Қазақ тілін оқытудың ерекшеліктері

Ќазаќстан Республикасы Президентініњ

2010 жылѓы 7 желтоќсандыѓы  «  1111»

№   1118   Жарлыѓымен

БЕКІТІЛГЕН

 

 Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ 

2011 – 2020 жылдарѓа арналѓан

МЕМЛЕКЕТТІК  БАЃДАРЛАМАСЫ

 Астана, 2010 жыл

 1. Баѓдарламаныњ Паспорты

 Баѓдарламаныњ

атауы

Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ               2011 – 2020 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасы

Єзірлеу ‰шін  негіз

«Ќазаќстан Республикасыныњ 2020 жылѓа дейінгі Стратегиялыќ даму жоспары туралы» Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 2010 жылѓы 1 аќпандаѓы            № 922 Жарлыѓы;

«Мемлекеттік баѓдарламалар тізбесін бекіту туралы» Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 2010 жылѓы           19 наурыздаѓы  № 957 Жарлыѓы

Баѓдарламаны

єзірлеуші

Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі

Маќсаты

Экономиканыњ орныќты дамуы ‰шін  сапалы білімніњ ќолжетімділігін ќамтамасыз ету арќылы адами капиталды дамыту, білімніњ бєсекеге ќабілеттілігін арттыру

Баѓдарламалыќ маќсаттар

білім беру ќызметіне тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз етуге баѓдарланѓан ќаржыландыру ж‰йесін жетілдіру;

педагог мамандыѓыныњ беделін кµтеру;

білім беруді басќарудыњ мемлекеттік-ќоѓамдыќ ж‰йесін ќалыптастыру;

білім беру процесініњ барлыќ ќатысушыларыныњ ‰здік білім беру ресурстары мен технологияларына тењ ќол жеткізуін ќамтамасыз ету;

балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оќытумен толыќ ќамтуды, оларды мектепке даярлау ‰шін мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ  єр т‰рлі баѓдарламаларына тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз ету;

жалпы білім беретін мектептерде Ќазаќстан Республикасыныњ зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыѓан азаматын ќалыптастыру, тез µзгеретін єлемде оныњ табысты болуын ќамтамасыз ететін білім алудаѓы ќажеттілігін ќанаѓаттандыру, еліміздіњ экономикалыќ               єл-ауќаты ‰шін бєсекеге ќабілетті адами капиталды дамыту. 12 жылдыќ оќыту моделіне кµшу;

ќоѓамныњ жєне экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарына сєйкес техникалыќ жєне кєсіптік білім (б±дан єрі – ТжКБ) ж‰йесін жањѓырту, єлемдік білім беру кењістігіне бірігу;

ењбек нарыѓыныњ, еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму міндеттері мен жеке т±лѓаныњ ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыратын жєне білім беру саласындаѓы ‰здік єлемдік  тєжірибелерге сай келетін  жоѓары білім сапасыныњ жоѓары дењгейіне ќол жеткізу;

µмір бойы білім алу ж‰йесініњ ж±мыс істеуін ќамтамасыз ету;

жастардыњ бойында белсенді азаматтыќ ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отанс‰йгіштік сезімді, жоѓары адамгершілік жєне кµшбасшылыќ ќасиеттерді ќалыптастыру

Міндеттері

сапалы білімге ќолжетімділікті арттыруѓа баѓытталѓан білім беруді ќаржыландырудыњ жања тетіктерін єзірлеу;

білім беру ж‰йесін жоѓары білікті кадрлармен ќамтамасыз ету;

педагог ќызметкерлердіњ ењбегін мемлекеттік ќолдау мен ынталандыруды к‰шейту;

білім берудегі менеджментті жетілдіру, оныњ ішінде корпоративтік басќару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекеттік-жеке єріптестік ж‰йесін ќалыптастыру;

білім беруді дамытудыњ мониторинг ж‰йесін жетілдіру, оныњ ішінде халыќаралыќ талаптарды ескере отырып, ±лттыќ білім статистикасын ќ±ру;

оќу процесін автоматтандыруды енгізу ‰шін жаѓдай жасау;

мектепке дейінгі ±йымдардыњ желісін ±лѓайту;

мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ мазм±нын жањарту;

мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту ±йымдарын кадрлармен ќамтамасыз ету;

12 жылдыќ оќыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жањѓыртумен ќоса ж‰зеге асыру;

шаѓын жинаќталѓан мектептердіњ (б±дан єрі – ШЖМ) проблемаларын шешу;

мектептегі инклюзивті білім беру ж‰йесін жетілдіру;

экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарын ескере отырып, ТжКБ мазм±ныныњ ќ±рылымын жањарту;

экономика салалары ‰шін кадрлар даярлаудыњ инфраќ±рылымын дамыту;

ТжКБ-да оќудыњ беделін арттыру;

еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму жобаларына сай келетін жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен ќамтамасыз ету;

жоѓары білімніњ еуропалыќ аймаѓына бірігуді ќамтамасыз ету;

білімніњ, ѓылымныњ жєне µндірістіњ бірігуін ќамтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологиялардыњ µнімдерін коммерцияландыру ‰шін жаѓдай жасау. Жоѓары білікті ѓылыми жєне ѓылыми – педагог кадрларды даярлау;

µмір бойы оќыту, баршаѓа білім алу ‰шін жаѓдай жасау;

жастарды отанс‰йгіштікке тєрбиелеу жєне олардыњ азаматтыќ белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін ќалыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру

Іске асыру

мерзімдері (кезењдері)

2011 – 2020 жылдар

Баѓдарлама екі кезењде іске асырылатын болады:

бірінші кезењ: 2011 – 2015 жылдар;

екінші кезењ: 2016 – 2020 жылдар.

Нысаналы

индикаторлар

ШЖМ-нан басќа, барлыќ білім беру ±йымдарында жан басына шаќќандаѓы ќаржыландыру тетіктері енгізілген;

педагогтердіњ жалпы санынан жоѓары жєне бірінші санаты бар біліктілігі жоѓары педагог ќызметкерлердіњ ‰лесі – 52 %;

білім беру ±йымдарыныњ 60 %-ында ќамќоршылыќ кењестер ќ±рылѓан;

білім беру ±йымдары басшыларыныњ 100 %-ы менеджмент саласында біліктілігін арттырѓан жєне ќайта даярлаудан µткен;

орта білім беру ±йымдарыныњ 90 %-ында электрондыќ оќыту ж‰йесі пайдаланылады;

3 жастан 6 жасќа дейінгі балалардыњ 100 %-ы мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтамасыз етілген;

12 жылдыќ оќыту моделіне толыќ кµшу ж‰зеге асырылѓан;

Ќазаќстанныњ барлыќ µњірлеріндегі «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасыныњ шењберіндегі мектептердіњ саны – 20;

жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беру оќу баѓдарламаларын жетік мењгерген оќушылардыњ ‰лесі – 70 %;

ќазаќстандыќ жалпы білім беретін мектептер оќушыларыныњ халыќаралыќ салыстырмалы зерттеулердегі нєтижелері: оќушылардыњ білім жетістіктерін баѓалау жµніндегі халыќаралыќ баѓдарлама (PISA) – 40-45 орын, 4 жєне 8-сынып оќушыларыныњ математика жєне жаратылыстану саласындаѓы сауаттылыѓын баѓалау (TIMSS) – 10-12 орын, «Оќу жєне мєтінді т‰сіну сапасын зерделеу» (PIRLS) – 10-15 орын;

мектептердіњ жалпы санына шаќќанда инклюзивті білім беру ‰шін жаѓдайлар жасаѓан мектептердіњ ‰лесі – 70 %;

ќатысушылардыњ жалпы санына шаќќанда ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан алѓашќы реттен µткен ТжКБ бітірушілерініњ ‰лесі – 80 %;

ТжКБ оќу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алѓан т‰лектердіњ оќуды бітіргеннен кейінгі алѓашќы жылы ж±мыспен ќамтылѓандардыњ жєне ж±мысќа орналасќандардыњ ‰лесі – 80 %;

±лттыќ институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждердіњ ‰лесі – 30 %;

ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан алѓашќы реттен µткен жоѓары оќу орындарын (б±дан єрі – ЖОО) бітірушілердіњ оѓан ќатысќандардыњ жалпы санынан ‰лесі – 80 %;

жоѓары оќу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алѓан бітірушілердіњ 80 %-ы жоѓары оќу орнын бітіргеннен кейін бір жыл ішінде мамандыѓы бойынша ж±мысќа орналасќан;

єлемніњ ‰здік университеттері рейтингінде кµрсетілген Ќазаќстанныњ  жоѓары оќу орындарыныњ  саны – 2;

халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ институционалды аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі – 65 %;

халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ мамандандырылѓан аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі – 30 %;

отандыќ ѓылыми зерттеулердіњ нєтижелерін µндіріске енгізудіњ негізінде білім мен ѓылымды біріктіру жолымен инновациялыќ ќызметті ж‰зеге асыратын жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі – 5 %;

соњѓы 5 жылда импакт-факторлы ѓылыми журналдарда жарияланымдары жарыќ кµрген профессор-оќытушы ќ±рамыныњ жєне ѓылыми ќызметкерлердіњ ‰лесі – 5 %;

барлыќ жастаѓы адамдар ‰шін білім берудіњ єрт‰рлі нысандары мен типтері енгізіледі;

жастардыњ жалпы санынан 55 %-ы жастар саясаты мен патриоттыќ тєрбие саласындаѓы іс-шараларды іске асыруѓа белсенді т‰рде ќатысатын болады.

