«Аталы-уллы солдатлар. » ( Шәүкәт Галиевнең ”Аталы – уллы солдатлар”балладасы, ” баллада” төшенчәсе.)

ӨСТӘМӘ ПРОФЕССИОНАЛЬ БЕЛЕМ БИРҮ

ДӘҮЛӘТ АВТОНОМ МӘГАРИФ УЧРЕЖДЕНИЕСЕ

«Татарстан Республикасы Мәгарифне үстерү институты»

Проект эше

Тема: «Аталы-уллы солдатлар. » ( Шәүкәт Галиевнең ”Аталы – уллы солдатлар”балладасы, ” баллада” төшенчәсе.)

«Татар телен, әдәбиятын укыту үзенчәлекләре һәм билингваль тирәлек» темасы буенча белем күтәрү курслары кысаларында

Башкарды:Сабитова Шәмсия Расим кызы

                                                         Эш урыны: Казан шәһәре Авиатөзелеш  районы               ГББМАУ «37 нче гимназия»

                                                               Проект эше яклауга кертелде

Проект эшенең җитәкчесе:

                                                                  Һадиева Гөлнара Васил  кызы

   «______» 2015 ел

Казан  - 2015

Укытучы		Сабитова Шәмсия Расим кызы
Предмет		Татар әдәбияты
Тема		Аталы-уллы солдатлар.( Шәүкәт Галиевнең ”Аталы – уллы солдатлар”балладасы, ” баллада” төшенчәсе.)
Планлаштырылган нәтиҗәләр		Шәхескә кагылышлы-укучыларда илебез халкының фашистларга каршы гомерләрен дә кызганмыйча көрәш алып барулары турында фикер алышу,ветераннарга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү. М е т а п р е д м е т - Танып белү УУГ:  тиешле мәгълүматны табу һәм аерып алу; төрле рәвештә бирелгән мәгълүматны кабул итү һәм аңлау;  укыганны анализлау;  аңлап укуга  ирешү. Коммуникатив УУГ:  башкаларның сөйләмен ишетү һәм тыңлау;  үз фикереңә ышандыра белү; башкаларга аңлаешлы сөйләм төзү; сораулар кую; әңгәмәдәшнең тәртибенә җитәкчелек итү          Регулятив УУГ: максат кую; планлаштыру; үз фикереңне төгәл җиткерү;  укылган әсәрне бүгенге көн, көндәлек тормыш белән бәйләнештә күзаллый белү. Предмет : Шәүкәт Галиевның тормыш юлы һәм иҗаты турында белемнәрне үзләштерү, ”Аталы – уллы солдатлар”балладасын өйрәнү; ” баллада” төшенчәсен аңлау.
Дәреснен тибы		Яңа белемнәрне формалаштыру
Төп төшенчәләр		Баллада
Предметара бәйләнеш		Татар теле,тарих, география
Эшне оештыру		Фронталь,төркемдә, парларда, индивидуаль
Чыганаклар		Ноутбук, проектор , презентация
Дәрес этаплары	Укытучы эшчэнлеге		Укучы эшчәнлеге	Универсаль уку гамәлләре (УУГ)
Оештыру Мотивлаштыру	-Исәнмесез, укучылар! Кәефләрегез ничек? -Бүген кем  дежур? -Ничәнче число? -Көн нинди? -   Матурмы?    Болытлымы? Дәрестә кем юк. Әйдәгез бер-беребезгә елмаеп карыйк һәм хәерле эш сәгате телик!		-Исәнмесез,укытучы апа! Бик яхшы! Карина Сигезенче декабрь Көн матур. Болытлы түгел. Барысы да. Бер-берсенә елмаешалар: -Хәерле көн безгә дә.	КУУГ: классташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү
Фонетик зарядка	-Укучылар,  узган дәрестә өйрәнгән сүзләрне искә төшерик әле. Һәйкәл Сугышчы Җиңү Җиңүчеләр Ватан Сакчылар Беркем Исәннәр Сүзләрне укыту, сүзтезмәләр төзетү.		Сүзләрне башта пышылдап,аннан хор белән кычкырып укыйлар,индивидуаль рәвештә сүзтезмәләр төзиләр.	ТБУУГ:синтез (өлешләрдән бөтен төзү) КУУГ:башкаларның сөйләмен тыңлау һәм аңлау;дөрес әйтелеш өстендә эшләү. РУУГ: хаталарны табу,төзәтү; үзконтроль П р е д м е т : ”Аталы – уллы солдатлар” темасы буенча лексик берәмлекләрне дөрес аңлау;үзләштерелгән лексик берәмлекләрне кулланып сүзтезмәләр төзү.
Яңа белемнәрне формалаштыру	Ш.Галиевның портреты, яшәгән еллары (1928- 2011), китаплары күрсәтелә). Проблема кую.Бу кем? Без бу язучыны беләбезме?Димәк,без бүген дәрестә нишләрбез?		Ш.Галиев белән танышырбыз,аның әсәрен укырбыз,яңа сүзләр өйрәнербез.	ТБУУГ: танып белү мәсьәләсен мөстәкыйль ачыклау һәм максат кую;  төп билгеләрне аерып күрсәтү РУУГ: яңа максатлар кую; кирәкле гамәлләрне укытучы һәм сыйныфташлары белән берлектә планлаштыра белү КУУГ: тыңлый белү.
Уку мәсьәләсен өлешләп чишү	1. Дәреслектәге белешмә белән таныштыру. Укыганны аңлаганны тикшерү (сораулар бирү) 2.Теоретик материал белән танышу. 1)Укытучы “баллада” төшенчәсен аңлата. 2)Укытучы сораулар ярдәмендә,укучыларның аңлавын тикшерә. -Баллада нинди әсәр ул? -Анда табигать күренешләре,әйберләр ничек бирелә? 3.Шәүкәт Галиевның ”Аталы – уллы солдатлар”балладасын уку. 1)Укытучы балладаны сәнгатьле укый. 2). Сүзлек белән эш. Аталы-уллы – отец и сын Пыскып сүнгән – тлея потух Сакта – на посту Алмашмыйча – не сменяясь Өченче ел – в позапрошлом году Сизгер – чуткий Үткен - зоркие    Укытучы сүзләрне укый, авыр сүзләрне аерым укучылардан кабатлаттыра.     Укытучы русчасын әйтә, укучылар тәрҗемәсен әйтә. 3)Балладаны укучылардан укыта. 3)Укытучы сорау бирә: -«Аталы-уллы солдатлар» балладасы нәрсә турында?		Укучылар Ш.Галиев турында дәреслектәге белешмәне укыйлар,тәрҗемә итәләр 55 нче биттәге 1-2 нче биремнәрне эшлиләр Укучылар “баллада”турында дәреслектән укыйлар Лиро-эпик Җанландырып (Җаваплар тыңлана). Укучылар тыңлыйлар Укучылар аның артыннан кабатлыйлар,тәрҗемә итәләр, чылбыр буенча яңа сүзләр белән сүзтезмәләр, җөмләләр төзеп әйтәләр.Сүзләрне сүзлеккә язалар. Балладаны укучылар үзлекләреннән укыйлар.  Әсәрне тәрҗемә итәләр.Берничә укучы балладаны кычкырып укый. Җаваплар тыңлана.	ШУУГ: укучыларда илебез халкының фашистларга каршы гомерләрен дә кызганмыйча көрәш алып барулары турында фикер алышу,ветераннарга багышланган истәлекләргә сакчыл караш тәрбияләү ТБУУГ: язучының тормыш юлы һәм иҗаты турында мәгълүматлы булу, танышу,өйрәнү,үзләштерү һәм эзләнү; төшенчәләргә билгеләмә бирү КУУГ: коллектив фикер алышуда катнашу;сорауларга җавап бирә белү. РУУГ: кагыйдә, инструкуцияләрне истә тоту һәм аларга ияреп гамәлләр кылу Предмет: ”Аталы – уллы солдатлар”балладасын сәнгатьле укый белү; әсәрнең темасын, проблемасын билгели белү; Баллада  турында төшенчәне ныгыту ”Аталы – уллы солдатлар” балладасының эчтәлеген белү
Лексик-грамматик күнекмәләрне камилләштерү.	Дәреслектәге һәм эш дәфтәрендәге биремнәрне эшләтү. -Әсәрдә ничә герой бар? Алар кемнәр? -Төп герой әти кешеме,әллә аның улымы? Ни өчен? -Ни өчен әти кеше өенә кайта алмый?Һәйкәл кемгә куелган? -Баллада нәрсә ул? Кагыйдәне тагын бер кат укыгыз.		Дәреслектәге 4-7 нче биремнәрне эшлиләр.9-11 нче биремнәргә башта телдән җавап бирәләр,аннан соң эш дәфтәрләрендә эшлиләр.	ТБУУГ:текстны  аңлау,кабул итү,аның эчтәлегендә ориентлашу. КУУГ:үз фикереңне әйтә белү;сорауларга җавап бирә белү; башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү. РУУГ: мөстәкыйль эшли белү
Диалогик сөйләм күнекмәләрен камилләштерү	-“Сугыш”, ”фронт”, ”җиңү”, ”Ватан” сүзләрен кертеп диалог төзү		Партадаш белән диалог төзү.	ШУУГ:Үз тәҗрибәсе,үз фикерләре,кичерешләре белән уртаклашу. ТБУУГ:сораулардан файдаланып диалогик сөйләм төзү. КУУГ:башкаларның сөйләмен тыңлый һәм аңлый белү,парларда эшли белү. РУУГ:Үзеңнең һәм сыйныфташларыңның эшен бәяләү; уку мәсьәләсен дөрес аңлауны бәяләү.
Монологик сөйләмне камилләштерү	Дәреслектәге рәсемгә карагыз әле.Анда нәрсә сурәтләнгән? Һәйкәлләрне кемнәргә куялар? Шул рәсемнән файдаланып әсәрнең эчтәлеген сөйләгез.		Әсәрнең эчтәлеген сөйләү	ШУУГ: үзмаксат кую,  үз уңышларың , уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү. ТБУУГ:төп билгеләрне аерып күрсәтү,логик фикерләү чылбырын булдыру;рәсем сәнгате ярдәмендә тәкъдим ителгән информацияне аңлый белү КУУГ:  классташлар һәм укытучы белән уку эшчәнлеген оештыруда хезмәттәшлек итү, тыңлый белү,  коллектив фикер алышуда катнашу, мәгълүмат туплауда үзара хезмәттәшлек инициативасы күрсәтү, иптәшеңнең гамәлләрен бәяләү; эчтәлек сөйләү күнекмәләрен үстерү
Рефлексия	-Без бүген нәрсә турында сөйләштек? -Нинди максат куйган идек? -Максатларга ирештекме? Ничек? -Бүгенге белемне тормышта кайда  һәм ничек кулланырга мөмкин? -Синең бигрәк тә кайсы эшең уңышлы булып чыкты?		Укучылар үз фикерләрен әйтәләр,сораулар бирәләр Үз эшчәнлекләрен бәялиләр.	ШУУГ: үз уңышларың , уңышсызлыкларың сәбәпләре турында фикер йөртү ТБУУГ:логик фикерләү чылбырын булдыру. КУУГ:укытучыны тыңлау, сораулар бирү. РУУГ: үз эшчәнлегеңне контрольгә алу,үзбәя
Өй эше бирү	1.(мәҗбүри) Сорауларга җавап бирергә. (56 нчы бит, 12 нче бирем.) 2.(ярым иҗади) Укучыларга шәһәребездә сугыш геройларына куелган һәйкәлләр турында белеп,сөйләргә әзерләнеп килергә. 3.(иҗади) “Соңгы солдат табылмыйча,сугыш бетми әле”җөмләсен ничек аңлыйсың?Хикәя төзергә.