Тасқала
ауданы, ЖББ Шипов орта мектебі, қазақ тілі ме әдебиеті пәнінің мұғалімі,
Ниталиева А. О.
87776492272
ұялы байланыс.
Қазақ
тілі, 8-сынып
Тақырыбы:
«Жалаң және жайылма сөйлем» (1-сағаты)
Мақсаты:
а) оқушыларға жалаң және жайылма сөйлемдер туралы түсінік беру, жалаң
сөйлемді жайылма сөйлемге айналдыра білуге үйрету, сөйлемдегі сөздерді сөйлем
мүшелеріне дұрыс талдай білуге дағдыландыру;
ә)
жай сөйлем туралы түсініктерін одан әрі дамыту, оқушылардың ой-өрісін, тіл
байлығын кеңейту;
б)
бүгінгі ұрпақ бойына патриоттық сезім, отаншылдық рух дарыту, аңсап жеткен
азаттықтың құндылығын сезінуге, білуге, құрметтеуге баулу.
Түрі:
жаңа сабақты өздігінен меңгерту
Әдіс-тәсілі:
сұрақ-жауап, ой қозғау, түсіндіру, тест, іздендіру.
Көрнекілік:
интерактивті тақта, слайд, қима қағаздар.
Сабақ
барысы:
І.
Ұйымдастыру кезеңі:
а)
оқушылармен амандасу;
ә)
сынып оқушыларын түгендеу;
б)
оқушылардың назарын сабаққа аудару;
Сабақ
айдары: «Тәуелсіздік тірегі – білімді ұрпақ»
ІІ.
Үй тапсырмасын тексеру. (Тест әдісі бойынша)
1-слайд.
1.Жай
сөйлемнің ережесін табыңыз.
А) Бір
ғана ойды білдіреді.
Ә) Екі
немесе бірнеше жай сөйлемнен тұрады.
Б)
Күрделі ойды білдіреді.
В)
Адамның әр түрлі көңіл күйін білдіру.
2. Жай
сөйлемнің неше түрі бар?
А)
2 ә) 3 б)4 в) 5
3.Жай
сөйлемді көрсетіңіз.
А)
Қоңырау соғылып, сабақ басталды;
Ә) Түн
ұйқысын төрт бөлу;
Б) Ауылдың
малы;
В)
Мен 8-сыныпта оқимын.
4.
Жақты сөйлемнің анықтамасы:
А)
Бастауышы мүлдем жоқ.
Ә)
Тұрлаусыз мүшелер қатысқан сөйлем.
Б)
Бастауышы бар, кейде жасырын тұратын сөйлем.
В) Бір
сөзден тұратын сөйлем.
5.
Жақсыз сөйлемнің анықтамасы:
А)
Бастауышы мүлдем жоқ, баяндауыштың өзі ұйытқы болатын сөйлем.
Ә)
Бастауышы бар сөйлем.
Б) Бастаышы
жасырын тұратын сөйлем.
В) Тек
тұрлаусыз мүше қатысқан сөйлем.
6. Жақсыз
сөйлемді табыңыз.
А)
Марат жүгіріп кетті.
Ә)
Оларға келуге болмайды.
Б) Ол
– оқушы.
В)
Ақ жейделі бала.
7.
Бірыңғай мүшелі сөйлемді табыңыз.
А) Аз
ғана уақыт ішінде елімізді, халқымызды шартарап танып үлгерді.
Ә) Ол
– шындық.
Б)
Марат дүкенге баршы.
В)
Қазақстанның болашағы - білімді ұрпақ қолында.
8.
Пысықтауыш мағынасына қарай нешеге бөлінеді:
А) 3
ә)4 б) 5 в) 6
9.Үтір
не үшін қойылған, дұрысын белгілеңіз.
Біз
– Қазақстанның ұрпағымыз, болашағымыз.!
А)
Бірыңғай бастауыш;
Ә)
Бірыңғай баяндауыш;
Б)
Бірыңғай толықтауыш;
В)
Бірыңғай пысықтауыш;
10.
Бастауышы бар жақты сөйлемді көрсетіңіз.
А)
Уақытты жоспарлай білуі керек.
Ә)
Жұмысты тез орындаймыз.
Б)
Кәсіпкерлік жылдам дамыды.
В)
Бүгін жұмысқа шықтық.
Жауап
кілті: 1)А 2)Б 3)В 4)Б 5)А 6) Ә 7)А
8)Б 9)Ә 1о)Б
Бағалау
нормасы: «5» - 9-10; «4» - 7- 8; «3»
- 4-6; «2» - 0-3
ІІІ.
Жаңа сабақ. «Жалаң және жайылма сөйлем» (2-слайд).
Оқушылар
жаңа сабақты өз беттерімен меңгереді.