Ќаржыландыру кµздері мен кµлемі 

Баѓдарламаныњ бірінші кезењін республикалыќ бюджеттен ќаржыландырудыњ ќосымша кµлемі                 461,1 млрд. тењгені ќ±райды. Жергілікті бюджеттен ќаржыландыру жыл сайын тиісті жергілікті бюджеттерден білім беру ж‰йесін дамытуѓа бµлінетін ќаражат шењберінде ж‰зеге асырылатын болады.

 2. Кіріспе

 Білім беру «Ќазаќстан – 2030» ±заќ мерзімді Стратегиясыныњ мањызды басымдыќтарыныњ бірі болып танылды. Ќазаќстандаѓы білім беру реформаларыныњ жалпы маќсаты білім беру ж‰йесін жања єлеуметтік-экономикалыќ ортаѓа бейімдеу болып табылады. Ќазаќстан Президенті республиканы єлемдегі бєсекеге ќабілетті 50 елдіњ ќатарына енгізу туралы міндет ќойѓан болатын. Білім беру ж‰йесін жетілдіру осы маќсатќа ќол жеткізуде мањызды рµл атќарады.

Халыќаралыќ тєжірибе ерте балалыќ шаќтан ересек жасќа дейін адами капиталѓа, атап айтќанда, білім беруге бµлінетін инвестицияныњ экономика мен ќоѓамѓа елеулі ќайтарымы болатынын дєлелдеп отыр.

Адами капиталѓа бµлінетін инвестициялар жылдам µзгеретін єлемде бейімделе алатын техникалыќ прогрессивті, µнімді ж±мыс к‰шін ќ±ру ‰шін аса ќажет. Болашаќтыњ табысты экономикасы білім беруіне, халыќтыњ даѓдылары мен ќабілетіне инвестициялайтындар болмаќ. Білім беруді єлеуметтік ќажеттіліктерге ж±мсалатын шыѓындар ретінде ѓана емес, экономикалыќ инвестициялар ретінде т‰сіну ќажет.

Білім беру мен экономикалыќ µсуді байланыстыратын кµптеген дєлелдер бар:

         макро- жєне микроэкономикадаѓы халыќаралыќ зерттеулерді шолу білім берудіњ, табыстыњ жєне µнімділіктіњ арасында тыѓыз байланыстыњ бар екенін дєлелдеп отыр. Б±л ретте оќытудыњ бастапќы кезењіне инвестициялаудыњ зор ќайтарымы болатыны байќалады;

         зерттеулер білім беруді дамытуѓа ж±мсалѓан инвестицияныњ мањызды жаќтарын растайды.

         Экономикалыќ пайдадан бµлек білім беру басќа да єлеуметтік пайдаларды келтіреді, єлеуметтік капиталдыњ – азаматтардыњ кµп ‰лесініњ ќатысуымен ќ±ралѓан, єлеуметтік бірлігі мен интеграциясы жоѓары, ќ±ќыќ б±зушылыќ дењгейі тµмен ќоѓамныњ ќалыптасуына ыќпал  етеді. Жастайынан білім алу єлеуметтік, эмоционалдыќ жєне басќа да µмірге ќажетті даѓдыларды ќалыптастыруда мањызды рµлге ие. Білім беру ќызметініњ барлыќ спектрларын одан єрі дамытудыњ сенімді дєлелдері осында. Ќазаќстанныњ білім беруді т‰бегейлі жањѓыртуы: білім беруге салынатын инвестицияны айтарлыќтай жєне т±раќты ±лѓайтуы, оныњ сапасын жаќсартуы ќажет.

Сондыќтан жања ±лттыќ пайымдау ±сынылады: 2020 жылѓа ќарай Ќазаќстан – білімді мемлекет, аќылмен ќ±рылѓан экономика жєне біліктілігі жоѓары ж±мыс к‰ші. Білім берудіњ дамуы еліміздіњ болашаќ экономикалыќ, саяси жєне єлеуметтік-мєдени µркендеуі с‰йенетін т±ѓырнамасы болуы тиіс.

Білім беру саласындаѓы Ќазаќстан Республикасыныњ мемлекеттік саясатын іске асырудыњ ±йымдастырушылыќ негізі – ќазаќстандыќ білімді жањѓыртудыњ жалѓастырылуын ќамтамасыз ететін Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ 2011 – 2020 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасы (б±дан єрі – Баѓдарлама) болуы тиіс.

Баѓдарлама білім беру саласындаѓы мемлекеттік саясаттыњ ±йымдастырушылыќ негізі ретінде білім беру мен тєрбиеніњ, басќару ж‰йесініњ, білім беру ќызметі субъектілерініњ ќ±ќыќтыќ-±йымдастырушылыќ нысандарыныњ жєне ќаржы-экономикалыќ тетіктерініњ ќ±рылымындаѓы, мазм±ны мен технологияларындаѓы µзгерістерді ќамтитын ресурстары мен мерзімі бойынша бір-бірімен µзара байланыстаѓы іс-шаралар кешені болып табылады.

3. Аѓымдаѓы жай-к‰йді талдау

Ќазаќстан Республикасында ел басшылыѓыныњ адами капиталды дамытудыњ ќажеттілігі мен мањыздылыѓын т‰сініп, білім беру ж‰йесін реформалауды бастауѓа жєне ж‰ргізуге жан-жаќты ќолдау кµрсетуініњ нєтижесінде  білім беруді ќарќынды дамыту мен жањѓырту м‰мкін болып отыр.

2005 жылдан бастап Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ 2005 – 2010 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасы, Ќазаќстан Республикасында техникалыќ жєне кєсіптік білім беруді дамытудыњ                      2008 – 2012 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасы,                                     2007 – 2011 жылдарѓа арналѓан «Ќазаќстан балалары» баѓдарламасы, Балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтамасыз ету жµніндегі 2010 – 2014 жылдарѓа арналѓан «Балапан» баѓдарламасы ќабылданды.

Дарынды жас ќазаќстандыќтарѓа єлемніњ ‰здік университеттерінде білім алуѓа м‰мкіндік беретін Ќазаќстан Республикасы Президентініњ «Болашаќ» халыќаралыќ стипендиясын іске асыру еліміздегі адами капиталдыњ дамуына ќосылѓан елеулі ‰лес болды.

Ќазаќстан ќазіргі уаќытта білім беру, адам мен бала ќ±ќыѓын ќорѓау саласындаѓы негізгі халыќаралыќ  ќ±жаттарѓа ќатысушы болып табылады.                   Б±л – Жалпыѓа бірдей адам ќ±ќыќтары декларациясы, Бала ќ±ќыќтары туралы конвенция, Адамныњ экономикалыќ, єлеуметтік жєне мєдени ќ±ќыќтарыныњ Халыќаралыќ декларациясы, Еуропа µњірінде жоѓары білім беруге жататын біліктілікті тану туралы Лиссабон конвенциясы, Болон декларациясы жєне т.б.

Адами ресурстарды дамыту еліміздіњ 2020 жылѓа дейінгі Стратегиялыќ даму жоспарындаѓы басымдыќтардыњ бірі ретінде айќындалѓан.

Білім беруге инвестиция салу арќылы адами капиталды сапалы дамытуда наќты ќол жеткен маќсаттар бар.

Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ                                       2005 – 2010 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасын іске асыру нєтижесінде 2010 жылѓы 1 шілдедегі жаѓдай бойынша білім берудіњ барлыќ дењгейі тиісті ±йымдар желісімен институционалды ќамтамасыз етілген. Білім берудіњ ќ±рылымы Халыќаралыќ білім берудіњ стандартты жіктеуішіне сєйкес келтірілді. Оќытудыњ 12 жылдыќ моделін енгізу ‰шін жаѓдайлар жасалуда. Техникалыќ жєне кєсіптік  білім  ќайта ќ±рылымдалды.  Мамандарды ‰ш дењгейлі даярлау енгізілді: бакалавр – магистр – Ph.D докторы. Мамандыќтардыњ ірілендірілген топтарынан т±ратын Ќазаќстан Республикасы жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білім мамандыќтарыныњ жіктеуіші бекітілді.

Тєуелсіз сыртќы баѓалау элементтерін ќамтитын (лицензиялау, аттестаттау, аккредиттеу, рейтинг, ±лттыќ бірыњѓай тестілеу (б±дан єрі – ¦БТ), мемлекеттік аралыќ баќылау (б±дан єрі – МАБ), талапкерлерді кешенді тестілеу жєне т.б.) ¦лттыќ білім беру сапасын баѓалау ж‰йесі ќ±рылды.

Республиканыњ барлыќ µњірлерінде білім беру сапасын баѓалаудыњ облыстыќ ж‰йесін енгізу басталды.

