Викторина.
Темата:
«Кинигэ – дьиэ кэргэн до5оро».
Сыала: Аа5ыыга интэриэьи тардыы. Дьиэ кэргэни уонна о5ону кинигэни
таптыырга, харыстыырга, собулээн аа5арга, элбэх суруйааччылары билэргэ угуйуу.
Туттуллар
матырыйаал: проектор, экран, карточкалар,
конвердар.
Хаамыыта.
1.Киирии
тыл.
-
Утуо кунунэн күндү төрөппүттэрбит уонна ыҥырыылаах
ыалдьыттарбыт.
Бүгүҥҥү
кылаас чааспыт аа5ыыга сыьыаннаах: “Кинигэ- дьиэ кэргэн до5оро” диэн ааттаах.
-
Кинигэни аа5ыы киьини билиилээх, ой-санаа оттунэн сайдыылаах онорор. Кинигэлэр
дууьаны сырдаталлар, киьи сургэтин кото5оллор уонна санаатын бо5орготоллор,
киьи кэрэ5э дьулуьуутун уьугуннараллар, ойун сытыырхаталлар уонна сурэ5ин
сымнаталлар.
Кинигэтэ
суох киьи оло5о кураанах буолар. Кинигэ биьиги до5орбут эрэ буолбатах, ону
тэнэ биьиги мэлдьи баар аргыспыт.
О5олор кинигэ туьунан хоьооннору аа5аллар.
2.Дьиэ
кэргэн курэхтэьиитэ.(Экранна хаартыскалара, ааттара).
-
Бугунну викторина5а кытталлар Оконешниковтар,
Додоховтар,
Егоровтар
дьиэ кэргэн уонна кинилэр о5олоро Лана,
Айхал, Аэлита. Эҕэрдэлиэххэйиҥ. (ытыс тыаһа).
-Викторина
тумугун дьууллуур субэ сыаналыа5а. Оскуолабыт библиотекаря Галина Васильевна,
төрөппүт________
Курэх этаптара.
1)Дьиэ5э
соруда5ы комускээьин.
-Дьиэтээ5и библиотека5ыт туьунан билиьиннэрин.
-О5о кинигэтэ тоьо баарый?
-Улахан дьон кинигэтэ?
-Сахалыы кинигэ элбэх дуу, нууччалыы дуу?
2)«Биьиги дьиэ кэргэн собулуур кинигэлэрэ» - диэн
ааттаах быыстапканы тэрийии.
- Эьиги дьиэ кэргэннэ собулээн аа5ар кинигэлэргитин
кордорун, кэпсээн.
(
Тороппут, о5о биирдиилээн кинигэлэрин кордороллор, кылгастык ис
Хоьоонун
билиьиннэрэллэр).
3)–Строкаттан
6 кыылы тургэнник сотун. Сопко соттоххутуна биир тыл тахсыахтаах. (кинигэ).
КСАКРЫ
ОБИХАУК
САБНАРА
ДИЭБЭР
ЛЫГСЬА
УСЭРТАТ
-Бу
таьаарбыт тылгыт туьунан улуу дьоннор этиилэрин эбэтэр ос хоьооннорун этин.
4)-Билигин
маннык сорудахтары биэрэбин. Бастаан о5олорго – иккилии ос хоьооннорун ааҕын
уонна ситэрэн этин. Тороппуттэргэ – ос хоьооннор суолталарын
быьаараллар.
Иитэр
– уорэтэр суолталаах:
«А5ал»
диэтэххэ……………(антах хайыьар).
«Мэ»
диэтэххэ……………….(мичик гынар).
«Кулу»
диэтэххэ…………….(курус гынар).
Тымтык
уол о5о до5оро,………….(куьа5ан киьи тойоно).
Сурэх
ба5арар да, ……………………..(суьуох уйбат).
Утуо
ат биир кымньыылаах,……..(утуо киьи биир тыллаах).
5)–Билигин
нуучча суруйааччыларын туьунан ыйытыылар.
Бастакы
илиитин ууммут дьиэ кэргэн эппиэттиир.
Экранна:
Н.Некрасов, Л.Толстой, М.Пришвин.
-Бу
суруйааччылартан «Филиппок», «Косточка», «Лев и собака» -диэн кэпсээннэри,
былиналары ким суруйбутай?
6)-Экранна:
А.Пушкин, Н.нор.остуоруйалара.Н.Некрасов.
«Иван-Царевич
и серый волк», «Василиса-Прекрасная»-диэн остуоруйалары суруйбут суруйааччы
аата.
7)–Бу
баснялары суруйар суруйааччы аата.
Экранна:
«Лебедь, щука и рак», «Квартет».
8)Тороппуттэргэ
сорудах. «Саха суруйааччылара».(биирдии билет тардан ылаллар).
-Бу
саха суруйааччыларын псевдонимнарын этин. То5о маннык литературнай ааттары
ылыммыттарын, ол ааттар суолталарын быьааран корун.
(Экранна
хаартыскалара костор).
Онтон
тороппуттэри истэн баран Д.К.Сивцев-Суорун Омоллоон, Н.Е.Мординов-Амма
Аччыгыйа, С.С.Яковлев-Эрилик Эристиин псевдонимнарын тустарынан бэйэм
кэпсиибин.
***-Викторинабытын
тумуктуэххэйин, жюри сыаналыыр. Тумугу туьумэ5инэн кэпсиэ5э.
(бу
кэмнэ)
-О5олоор,
бары бол5ойон истин, билигин кылаас таьынан аахпыт айымньыларгыт ааттарын
таайыаххыт. (дьиэ кэргэни уочаратынан аахтарыы, бастаан о5о, онтон тэрэппут
аа5ар).
