Ашық сабақ жоспары «Тартқыш жылжымалы құрамның жаңа сериялары. ТЭ33А локомотивінің құрылымы»

Ашық сабақ жоспары

         Пән атауы: «Тартуға арналған жылжымалы құрамының құрылымы»

Сабақтың тақырыбы: «Тартқыш жылжымалы құрамның жаңа сериялары. ТЭ33А локомотивінің құрылымы»

Сабақтың мақсаты :

         а) білімділік: Қазақстандағы және жақын шет елдердегі  тартқыш жылжымалы құрам құрылым түрлерін, cипаттамаларын және ерекшеліктерін салыстыра білу. Студенттерді  жаңарылу бағыт жаңалықтарына және жаңашылдыққа әлеуметтік бейімделуге қалыптастыру.  Өз ойлары мен сезімдерін еркін жеткізіп, өзіне баға беруде объективті пікір білдіре алу.  

          ә) тәрбиелік:  Құндылық: Дұрыс әрекет.

Қасиеттері: ынтымақтастық, парыз бен ризашылық, дұрыс ой, дұрыс әрекет.

-Тақырыпты студенттерге түсіндіру барысында өзара ынтымақтастықта жұмыс жасап, тартқыш жылжымалы құрамның  жаңа түрлері мен құрылымын білу  парыз  екендігін сезініп, ризашылықпен дұрыс ой ойлап дұрыс әрекет етуге тәрбиелеу.

         б) дамытушылық: Алған білімдерін жан-жақты дамытып, оларды қолдана білуге машықтандыра отырып, ізденушілік қабілеттіліктерін дамыту.

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың типі: өзін-өзі тану пәнімен интеграциялау    

Сабақта қолданылатын әдіс-тәсілдер:

-         Түсіндіру, ой-қозғау;

-         Жаңа технологиялық әдістер(венн диаграмма, класстерлеу. топтық);

-         шығармашылық;

Сабақтың жабдықтары мен көрнекіліктері:  

Әдістемелік: тест,ойын т.б;

Техникалық: интерактивті тақта, тірек-сызба, бейнетаспа

Пән аралық байланыс:

- Тартқыш жылжымалы құрамның энергетикалық қондырғылар

                                - Техникалық пайдалану ережелері

- Тартқыш жылжымалы құрамды жөндеу технологиясы   

 - өзін-өзі тану    

Cабақ жоспары:

   І.Ұйымдастыру бөлімі: (5минут)

1.1. Студенттердің сабаққа қатысымын тексеру.

1.2. б) Оқу құралдарына назар аудару. 5Т (тәртіп, талап, тазалық, тыныштық, татулық)

1.3. Студенттерді сабақ жоспарымен, мазмұнымен таныстыру.

1.4. Студенттерді сабаққа психологиялық дайындау.

Тірек сөз

Адам жасапмаз болмаса, ұлы да бола алмайды

Ян Райнс

психологиялық дайындау «өзін-өзі дұрыс бағалауын анықтау»

Студенттің өзін-өзі дұрыс бағалауын анықтайды.

    Мақсаты: белгілі уақытта жеке тұлғаның өзін-өзі бағалау деңгейін анықтау.

    Мына төмендегі 8 шеңбердің біреуін таңдау, ішін бояңыз немесе белгі қойыңыз. 

00   0000   00

Өз-өзін бағалау парағы:

§  Аты-жөні__________________

§  Пәні___ _____

§  Тобы___ ______________

§  Өткізілген уақыты ___

§  1. Үй тапсырмасы

§  2. Жаңа тақырып

§  3. Бекіту

§  4. Қорытындысы.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру бөлімі: (25 мин)

2.1.Студенттердің  білім деңгейлерін  тесттік сұрақтармен тексереді, остуденттер бір-бірінің тесттік жауаптарын  жұптық  тексереді; (3-нұсқа, 5-сұрақтан, оның 5-жауапқа «5», 4- «4»,3-«3», -2-«2») (жеке).

І нұсқа

1.Құм форсункасы не үшін қажет?

