Қазақ халқының әдет-ғұрыптары мен салт-дәстүрлері (10 сынып)

• 1 слайд

  Қазақстан тарихы
  10 "б" сынып
  Ахметова Бағдагүл
  Пән мұғалімі:
  

• 2 слайд

  Үй тапсырмасы
  Тақырыбы :
  ХV-ХVІІІ ғасырлардағы
  қазақ халқының өнері
  

• 3 слайд

  ДО
  РЕ
  МИ
  ФА
  СОЛЬ
  ЛЯ
  СИ
  1. Музыка өнері
  

• 4 слайд

  2.Қазақтың музыкалық
  аспаптары
  Дабыл
  Дауылпаз
  Ұран
  Керней
  Даңғара
  Асатаяқ
  Шаңқобыз
  Домбыра
  Сыбызғы
  Сырнай
  Қылқобыз
  Жетіген
  Шертер
  Шыңдауыл
  Сазсырнай
  Адырна
  Үрлемелі
  аспаптар
  Соқпалы
  аспаптар
  Ішекті
  аспаптар
  

• 5 слайд

  3.Қолөнер және қолданбалы өнер
  "Сыр сандық"
  1
  2
  3
  4
  

• 6 слайд

  Ж а ң а с а б а қ
  Тақырыбы :
  Қазақ халқының әдет-ғұрыптарымен салт-дәстүрлері
  Жоспары :
  1.Ұлттық салт-дәстүр.
  (түсініктеме беру)
  2.Қазақ халқының шаруашылығына байланысты әдет-
  ғұрыптар мен салт-дәстүрлері
  3.Отбасына байланысты әдет-ғұрыптар, салт-саналар.
  4.Ұлттық ойындар.
  5.Діни наным-сенімдер.
  (әр топтың ислам дініне байланысты ойлары)
  

• 7 слайд

  1.Ұлттық салт-дәстүр
  Ұлт дегеніміз - белгілі бір
  аймақта тарихи қалыптасқан
  адамдар тобының әлеуметтік -
  этникалық бірлестігі .
  

• 8 слайд

  От
  жағу
  тазарту
  жинау
  сындыру
  От
  От
  жағу
  От
  тазарту
  жағу
  От
  жинау
  тазарту
  жағу
  От
  сындыру
  жинау
  тазарту
  жағу
  От
  2.Қазақ халқының шаруашылығына
  байланысты әдет-ғұрыптар мен
  салт-дәстүрлер
  

• 9 слайд

  Қарқара
  ауыл
  қала
  көш
  жол
  Қарқара
  Қарқара
  ауыл
  Қарқара
  қала
  ауыл
  Қарқара
  көш
  қала
  ауыл
  Қарқара
  жол
  көш
  қала
  ауыл
  Қарқара
  

• 10 слайд

  құру
  жығу
  тігу
  қағу
  Отау
  Отау
  Отау
  Отау
  Отау
  қағу
  Отау
  тігу
  қағу
  Отау
  жығу
  тігу
  қағу
  Отау
  құру
  жығу
  тігу
  қағу
  Отау
  

• 11 слайд

  ілу
  байлау
  жасау
  қадау
  Қазық
  

• 12 слайд

  3.Отбасына байланысты әдет-ғұрып,салт-саналар.
  І топ : "Ат тергеу"
  ІІ топ : "Жылу,үме,асар"
  ІІІ топ: "Құда түсу"
  ІV топ : "Наурыз тойы"
  

• 13 слайд

  4.Ұлттық ойындар
  Күлдіргі
  ұлттық
  ойындар
  1 ТОП
  СПОРТҚА,ДЕНЕ
  ШЫНЫҚТЫРУҒА
  АРНАЛҒАН ОЙЫН
  ТҮНДЕ ОЙНАЛАТЫН
  ОЙЫНДАР
  Есептеуге,санауға
  үйрететін ойын
  2 ТОП
  3 ТОП
  4 ТОП
  "ХАН УӘЗІР"
  "ЖЫЛТЫР КЕТТІ"
  "КӨРШІ"Т.Б
  "ТОҒЫЗ ҚҰМАЛАҚ"
  "КҮРЕС"
  "САДАҚ ТАРТУ"
  "АРҚАН ТАРТУ"Т.Б
  "АҚСҮЙЕК"
  "СОҚЫРТЕКЕ"
  "АЛТЫБАҚАН"Т.Б
  

• 14 слайд

  
  
  5. ДІНИ – НАНЫМ СЕНІМДЕР
  ( ӘР ТОПТЫҢ ИСЛАМ ДІНІНЕ
  БАЙЛАНЫСТЫ ОЙЛАРЫ)
  

• 15 слайд

  ҚОРЫТЫНДЫЛАУ
  
  “МЕН МАҚТАНА АЛАМЫН
  ҚАЗАҚТЫҢ . . . ”
  

• 16 слайд

  НАЗАРЛАРЫҢЫЗҒА
  РАХМЕТ !!!
  