         Білім беру ±йымдарыныњ материалдыќ базасы ныѓайтылуда.

         2009 жылдыњ µзінде мектептерде 640 биология кабинеті,                                536 – лингафондыќ мультимедиалыќ кабинет (б±дан єрі – ЛМК),                          10 физика кабинеті, 78 химия кабинеті жараќтандырылды,                                         721 мектеп интерактивті таќталармен толыќтырылды. Ќазіргі уаќытта                     3450 мектептіњ лингафондыќ мультимедиалыќ кабинеттері бар,                               2005 жылмен салыстырѓанда олардыњ саны 2661-ге  кµбейіп отыр.

         Білім беру сапасы арттырылуда.

         Инклюзивті білім  дамуда.

         Орта мектептіњ балаларын тегін тамаќтандыру жєне жеткізу мєселелері  баяу шешілуде.

         Жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауѓа арналѓан мемлекеттік білім беру тапсырысы 2005 жылѓы 25710-нан 2010 жылы 35425-ке артты.

         Білім саласын аќпараттандыруды дамыту ж±мыстары ж‰ргізілуде. Ќазіргі уаќытта 18 оќушыѓа  бір компьютерден  келеді. 2005 жылы аталѓан кµрсеткіш  41-ді ќ±раѓан, оныњ ішінде 36-сы – ауылдыќ жерлерде.

         Интернет желісіне мектептердіњ 98 %-ы ќосылѓан, ауылдыќ жерлерде – 97 % (2005 жылы – тиісінше 75 % жєне 70 %). Мектептердіњ 34 %-ныњ                     кењ жолаќты интернетке шыѓуѓа м‰мкіндігі бар.

         Ќазаќстандыќ мектеп оќушылары TIMSS – 2007 халыќаралыќ салыстырмалы зерттеуіне ќатысып, 36 елдіњ 4 сынып оќушылары арасында математика бойынша 5-орынды жєне жаратылыстану бойынша 11-орынды иеленді.

         Ќазіргі уаќытта Ќазаќстанда мемлекеттік тілдіњ дамуына зор кµњіл бµлінуде. Орталыќ жєне жергілікті атќарушы органдарда, республика µњірлеріндегі жоѓары оќу орындары жанынан ќазаќ тілін оќыту орталыќтары ќ±рылды, міндетті оќыту курстары енгізілді, ќазаќ тілінде іс ж‰ргізу, негізгі жєне орта жалпы білім беретін мектептерде мемлекеттік тілді дењгейлеп оќыту енгізілді.

         Дарынды балаларѓа арналѓан ‰ш тілде оќытатын мамандандырылѓан мектептердіњ желісі ќ±рылды. Ќазіргі уаќытта республикада ‰ш тілде оќытатын             33 мектеп ж±мыс істейді.

         6 Назарбаев Зияткерлік мектебі ќ±рылды.

         ¦лттыќ жоѓары мектепте білім берудіњ єлемдік дењгейіне жету жµнінде шаралар ќабылданды: Ќазаќстан Еуропалыќ білім кењістігіне енді, Болон Декларациясына ќосылды, Астана ќаласында єлемдік дењгейдегі беделді жоѓары оќу орны – «Назарбаев Университеті»  ќ±рылды.

Оќу баѓдарламаларыныњ мазм±нын айќындауда жоѓары оќу орындарыныњ академиялыќ еркіндігі кењейтілді: тањдау бойынша компонент бакалавриатта                    40 %-дан 50 %-ѓа, магистратурада 50 %-дан 60 %-ѓа жєне докторантурада                 70 %-дан 80 %-ѓа дейін ±лѓайтылды.

Сапалы жоѓары білім алуѓа ынталы студенттердіњ саны µсіп келеді. Шет елдерде 20 мыњнан астам ќазаќстандыќ білім алады. 3 мыњѓа жуыќ «Болашаќ» халыќаралыќ стипендиясыныњ стипендиаты єлемніњ 27 елінде оќиды.

Шетелдіктер ‰шін еліміздіњ жоѓары оќу орындарында білім алудыњ тартымдылыѓын арттыру ‰шін жаѓдайлар жасау жµнінде шаралар ќабылдануда. Республиканыњ жоѓары оќу орындарында 10 мыњнан астам шетел азаматтары білім алуда.

         Дегенмен ќазаќстандыќ білім беру сапасы бєсекеге т‰се алмайтындай к‰йінде ќалып отыр.

         Мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту

         Мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ мєнін арттыру жалпы єлемдік ‰рдістер ќатарына жатады. Балабаќшаѓа баратын балалар білім берудіњ барлыќ дењгейлерінде білімді тез ќабылдайды жєне жалпы µмірде табысты болып келеді.

2010 жылѓы 1 шілдедегі жаѓдай бойынша Ќазаќстанда  мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамту 2005 жылмен салыстырѓанда 16,8 %-ѓа µскен жєне балалардыњ 40 %-ын ѓана ќ±райды,  ал дамыѓан елдерде б±л кµрсеткіш              90-100 %-ѓа  жетіп отыр.

Туу дењгейініњ есебінен балабаќшалардаѓы орын тапшылыѓы елімізде орта есеппен жыл сайын 5 – 7 %-ды ќ±райды. Сонымен ќатар 5 µњірде туу факторы мен кµші-ќон єсерінен б±л кµрсеткіш 11,1 %-ды ќ±райды: Оњт‰стік Ќазаќстан облысында – 8,1 %, Ќызылорда – 11,8 %, Жамбыл – 10,7 %, Алматы ќаласында – 11,3 %, Астана ќаласында – 13,6 %.

Балабаќшаларда орта есеппен 100 орынѓа 111 баладан келеді,                   ќалаларда – 120. Ќалалыќ жерлерде єрбір ‰шінші бала, ауылдыќ жерлерде                 100 баланыњ  5-уі ѓана балабаќшаѓа барады.

Инклюзивті білім беру ќажетті дењгейде дамымаѓан. Ќазіргі кезењде м‰мкіндіктері шектеулі 149 246 баланыњ 29 212-сі немесе 19,5 %-ы – мектеп жасына дейінгі балалар. 37 арнайы балабаќшада жєне 240 арнайы топта                    10 мыњдай бала мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтылѓан, б±л             32,8 %-ды ѓана ќ±райды.

Мемлекеттік мектепке дейінгі ±йымдармен ќатар жекеменшік балабаќшалар да ашылуда, егер 2005 жылы олардыњ саны 158 болса,                  2010 жылы 284 болып отыр.

         Мектепке дейінгі тєрбие мен оќытуѓа арналѓан мемлекеттік бюджет шыѓыстарыныњ ‰лесі соњѓы жылдар ішінде ішкі жалпы µнімніњ  (б±дан єрі –ІЖ¤) шамамен 0,1 %-ын ќ±райды.  ЭЫД¦  елдерінде – ІЖ¤-ден 1 %-дан                      2 %-ѓа дейін.

Орта білім

Білім беру ж‰йесініњ базалыќ дењгейі орта білім болып табылады. Оны тегін алу ќ±ќыѓына ел Конституциясы кепілдік береді.

Орта білім беру ж‰йесінде материалдыќ-техникалыќ, оќу-єдістемелік базаныњ нашарлыѓына, сондай-аќ оќытудыњ мазм±ны мен єдістерін жањарту ќажеттілігіне байланысты проблемалар орын алѓан.

2010 жылѓы 1 шілдедегі жаѓдай бойынша республикада жергілікті атќарушы органдар (б±дан єрі – ЖАО) мен Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігіне (б±дан єрі – БЃМ) ведомстволыќ баѓынысты                          7576 мемлекеттік к‰ндізгі жалпы білім беретін мектеп ж±мыс істейді, онда                    2,5 млн.-ѓа жуыќ оќушы білім алады. Мектептердіњ жалпы саныныњ                         64,6 %-ы ‰лгілік, 35,4 %-ы – ыњѓайластырылѓан ѓимараттарда орналасќан,                 201 мектеп апатты жаѓдайда. Мектептердіњ 37,4 %-ы тасымалданатын суды пайдаланады. 70 мектеп 3 ауысымда, 1 мектеп 4 ауысымда ж±мыс істейді. Мектептердіњ 25,1 %-ы к‰рделі жµндеуді ќажет етеді.

Республиканыњ негізгі жєне орта мектептерініњ 47,4 %-ы жања ‰лгідегі физика кабинеттерімен, 13,2 %-ы химия, 16,3 %-ы биология, 46,7 %-ы лингафондыќ мультимедиалыќ кабинеттерімен  жабдыќталѓан.

Єрбір бесінші мектепте асхана мен буфет жоќ. Мектеп асханаларыныњ жабдыќтары мен м‰кєммалыныњ ескіруі 80 %-ды ќ±райды. Мектептердіњ                      26,4 %-нда спорт залдары жоќ. Мемлекет ќаржыландыратын арнайы автобустармен балаларды мектепке тасымалдау баѓдарламасы жоќ.

Осылардыњ барлыѓы 12 жылдыќ білім беру моделін енгізу мерзімін кейінге ќалдыруѓа себеп болды.