Интерактивті
тақтада сөйлемдер жазылған екі сызба беріледі, сол сөйлемдерді сөйлем мүшесіне
талдап, оқушылар жалаң және жайылма сөйлемнің ережесін шығарып, ерекшеліктерін
тауып түсінік береді.Оқушылардың ережелері оқулықпен салыстырылып,
дұрыс-бұрыстығы анықталады.
|
Жалаң
сөйлем
|
Жайылма
сөйлем
|
|
Мереке құтты
болсын!
|
Тәуелсіздік
халқымызға оңайлықпен келген жоқ.
|
|
Біз мақтан
тұтамыз. .
|
Желтоқсан
құрбандарының есімі жадымызда мәңгі сақталады.
|
|
Болашағымыз -
жарқын.
|
Мазмұнына өрнегі
жарасқан тәуелсіздіктің қасиетті Туы мәңгі желбіресін.
|
IV.
Жаңа сабақты бекіту.
Үш
үстелге үш түрлі тапсырма салынған конверт қойылады. Оқушылар жұппен үстелдерге
ауысып жүріп тапсырмаларды орындайды.
№1
үстел тапсырмасы. Берілген өлең жолдарын қара сөзге айналдырып жаз. Ішінде
жалаң және жайылма сөйлемдер болсын.
Туған
жердің жырын жырлап ғарыштан,
Қазағыммен
бүкіл әлем танысқан.
Келешегі
кең өрісті, кемелді
Жайна
мәңгі, Қазақстан – Гүлстан!
№2
үстел тапсырмасы. Сигналдық кәртішке – «Бұйрықты бұлжытпай
орындаймыз».
Өз
білмегеніңді кісіден сұра, Үлкен болмас кішіден сұра. Мен өзімнің қазақ
екенімді мақтан етемін, Ұрпағы өз тілінде сөйлеген ұлттың рухы биік. Еліміздің
болашағы жарқын.
Берілген
сөйлемдерге синтаксистік талдау жасау, шартты белгілер арқылы тірек-сызбалар
айшықтау.
№3
үстел тапсырмасы. Сәйкестендіру тесті.
1.Жалаң
сөйлем 1.Мені танимысың?
2.Жайылма
сөйлем 2.Оған таңдануға болмайды.
3.Жақты
сөйлем 3.Қар қылаулап тұр.
4.Жақсыз
сөйлем 4.Бүгін аспан бұлтсыз.
Жауап
кілті ( сәйкестендіру тест):
2.
Оқулықпен жұмыс.
114-жаттығу.
Берілген жалаң сөйлемдерді жайылмаға айналдырыңдар.
V. Қорытынды. Семантикалық кесте.
|
№
|
Мысалдар
|
Жақты
сөйлем
|
Жақсыз
сөйлем
|
Жалаң
сөйлем
|
Жайылма
сөйлем
|
|
1
|
Үлкенге құрмет
көрсету керек.
|
|
|
|
|
|
2
|
Қар жауған жоқ.
|
|
|
|
|
|
3
|
Табиғат аясына
саяхатқа шығамыз.
|
|
|
|
|
|
4
|
Біз мақтан
тұтамыз.
|
|
|
|
|
|
5
|
Жеті жұрттың
тілін біл.
|
|
|
|
|
|
6
|
Ұрлық түбі –
қорлық.
|
|
|
|
|
|
7
|
Оқыған озады.
|
|
|
|
|
|
8
|
Менің бұл сөзге
қосылғым келмеді.
|
|
|
|
|
|
9
|
Біз - тәуелсіз
елдің ұрпақтарымыз.
|
|
|
|
|
|
10
|
Маған сабақтан
қалуға болмайды.
|
|
|
|
|
VI.
Бағалау. «Өзін-өзі бағалау парағы» бойынша
оқушылар өзін-өзі бағалайды.
|
|
Өзін-өзі
бағалау парағы
|
|
|
|
Тегі,
аты:
|
Бағасы
|
|
1
|
Үй тапсырмасы
бойынша (тест)
|
|
|
2
|
Жай сөйлем
түрлерін талдау (Жаңа сабақ бойынша)
|
|
|
3
|
«А» үстелінің
тапсырмасы
|
|
|
4
|
«Ә» үстелінің
тапсырмасы
|
|
|
5
|
«Б» үстелінің
тапсырмасы
|
|
|
6
|
Оқулықпен жұмыс
(114-жаттығу)
|
|
|
7
|
Семантикалық
кесте
|
|
|
|
|
|
VII.Үйге
тапсырма: а) 109,112-жаттығу;
ә) »Мен
– тәуелсіз елдің ұланымын» тақырыбына жалаң, жайылма сөйлемдерді
қатыстыра отырып ойтолғау жазу.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.