Ата - ана мен бала қарым-қатынасы

Ата - ана мен бала қарым-қатынасы

         Мақсаты: Ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынас  деңгейін жақсарту мақсатында ата-аналардың сауаттылығын арттыру, психологиялық сүйемелдеу жасау.

      Ата — ана — бала тәрбиесіндегі басты тұлға. Сондықтан әке де, шеше де балаларының жан дүниесіне үңіліп, мінез-құлқындағы ерекшеліктерді жете білгені жөн. Балалармен әңгімелескенде олардың пікірімен де санасып отырған орынды. Өз баласымен ашық сөйлесе алмай, сырласа білмейтін ата — аналар «Екеуміз де жұмыстамыз, кешкісін үй шаруасынан қол тимейді, баламен сөйлесуге уақыт жоқ» дегенді айтады. Бұл дұрыс емес. Баламен сөйлесуге тіпті арнайы уақыт бөлудің қажеті жоқ. Әке мен шеше ұл - қыздарымен үй шаруасында жүріп - ақ әңгімелесіп, ой бөлісуге неге болмасқа. Жанұядағы жанжал, үлкендердің аузына келген сөздерді айтуы, баланың көзінше басқа біреуді сөгуі, біреудің сыртынан өсек айтуы балаға теріс әсер етеді. Бала алдында әке – шеше, үй ішінің үлкендері әдептілік танытқаны жөн. Мысалы, арақ пен темекінің толып жатқан зиянын біле тұра, балалардың көзінше арақ ішіп, үсті-үстіне темекі тартатындар бар. «Көрінген таудың алыстығы жоқ» дейді, ертең - ақ ұл өсіп ер жетеді, қыз өсіп бой жетеді. Сонда арақ пен темекінің зиянын қалай ұқтырамыз? Негізінен жанұяның шырқы бұзылған, ата - анасы маскүнемдікке салынған немесе жарамдық  жағынан азғынданған ортада бала, жасөспірім қашанғы жиренішті көріністі, ондағы айқай - шу мен дау - жанжалға, ұрыс - керіске шыдап жүре бермек. Басқа өмір аңсайды немесе теріс тәрбиеге тез бой алдырып үлгереді, егер осы теріс жолға мүлде бет бұрып кетсе, онда бәйтеректің бір бұтағы қисық өсті дей беріңіз. Бақытсыз қыз, бұзақы ұл осыдан шығады. Сонда негізгі кінәні кімнен іздейміз?! Бұзақылықтың басы бос жүруден басталады. Кейде сабақты жиі қалдыруға,  әр түрлі сылтауларды үлкендердің өзі үйретіп отырады. Бұл жағдайда балаға өтірік айтуды үйретіп отырғанын  аңғармай да қалуы мүмкін. Жас шыбықты қалай исең, солай өседі ғой.  Иә, «Ұяда не көрсең ұшқанда соны ілерсің» демекші,  ата - ана тәрбиесі бала өмірінде үлкен  із қалдырады. Баланың бойына барлық жақсы қасиеттерді дарыту, тіпті жанында жүрген достарына дейін мән беру, табиғат сыйлаған дарыны болса дамыту, дұрыс білім алуына жағдай жасау — ата - ананың басты парызы.  Отбасында негізгі туыстық қатынас - ерлер жағымен есептелген.

Қазақ отбасы негізінен үш ұрпақтан тұрады. Ол – ата, әке, бала.

Әке - әулет басшысы, отбасы мүшелерінің тірегі, асырап сақтаушысы, қамқоршысы. Отбасындағы ұл тәрбиесінде әке мен апалардың орны ерекше.

Әке үйі барлық балалары үшін үлкен үй, қара шаңырақ деген киелі ұғымдармен сыйлы да құрметті. Адамның жеке басының алғашқы қалыптасуы осы қара шаңырақтан басталады. Оның ер жетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік белгілер отбасында қалыптасады, сондықтан да туған үйдің жылуы – оның көкірегінде көп жылдар бойы сақталып,  мәңгі есінде жүреді. Ендеше бала тәрбиесінде ұсақ - түйек дейтін ешнәрсе жоқ және сол нәрседен де қателесуге қақымыз жоқ. Бала — әр жанұяның бақыты. Олай болса, өз бақытымызды  бағалай білейік. Қай бала болмасын өз ата – анасын үлгі тұтып, мақтан етеді. Олай болса, ата – ана өз ұрпағына, өзінің келешегіне құрметпен қарап, үлгі болуы тиіс. Осы бағытта ата – аналардың жауапкершілігі мен міндеткерлігін арттыратын «Бала – сіздің болашағыңыз» тақырыбында  жазылған  жадынаманың көмегі тиері сөзсіз.

   Қазіргі таңдағы мектеп пен отбасының байланысы нақты қай түрде көрінуі керек  десек, бала тәрбиесінде мұғалім мен ата-ана ынтымақтатығы бір-біріне ауадай қажет. Себебі, жанұя - әрбір бала үшін алтын бесік болса, баланың жақсы болып өсуі - тәрбиеден болмақ. Баланың ата-анасы ең алғашқы тәрбиешісі болса, сол тәрбиенің дұрыстығы - тәрбиешісінен. Ал, ұстаз - бала бойына білім дәнін себетін басты тұлға.

