Қазақ әдебиеті. Мұқағали Мақатаев "Аққулар ұйықтағанда"

Пәні: Қазақ  әдебиеті

Сыныбы: 8«А»

Мұғалімнің  аты-жөні: Сайлаубаева  Тогжан  Жаслановна.

Сабақтың  тақырыбы: Мұқағали Мақатаев «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы

Сабақтың мақсаты: Сезіммен өлең өрген жыр парағы Мұқағали поэзиясына талдау жасау, ақын өлеңінің идеясын, мақсатын ұғындыру, поэманың тақырыбы мен идеясы композициясы туралы  білім беру.

Сабақтың түрі: ашық сабақ

Сабақтың әдістері: түсіндіру, ой қозғау, сұрақ-жауап, баяндау, INSERT әдісі.

Сабақтың типі:  жаңа сабақ

Көрнекіліктер: видео, слайд, ақын портреті, кеспе парақшалар, интерактивті тақта, оқулық, ақынның өлеңдері,т.б.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру.

А) Сынып оқушыларымен сәлемдесіп, түгендеу.

Ә) Оқушылардың оқу құралдарын тексеру.

Б) Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Т.Ахтановтың «Күй аңызы» әңгімесі бойынша сұрақтар мен тапсырмалар

Кім ұшқыр?

1. Естемес пен Оразымбет күйші портретін сипатта

2. Оразымбетке Естемеске қандай кеңес берді?

3. Естемес неліктен ауыр күрсінді?

4. Жаңылдың “Екі күйші өнерлеріңді бірдей салыңдар” деген қыз сөзінің астарынан нені ұғынуға болады?

5. Естемес қиялынан сергіп, нарға қарағанда қандай көріністі байқады?

6. Нарды жібіткен қандай күш?

Бұл кімнің сөзі?

•        1.“Дауысының әсемін-ай, құлақты қытықтап барады. Әрі еркін, әрі ибалы, мінезі де оңды екен”

•        2. – Сізге қарттық қайда? Әлі де біреуді айттыруға болады ғой.

•        3. – Ай, шырағым-ай, мені де қинайтын да сол ар жағы ғой. Бұл өзі көптен көңілді тербеп жүрген бір күй еді.

“Қараш - Қараш оқиғасы” бойынша

Повестегі кейіпкерлердің шынайы бейнесін айтып бер.

Бақтығұл, Тектіғұл, Қатша, Сейіт, Жарасбай образдары.

III. Жаңа сабақ

Сабақтың тақырыбы мен мақсатын хабарлау.

Тақырыбы: М.Мақатаев «Аққулар ұйықтағанда» поэмасы

Эпиграф: «Ақынмын деп мен қалай айта аламын,

Халқымның өз айтқанын қайталадым.

Күпі киген қазақтың қара өлеңін,

Шекпен жауып өзіне қайтарамын».

«Мұқағали поэзиясы-таңғы шықтай мөлдір, сырлы, мұңды поэзия»

(Ф.Оңғарсынова).

М.Мақатаев жайлы мәлімет айту, слайд көрсету, «Аққулар ұйықтағанда» поэмасын шағын айтып беру.

IV. Сергіту сәті: «Өзгеріс».

V. Мазмұндық жоспар. «Аққулар ұйықтағанда» сарайының кілті өз қолдарыңда. Қазіргі сәттен бастап осы сарайдың сырына үңіліп көрейікші.

а) Аққу қандай құс?

ә) Поэмаға оқушылармен біріге отырып мазмұндық жоспар құру.

	Тақырыбы	Басты оқиғалар
І.	Тау басына біткен сұлу көл	1.Қалай біткен мына көл тау басына? 2. Жетімкөл жетімсірейді. 3. Аққулар айдынына оралмады.
ІІ.	Ауру бала немесе шарасыз отбасы	1.Жас сәбидің науқасқа шалдығуы. 2. Тәуіп шалдың айтқан ойы. 3. Ананың шешімі. 4. Ұйықтап жатқан аққуды атуы. 5. Жетімкөлден сән кетті
ІІІ.	Бақташы қарт. Шарасыз ана.	1.Көзінен жас, көңілінен мұң төгілген зарлы ана. 2.Халық ырымы. Аққуды атқан оңбайды. 3. Өліп жатқан бала, шарасыз ана. 4. Қасиет.Қасірет.
Эпилог	Аққулар...	Аңыз көп қой олар жайлы.

VI. Шығарма кейіпкерлеріне мінездеме беру. 

Кейіпкерлер	Іс – әрекеті, адами қасиеттері
Ана	Қамқор ана. Балажан, сәбиі үшін аққуды атты.
Әке	Адал жан, халық дәстүрін берік ұстанады.
Тәуіп шал	Мейірімсіз, қайырымсыз. Таяз ойлы.
Бақташы қарт	Ақылы мол, көргені көп.

VII. «Аққу – киелі құс» пікір – сайыс.

1) Жақтаушы топ: «Аққуды атуға болмайды»

Дәлелдеме: - Көлдің сәні – аққулар.

- Аққу киесі оңдырмайды.

2) Даттаушы топ: «Ананың балаға деген махаббатын дәлелдеу үшін аққуды атуға болатын»

Дәлелдеме: - Ана – махаббатымен құдіретті

- Бәрі де адам үшін жаратылған.

Мақсаты:

Түйін: Мақсатыма жеттім.

VIII. Сабақты бекіту:

Оқушылар аналарына хат жазады.

IX. Рефлексия. Ой түйіндеу. INSERT әдісі.

Не білем?	Не білдім ?	Не білгім келеді?

X. Үйге тапсырма беру:

1.      «Жетімкөл аққулары» - эссе жазу.

2.      «Ақын және аққу» тақырыбына өлең жазу.

3.      Поэмадан өзіңе ұнаған шумағын жаттау.

XI. Бағалау. Оқушылардын сабаққа қатысулары бойынша баға қою.