    Ќазаќстандыќ білім беру ж‰йесініњ ерекшелігі – мектептердіњ жалпы саныныњ 56,5 %-ын ќ±райтын (2005 жылы – 52 %) ШЖМ болуы. Оныњ ішінде,  ауылдыќ жерлерде – 68,6 %.

    Іс ж‰зінде єрбір тµртінші м±ѓалім ШЖМ-да ж±мыс істеп, єрбір алтыншы ќазаќстандыќ оќушы ШЖМ-да оќиды.

М‰мкіндіктері шектеулі балалар саны µсуде. Егер 2005 жылы олардыњ саны 124 мыњды ќ±раса, 2010 жылы 149 мыњнан асты. Олардыњ                               41,4 %-ы ѓана арнайы білім беру баѓдарламаларымен ќамтылѓан.

         Ќазіргі заманѓы білім беру ж‰йесі, оќытудыњ инновациялыќ нысандары мен єдістерін енгізу педагог ќызметкерлердіњ т±лѓасына жєне кєсіби ќ±зыреттілігіне жоѓары талаптар ќоюда.

         Б‰гінгі тањда педагог ењбегін материалдыќ жєне моральдыќ жаѓынан ынталандыратын жєне оныњ єлеуметтік мєртебесін кµтеретін барабар зањнамалыќ база мен ж‰йе ќ±рылмаѓан.

         Ж±мыс істейтін єрбір бесінші м±ѓалімніњ жасы 50-де жєне одан да ‰лкен. Педагогтердіњ жалпы санынан 3 жылѓа дейінгі µтілі барлар – 13 %.                     Жыл сайынѓы жас кадрлар есебінен толыѓу тек 2,6 %-ды ќ±рап отыр.

         Гендерлік сєйкессіздік, кєсіп феминизациясы (81,3 % єйел м±ѓалімдер) байќалып отыр. Тµмен жалаќы (еліміздегі орташа жалаќыныњ 60 %-ѓа жуыѓы), педагог кєсібініњ беделініњ болмауы жоѓары білікті кадрлардыњ б±л саладан кетуіне ыќпал етеді. 2000 жылдан бастап ќызметкерлер жалаќысыныњ                      400 %-ѓа µскеніне ќарамастан, оныњ дењгейі еліміздегі тµмен дењгейлердіњ бірі болып ќалып отыр.

         Білім беру саласындаѓы мемлекеттік саясаттыњ басым баѓыты µскелењ ±рпаќты тєрбиелеу ж‰йесін дамыту болып табылады.

Алайда, білім беру ±йымдары мен балалардыњ ќоѓамдыќ ±йымдарыныњ тєрбие беру єлеуетініњ тиімділігі тµмен болып отыр. Мектептерде ењбекпен тєрбиелеу жєне кєсіптік баѓдарлау ж‰йесі жойылѓан, мектептердегі жєне мектептен тыс ±йымдардаѓы  кµркем жєне музыкалыќ шыѓармашылыќ ‰йірмелерініњ, спорт секцияларыныњ саны жеткіліксіз. Балалар мен мектептіњ ќоѓамдыќ ±йымдарыныњ ќызметі д±рыс жолѓа ќойылмаѓан.  Балаларды ќосымша білім берумен ќамту басќа елдермен (30 – 50 %) салыстырѓанда                    21,5 %-ды ѓана ќ±райды. Білім алушыларды спорт секцияларымен ќамту б‰гінде 20 %-ды ќ±райды.

         Орта білімге кері єсер ететін факторлар –  ескірген єдіснамалар мен білім беру мазм±нын іріктеу ќаѓидаттары. Аќпараттыњ шамадан тыс болуы оќуѓа деген ынтаныњ тµмендеуіне жєне оќушылар денсаулыѓыныњ нашарлауына єкеледі. Оќыту т±лѓаны дамытуѓа емес, жалањ нєтижелер алуѓа баѓытталѓан.

         Осылайша, ќазіргі бар  проблемалар орта білім ж‰йесін ќазаќстандыќ ќоѓам  дамуыныњ ќазіргі заманѓы талаптарына жєне єлемдік білім беру кењістігіне кірігу шарттарына  сєйкес жањѓыртуды талап етеді.

         Техникалыќ жєне кєсіптік білім

ТжКБ ж‰йесі т±лѓа м‰дделерін, ењбек нарыѓыныњ с±раныстарын жєне экономика мен єлеуметтік саланы дамытудыњ перспективаларын  ќанаѓаттандыруда мањызды рµл атќарады.

         2010 жылѓы 1 шілдедегі жаѓдай бойынша жалпы мемлекеттік статистика  деректері бойынша 786 ТжКБ оќу орны ж±мыс істейді, 2005 жылмен салыстырѓанда олардыњ саны 64-ке µсті, оныњ ішінде 306 кєсіптік лицей,                  480 колледж.  Олардыњ 22,8 %-ы ауылдыќ жерлерде орналасќан.

         Жалпы білім беретін мектептерді бітірушілердіњ 32,7 %-ы  кєсіптік лицейлер мен колледждерде оќуын жалѓастыруда, оныњ ішінде 9-сыныптан кейін – 24,8 %, 11-сыныптан кейін – 7,9 %.

ТжКБ оќу орындарында 609 мыњ адам, оныњ ішінде 36,3 %-ы ѓана мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алуда.

         Техникалыќ жєне ќызмет кµрсету ењбегініњ білікті мамандарын даярлау 177 мамандыќ жєне 416 біліктілік бойынша ж‰зеге асырылады.

         Сонымен ќатар ењбек нарыѓында кєсіби стандарттардыњ, мамандарѓа ќойылатын ќазіргі заманѓы біліктілік талаптарыныњ болмауы индустрия жєне ж±мыс берушілер с±раныстарына кадрларды даярлау мазм±ныныњ барабарлыѓына ќол жеткізуге м‰мкіндік бермейді.

         ТжКБ ж‰йесініњ ќолданыстаѓы инфраќ±рылымы мен материалдыќ-техникалыќ жараќтандыруы кадрлар даярлаудыњ сапасы мен жастар ‰шін оќытудыњ тартымдылыѓын ќамтамасыз ете алмайды.

         Жоѓары дењгейде білім беру ‰шін инженер-педагог ќызметкерлерді ќолдаудыњ тµмен болуы біліктілігі жоѓары кадрлардыњ экономиканыњ басќа салаларына ауысуына себеп болуда.

Тиімсіз басќару нарыќтыќ жаѓдайда оќу орындарыныњ бєсекеге ќабілеттілігін ќамтамасыз етпейді.

         Аз ќаржыландыру жєне мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша бір маманды оќытуѓа кететін шыѓыстар ќ±ны оќушыныњ ќазіргі заманѓа сай біліктілік алуына м‰мкіндік бермейді.

         Б±дан басќа ‰здіксіз білім алу жєне біліктілігін µмір бойы арттыру мєселелерін шешу ќажет.

         Білімге негізделген экономика жєне ќоѓам, µмір бойы оќыту – бєсекеге ќабілеттілік пен  жања технологияларды ќолдану проблемаларын шешудіњ, єлеуметтік бірлікті, тењ м‰мкіндіктер мен µмір сапасын жаќсарту тєсілдері болуы тиіс.

         Жоѓары, жоѓары оќу орнынан кейінгі білім жєне ѓылым

Жоѓары білім республика экономикасыныњ барлыќ салалары ‰шін ќ±зыретті жєне бєсекеге ќабілетті мамандарды кєсіби даярлауды ќамтамасыз етуде, ѓылым мен µндірісті біріктіруде мањызды рµл атќарады.

Ќазіргі уаќытта 148 жоѓары оќу орны (9 ±лттыќ, 2 халыќаралыќ,                          32 мемлекеттік, 12 азаматтыќ емес, 90 жеке меншік ж±мыс істейді, оныњ ішінде 16-ы акционерленген), онда 595 мыњнан астам адам оќиды.

Кµптеген ж±мыс берушілер жоѓары оќу орындары оќытып шыѓаратын мамандар сапасына ќанаѓаттанбайды. Білім беру баѓдарламалары ж±мыс берушілердіњ к‰ткен нєтижелеріне жауап бермейді жєне экономика талаптарына сєйкес келмейді.

Ќазаќстанда барлыќ жоѓары білім ж‰йесін ќамтитын мањызды жасырын фактор жемќорлыќ болып табылады. Оны жоюдыњ наќты шаралары ќабылданбайынша жоѓары білім саясаты тиімді болмайды.

Жоѓары оќу орындарын кадрлармен ќамтамасыз етуде кері ‰рдіс орын алѓан: профессор-оќытушы ќ±рамын ж‰йелі даярлау жоќ, ќоса ж±мыс атќару кењінен таралѓан.

Ќазаќстанныњ жоѓары оќу орындарыныњ материалдыќ-техникалыќ ресурстары жеткілікті ќарќынмен жањартылмайды. Жоѓары оќу орындарында гуманитарлыќ мамандыќтар сияќты техникалыќ мамандыќтар бойынша да кітапхана ќорын жањартудыњ бекітілген нормалары саќталмайды. Кµптеген пєндер бойынша оќулыќтар єзірленбейді немесе аз тиражбен басылады. Жоѓары оќу орындарыныњ аќпараттыќ ресурстары біріктірілмеген, кітапхана ќоры бытырањќы сипатќа ие.