А.локомотивті орнынан қозғауға

Ә.қиын профильді жолдарда көтерілу үшін

Б.құмды қос дөңгелек пен рельс бойына шашуға

В.жүйеге ауаны таратуға

2.Өрт сөндіру қондырғысының құрылысы

А.стационарлы, тасмалды, автоматты

Ә.форсунка, ауа таратқыш, құбыр

Б.стационарлы, форсунка, автоматты

В. форсунка, тасмалды, автоматты

3.Резеруар сыйымдылығы қанша?

А.292 л

Ә.270л

Б.230л

В. 290л

4. Құм жүйесінің ауа басқару қондырғысының құрылысы

А.форсука, құбыр, шланга

Ә.ЭПК, ЭПВ және екі орам

Б.ауатаратқыш, құбыр

В.дұрысы жоқ

5.автоматты өрт дабылдарының жүйесі

А. термодатчиктер мен дабыл құрылғыларынан тұрады

Ә. қоспалауыш пен дабыл құрылғыларынан тұрады

Б. термодатчиктер мен қоспалауыштан тұрады

В. Резервуар мен екі қоспалауыштан тұрады

ІІ нұсқа

1.Ауа таратқыш не үшін қажет?

А.локомотивті орнынан қозғауға

Ә.қиын профильді жолдарда көтерілу үшін

Б.құмды қос дөңгелек пен рельс бойына шашуға

В.құм жүйесін ауамен қамтамасыз етуге

2. резервуардағы көпіршік ертіндісі қаншаны құрайды?

А.11,4л

Ә.11,6л

Б.10,6л

В.12,5л

3.Датчик қызметін не атқарады?

А.төрт лампа

Ә.екі басқыш

Б.терморезистор

В. дабыл құрылғылары

4.қоспалауыш диффузорының қызметі

 А.көпірікті күшейтуге

Ә.көпіршікті бағыттауға

Б.көпіршікті шашуға

В.қысымды қамтамасыз етуге

5.дабыл құрылғылырының орналасуы

А.басқару пультінде

Ә.машинист үстелінде

Б.дизель бөлмесінде

В.көмекші машинист үстелінде

ІІІ нұсқа

1.Құм жүйесінің негізгі бөлшектері

А.стационарлы, тасмалды, автоматты

Ә.форсунка, ауа таратқыш, құбыр

Б.стационарлы, форсунка, автоматты

В форсунка, тасмалды, автоматты

2. Дабыл басқыштары не үшін қажет

А.жүйенің дұрыстығын тексеруге

Ә. жүйені қосуға

Б.дыбыстық бегілерін тексеруге

В.бегілерді қосуға

3.Бір өрт сөндіру қосқышының пайдалану уақыты

А.10- 12мин

Ә. 5-6 мин

Б.16 мин

В.12-15мин

4.Құм бункерінің қажеттілігі

А.локомотивті орнынан қозғауға

Ә.қиын профильді жолдарда көтерілу үшін

Б.құмды қос дөңгелек пен рельс бойына шашуға

В.құмды сақтау үшін

5.Датчиктің орналасуы

А.дизель бөлімесінде, жоғарғы вольттық камерада

Ә.машинист кабинасында

Б.тоңазтқыш камерасында

В. дизель бөлімесінде, машинист кабинасында

2.2.Үш топқа бөліп, сұрақ жауап тапсырманы орындау

1.Өрттің локомотивттерде шығу себептері,өрт сөндіру қондырғыларының түрлері

2.Стационарлық өрт сөндіру қондырғысының құрылысы, жұмысы

3. Автоматты өрт сөндіру қондырғысының құрылысы

4.Құм жүйесінің басты бөлшектері, құрлысы және орналасуы

Үй тапсырмасын бекіту: 7мин

 Кім жылдам? (жеке)   

1. Букса дегеніміз не?

2. Тепловоздың көмекші жабдықтарын ата?  

3. Арбаша қажеттілігі, түрлері ?

4. Рессорлық ілме қызметі?

5. Қос дөңгелектердің басты бөлшектері?  

