Ашық сабақ "Шұғаның белгісі"

САБАҚ: Қазақ әдебиеті		Мектеп: «Есту қабілеті бұзылған балаларға арналған №1арнайы мектеп-интернаты»
		Мұғалімнің аты-жөні:  Байдебекова Н.Е
Сынып:  9«Г» Күні :25.01.2021.
Сабақтың тақырыбы		Б.Майлин «Шұғаның белгісі» хикаяты
Осы сабақ  арқылы жүзеге асатын оқу мақсаттары		10.1.1.1 әдеби шығармаға сюжеттік композициялық талдау жасау
Сабақтың мақсаттары		Барлық оқушылар орындай алады: Әдеби шығарманың  сюжеттік  композициялық талдауды біледі, түсінеді. Оқушылардың көпшілігі орындай алады: Әдеби шығарманың  сюжетін  анықтап,үзіндіні өз ойымен жалғастырып қолданады. Кейбір оқушылар орындай алады: Әдеби шығарманың  сюжетін  анықтап, композициялық құрылымын сақтай отырып, талдайды.
Бағалау критерийі		1.Шығарманың   сюжеттік  композициялық талдауды біледі, түсінеді. 2.Үзіндіні өз ойымен жалғастырып қолданады. 3.Композициялық  құрылымын  сақтап, талдайды.
Тілдік мақсат		Оқушылар орындай алады: Оқушылар шығарманы композициялық құрылысына қарай талдауды біледі. Пәнге қатысты сөздік қор мен терминдер: Ақсүйек ,белес,жесір ,инедей қиянаты жоқ,қызойнақ,шаңымды аспанға шығарды,Обашық,болыс,жүрегім тас төбеме шықты,бәйбіше,көпке топырақ шашу,алтыбақан,олжамнан қақты т.с.с
Сабақта жүзеге асырылатын құндылықтар		Шығармашылық, жауапкершілік,өзара ынтымақтастық т.б.
Пәнаралық байланыстар		Қазақ тілі, қазақстан тарихы
Алдыңғы оқу		Б.Майлиннің өмірбаянын біледі
Жоспар
Жоспарланатын уақыт	Жоспарланған жаттығу түрлері					Ресурстар
Сабақтың басы 5 минут	Ұйымдастыру кезеңі Оқушылармен сәлемдесу, түгендеу.  « Пазл » әдісінде суреттердің қималары таңдап алынады. Қималардың артындағы сұраққа жауап беріп, сурет құрастырып 4-топқа бөлінеді. - Проза дегеніміз не? - Хикаят дегеніміз не? - Хикаят кімнің атынан баяндалады? -Б.Майлин қай жылы дүниеге келді? - Б.Майлин қайда дүниеге келді? -Б.Майлиннің қандай өлеңдерін білесіңдер?  т.с.с.					Суреттер
Сабақтың ортасы 15 минут 5 минут 5 минут 5 минут	Жаңа сабақ 1-тапсырма. «Жалғасын тап » әдісі. Топтық жұмыс Мұғалім  шығарманы әңгімелей отырып,  қызық жеріне келгенде тоқтайды. Қалған жалғасын оқушылар өз ойларының  жүйріктігіне қарай жалғастырады. Мұғалім түпнұсқасын айтады. Дескриптор. ·         Оқушылар қиялға ерік береді. ·         Болжам жасай алады. ·         Оқушылар ойларын жүйелі жеткізе алады. ҚБ. Топтық  бағалау 2-тапсырма.  Семантикалық кесте. Жеке  жұмыс Шығармадағы кейіпкерлер бейнесін ашады. № Сатылай кешенді талдау 1 Авторы Бейімбет Майлин  2 Тақырыбы Әйел теңсіздігі. 3 Идеясы Гуманизм, адамгершілік, махаббат мәселесі. 4 Эпикалық жанр түрі: Повесть 5 Кейіпкер лер бейнесі: Басты кейіпкер Шұға  Аққұба, талдырмаш, қара көзді қыз. Үріп ауызға салғандай еді деп суреттеледі.  Ажары қандай болса, ақылы да сондай. Жеңілтек дегеннің не екенін білген бала емес. Сөйлеген сөзі, жүрген жүрісі қандай, бір түрлі паң еді – деп Қасымжанның айтуы бойынша суреттеледі. Әбдрахман  Қазақбайдың баласы, еңбекқор, біраз оқыған, сауаты бар мұғалім. Айнабай  Қара ниетті, ел арасына от жаққан адам. Есімбек 4 ұлдың, бір қыздың әкесі. Айтқан уәдесіне берік адам. 6 Жағымды   кейіпкерлер Несімен   жағымды? Жағымсыз   кейіпкерлер Несімен   жағымсыз? Дескриптор. ·          Кейіпкерлер бейнесін ашады. ·         Жағымды, жағымсыз кейіпкерлерге сараптама жасайды.  