-билигин
тылы жюрига биэрэбит. ( диплом, кинигэ туттарар).
Номинациялары
инэрэр.
1)«Сахалыы
элбэх кинигэлээх дьиэ- кэргэн».
2)«Элбэх
о5о5о аналлаах кинигэлээх дьиэ -кэргэн».
3)«Саамай
элбэх кинигэлээх дьиэ -кэргэн».
Тумуктуур
тыл.
-Бугунну
кылаас чааьыгар кэлбит ыалдьыттарбытыгар уонна кыттыыны ылбыт
тороппуттэрбитигэр махтанабыт.
Тумуккэ
этиэм этэ:
Аа5ыы
– учугэй уорэх. Уорэнин уонна аа5ын.
«Кинигэни
буттуун дууьа5ытынан таптаан. Кини эьиги бастын до5оргут, олоххут
аргыьа». (М.Шолохов).
Приложение
Дмитрий
Кононович Сивцев – Суорун Омоллоон – саха народнай
суруйааччыта. Суорун – дьоьун, киппэ,кытаанах, уолуйбат диэн. Суорун диэн тыл
былыргы эйдэбулэ кыратык да халбаннаабат, бигэ дьулуурдаах уонна ыар-дьиппэ
майгылаах киьи диэн.
Оттон
Э.К. Пекарскай этэринэн: «Омолон- родоначальник Ботурусского улуса, первый
внесший ясак за свой улус», - диэн тылдьытыгар быьааран суруйбут. Онон Д. К.
Сивцев – Суорун Ом. диэн псевдонимы ылыммыта түбэспиччэ буолбатах эбит.
Николай Егорович Мординов – Амма Аччыгыйа –
прозаик, народнай суруйааччы. Бу псевдонимы суруйааччы оло5ун эйгэтиттэн
ылыммыт курдук. Амма- Саха сирин биир саамай кэрэ айыл5алаах, ып-ыраас, тургэн
сууруктээх эруьэ. Бу манна о5о сааьа ааспыт буолан, дойдутун таптыыра
бэрдиттэн бу ааты ылыммыта буолуо. Оттон Аччыгыйа диэн тэрэппуттэрэ аас-туор
аччык кыьал5алаах олохторо Советскай былаас иннинэ, ыраахтаа5ылаах Россия
сабардаан олорор кэмигэр тубэспитинэн псевдонимын сор5ото оностубут.
Семен
Степанович Яковлев – Эрилик Эристиин – прозаик, поэт.
Эрилик уол о5ону, уолан эдэр киьини хай5аан эр бэрдэ диэн курдук этэр тыл.
Оттон Эристиин диэн тыл уол о5о диэн суолта5а туттуллар. Онон Эр. Эристиин диэн
«эриллэр-буруллар, эрилкэй эр бэрдэ, сытыы-хотуу уол о5о барахсан»-диэн буолар
эбит.
|
КСАКРЫ
ОБИХАУК
САБНАРА
ДИЭБЭР
ЛЫГСҺА
УСЭРТАТ
|
КСАКРЫ
ОБИХАУК
САБНАРА
ДИЭБЭР
ЛЫГСҺА
УСЭРТАТ
|
|
КСАКРЫ
ОБИХАУК
САБНАРА
ДИЭБЭР
ЛЫГСҺА
УСЭРТАТ
|
|
|
«А5ал» диэтэххэ……………
«Мэ»
диэтэххэ……………….
|
|
«Кулу» диэтэххэ……………..
Тымтык уол о5о до5оро,……
|
|
Сурэх ба5арар да, ………………..
Утуо
ат биир кымньыылаах,……..
|
|
Дмитрий
Кононович Сивцев
|
|
Николай
Егорович Мординов
|
|
Семен
Степанович Яковлев
|
1.
Дьиэтээ5и библиотека5ыт туьунан билиьиннэрии.
-Хас кинигэлээххитий?
- О5о кинигэтэ тоьо
баарый?
- Улахан дьон кинигэтэ?
-Сахалыы кинигэ элбэх
дуу, нууччалыы дуу?
2. Быыстапка5а собулуур
кинигэлэргитин кордоруу (тэрэппут, о5о биирдиилээн кинигэлэрин кылгастык ис
хоьоонун кэпсииллэр).
3. Саха суруйааччыларын
псевдонимнарын билии.
1. Дьиэтээ5и
библиотека5ыт туьунан билиьиннэрии.
-Хас кинигэлээххитий?
- О5о кинигэтэ тоьо
баарый?
- Улахан дьон кинигэтэ?
-Сахалыы кинигэ элбэх
дуу, нууччалыы дуу?
2. Быыстапка5а собулуур
кинигэлэргитин кордоруу (тэрэппут, о5о биирдиилээн кинигэлэрин кылгастык ис
хоьоонун кэпсииллэр).
3. Саха суруйааччыларын псевдонимнарын билии.
1.
Дьиэтээ5и библиотека5ыт туьунан билиьиннэрии.
-Хас кинигэлээххитий?
- О5о кинигэтэ тоьо баарый?
- Улахан дьон кинигэтэ?
-Сахалыы кинигэ элбэх
дуу, нууччалыы дуу?
2. Быыстапка5а собулуур
кинигэлэргитин кордоруу (тэрэппут, о5о биирдиилээн кинигэлэрин кылгастык ис
хоьоонун кэпсииллэр).
3. Саха суруйааччыларын псевдонимнарын билии.