6.Локомотивтердің жіктелуі?

7.Құм жүйесінің қажеттілігі        

8.Құм форсункасының құрылысы

9.Ауа таратқыш құрылысы 

                    

Құндылыққа қатысты сұрақтар:

Мына мамандардың істеріне баға беріңіз....

1.     ынтымақтастық            2.    дұрыс әрекет          3.  Ризашылық

 \                     

                                  

ІІІ. Жаңа тақырыпты игеру: 30-35 мин

  А) «Мен мамандығымды дұрыс таңдадым, өйткені...

Дәйексөз

Ісім оңсын десеңіз,

Сол істің маманы болыңыз.

Даңқым шықсын десеңіз,

Көпшіліктің адамы болыңыз.

                                                                         Атақты ғұлама Әл – Фараби

  2 рет қыз балалар хормен оқиды. 2 реттен балалар хормен оқиды.

Сұрақ: өз ісін сүйіп атқарған маман иесіне қандай баға береміз? (дұрыс әрекет)

а) «Менің ізденісім» студенттер жаңалықтары

ә)1.ТЭ33А локомотивінің техникалық сипаттамалары (бейнетаспа)

1. Дизель генератор қондырғысының қуаттылығы -3356 кВТ (4564 а.к.)

2. Асинхронды үлгідегі ауыспалы-айнымалы токты алты ТЭҚ-тың старт алуы 534 кН болғанда, ұзақ мерзімде - 427 кН тартым күшін қамтамасыз етеді.

3. Максималды жылдамдығы - 120 шақырым/сағ.

4. Оське түсетін жүктеме - 23 т - +3%.

5. Отынның үлесті тиімді шығыны – 192 г/кВТ*сағ.

6. Қалдыққа кететін дизель майының шығыны, отын шығынына қарағанда – 0,3%.

7. Бос жүрістегі дизель отынының шығыны – 8,80 кг/сағ.

8. Табаны – 1520 мм.

2.                 «Evolution»  сериялы ТЭ33А локомотивінің жалпы құрылымы

Негізгі машинист кабинасы (бірінші) локомотивтің № 1 бөлігінде орналасқан. Көмекші машинист кабинасы (екінші) локомотивтің № 2 бөлігінде орналасқан. Барлық басқару қондырғылары машинист кабинасында орналасқан. Электропневматикалық электронды ауа тежегіші (EAB) негізгі машинист кабинасының астыңғы бөлігінде орналасқан.

Генераторлы бөлігінде айнымалы тоқты басты және көмекші генератор орналасқан. Басты генератор дизельді қозғалтқышпен байланысып тартқыш электрлі қозғалтқыштарына тоқ береді. Көмекші генератор аккумуляторды зарядттау үшін және локомотивтің өзіндік қажеттілігі үшін қажет.

Дизель бөлігінің құрамына дизельді қозғалтқыш кіреді. Дизельді қозғалтқыштың қызметі басты генераторға айналым беру үшін арналған.

Радиаторлы бөлік локомотивтің артқы 2 бөлігінде орналасады.

Дизельдің радиаторы және оның желдеткіштері радиаторлы бөліктің шатырында орнатылған. Радиатор астында компрессор, тартқыш қозғалтқыштың ауа үрлегіші, желдеткіш, май салқындатқыш және май сүзгісі орналасқан. Аталған қондырғылар жеке қозғалтқыштар арқылы айналымға келеді.

Локомотивте электрлік, пневматикалық, электронды және механикалық жүйелер орналасқан.  

       

     3. ТЭ33А локомотивінің механикалық бөлігінің құрылыстық элементтері

UGR арбашаларының қызметі:

1. Локомотивтің массасын осьтер арасында тепе - тең тарату.

2. Тартқыш салмақты және тежеу күшін локомотивтен реліс бойымен тарату.

Арбашалар локомотив қаңқасының астыңғы бөлігінде орналасады.

Арбашаның негізгі бөліктері:

Арбаша қаңқасы. Қаңқа бөлігіне арбашаның барлық құрылыстық элементтері бекітіледі.

