерге байланысты.

Газлифтті қондырғылардың негізгі екі түрі болады –ашық және жартылай жабық типті. Периодты жұмыс істейтін газлифт  мұнайды фонтанды немесе компрессорлы өндіру кездерінде қолданылады. Ашық типті газлифтті қондырғы негізінен үздіксіз газлифт кезінде қолдануға арналған.

Газлифт жұмыс істеп тұрған кезде,құбыраралық кеңістігінде жаңа сұйық деңгейі орнатылады, ол динамикалық  деңгей деп аталады. Динамикалық деңгей барлық кезде статикалық деңгейден төмен болады.

Скважина түбімен динамикалық деңгейге дейінгі сұйық бағанасының қысымы, скважина түбіндегі қысымға тең болады, ол мына теңдеумен анықталады.

Р_түп =Н_{дин *}p_*g

			Газлифт

 

2.

 Артықшылығы                                                                                              Кемшілігі

			Өнімі 20т/тәулігіне және одан астам болуы керек

 

Көтергіштердің атауы	Артықшылығы	Кемшілігі
1.Ауа тізбегі сатылы екі қатарлы сақиналы жүйелі (бір жарым сатылы)	1.Диамтеріне байланысты, арзан; 2.Жеңіл көтергіш; 3.Құммен күресу;	1.Көтергіш құбырларын   ұзарту жолы қиын;
2.Бір қатарлы  сақиналы жүйелі	1.Арзан: 2.Жеңіл; 3.Скважина габаритін тиімді пайдаланады;	1.Пульсация  жоғары; 2.Құбыраралық кеңістік үлкен; 3.Құммен күресу жолы қиын;
3.Бір қатарлы орталық жүйелі	1.Металл  аз жұмсалады; 2.Скважина габаритін тиімді пайдаланады; 3.Пульсация төмен; 4.Жіберу қысымы төмен;	1.Газ ортадан беріледі; 2.Құммен күресу жолы қиын; 3.Пайдалану жүйесі тез істен шығады;
4.Екі қатарлы сақиналы жүйелі	1.Пульсация төмен,  құбыраралық кеңістігінің көлемі төмен; 2.Құбыраралық кеңістігінде сұйық бағанасы көтергіштің жұмысына көмек көрсетеді;	1.Металл көп жұмсалады; 2.Скважина габаритін пайдалану тиімсіз;

3.Газлифтті пайдалану арқылы компрессорлық станциялардан алынған газ бөлек скважинаға газ қысымын айыратын газ үлестіргіш арқылы екі немесе үш құбырмен бағытталады.Компрессорсыз газлифт қондырғысы  компрессорлы станцияның жоқтығымен ажыратылады. Жергілікті газ қоры және жоғары қысымы бар газ қабаттарындағы газды, егер олар мұнай кенорындарына жақын немесе сол аймақтарда   орналасқан болса, газлифт скважиналарына пайдаланылады. Бұл тәсіл компрессорсыз газлифт деп аталады.Қазіргі кезде компрессорсыз газлифт үлкен қаражатсыз, қиын компрессорсыз және компрессорлық станциясыз скважинадағы сұйықты қарапайым әдіспен көтеріп алуын қамтамасыз етеді.Сондықтан бұл әдіс бірнеше мұнай кәсіпорындарында қолданылады. Компрессорлы газлифт қондырғысына газ компрессорлар арқылы жоғары қысымға дейін сығылып құбыраралық кеңістікке беріледі. Газ скважина түбіне жетіп,сұйықтықпен араласады, оның тығыздығын төмендетін жоғары шығарады.

Скважинадағы  (1) газ үлкен қысымда (15-20 МПа) тазарту орнына (құрғату) (2) жеткізіледі де, сонан соң ол гидроциклонды сепаратор және конденсат жинағыш арқылы өтеді. Тазарту пунктінен кейін газ жалынсыз қыздырғыштарға (3) түседі де, ары қарай газ үлестіргіш батареяға (4) беріледі. Газ 80-90 ⁰С градусқа дейін қыздырылады. Газды қыздыру – тасымалдау және редуциялау кезіндегі гидрат құрылуынан сақтайтын өте тиімді әдіс. Батареядан кейін газ реттеуші штуцер (5) арқылы пайдаланушы мұнай ұңғыларына (6) бағытталады. Сұйық көтерілген соң газ газайырғышқа (7) түсіп тазаланып, сонан соң отын желілеріне және газ - бензин зауыттарына бағытталады. Газайырғаштардан алынған сұйықты ыдысқа (8) жібереді.

Жаңа білімді бекіту:   жаңа  сабақты  бекіту мақсатында "Газлифт" сөзжұмбағын шешеміз.

 

1.Мұнайдан газды бөлуге арналған  қондырғы қалай аталады? (газосператор)

2.Скважина тыныш күйде сұйық бір деңгейде болады, оны қалай атаймыз? (статикалық)

3.Газлифт тәсілімін өндіру екі түрге бөлінеді, соның  бірін ата? (үздіксіз)

4.Мұнаймен бірге ілесіп шығатын газ қалай аталады?   (ілеспе)

5.Газлифтті әдісті ұсынған кім? (Тихлинский)

6.Скважинаға агент ретінде ауа айдау қалай аталады? (эрлифт)

7.Газлифтті скважинаның жер үсті қондырғысы? (арматура)

Жаңа сабақты қорытындылау

1.Сәйкестікті анықта

 Газлифт                                                              табиғи газ немесе газ скважиналарын пайдалану         

Эрлифт                                                                      компрессор   арқылы газ,ауа айдау

Компрессорлы                                                       скважинаға ауа айдау        

Компрессорсыз                                                    скважинаға газ айдау       

2.Техникалық диктант жазу. (Білім алушылар арнайы таратылған парақша арқылы  басталған әрбір анықтаманың жалғасын жазады)

Бағалау. Сабаққа белсенді қатысып  отырған студенттер  бағаланады.

1. М.Сақтағанова «Мұнай кәсіпшілік машиналары мен механизмдері»

Г. Майлыбаева «Мұнай және газды өндіру техникасы мен  технологиясы»

Үйге тапсырма: Газлифтті скважинаның  жұмыс принципіне технологиялық карта жасау