ҚБ. «Көршіңізге айтыңыз» әдісі 3-тапсырма.Композициялық құрылымына қарай талдау.Жеке жұмыс. 1 Шығарманың басталуы Бейімбет пен жолдасы – Қасымжан ауылдан шығып, келесі бір ауылды бетке алады. Кең даланың табиғатын суреттейді. Қасындағы жолдасының аты малшылардың малға мінетін аты болған соң кейін қалып қоя береді. Жол қысқарсын деген мақсатпен жолдасы Шұғаның белгісі туралы сөз қозғайды. 2 Шығарманың дамуы Есімбек деген байдың ортан қолдай 4 ұлы, арасында бұраңдап өскен жалғыз қызы – Шұға болады. Шұғаның келбетін  суреттейді. 3 Шығарманың байланысы Есімбектің ауылына Әбдрахман деген Қазақбайдың баласы келеді. Шұға Әбдрахманды көріп ғашық болып қалады. Әбдрахманда Шұғаны сүйеді. Ауылда алтыбақан болып кездеседі. 4 Шығарманың шиеленісі Айнабай деген ауыл адамы қызы Күлзипаны Әбдрахманға қоспақ ниетте болады.  Әбдрахманның әкесі үйінде шөп болмай Айнабайдың үйіне барғанда Айнабай қос қазыны бұзбай асып, бір арба шөпті тегін беріп жібереді. 5 Шығарманың шарықтау шегі Әбдрахман Күлзипаға қарамай қойған соң, әрі Шұға мен Әбдрахманның махабаты елге мәлім болып, Айнабай  «Түріктерге жасырын ақша жинап беріп жүр» деген сылтаумен Әбдрахманды жер аудартып жібереді. 6 Шығарманың  шешімі Содан Шұға құсалықпен ауырады. Шұғаның ауруы жанына батқан әкесі Әбдрахманды алдыртады. Бірақ Әбдрахман жеткенше Шұға қаза болып кетеді. «Шұғаның белгісі» деп отырғаны Шұғаның басына орнатылған тас. Тапсырмалар: 1.Қолдауды қажет ететін оқушылар. Оқушылар шығарманы композициялық құрылымына қарай кестені толтыра отырып, шығарманың негізгі ойын анықтайды. 2.Қабілетті оқушылар. Оқушылар шығарманы композициялық құрылымына қарай кестені толтырып, шығарманың негізгі ойын анықтап, дәлелмен келтіреді. Дескриптор. ·         Шығармаға  композициялық  талдау жасайды. ·         Шығарманың құрылымын сақтайды. ·         Шығарманың негізгі ойын  дәлелмен келтіреді. ҚБ.  Менің  сөзім» әдісі 4-тапсырма.  Семантикалық картаны толтыру.Жеке жұмыс Сөздерді мағынасына қарай ажыратады. № Берілген сөздер Тұрақты тіркестер Салт-дәстүрлер Көнерген сөздер Туыстық атаулар 1 ақсүйек  + 2 белес + 3 жесір  + 4 инедей қиянаты жоқ + 5 қызойнақ + 6 шаңымды аспанға шығарды + 7 Обашық  + 8 болыс + 9 Жүрегім тас төбеме шықты + 10 бәйбіше + 11 көпке топырақ шашу + 12 алтыбақан + 13 олжамнан қақты + Дескриптор. ·         Сөздерді мағынасына қарай ажырата алады. 5-тапсырма.  «Шын, жалған» ойыны Ойынның шарты: Мұғалім сөйлемдерді  оқыған кезде  шын   ақпарат айтылса, «екі алақанымен қошемет білдіреді», ал жалған ақпарат айтылса,  «екі аяғымен еденді тақылдатады». 1.Шұға Әбдрахманды көріп ғашық болып қалады. (Шын) 2. Айнабай деген ауыл адамы қызы Күлзипаны Әбдрахманнан алшақтатады. (Жалған) 3. Әбдрахманды жер аудартып жібереді.(Шын) 4. Шұғаның ауруы жанына батқан әкесі Әбдрахманды алдыртпайды (Жалған) 5. Әбдрахман жеткенше Шұға қаза болып кетеді. (Шын) 6. Айнабай  ақ  ниетті, ел бірлігін ойлайтын адам.