Дөңгелек. ТЭҚ берілетін айналым моментін реліске беру үшін арналған. Сонымен қатар локомотивті реліс бойымен бағыттайды.

 Букса. Қос дөңгектің әр осіне екі букса подшипниктерін бекітеді. Роликті подшипниктерінің қызметі үлкен салмақ астында қос дөңгелек осінің еркін айнау үшін арналған. Әрбір букса буксалы подшипниктер корпусы болып табылады және екі винттік серіппелердің тірегі ретінде қолданылады.

     Тартқыш электрлі қозғалтқыштар. Тартым режимінде қозғалтқыштар электрлі энергияны механикалық энергияға түрлендіреді. Реостатты тежеу кезінде ТЭҚ механикалық энергияны электрлік энергияға түрлендіреді. ТЭҚ   1-6 саңдарымен белгіленеді.

      ТЭҚ ілмегі dog bone «собачья кость». ТЭҚ пен арбаша рамасын байланыстырады. Әр қозғалтқыш рамаға «собачья кость» арқылы орнатылады.

Көлденең тіректер. Үш көлденең тіреуіштер локомотив массасын арбаша қаңқасына беруге арналған. Көлденең тіреуіштер құрамына резина және болат кіреді.

 Шкворень. Локомотив қаңқасында орналасады. Шкворень торабы арбашаны шворень бойымен бұру үшін арналған.

 Амортизаторлар. Көлденен, бұрыштық тербеліс амортизаторлары және арбаша ілмегінің амортизаторы. Соққы және дірілерді жою үшін арналған. Әр арбашада екі көлденен және бір бұрыштық тербеліс амортизаторлар орнатылады.

      Арбаша ілмегінің амортизаторы қос дөңгелектен арбашаға берілетін  соққы, тербеліс пен дірілді жою үшін арналған.

Винттік серіппелер. Әр буксаға екі серіппеден орнатылады.

Көмекші  қондырғылар. Тежегіш цилиндр, тежегіш рычагті берліс және тежегіш колодкасының жұмысы локомотив дөңгелегіне тежеу күшін жасау үшін арналған.

4. ТЭ33А локомотиві мен 2ТЭ10МК локомотивінің механикалық бөлігінің құрылыстық ерекшеліктері

Құрылыстық Бөліктері	2ТЭ10МК	ТЭ33А
Доңғалақ жұбы	Қос дөңгелек бандажды.	Қос дөңгелек құйылған AAR208 стандарты бойынша дайындалған.
Бақылау канавкасы	-	+
Басты резервуар	4 резервуар 250 литр көлемімен.	2 резервуар 960 литр көлемімен.
Тартқыш электрлі қозғалтқыш	Тұрақты тоқты	Айнымалы тоқты асинхронды
Арбаша түрі	Жақсыз	Жақты  винтті серіппесі бар
Тербелісті өшіргіш	Фрикционды	Гидравликалық амортизатор
Тіреуіштер, шквореньді балка	Қорапша тәріздес, 4 тіреуіштер	Цилиндр тәріздес, 3 резинкалы тіреуіштер

    б) cергіту жаттығу

Мамандық алудың 5 баспалдағын жоспарлау (топтық): 1. Арман (тілек) 2. Көз жеткізу (қажеттілік) 3. Жоспарлау  4. Әрекет  5. Игеру

түйін   

 «Адам өз өмірінде екі нәрсені таңдауда қателеспеуі керек: біреуі – жар таңдау, екіншісі – мамандық таңдау»

 М. Мақатаев

ІV. Жаңа тақырыпты бекіту: (10 мин.)

§  Венн диаграмма

§  Топтастыру немесе класстерлеу

§  Кім зерек?

