Қазақ әдебиеті пәнінен сабақ жоспары. Ә.Найманбайұлы. "Сәлиха-Сәмен" дастаны. 10-сынып.

Бекітемін:                 Күні:              Пәні:Қазақ әдебиеті                                   Сынып:10     Сабақ  № Сабақтың тақырыбы: Әсет Найманбаев. «Салиха-Сәмен» дастаны.                                                    Білімділік: Ақын Әсет Найманбаевтың өмірі мен шығармашылығы туралы білімдерін кеңейту. Әдебиетке әкелген жаңалықтары мен қоғамдық - әлеуметтік мәселелерге қөзқарасын, тұрмысын бейнелеуіндегі ақын – әншінің әдебиет тарихындағы орны, өлеңдерінің ерекшелігін орнын таныту. «Сәлиха-Сәмен» дастаны бойынша талдау жүргізу, кейіпкерлер бейнесін ашу.                                           Дамытушылық: Оқушылардың поэзияға деген сүйіспеншілігін арттыра отырып, теориялық талдау жасай білуге, ізденушілік қабілеттерін дамытуға жағдай туғызу.                                                            Тәрбиелік: Оқушыларды адамгершілікке, өнерді бағалай білуге, халықтық дәстүрге баулу. Сабақтың түрі: Аралас сабақ                                                                                                                      Көрнекті құралдар: ақынның өмірі мен шығармашылығы туралы видео.                                                         Сабақтың әдістері: оқу, мәнерлеп оқу, сұрақ – жауап, шығармашылық – танымдық                                 Сабақтың барысы:                                                                                                                               I.Ұйымдастыру кезеңі. (сынып оұушыларының сабаққа дайындығы және сабақтың тақырыбы мақсат міндеті хабарланады.)                                                                                                                            Мұғалімнің кіріспе сөзі.С.Мұқанов: «Біржанның әндері сияқты Әсеттің әндері де аса биік, ырғақты қайырымы қиын болған. Сондықтан оның әндері үйрену де қиын еді»,- деген пікір айтады. «Ақырғы сөзінде» Әсет:

Бозбала, осы әнімде үйренерсің,

Ырғаққа келтіре алмай күйзелерсің...

...Асау ән жетегіңе жүрмеген соң,

Біріңнен бірің көріп сүйрелерсің,- деген жолдардан байқауға болады. А.Жұбановтың баға бергенде : «Әсеттің ақындығы әншілігінен кем емес»,- деп, әншілігін даусыз ақиқат санап негізіне алуында да үлкен сыр бар. Әншілік өнерін әбден меңгерген соң ғана Әсет ән шығара бастаған. Өйткені оның алғашқы, жас кезіндегі шығарған әндерінің біріне жататын «Інжу - маржан» әні- құрылысы, әуенділігі жағынан қазақ әндерінің ғажаптарының бірі. А.Жұбанов : «Орындауы келіссе», «Әсеттің әні - сахнаның сәнінің бірі, шыңы болады» - деген («Замана бұлбұлдары») кітабында.                                         I I.Ой шақыру. Әсет қандай тұлға? Ақын, талантты әнші, сазгер, айтыскер, өз дәуірінің суреткері. Әсет Найманбаев туралы видео көру.

Ітоп: Әсет Найманбаевтың өмірі , шығармашылығы: қисса дастандары, өлеңдері, ән өлеңдері, айтыстары, арнау өлеңдері

ІІ топ: Әсет- айтыскер ақын                                                                                                                                           ІІІ топ: Дәстүрлі ән және орындаушылар. Әсеттің ізбасарлары

І,ІІ,ІІІ топ Әсеттің өлеңдерін мәнерлеп жатқа оқу.

II. Мағынаны таны («Сәлиха-Сәмен» дастанын талдау беріледі)

Дастанды әңгімелеп айту

 «Сәлиха - Сәлмен» поэмасын оқытып, сатылай кешенді талдау жасату.

Тақырыбы, идеясы	Сюжеті мен композициясы	Тип пен характер	Тілі мен жазу стилі	Дүниетанымы мен көркемдегіш құралдар

Композициялық талдау:

                       Оқиғаның басталуы:

                       Оқиғаның дамуы:

                       Оқиғаның шиеленісуі:

                       Оқиғаның шарықтау шегі:

                       Оқиғаның шешімі:

Сергіту сәті: Әсеттің әнін тыңдау. Г.Әлімбекованың орындауында

Ойтолғау. «Әсеттің әдеби мұрасы – аса бай мұра»

Қорыта келгенде, Әсеттің асқақ әндері мен алуан тақырыпты өлеңдері, қисса- дастандары халықтық өнерімізді дамытуға, сонымен қатар мәдениетімізді көтеруге ықпалы зор ұлттық құндылықтарымыз боп әдебиет тарихында мәңгі сақтала бермек.

Бекіту сұрақтары:

1.      Әсет әндерін жинастырушы кім?

2.      Әсет өлеңдерінің негізгі тақырыбы қандай?

3.      Әсет әндерін  нақышына келтіріп орындаушы кім?

4.      Өзге әнші -ақындардан Әсет тағдырындағы ерекшелік не?

Үйге тапсырма.  Ә.Найманбаев өмірі, шығармашылығы

Бағалау.