Ќазіргі уаќытта білім беру ќызметін ќаржыландыруды мемлекеттік ќолдаудыњ ќазіргі тетіктері жеткіліксіз.

Білімді, ѓылымды жєне µндірісті біріктіру, жоѓары оќу орнынан кейінгі білімді ѓылым мен техниканыњ ќазіргі кезењдегі жетістіктері негізінде дамыту б‰гінгі к‰нде экономиканы дамытудыњ басым баѓыттарыныњ бірі болып табылады.

Ѓылым саласында бірќатар шешілмеген проблемалар бар.

Ескірген материалдыќ-техникалыќ база жєне зертхана жабдыќтары сапалы ѓылыми зерттеулерді ж‰ргізуге м‰мкіндік бермейді.

Жобалау институттары мен конструкторлыќ бюролар саныныњ жеткіліксіздігі µндірістегі технология трансфертін бєсењдетеді. Жобалау институттарыныњ, конструкторлыќ бюролардыњ жєне µндірістіњ жоѓары оќу орындарымен  µзара ќарым-ќатынас тетігі жоќ.

Жастарды ѓылымѓа тарту ‰шін жаѓдайлар жасалмаѓан. Кадрлардыњ ќартаюы байќалады. Ѓылыми ќызметкерлердіњ  орташа жасы – 55-те.

Ќазаќстанныњ жоѓары оќу орындарыныњ ѓылыми єлеуеті аса тиімсіз пайдаланылады.

Білімніњ, ѓылымныњ жєне µндірістіњ арасындаѓы байланыстыњ нашарлыѓы мына себептерге негізделген:

жоѓары оќу орындары мен ѓылыми ±йымдар арасындаѓы ведомствоаралыќ кедергілер;

жоѓары оќу орындарыныњ ѓылымын жеткіліксіз ќаржыландыру;

ѓылым мен техниканыњ жетістіктеріне орай єрекет етуге, µндірістіњ µзгерген с±ранысын есепке алуѓа м‰мкіндік бермейтін білім беру процесін шамадан тыс єкімшілендіру;

жеке меншік сектордыњ білімді, ѓылымды жєне инновациялыќ ќызметті ќаржыландыруды ж‰зеге асыруѓа экономикалыќ ынталандыру шараларыныњ болмауы.

Ќазаќстанда єзірлемелерді орындайтын жєне ѓылыми-зерттеу жєне тєжірибелік-конструкторлыќ ж±мыстарды нєтижесіне жеткізуді ќамтамасыз ететін, оларды тєжірибе ж‰зінде іске асыратын инновациялыќ ќ±рылымды ќолдаудыњ институционалды нысандары дамымаѓан.

Ќазаќстандаѓы ѓылыми єзірлемелердіњ  ‰лес салмаѓы дамыѓан елдерде ќабылданѓан дењгейден он есе тµмен ќалып отыр.

Тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты

Білім беру ж‰йесін жањѓыртудыњ  мањызды міндеттерініњ бірі – µкілдері бєсекеге ќабілетті білімді мењгерген, ой-µрісі дамыѓан ѓана емес, жоѓары азаматтыќ жєне адамгершілік ±станымы, отанс‰йгіштік сезімі мен єлеуметтік жауапкершілігі ќалыптасќан зияткер ±лтты ќалыптастыру болып табылады.

2010 жылдыњ басында 14 – 29 жас аралыѓындаѓы халыќтыњ саны жалпы халыќтыњ 28,7 %-ын ќ±райды. Ауылдыќ жерлерде т±ратын жастардыњ ‰лесі – 49,1 %.

2010 жылдыњ басында туылѓаннан бастап 18 жасќа дейінгі жас µспірімдердіњ саны 5 млн. адамѓа жуыќ. Балалардыњ ќ±ќыѓы мен м‰дделерін ќорѓауды жергілікті атќарушы органдардаѓы мамандар ќамтамасыз етеді.

Мемлекеттік жастар саясаты саласында мынадай проблемалар орын алып отыр.

Жастар арасындаѓы тєрбие ж±мысын ‰йлестірудіњ орталыќтандырылѓан ж‰йесі жоќ.

2008-2009 жылдардаѓы єлеуметтік сауалдыњ деректері бойынша жастар ±йымдарыныњ ќызметіне ќатысатын жастардыњ ‰лесі жастардыњ жалпы саныныњ 22 %-ын ќ±райды.

¤кілді органдардаѓы жастар саясатыныњ мєселелері бойынша шешімдерді ќабылдауѓа ќатысатын жастардыњ ‰лесі 1 %-ѓа жетпейді.

Єлеуметтік сауалдыњ нєтижелері респонденттердіњ 64 %-ы мемлекеттік жоѓары оќу орындарын жемќорлыќќа аса бейім деп санайды, 54 %-ы жоѓары оќу орындарында жемќорлыќтыњ дењгейін жоѓары деп баѓалайды, 28 %-ы дипломдарды «сатып алу» фактілерін кµрсетеді.

Барлыќ балалар ‰шін µз ќ±ќыќтарын толыѓымен пайдалану ќамтамасыз етілмеген.

Одан басќа, білім саласында білім беру статистикасы мєліметініњ бірт±тас базасы жоќ. Білім берудіњ мемлекеттік статистика нысандарында кењ жарияланымдар жоќ, біріктірілмеген, олар бойынша терењ талдау жоќ єрі ќоѓамныњ кµпшілігіне ќолжетімсіз. Білім берудіњ ±лттыќ статистикасыныњ кµрсеткіштері халыќаралыќ статистиканыњ талаптарына сай емес.

Осылайша, білім берудегі ахуалды талдау мыналарды кµрсетеді.

К‰шті жаќтары:

білімді дамытудыњ наќты айќындалѓан басым баѓыттары;

мектепке дейінгі жєне орта білім объектілері желісініњ ±лѓаюы;

білім берудіњ єрбір дењгейі бойынша ±лттыќ жєне республикалыќ орталыќтардыњ болуы;

ќазаќстандыќ білім беру ќ±рылымыныњ Білім берудіњ халыќаралыќ стандарты жіктеуішімен сєйкестігі;

техникалыќ жєне кєсіптік білімді ќайта ќ±рылымдау;

¦лттыќ білім беру сапасын баѓалау ж‰йесініњ ќызмет етуі;

TIMSS ­– 2007 халыќаралыќ зерттеуіндегі жоѓары кµрсеткіштер;

Еуропалыќ білім беру кењістігіне кіру.

Єлсіз жаќтары:

білім беруді ќаржыландырудыњ жеткіліксіздігі;

педагог кєсібі мєртебесініњ тµмендігі;

педагог кадрларды даярлау сапасыныњ жеткіліксіздігі;

жоѓары білікті педагог кадрлардыњ тапшылыѓы;

балалар ќ±ќыќтарын ќорѓау мамандарыныњ саны жеткіліксіз;

білім берудегі менеджменттіњ нашар дамуы;

білім беру саласында мемлекеттік – жеке-єріптестік (б±дан єрі – МЖЄ) ж‰йесі толыќ дамымаѓан;

білім беруді аќпараттандырудыњ нашар дамуы;

білім беру статистикасы халыќаралыќ стандарттарѓа сєйкес емес жєне білім алушыларѓа ќолжетімсіз;

мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен тµмен ќамтылуы;

жалпы орта жєне жоѓары білім мазм±ныныњ бірігуініњ жоќтыѓы;

білім беру ±йымдарыныњ материалдыќ-техникалыќ базасыныњ нашарлыѓы;

ШЖМ ±сынатын білім беру ќызметтері сапасыныњ нашарлыѓы;

инклюзивті білімніњ нашар дамуы;

±лттыќ біліктілік ж‰йесініњ жоќтыѓы;

колледждер мен ЖОО бітірушілерініњ біліктілігіне білім беру ж‰йесініњ ±сынысы мен ж±мыс берушілердіњ с±ранысыныњ  арасындаѓы тењдіктіњ жоќтыѓы;

жоѓары білім мен ѓылымныњ ыќпалдасуыныњ жоќтыѓы.

М‰мкіндіктер:

Мемлекет ‰шін:

ќазаќстандыќ білімніњ бєсекеге ќабілеттілігін арттыру;

адами капиталдыњ сапасын арттыру;

балалардыњ µмір сапасыныњ єлеуметтік ќ±ќыќтыќ кепілдіктерін ќамтамасыз ету;

ењбек ресурстарын пайдалану тиімділігін арттыру;

±лттыќ экономиканы т±раќтандыру;

халыќаралыќ ±йымдар мен ж±мыс берушілер тарапынан білімді инвестициялыќ ќолдау;

білім беру саласында басќарудыњ жања тиімді єдістерініњ пайда болуы;

оќушылар арасында спортты µрістету;

бюджет ќаражатын пайдаланудыњ тиімділігін арттыру;

білім беру саласыныњ ќолжетімділігін, тартымдылыѓын, сапасын, ашыќтыѓын арттыру;

ел экономикасыныњ орныќты µсуін ќамтамасыз ету;

халыќаралыќ рейтингтердіњ кµрсеткіштерін жаќсарту;

ата-аналардыњ бала тєрбиелеудегі жауапкершілігін арттыру.