                

Кім зерек? ( жеке)

1)ТЭҚ ілмегі не тәріздес?          ( сүйегі)

2) Электрлендірілген жолдарда қолданылатын локомотив?   (электровоз)

3)Әр ТЭ33А қозғалтқышы рамаға не арқылы орнатылады?          (Ілмек)

4) Рельс арақашықтығы?  ( 1520мм)

5) Локомотивтегі қысылған ауа козі?   ( Компрессор)

6)Шкворень торабы не үшін қажет?                     (  Арбашаны бұру үшін)

7) Қос доңғалақ ішкі шегі?   ( 1440   +3   -1)

 8)Алғашқы қондырғылардан немесе қозғалтқыштарға  энергия көзін жеткізуші?   (Беріліс) 

9)Іштей жану қондырғысы бар локомотив түрі?   (Тепловоз)

10) ТЭҚ ілмегі не үшін?  (ТЭҚ пен арбаша рамасын байланыстырады)

11)Беріліс түрлері?  ( Гидровикалық,механикалық,электрлік)

12)Тепловоздың негізгі бөліктері қаншаға бөлінеді?  ( Төртке)

13)Дизельдің қозғалтқыш бөліктері? (Поршень,шатун,иінді вол,кривашип)

14)Станцианарлық  өрт сөндіру қондырғысының бір қоспалрын пайдаланылғандағы уақыты? (10-12)

15)Бір бункердегі құм сыйымдылығы?    (  910 кг)

16)Қоспалауыш бағытының қашыктығы? ( 4-5 метр)

17)Бір локомотивте бункер саны?   ( Төрт)

19) ТЭ33А локомотивінің қуаты ?  (3356квт)

20)Арбаша түрлері?         ( Жақты,жақсыз)

21)Локомотивтерді ,вагондар тіркегіш қондырғы?   (  Автотіркеуіш)

22)Автотіркеуіш механизімі ?    ( Құлып,құлып ,ұстатқыш, сақтандырғыш, валик, валик көтергіш)

23)Автотіркеуіштің өздігінен ажырап кетпеуін үшін қажет қондырғы?

(Сақтандырғыш)

24)  2 Секциялы теплавоз бункердің сыйымдылығы?   (1820кг)

25)Электрлік берілісте қандай энергия қолданылады?  (Электрлік)

26)Гидравикалық  берілісте  қандай энергия туындайды?(кинетикалық)

27)Сатылы беріліс түрі?  (Механикалық)

28) Локомотив массасын арбаша қаңқасына не арқылы береді?      (Үш көлденең  тіреуіш)

29) Арбашада қанша амортизатор орналасқан?     ( 2 Көлденең бұрыштық, тербеліс амортизаторы)

30)Бандаж қалыңдығы?    ( 140мм)

31)Тісті дөңгелек саны?(75)

32)Тісті дөңгелек модулі? (10мм)

33)Паравоз,газотурбовоз,матавоз қандай локомотив түрлері? ( Автономды)

34)Автоматты өрт сөндіру қондырғысы 4 лампасы қайда орналасады?(маш.көмекші үстелінде) 

35)Бір бункерде қанша фарсунка орналасады? ( 2)

36)Электрпневматикалық  клапын  неден тұрады?   (ЭПВ,2 орамнан)

37) Көлденең  тіреуіштер құрамына  не жатады?      (Резинка,болат,бекітпе)

            Сергіту  сұхбат (бейнетаспа)

Түйін

Үш-ақ нәрсе адамның қасиеті:

 Ыстық -қайрат,

 Нұрлы -ақыл,

 Жылы- жүрек.

                                                          Абай

V. Үй тапсырмасын беру (3 мин.):

1.Кері байланыс парағы       А. Нені білдім?      Ә. Сұрақ      Б. Ұсыныс      В. «Қайсарлық пен батырлық» мақал мәтел жинақтау  3. Әдебиеттер: басылым  «Evolution»  сериялы ТЭ33А»,  5-15 бет VI. Қорытындылау: (5мин)                        1.Өз-өзін бағалау парағы бойынша студенттер жауаптарын  тексеру,    бағалау.     2.Өзін-өзі мадақтау.                                                Өзін-өзі мадақтау        Оқушы өзін-өзі екі қолымен қапсыра құшақтайды, өзін-өзі бүгінгі   жетістіктері үшін өзін-өзі қағып мадақтайды. Топпен ән айту «Машинист гимні»