• 17 слайд

  Бұл өнердің қысқаша
  тарихын айтып бер
  АРТҚА
  

• 18 слайд

  Халқымыздың ән өнерінің бір түрі,
  бұл жайында не білесіз?
  АРТҚА
  

• 19 слайд

  Бұл қазақ халқы өнерінің қай түрі ?
  Түсініктеме бер .
  АРТҚА
  

• 20 слайд

  Музыка зеттеушісі ,музыкант этнограф
  А.В.Затаевичтің қандай еңбегі бар?
  АРТҚА
  ЖАУАБЫ
  

• 21 слайд

  Бүгінгі таңда қанша музыкалық аспап
  белгілі болып отыр ?
  АРТҚА
  ЖАУАБЫ
  

• 22 слайд

  Қазақ халқының музыка өнері қай
  уақыттан бастап дамыды ?
  АРТҚА
  ЖАУАБЫ
  

• 23 слайд

  "Қазақ халқының 500 ән-күйі".
  "Қазақ халқының 1000 әні".
  АРТҚА
  

• 24 слайд

  40 - ТАН АСТАМ
  АРТҚА
  

• 25 слайд

  Халық болып
  қалыптасқанға дейін
  АРТҚА
  

• 26 слайд

  Ұлы Абайдың :
  Туғанда дүние есігін ашады өлең,
  Өлеңмен жер қойнына кірер денең... - деген
  өлеңінен нені ұғуға болады?
  АРТҚА
  

• 27 слайд

  Ағаштан жасалған бұйымдар
  АРТҚА
  

• 28 слайд

  Сүйектен жасалған бұйымдар
  АРТҚА
  

• 29 слайд

  Тастан жасалған бұйымдар
  АРТҚА
  

• 30 слайд

  Мүйізден жасалған бұйымдар
  АРТҚА
  

• 31 слайд

• 32 слайд

  Бұл салт бойынша көктемде қыстаудан көшерде қыстау мен малды тазарту үшін қыстаудың әр жеріне от жағып, малды оның арасынан айдап өткізген . Бұл қазақ жеріне ислам діні енгенге дейінгі от киесіне табыну түрі еді .
  Отпен тазарту
  Бұл салт бойынша көктемде қыстаудан көшерде қыстау мен малды тазарту үшін қыстаудың әр жеріне от жағып, малды оның арасынан айдап өткізген . Бұл қазақ жеріне ислам діні енгенге дейінгі от киесіне табыну түрі еді .
  Отпен тазарту
  АРТҚА
  

• 33 слайд

  Ел жайлауға көшкенде,әрбір ауыл көштерінің салтанатты,сәнді безендіруіне ерекше көңіл бөлген.Ол үшін алдыңғы түйені жақсы алаша, кілемдермен жабулап,қырғауылдың ұзын қауырсынынан төрт басты қарқара орнатқан. Мұндай көшті “қарқаралы көш” деп атаған. Қарқаралы түйені ауылдағы құрметті әйел немесе жас келін жетекке алған. Халық түсінігі бойынша, қырғауылдың қауырсыны көшке көз тиюден немесе жол – жөнекей көшті анау-мынау қолайсыз жағдайдан сақтайды.
  Қарқаралы көш
  АРТҚА
  

• 34 слайд

  Көктемде күн күркіремейінше,өсімдік жемістерін жеуге рұқсат етілмеген.Тек күн кіркірегеннен кейін тау жуасын немесе басқа жеуге жарамды жемістерді жеуге рұқсат етілген.Халықтың түсінігі бойынша, күн күркірегеннен кейін шөптің өсуі тездейді,малдың сүті көбейеді.Сол себептен, күн күркірегенде,Жетісуда әйелдер шөміш пен қысқышты бір-біріне ұрғылап: “Сүт көп болсын, от аз болсын”, - деп үй айналатын болған .Ал ,Орталық Қазақстанда мұны “от қағу” деп атап,үйдің сыртынан керегенің басын қағады. Космогониялық наным бойынша бұл әдет сүттің мол болуына септігін тигізген.
  Отау қағу
  Көктемде күн күркіремейінше,өсімдік жемістерін жеуге рұқсат етілмеген.Тек күн кіркірегеннен кейін тау жуасын немесе басқа жеуге жарамды жемістерді жеуге рұқсат етілген.Халықтың түсінігі бойынша, күн күркірегеннен кейін шөптің өсуі тездейді,малдың сүті көбейеді.Сол себептен, күн күркірегенде,Жетісуда әйелдер шөміш пен қысқышты бір-біріне ұрғылап: “Сүт көп болсын, от аз болсын”, - деп үй айналатын болған .Ал ,Орталық Қазақстанда мұны “от қағу” деп атап,үйдің сыртынан керегенің басын қағады. Космогониялық наным бойынша бұл әдет сүттің мол болуына септігін тигізген.
  Отау қағу
  АРТҚА
  

• 35 слайд

  Бұл салт жайлаға барғаннан кейін бие байланып , қымыз ашытуды ұйымдастыру кезінде өткізілген, құлын-биелердің аман болуына , қымыздың көп болуына тілек білдіріп қариялар қазық басына май жағып , қымыз ашытушыларға бата береді.
  Қазық байлау
  АРТҚА
  

Краткое описание документа:

 Тақырыбы: Қазақ халқының әдет-ғұрыптарымен салт-дәстүрлері (10 сынып)

Жоспары

1.Ұлттық салт-дәстүр   (түсініктеме беру)
2.Қазақ халқының шаруашылығына байланысты әдет- 
   ғұрыптар мен салт-дәстүрлері                        
   3.Отбасына байланысты әдет-ғұрыптар, салт-саналар.
   4.Ұлттық ойындар.
   5.Діни наным-сенімдер.
(әр топтың ислам дініне байланысты ойлары)ҚОРЫТЫНДЫЛАУ: “МЕН МАҚТАНА АЛАМЫН  ҚАЗАҚТЫҢ . . . ” тақырыбында  оқушылар өз ойларын ортаға салады. Сабақ өте тартымды және оқушылардың қызығушылықтарын оятады.