Ата-аналар ‰шін:

білім беру ±йымдарын тањдау м‰мкіндігі;

білім беруді басќаруѓа ќатысу;

мектепке дейінгі тєрбиеніњ жєне оќытудыњ еркін ќолжетімділігін ќамтамасыз ету;

баланыњ жетістіктері туралы ќашыќтыќтан аќпараттыќ хабарландыру арќылы ата-ана – білім беру ±йымы – бала байланысын ж‰зеге асыру.

Педагог ‰шін:

педагог кєсібініњ тартымдылыѓы;

мансаптыќ µсу ж‰йесін ќамтамасыз ету;

барлыќ ќызмет аясында білім алу, оныњ ішінде шетелде жєне кєсіптік ќ±зыреттілікті  дамыту.

Білім алушылар ‰шін:

баршаѓа бірдей сапалы білімге ќол жеткізу;

‰здік білім беру ресурстары мен технологияларына ќол жеткізу;

коммуникативтік жєне кєсіптік ќ±зыреттілікті дамыту.

Ќауіп-ќатер:

білім берудіњ жеткіліксіз ќаржыландырылуына байланысты алѓа ќойылѓан маќсаттар мен міндеттерге ќол жеткізбеу;

педагог ењбегініњ тµмен уєждемесі, м±ѓалім кєсібініњ беделсіздігі;

педагогтердіњ басым бµлігі даярлыѓыныњ тµмен дењгейі;

педагог кадрлардыњ µздігінен білім алуѓа жєне кєсіби  µсуіне ±мтылысыныњ жеткіліксіздігі;

электрондыќ оќыту ж‰йесін ќолданудаѓы пайдаланушылардыњ тµмен уєждемесі;

демографиялыќ процестерге (туудыњ µсуі) жєне кµші-ќон жаѓдайларына байланысты мектепке дейінгі ±йымдардан орын алуѓа кезек пен оќушы орны тапшылыѓыныњ µсуі;

білім сапасыныњ нашарлауы;

білім беру ±йымдарын пайдалануѓа беру мерзімдерініњ б±зылуы;

апаттыќ деп танылѓан мектептер саныныњ ±лѓаюы;

м‰мкіндігі шектеулі балалардыњ жєне м‰гедек балалардыњ кµбеюі;

ењбек нарыѓында мамандарѓа деген болжамныњ жоќтыѓы;

саладаѓы ењбекаќы дењгейі мен елдегі жалаќыныњ орташа дењгейініњ  арасындаѓы сєйкессіздіктен туындаѓан техникалыќ жєне кєсіптік білім ж‰йесінен кадрлардыњ кетуі;

Ќазаќстанныњ ЖОО-да білім алуды ќалайтын шетел азаматтары саныныњ ќысќаруы;

µзініњ ѓылыми єлеуетін іске асырудыњ анаѓ±рлым ќолайлы перспективаларын іздеумен ѓалымдардыњ басќа мемлекеттерге кетуі;

ѓылымѓа жастардыњ аз келуі;

баѓдарламаны іске асыру барысында ќоса орындаушылардыњ ‰йлессіздігі.

Осылайша, аталѓан баѓдарлама білім беру ж‰йесін  одан єрі  жањѓыртуды жєне оныњ еуропалыќ дењгейге шыѓу перспективаларын болжайды.

 4. Баѓдарламаныњ маќсаттары, міндеттері, нысаналы индикаторлары жєне іске асыру нєтижелерініњ кµрсеткіштері

Басты маќсаты:

            Экономиканыњ орныќты дамуы ‰шін  сапалы білімніњ ќолжетімділігін ќамтамасыз ету арќылы адами капиталды дамыту, білімніњ бєсекеге ќабілеттілігін арттыру

         Баѓдарламалыќ маќсаттар:

білім беру ќызметіне тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз етуге баѓдарланѓан ќаржыландыру ж‰йесін жетілдіру;

педагог мамандыѓыныњ беделін кµтеру;

білім беруді басќарудыњ мемлекеттік-ќоѓамдыќ ж‰йесін ќалыптастыру;

білім беру процесініњ барлыќ ќатысушыларыныњ ‰здік білім беру ресурстары мен технологияларына тењ ќол жеткізуін ќамтамасыз ету;

балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оќытумен толыќ ќамтудыњ, оларды мектепке даярлау ‰шін мектепке дейінгі тєрбиелеу мен оќытудыњ  єр т‰рлі баѓдарламаларына тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз ету;

жалпы білім беретін мектептерде Ќазаќстан Республикасыныњ зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыѓан азаматын ќалыптастыру, тез µзгеретін єлемде оныњ табысты болуын ќамтамасыз ететін білім алудаѓы ќажеттілігін ќанаѓаттандыру, еліміздіњ экономикалыќ єл-ауќаты ‰шін бєсекеге ќабілетті адами капиталды дамыту. 12 жылдыќ оќыту моделіне кµшу;

ќоѓамныњ жєне экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарына сєйкес ТжКБ ж‰йесін жањѓырту, єлемдік білім беру кењістігіне кірігу;

ењбек нарыѓыныњ, еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму міндеттері мен жеке т±лѓаныњ ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыратын жєне білім беру саласындаѓы ‰здік єлемдік  тєжірибелерге сай келетін  жоѓары білім сапасыныњ жоѓары дењгейіне ќол жеткізу;

µмір бойы білім алу ж‰йесініњ ж±мыс істеуін ќамтамасыз ету;

жастардыњ бойында белсенді азаматтыќ ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отанс‰йгіштік сезімді, жоѓары адамгершілік жєне кµшбасшылыќ ќасиеттерді ќалыптастыру.

          Нысаналы индикаторлар:

 Индикатор

2010

2015

2020

2015 жылдан бастап ШЖМ-нан басќа, барлыќ білім беру ±йымдарында жан басына шаќќандаѓы ќаржыландыру тетіктері енгізіледі

0%

60%

60%

педагогтердіњ жалпы санынан жоѓары жєне бірінші санаттаѓы біліктілігі жоѓары педагог ќызметкерлердіњ ‰лесі

42%

47%

52%

білім беру ±йымдарында ќамќоршылыќ кењестер ќ±рылѓан

40%

45%

60%

білім беру ±йымдарыныњ басшылары менеджмент саласында біліктілігін арттырѓан жєне ќайта даярлаудан µткен

29%

50%

100%

орта білім беру ±йымдарында электрондыќ оќыту ж‰йесі пайдаланылады

0

50%

90%

3 жастан 6 жасќа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтамасыз ету

40%

1 шілдеде

73,5%

100%

2020 жылѓа ќарай 12 жылдыќ оќыту моделіне толыќ кµшу ж‰зеге асырылѓан

0

1,5,11 сыныптар

1-10, 12 сыныптар

Ќазаќстанныњ барлыќ µњірлеріндегі «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасыныњ шењберіндегі мектептердіњ саны

6

20

20

жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беру оќу баѓдарламаларын жетік мењгерген оќушылардыњ ‰лесі

50%

60%

70%

PISA, TIMSS, PIRLS халыќаралыќ салыстырмалы зерттеулердегі ќазаќстандыќ жалпы білім беретін мектептер оќушыларыныњ нєтижелері

TIMSS:

7-11 орын

PISA:

50–55 орын, TIMSS:

10–15 орын

PISA:

40–45 орын, TIMSS:

10–12 орын, PIRLS:

10–15 орын

мектептердіњ жалпы санынан инклюзивті білім беру ‰шін жаѓдайлар жасалѓан мектептердіњ ‰лесі

10%

30%

70%

ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан алѓашќы реттен µткен ТжКБ бітірушілерініњ ‰лесі

40%

60%

80%

ТжКБ оќу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша оќуды бітіргеннен кейінгі алѓашќы жылы ж±мыспен ќамтылѓан жєне ж±мысќа орналасќан т‰лектердіњ ‰лесі

68,5%

78%

80%

±лттыќ институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждердіњ ‰лесі

0%

10%

30%

ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан алѓашќы реттен µткен ЖОО т‰лектерініњ оѓан ќатысќандардыњ жалпы санынан ‰лесі

0%

10%

80%

жоѓары оќу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алѓан т‰лектердіњ ЖОО бітіргеннен кейін бір жыл ішінде мамандыѓы бойынша ж±мысќа орналасќандардыњ ‰лесі

50%

78%

80%

єлемніњ ‰здік университеттері рейтингінде кµрсетілген Ќазаќстанныњ  жоѓары оќу орындарыныњ  саны

0

1

2

халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ институционалды аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

16%

50%

65%

халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ мамандандырылѓан аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

0%

20%

30%

отандыќ ѓылыми зерттеулердіњ нєтижелерін µндіріске енгізудіњ негізінде білім мен ѓылымды кіріктіру жолымен инновациялыќ ќызметті ж‰зеге асыратын жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

