8-сынып
Қазақстан тарихы
Сабақтың
тақырыбы: Абылай хан билігі тұсындағы Қазақ хандығы
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік:
Еліміздің
азаттық жолындағы Абылайдың ерен еңбегі мен қажымас ерлігі,хандық билігі мен
саясаткерлігін ашып көрсету;
Дамытушылық:
Оқушының тарихи оқиғалар мен тарихи тұлғаларға көзқарасы мен пікірін білдіріп
тұжырым жасай білу дағдысын жетілдіру;
Тәрбиелік:
Өз ойларын еркін жеткізе білетін белсенді тұлға қалыптастыру арқылы
ұлтжандылыққа, Отансүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың
түрі: Жаңа сабақ
Әдісі: Баяндау, сұрақ – жауап, интерактивті, СТО технологиясын
қолдану, сәйкестендіру
Сабақтың көрнекілігі: Абылай ханның суреті, Қазақстанның саяси картасы,
«Абылай хан» туралы бейнекөрініс.
Күтілетін
нәтиже: Белсенділік
танытады;
Ойларын шынайы,еркін жеткізе алады;
Өзара пікірлесе алады;
Тақырыпты меңгеруде өзге топтарға пікір айта алады;
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ.
Жаңа сабақ.
Сабақ жоспары.
1.Абылай – қазақ хандығының аса көрнекті саяси
және мемлекет қайраткері.
2.Абылайдың
ішкі саясаты
3.
Абылайдың Ресеймен қарым – қатынасы
4.
Жоңғар хандығының әлсіреуі
5.
Абылайдың қазақ жерлерін біріктіру
жолындағы
күресі
(Бейнекөрініс
көрсетіледі)
Абылай
- үш жүздің басын бір хандыққа біріктірген, Қазақ хандығын біртұтас, мықты мемлекетке
айналдырған дарынды қолбасшы, батыр, дипломат, атақты мемлекет қайраткері.
Абылай хан, Әбілмансұр (1711-1781) – қазақ ханың ұлы
мемлекет қайраткері, қолбасшы және дипломат. Арғы тегі Жошы хан, бергі бабалары
Қазақ даласының негізін салған Әз-Жәнібек, одан соң Еңсегей бойлы Ер Есім хан,
Салқам Жәңгір хан. Абылай – Жәңгір ханның бесінші ұрпағы.
Жәңгір ханның Уәлибақы, Тәуке деген екі ұлы
болды. Жәңгір қайтыс болып, таққа Тәуке отырғанда Уәлибақы хандыққа өкпелеп,
Үргенішті билеген нағашы атасы Қайып ханның қолына барады. Уәлибақының баласы
Абылай жекпе-жекке шыққанда жауы шақ келмейтін батыр болып, қанішер Абылай
атаныпты. Осы Абылайдан көркем Уәли туады. Оның баласы Әбілмансұр « ақтабан
шұбырынды» жылдарында жетім қалып, үйсін Төле бидің қолына келеді.
Аш-жалаңаштықтан жүдеген өңіне, өсіп кеткен шашына қарап Төле би оған «Сабалақ»
де пат қойып, түйесін бақтырады. Әбілмәмбет төренің жылқысын да бағады. Бұл,
Ш.Уәлихановтың айтуына сүйенсек, Абылайдың 13 жасар кезі болса керек. Төле бидің
тәлім-тәрбиесінде болуы Абылайға зор ықпал жасады. Қазақ даласының даналығын
бойына жинаған баба ақылы мен парасатын, ел билеу қабілетін, анталаған жауға
қарсы халқы басы біріксе ғана тойтарыс бере алатынын жас баланың санасына
ұялата білген. Оған қоса бала кезінен көрген жұпыны тіршілік, өмірлік тәжірибе
Абылайдың ел өміріне ерте араласуына себепші болды. Бұқар, Үмбетей жыраулардың,
ауыз әдебиетінің ірі өкілдерінің мәліметттерне қарағанда, Абылай жиырма жасында
қан майданда ерлігімен танылған.
1.Уәлидің
баласы Әбілмансұр дүниеге келген жыл?
1711
жыл
2.Абылай
ханның азан шақырып қойған есімі:
Сабалақ
3.Абылай
ханның өмір сүрген жылдары
1711
– 1781 жж.
4.Әбілмансұрдың
атасы Абылай билік құрған қала
Түркістан
5.Жекпе
– жек ұрыста Абылайдың қолынан қаза тапқан жоңғардың атақты батыры:
Шарыш
6.1740
жылы тамызда Орта жүз ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтанның Орскіге
келіп,билігін мойындаған империя
Ресей
7.
1771 ж. Орта жүздің ханы Әбілмәмбет қайтыс болғаннан кейін хан
тағына отыруға тиіс мұрагер
Әбілпайыз
8.Абылай
ханға ақылшы – кеңесші болған атақты жырау
Бұқар
9.Абылай
хан құқығын шектеген кеңес:
Билер
соты
Жаңа
сабақты бекіту
1-тапсырма.
Оқиғаны ретімен дұрыс орналастыр:
1. Абылай қырғыздарға екінші рет жорық жасады.
2. Ертіс бойына қазақтарды көшіп-қонуға рұқсат берілді.
3. Абылай Түркістан қаласында дүниеге келді.
4. Жоңғарияны Қытай армиясы түгелдей бағындырып алды.
5. Қытай үкіметімен дипломатиялық қатынас орнатты.
6. Абылай үш жүздің ханы болып жарияланды.
Жауабы:
3 6 5 4 1 2
2
тапсырма: Оқиғалар мен жылдарды сәйкестендір.
1.1779ж.
А) ІІ Екатерина атына
өтініш
жолданды.
2.
1771-1781 ж.ж. Б) Аңырақай шайқасы
болды.
3.1758
ж. В) Қырғыздарға үшінші рет
жорық
жасады
4. 1795
ж. Г) Абылай билік құрды.
5. 1730
ж. Д) Жоңғар хандығы
жойылды
Бағалау:
Қорытындылау
Біз үшін қай заманғы тарихымыз болмасын
қымбат, бабаларымыз құрметті, әсіресе қазақ хандығының құрылуы тарихтағы
маңызды оқиға. Қазір өзіміз өмір сүріп жатқан Отанымыздың іргетасы. «Өз тарихын
білмеген халық, өзін де сыйламайды» деп Елбасымыз айтқандай айтқандай тарихты
білу баршамыздың парызымыз.
Үй
тапсырмасы: «Егер мен хан болсам…..» деген тақырыпта ой толғау жазу.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.