Краткое описание документа:

Ата - ана мен бала қарым-қатынасы

         Мақсаты: Ата-ана мен бала арасындағы қарым-қатынас  деңгейін жақсарту мақсатында ата-аналардың сауаттылығын арттыру, психологиялық сүйемелдеу жасау.

      Ата — ана — бала тәрбиесіндегі басты тұлға. Сондықтан әке де, шеше де балаларының жан дүниесіне үңіліп, мінез-құлқындағы ерекшеліктерді жете білгені жөн. Балалармен әңгімелескенде олардың пікірімен де санасып отырған орынды. Өз баласымен ашық сөйлесе алмай, сырласа білмейтін ата — аналар «Екеуміз де жұмыстамыз, кешкісін үй шаруасынан қол тимейді, баламен сөйлесуге уақыт жоқ» дегенді айтады. Бұл дұрыс емес. Баламен сөйлесуге тіпті арнайы уақыт бөлудің қажеті жоқ. Әке мен шеше ұл - қыздарымен үй шаруасында жүріп - ақ әңгімелесіп, ой бөлісуге неге болмасқа. Жанұядағы жанжал, үлкендердің аузына келген сөздерді айтуы, баланың көзінше басқа біреуді сөгуі, біреудің сыртынан өсек айтуы балаға теріс әсер етеді. Бала алдында әке – шеше, үй ішінің үлкендері әдептілік танытқаны жөн. Мысалы, арақ пен темекінің толып жатқан зиянын біле тұра, балалардың көзінше арақ ішіп, үсті-үстіне темекі тартатындар бар. «Көрінген таудың алыстығы жоқ» дейді, ертең - ақ ұл өсіп ер жетеді, қыз өсіп бой жетеді. Сонда арақ пен темекінің зиянын қалай ұқтырамыз? Негізінен жанұяның шырқы бұзылған, ата - анасы маскүнемдікке салынған немесе жарамдық  жағынан азғынданған ортада бала, жасөспірім қашанғы жиренішті көріністі, ондағы айқай - шу мен дау - жанжалға, ұрыс - керіске шыдап жүре бермек. Басқа өмір аңсайды немесе теріс тәрбиеге тез бой алдырып үлгереді, егер осы теріс жолға мүлде бет бұрып кетсе, онда бәйтеректің бір бұтағы қисық өсті дей беріңіз. Бақытсыз қыз, бұзақы ұл осыдан шығады. Сонда негізгі кінәні кімнен іздейміз?! Бұзақылықтың басы бос жүруден басталады. Кейде сабақты жиі қалдыруға,  әр түрлі сылтауларды үлкендердің өзі үйретіп отырады. Бұл жағдайда балаға өтірік айтуды үйретіп отырғанын  аңғармай да қалуы мүмкін. Жас шыбықты қалай исең, солай өседі ғой.  Иә, «Ұяда не көрсең ұшқанда соны ілерсің» демекші,  ата - ана тәрбиесі бала өмірінде үлкен  із қалдырады. Баланың бойына барлық жақсы қасиеттерді дарыту, тіпті жанында жүрген достарына дейін мән беру, табиғат сыйлаған дарыны болса дамыту, дұрыс білім алуына жағдай жасау — ата - ананың басты парызы.  Отбасында негізгі туыстық қатынас - ерлер жағымен есептелген. Қазақ отбасы негізінен үш ұрпақтан тұрады. Ол – ата, әке, бала.     арлық балалары үшін үлкен үй, қара шаңырақ деген киелі ұғымдармен сыйлы да құрметті. Адамның жеке басының алғашқы қалыптасуы осы қара шаңырақтан басталады. Оның ер жетіп өсуі, бойындағы алғашқы адамгершілік белгілер отбасында қалыптасады, сондықтан да туған үйдің жылуы – оның көкірегінде көп жылдар бойы сақталып,  мәңгі есінде жүреді. Ендеше бала тәрбиесінде ұсақ - түйек дейтін ешнәрсе жоқ және сол нәрседен де қателесуге қақымыз жоқ. Бала — әр жанұяның бақыты. Олай болса, өз бақытымызды  бағалай білейік. Қай бала болмасын өз ата – анасын үлгі тұтып, мақтан етеді. Олай болса, ата – ана өз ұрпағына, өзінің келешегіне құрметпен қарап, үлгі болуы тиіс. Осы бағытта ата – аналардың жауапкершілігі мен міндеткерлігін арттыратын «Бала – сіздің болашағыңыз» тақырыбында  жазылған  жадынаманың көмегі тиері сөзсіз.

   Қазіргі таңдағы мектеп пен отбасының байланысы нақты қай түрде көрінуі керек  десек, бала тәрбиесінде мұғалім мен ата-ана ынтымақтатығы бір-біріне ауадай қажет. Себебі, жанұя - әрбір бала үшін алтын бесік болса, баланың жақсы болып өсуі - тәрбиеден болмақ. Баланың ата-анасы ең алғашқы тәрбиешісі болса, сол тәрбиенің дұрыстығы - тәрбиешісінен. Ал, ұстаз - бала бойына білім дәнін себетін басты тұлға.