0%

2%

5%

соњѓы 5 жылда импакт-факторлы ѓылыми журналдарда жарияланымдары жарыќ кµрген ЖОО-ныњ профессор-оќытушы  ќ±рамыныњ жєне ѓылыми ќызметкерлердіњ ‰лесі

0%

2%

5%

барлыќ жастаѓы адамдар ‰шін єрт‰рлі білім беру нысандары мен типтері енгізіледі

жастардыњ жалпы санынан жастар саясаты мен патриоттыќ тєрбие саласындаѓы іс-шараларды іске асыруѓа белсенді т‰рде ќатысатын жастардыњ ‰лесі

25%

27%

55%

          Алѓа ќойылѓан маќсаттарѓа жету ‰шін мынадай міндеттерді шешу ќажет:

сапалы білімге ќолжетімділікті арттыруѓа баѓытталѓан білім беруді ќаржыландырудыњ жања тетіктерін єзірлеу;

білім беру ж‰йесін жоѓары білікті кадрлармен ќамтамасыз ету;

педагог ќызметкерлердіњ ењбегін мемлекеттік ќолдау мен ынталандыруды к‰шейту;

білім берудегі менеджментті жетілдіру, оныњ ішінде корпоративтік басќару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекекеттік-жеке єріптестік ж‰йесін ќалыптастыру;

білім беруді дамытудыњ мониторинг ж‰йесін жетілдіру, оныњ ішінде халыќаралыќ талаптарды ескере отырып, ±лттыќ білім статистикасын ќ±ру;

оќу процесін автоматтандыруды енгізу ‰шін жаѓдай жасау;

мектепке дейінгі ±йымдардыњ желісін ±лѓайту;

мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ мазм±нын жањарту;

мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ ±йымдарын кадрлармен ќамтамасыз ету;

12 жылдыќ оќыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жањѓыртумен ж‰зеге асыру;

шаѓын жинаќталѓан мектептердіњ проблемаларын шешу;

мектептегі инклюзивті білім  ж‰йесін жетілдіру;

экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарын ескере отырып, ТжКБ мазм±ныныњ ќ±рылымын жањарту;

экономика салалары ‰шін кадрлар даярлаудыњ инфраќ±рылымын дамыту;

ТжКБ-да білім алудыњ беделін арттыру;

еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму жобаларына сай келетін жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен ќамтамасыз ету;

жоѓары білімніњ еуропалыќ аймаѓына кірігуді ќамтамасыз ету;

білімніњ, ѓылымныњ жєне µндірістіњ бірігуін ќамтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологиялардыњ µнімдерін коммерцияландыру ‰шін жаѓдай жасау. Жоѓары білікті ѓылыми жєне ѓылыми – педагог кадрларды даярлау;

µмір бойы оќыту, баршаѓа білім алу ‰шін жаѓдай жасау;

жастарды отанс‰йгіштікке тєрбиелеу жєне олардыњ азаматтыќ белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін ќалыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру.

          Міндеттерге ќол жеткізу мынадай кµрсеткіштермен µлшенетін болады:

 Кµрсеткіш

2010

2015

2020

Орындаушылар

ваучерлік-модульдік ќаржыландыру принципі бойынша біліктілікті арттырудан µткен педагогтердіњ ‰лесі

0%

20%

100%

жергілікті атќарушы органдар (б±дан єрі –ЖАО, БЃМ

магистр дєрежесі бар бейіндік мектеп педагогтерініњ  ‰лесі

0%

кемінде 10%

кемінде

20%

БЃМ

педагогтердіњ жалпы санынан аѓымдаѓы жылы білім беру ±йымдарына жањадан ж±мысќа келген жас мамандардыњ ‰лесі

2,6%

4,5%

6%

ЖАО, БЃМ

жаратылыстану-математика циклі пєндерін аѓылшын тілінде оќытатын педагогтердіњ ‰лесі

0,6%

10%

15%

БЃМ

академиялыќ жєне ѓылыми дєрежесі бар біліктілікті арттыру ж‰йесі мамандарыныњ ‰лесі

3,4%

5%

15%

ЖАО, БЃМ

біліктілігін арттыру мен таѓылымдамадан µткен, оныњ ішінде µндірістік кєсіпорындар базасында, ТжКБ ±йымдарыныњ инженер-педагог кадрларыныњ ‰лесі

20%

20%

20%

ЖАО, БЃМ, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓы, салалыќ  министрліктер

елімізде біліктілігін арттырудан жєне ќайта даярлаудан µткен жоѓары оќу орындарыныњ  профессор-педагог кадрларыныњ ‰лесі, жыл сайын

6%

20%

20%

БЃМ

азаматтыќ жоѓары оќу орындарына  корпоративті басќару принциптерін енгізу

44%

65%

90%

БЃМ

оќытуда АКТ-ны пайдалану бойынша біліктілігін арттырудан µткен педагогтердіњ ‰лесі, олардыњ жалпы санына шаќќанда

0%

90%

90%

ЖАО, БЃМ

1 компьютерге келетін оќушылардыњ саны

18

10

1

ЖАО, БЃМ

мектепке дейінгі ±йымдардыњ жалпы санынан мектепке дейінгі шаѓын орталыќтардыњ ‰лесі

59,7%

50%

52,7%

ЖАО, БЃМ

мектепалды дайындыѓымен ќамтамасыз етілген 5 – 6 жастаѓы балалардыњ ‰лесі

83%

100%

100%

ЖАО, БЃМ

балабаќшалардыњ жалпы санынан жекеменшік балабаќшалардыњ ‰лесі

10%

кемінде 12%

кемінде 15%

ЖАО, БЃМ

бейіндік мектептердіњ жалпы санынан жаратылыстану-математика баѓытындаѓы бейіндік мектептердіњ ‰лесі

0%

15%

кем емес

35%

кем емес

ЖАО, БЃМ

мектептердіњ жалпы санынан сервистік ќызмет кµрсететін жања модификациялы кабинеттері (химия, биология, физика, лингафондыќ жєне мультимедиалыќ кабинеттер) бар мектептердіњ ‰лесі

31,7%

40%

80%

ЖАО, БЃМ

мектептердіњ жалпы санынан апатты жаѓдайдаѓы мектептердіњ ‰лесі

2,6%

2%

1%

ЖАО, БЃМ

оќушы орныныњ тапшылыѓы

74,3 мыњ

45 мыњ

30 мыњ

ЖАО, БЃМ

‰ш ауысымда сабаќ ж‰ргізетін мектептер ‰лесі

0,9%

0,2%

0

ЖАО, БЃМ

кµлікпен жеткізуге м±ќтаж балалардыњ жалпы санынан мектепке жєне мектептен ‰йлеріне сапалы єрі ыњѓайлы тасымалдаумен ќамтылѓан мектеп оќушыларыныњ ‰лесі

63%

80%

100%

ЖАО, БЃМ

«тірек мектептер» – ШЖМ-ѓа арналѓан ресурстыќ орталыќтар саны        

0

160

160

ЖАО, БЃМ

оќушылардыњ жалпы санынан білім беру ±йымдарындаѓы спорт секциялары ќызметімен ќамтылѓан орта білім беру ±йымдарындаѓы оќушылардыњ           ‰лесі

20%

25%

30%

ЖАО, БЃМ

оќушылардыњ жалпы санынан

балалар-жасµспірімдер спорт мектебімен ќамтылѓан оќушылар  ‰лесі

8%

12%

14,5%

ТСМ

кµркем, музыкалыќ, техникалыќ, ѓылыми шыѓармашылыќпен ќамтылѓан мектеп жасындаѓы балалардыњ ‰лесі

21,5%

23%

38%

ЖАО, БЃМ

оќушылардыњ жалпы санынан спорт секциялары ќызметімен ЖОО-ѓы оќитындардыњ ќамтылуы

*

20%

40%

БЃМ

даму м‰мкіндігі шектеулі балалардыњ жалпы санынан инклюзивті біліммен ќамтылѓан балалардыњ ‰лесі

9%

25%

50%

ЖАО, ЕХЄЌМ, БЃМ

т±рмысы тµмен отбасылардан шыќќан оќушыларды тегін дєрумен ќосылѓан ыстыќ тамаќпен ќамтамасыз ету

70%

100%

100%

ЖАО, БЃМ

мамандыќтардыњ жалпы санынан кєсіптік стандарттармен ќамтамасыз етілген ТжКБ мамандыќтарыныњ ‰лесі

0%

30%

90%

ЕХЄЌМ, Индустрия жєне жања технологиялар министрлігі, салалыќ министрліктер, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓы

кєсіптік стандарттар негізінде єзірленген мемлекеттік  жалпыѓа міндетті білім беру стандарттары (б±дан єрі – МЖБС) ‰лесі

0%

50%

90%

БЃМ, ЖАО, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓы

халыќаралыќ талаптарѓа сєйкес єзірленген білім беру баѓдарламаларыныњ ‰лесі

20%

40%

70%

БЃМ, ЖАО, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓы

ТжКБ  оќу орындарында мемлекеттік тапсырыс есебінен оќитындардыњ жалпы санынан кєсіпорындар базасында практикадан µтуге арналѓан орындармен ќамтамасыз етілген білім алушылар ‰лесі