(Жалған) 7.  Есімбек  айтқан уәдесіне берік адам. (Шын) 8. Шұғаның өліміне қоғам кінәлі. (Шын) 9.Жазушы оқиғаны асыра сілтеп жазды. (Жалған) 10. .«Шұғаның белгісі» хикаятында жазушы қоғамды шынайы түрде бейнеледі. (Шын) 11. Бүгінгі жастарымыз үшін қоғамда әлеуметтік әділетсіздіктер орын алған. (Шын) 12. Шұға  мен  Әбдірахман және тағы басқа жастар арман еткен азаттық, бүгінгі жастарға бақыт сыйлады. (Жалған)   Дескриптор. ·         Оқушылар сұраққа дұрыс жауап береді. ·         Оқушылар ойларын дұрыс түйіндейді.					Қима қағаз А4 парағы Семантикалық карта
Сабақтың соңы 5 минут	Кері байланыс                         Кемшілік + Жетістік кестесі Сабақтың тақырыбы __________________________________ Кемшілік                   + Жетістік Сабақ барысында жіберген кемшіліктеріңді немесе өзіңе қиын болған жағдаяттарды жаз Бұл жерге сол кемшілікті түзеуге көмектескен немесе жағдаяттан шығуға қол ұшын созған оқушыны, болмаса бір оқиғаны жаз Сабақ барысында өзіңнің қол жеткізген жетістігіңді жаз. Үйе тапсырма: Шығармадағы  көркемдегіш құралдарды табу.					Қима қағаз
Қосымша ақпарат
Саралау – оқушыға мейлінше қолдау көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Қабілетті оқушыға тапсырманы қалай түрлендіресіз?			Бағалау – оқушы білімін тексеруді қалай жоспарлайсыз?	Пәнаралық байланыс – Денсаулық және қауіпсіздік, АКТ-мен байланыс. Құндылықтармен байланыс (тәрбие элементі).
Оқушыларға көбірек қолдау көрсетемін.Оқушылардың  қабілеттерін одан әрі шыңдау үшін көшбасшылық қасиеттерін дамытамын, күрделі тапсырма беремін. 1.Қолдауды қажет ететін оқушылар. Оқушылар шығарманы композициялық құрылымына қарай кестені толтыра отырып, шығарманың негізгі ойын анықтайды. 2.Қабілетті оқушылар. Оқушылар шығарманы композициялық құрылымына қарай кестені толтырып, шығарманың негізгі ойын анықтап, дәлелмен келтіреді.			Оқушыларды бағалауда топтық бағалау, «Менің сөзім», . «Көршіңізге айтыңыз» әдістерін пайдаланамын. Оқушылардың оқу мақсатына қол жеткізгеніне көз жеткізу үшін бағалау критерийлері мен дескрипторларды қолданамын. Оқушыларға тиімді кері байланыс беріп отырамын.	Қазақ тілі пәнімен байланысы бар. Қауіпсіздік ережелері сақталады (сергіту жаттығулары, ойындар). Оқушылардың топтық және өз бетімен жұмыс жасау дағдыларын жетілдіре отырып, бір-біріне құрметпен қарауға шақыру;
Рефлексия Сабақтың мақсаты мен оқу міндеттері орындалды ма? Бүгін оқушылар не үйренді? Сабақ қалай өтті, қандай деңгейде өтті? Жоспарланған саралау жақсы іске асты ма?(тапсырмалар сәйкес болды ма?) Уақытты қалай пайдаландым? Жоспарыма қандай өзгеріс енгіздім және неге?			Өз сабағыңызды талдау үшін осы бос орынды пайдаланыңыз. Сол жақта берілген сұрақтарға жауап беріңіз.
Қорытынды бағалау Ең жақсы өткен екі нәрсе (оқыту мен оқуға қатысты) 1: 2: Қандай екі нәрсе немесе тапсырма сабақтың одан да жақсы өтуіне ықпалын тигізер еді (оқыту мен оқуға қатысты)? 1: 2: Осы  сабақтың  барысында  барлық  сынып  немесе  жекелеген  оқушылар жөнінде  келесі сабағыма қажет болуы мүмкін қандай ақпарат білдім? 1: 2: