АВТОКӨЛІКТІҢ ЭЛЕКТР ЖАБДЫҚТАРЫН ДИОГНОСТИКАЛАУ

«М.Б.Ықсанов атындағы Жәнібек колледжі» МКҚК

Техникалық бағытындығы ПЦК

отырысында қаралып, бекітілді.

            Хаттама №      “     ”              2020 ж.

“ автокөліктің электр жабдықтарын диогностикалау”

(шеберлік сағат)

Өткізген:     

Арнайы пән оқытушысы: КарашевО.Б.

2020 – 2021 оқу жылы.

Сабақтың тақырыбы : АВТОКӨЛІКТІҢ ЭЛЕКТР ЖАБДЫҚТАРЫН ДИОГНОСТИКАЛАУ

Сабақтың мақсаты:

Ø  Оқушыларды автокөліктің электр жабдықтарын толық менгеру.

Ø  Құрал-жабдықтарды дұрыс қолдану, жинақ кілттермен жұмыс жасау дағдылары мен икемділіктерін жетілдіру.

Ø  Логикалық ойлау және жұмыс уақытын тиімді пайдалануды үйрету.

Ø  Қолда бар құрал-жабдықтармен қосалқы бөлшектерді ұқыпты ұстау және техникалық қауіпсіздік ережелерін сақтауға тәрбиелеу.

Күтілетін нәтиже:

Ø  Автокөліктің электр жабдықтарын диогностикалауды меңгеру.

Ø  Ақауларын анықтап сапалы бұзып қайта жинау жұмыстарын атқаруға үйрету.

Ø  Құрал-жабдықтар мен құрылғыларды қолдану дағдыларына ие болуды үйрету.

Өткізетін орны:  Автокөлік шеберханасы

Оқу-өндірістік жұмыстар

Ø  Гольф автокөлігінің электр жабдықтарынның ақауын табу.

Ø  Іске қосу бөлігіндегі стартерді бөлшектеу.

Ø  Автокөліктің іске қосу стартерінің бүлінген ақауын ауыстырып, жаңа бөлшектер салу.

Сабақтың материалдық-техникалық жабдықталуы:

жеңіл автокөлік, автокөлік көтергіш, стартердің қосалқы бөлшектері, кілт-құралдар.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру бөлімі

 1 Оқушылардың қатысын тексеру

 2 Оқушыларға тақырып пен сабақ мақсатын хабарлау  

 3 Жұмыс орнын ұйымдастыру:

 - арнайы киімнің болуы.

 - құрал-жабдықтар таза әрі жұмысқа жарамды болуы.

 - жұмыс орнында артық заттардың болмауы.

- жұмыстың дұрыс ұйымдастырылуы еңбек өнімділігін көтеріп, сапалы жұмыс нәтижесін береді.

ІІ. Кіріспе нұсқау

1.Теориялық білімдерін  сұрақ-жауап арқылы тексеру.  Жалпы автокөлік неден тұрады және де  бүгінгі біздің сабағымызда зерделенетін стартер құрылысы, жұмысы және оған құрамдас механизмдер жұмысы қалай?

Оқушыларға стартердің  макеті, слайд бойынша жаңа сабақты түсіндіремін.

1.Стартердің маңызы, атқаратын қызметі

Карбюраторлы двигательді иінді біліктің айналу жиілігі минутына 60-80 айн/мин болғанда сенімді түрде іске қосуға болады. Айналудың мұндай жилігін қолдан жасау жүргізушіге едәуір күш түсіреді. Жүргізушінің жұмысын жеіңілдету үшін іске қосу кезінде электр стаартерлерін қолданады. Іске қосқыш және негізгі двигательдерде қолданатын стартер түрлері бар.

2.Стартердің құрлысы.

Іске қосқыш двигатель стартері. Стартер тізбекті қоздырғыштың тұрақты тогының жабық түріндегі электр двигателі болып табылады. Ол аккумулятор батареясының электр энергиясын механикалық энергияға айналдырады.Стартер полюсті корпустан якорь орам сымдарынан, якорьдан, тартқыш катушка, алдыңғы корпус, вендекс, вилка, артқы корпус, щеткалардан ток беретін, коллектор механизмдерінен тұрады.

Корпус- якорь орамдар- тартқыш катушка- алдыңғы корпус- вендекс-вилка- артқы корпус-щеткалар ток беретін- коллектор.

 

Корпус

                  якорь орамдар

                              тартқыш катушка

                                                      алдыңғы корпус

                                                                                        вендекс

                                                                                                     вилка

                                                                                                            артқы корпус

                                                                                                                   щеткалар ток беретін

                                                                                                                                          коллектор

Стартердің жұмыс принципі.

                                                  Аккумулятордан ток алады

Токты механикалық жұмысқа

айналдырады

                                                                                                        Катушка

 

 Якорь арқылы

 қозғалтқыштың

жұмысын қалпына

келтіреді                                                                                                Стартер кілтпен

                                                                                                                іске қосылады                                                                                                                

Стартердің тартқыш релесінде                                                 Стартер якорінің коллекторын                                                                                                                              

келесі катушкалр бар:                                                                қайырғананан кейін магниттік

тартатын және ұстап тұратын                                                   оқшаулағышты тереңдікке     

                                                                                                      кеседі: 0,8-1 мм                                                                                                                         

Стартердің негізгі ақаулары.

            Стартерлерге тән ақаулар төмендегідей: стартер от алмайды, стартердің якоры иінді білікті бұрмайды, стартерді қосқан кезде оны тңстерінің күшті шықыры естіледі.

Егер  стартер жұмысқа қоыслмаса, онда фараларды немесе кабинадағы қалпақты лампаны қосып, қызудың қалай өзгеретінін бақылау қажет. Егер ол өзгермесе, стартер тізбегінді ток болмағаны. Ток тізбектің үзілуі, қозғалмалы контактылы дискінің жеке стартер релесі қысқыштарының күйіп кетуі, коллектордың ластануы, щеткалардың тозуы, щетка ұстайтын серіппелердің әлсіреуі нәтижесінде түспеуі мүмкін. Стартер қосқан кезде естілетін шырт етке дыбыс, стартер релесі мен іске қосқыш реленің жұмыс істеп тұрғанын көрсетеді. Мұндай дыбыстың жиілігі мен маховик тәжіне шестерняняның жиі соғылуының себеб стартер релесінің ұстатқыш орамында үзіктің болуы.

 Стартер қосқан кездегі тістердің күшті шықырынан іске қосқыш шестерня тістерінің немесе мохавик тәжінің тозуы немесе жаншылуы байқалады.

3.Техника қауіпсіздігі жөнінде нұсқау беру

ІІІ. Негізгі бөлім. Оқушылардың өзбетімен жұмыс кезінде ағымды нұсқау жүргізіледі.  Жіберген қателіктерін көрсетіп,  болдырмау тәсілдері  үйретіледі. Әр жұмыс орнында окушылар нұсқау карталары бойынша жұмыстар орындайды.

Автокөлікті шеберханаға кіргізу және көтергішке орнату.

Автокөліктің алдымен ақауы бар деген жерлерді

тексеріп сол жерді ауыстыруға кірісу.

Автокөліктің ақауы қозғалтқышты іске қосқанда қрзғалтқыш ауыр айналуы сол себепті алдымен  тексереміз стартерді  бұзып, кері қайта жинауды үйрету.

Технологиялық нұсқау картасы бойынша жүргізіледі

«Стартерді бұзып ақауын болған жағдайда жою,қайта жинау.»

Технологиялық-нұсқау картасы

Құрал-жабыдықтар: кілттер құрамы

Көлікті шеберханаға кіргізу, алдымен ақауын табу, соған құрал- жабдықтарды дайындау.
	1.Көліктін алдымен аккумулатордан ажыратамыз. Аккумуляторлық клеммадан «10-ші» кілтпен  ағыту.
	Стартерге жалғанып тұрған ток көздерін ағытамыз Сымдарды бекітетін гайканы 13 мм басымен бұраймыз..
	стартерді бөлшектеу кезінде қозғалтқыштың алдыңғы тірегін ажырату керек, өйткені ол стартерді бекіту болттарымен бекітіледі. Қозғалтқыш беріліс қорабының астына түспеуі үшін тіректі орнату керек. Мен стандартты ұяны қолдандым - кері орнату кезінде өте қанағаттанарлық
	... стартерді бекіту болтын ағыту жұмысын бастаймыз алдымен үстінгі 16 мм бұрап, бұраймыз...
	... төменнен екі болт, біреуі бастың астына 16 мм, екіншісі 17 мм...
	Стартерді қозғалтқыштан бөліп аламыз
	Стартерді бөлшектеу жұмысына кірісеміз
	Әрі қарай, 3 бұранданы бұраңыз...
	...және алып тастау релесін алыңыз Әрі қарай, 2 бұранданы бұраңыз Бізге оны бұрап ағыту үшін 8 мм кілт керек
	.. біз электр қозғалтқышының корпусын бендикс корпусынан ажыратамыз
	Стартердің ішін тазалаймыз ауыстыру керек бөлшектерін ауыстырамыз,майлайтын жерлерін майлап қайта жыйнау жұмысына кірісеміз.
	10. Керекті құрал- жабдықтар пайдалану

ІV. Қорытынды нұсқау.  Өндірісті оқыту сабағын қорытындылау. Жақсы орындалған жұмыстың сапасын бағалау. Жабдықтарды, жұмыс уақытын және еңбек амалдарын тиімді пайдаланған амалдарын атау. Бағалау.

V. Үйге тапсырма беру. Жұмыс орнын жинақтау.

...