80%

85%

90%

ЖАО, БЃМ, салалыќ министрліктер, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓы, «Атамекен» Одаѓы

білім алушылардыњ жалпы санынан  ж±мыс берушілер ќаражаты есебінен ТжКБ-да  білім алушылардыњ ‰лесі

0,6%

1%

2%

ЖАО, БЃМ, ж±мыс берушілер

техникалыќ жєне кєсіптік біліммен ќамтылѓан  типтік жастаѓы                         жастардыњ ‰лесі

17,6%

20%

23%

ЖАО, БЃМ

ТжКБ ж‰йесінде енгізілген оќушы орындарыныњ саны

0

2 660

оќушы

орны

16 940 оќушы орны

ЖАО, БЃМ

жатаќханалардаѓы ТжКБ оќушылары ‰шін жањадан енгізілген орын саны

0

1300

орын

1500

орын

ЖАО

ТжКБ оќу орындарыныњ жалпы санынан ќазіргі заманѓы оќу жабдыќтарымен жараќтандырылѓан оќу орындарыныњ ‰лесі

36%

75%

90%

ЖАО, БЃМ

бакалавриаттыњ мемлекеттік тапсырыс кµлемінен магистратура баѓдарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс бойынша оќитындар ‰лесі

8%

20%

40%

БЃМ

оныњ ішінде, бакалавриаттыњ мемлекеттік тапсырыс кµлемінен біржылдыќ магистратура баѓдарламалары бойынша оќитындар ‰лесі

1,6%

14%

25%

БЃМ

2012 жылдан бастап мемлекеттік тапсырыстыњ жылдаѓы µсуімен PhD докторлыќ баѓдарламалары бойынша мемлекеттік тапсырыс бойынша білім алушылар ‰лесі

200

кемінде 1000

адам

кемінде 2000 адам

БЃМ

Ќазаќстан Республикасында кредиттерді ауыстырудыњ еуропалыќ ‰лгісі (ECTS) бойынша кредитті ќайта ауыстырудыњ ќазаќстандыќ моделін енгізген ЖОО ‰лесі

19%

100 %

100 %

БЃМ

2015 жылдан бастап «Болашаќ» баѓдарламасыныњ стипендиаттары магистратурада, докторантурада, бакалавриатта – бір семестрден бір академиялыќ жылѓа дейін оќиды, ѓылыми таѓылымдамадан µтеді

69%

100%

100%

БЃМ

Республикалыќ ЖОО-аралыќ электрондыќ кітапханаѓа ќолжетімділігі бар жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

26%

55%

100%

БЃМ

мамандыќтар бойынша жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі МЖБС-даѓы жоѓары оќу орындарыныњ академиялыќ еркіндігін кењейту, тањдау компонентін ±лѓайту

65%

70%

80%

БЃМ, ж±мыс берушілер

жоѓары импакт-факторлы ѓылыми журналдарда жарияланѓан маќалалары бар Назарбаев Университетініњ магистранттары мен докторанттарыныњ  ‰лесі 

0%

10%

30%

БЃМ

жоѓары білім беру ж‰йесіндегі шетелдік студенттердіњ, оныњ ішінде коммерциялыќ негізде оќитындардыњ ‰лесі

1,5%

2,5%

3%

БЃМ

техникалыќ жоѓары оќу орындарыныњ жалпы санынан инновациялыќ ќ±рылымдар, ѓылыми зертханалар, технопарктер, орталыќтар ќ±рѓан

жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

14%

20%

50%

БЃМ

жоѓары оќу орындарыныњ жалпы санынан ѓылыми жєне жобалау-конструкторлыќ ±йымдардыњ ќ±рылымдыќ бµлімшелерін ќ±рѓан жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі

*

10%

25%

БЃМ

магистратура мен докторантураны аяќтаѓан жєне жоѓары оќу орындарын бітірген жылы  жоѓары оќу орындары мен ѓылыми ±йымдарѓа ж±мысќа орналасќан  жоѓары оќу орындары т‰лектерініњ ‰лесі

*

10%

30%

БЃМ

азаматтыќ жоѓары оќу орныныњ білім беру ќызметін мемлекеттік жеке єріптестік есебінен ќаржыландырудыњ ‰лесі

*

10%

50%

БЃМ

азаматтыќ жоѓары оќу орныныњ ѓылыми жєне инновациялыќ ќызметін мемлекеттік-жеке єріптестік есебінен ќаржыландырудыњ ‰лесі

*

10%

50%

БЃМ

ж±мыс берушілермен бірлесіп, техникалыќ жєне ќызмет кµрсету ењбегініњ ќызметкерлерін  ќайта даярлау жєне біліктілігін арттырудыњ ќысќа мерзімді курстары ‰шін  модульдік оќу баѓдарламаларыныњ саны                    

0

20 бірлік

25 бірлік

БЃМ, ж±мыс берушілер, ЕХЄЌМ

барлыќ дењгейлердегі µкілді органдардаѓы сайланушы жастардыњ ‰лесі

*

6%

15%

БЃМ, ЖАО

жастар ±йымдарыныњ ќызметіне ќатысатын жастардыњ ‰лесі                     

22%

25%

29%

БЃМ, ЖАО, ‰кіметтік емес ±йымдар

мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс шењберінде єлеуметтік мањызы бар жобаларды іске асыруѓа тартылѓан республикалыќ жастар ±йымдарыныњ ‰лесі

12%

20%

24%

БЃМ, ЖАО, ‰кіметтік емес ±йымдар

* – статистика ж‰ргізілмейді

Баѓдарламаны іске асырудыњ маќсатына, нысаналы индикаторларына, міндеттері мен нєтижелердіњ кµрсеткіштеріне Білім жєне ѓылым министрлігі Ењбек жєне халыќты єлеуметтік ќорѓау, Байланыс жєне аќпарат, Индустрия жєне жања технологиялар, Туризм жєне спорт, Ішкі істер, Мєдениет министрліктерімен, салалыќ министрліктерімен, жергілікті атќарушы органдармен, ж±мыс берушілер ќауымдастыѓымен, «Атамекен» одаѓымен, ‡Е¦-мен бірлесе отырып жететін болады.

 5. Баѓдарламаныњ негізгі баѓыттары, алѓа ќойылѓан маќсаттарѓа жету жолдары жєне тиісті шаралар

          Білім беруді дамыту мына баѓыттарда іске асырылатын болады:

         білім беруді ќаржыландыру;

         педагог мєртебесі;

білім беру менеджменті;

«e-learning» электрондыќ оќыту;

мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту;

орта білім;

техникалыќ жєне кєсіптік білім;

жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білім;

µмір бойы оќу;

тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты.

 Білім беру ж‰йесін ќаржыландыру

 Маќсаты:

Білім беру ќызметіне тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз етуге баѓдарланѓан ќаржыландыру ж‰йесін жетілдіру.

 Міндеті:

Білім берудіњ сапасы мен ќолжетімділігін арттыруѓа баѓытталѓан білім беруді ќаржыландырудыњ жања тетіктерін єзірлеу.

 Нысаналы индикатор:

2015 жылдан бастап ШЖМ-нан басќа, барлыќ білім беру ±йымдарына жан басына шаќќандаѓы ќаржыландыру тетігі енгізіледі.

Жан басына ќаржыландыру

         Нєтижеге баѓдарланѓан бюджеттеу орта білімде мемлекеттік шыѓыстарды басќару саласындаѓы реформалардыњ ќ±рамдас бµлігі болады.

2011 жылы жан басына ќаржыландыру єдістемесі єзірленетін  болады. Ол бюджеттік шыѓыстардыњ тиімділігін арттыруѓа м‰мкіндік береді жєне халыќтыњ єрт‰рлі жіктері ‰шін сапалы білімге ќолжетімділікті арттыруѓа ыќпал ететін болады.

Жан басына ќаржыландыру бірінші кезењде бейіндік мектептер ‰шін ж‰зеге асырылады. 2013 жылы жалпы орта білімніњ жан басына ќаржыландыру ж‰йесі 4 бейіндік мектептіњ базасында сынаќтан µткізіледі. Б±л ‰шін жан басына ќаржыландыру ж‰йесі бойынша нормативтік ќ±ќыќтыќ ќ±жаттар єзірленеді.

Жан басына ќаржыландыру, ќаржылыќ дербестік, ќамќоршылыќ кењестер жєне т.б. тетіктерді пысыќтау ‰шін жекеменшік немесе жоѓары оќу орындары жанындаѓы мектептердіњ ќатарынан пилоттыќ мектептер аныќталады.

Негізгі жєне бастауыш мектепте жан басына ќаржыландыру бейіндік мектепте алынѓан тєжірибеніњ негізінде енгізілетін болады.

2015 жылѓа ќарай мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту жан басына ќаржыландыру негізінде мемлекеттік бюджеттен ќаржыландырылады.

ТжКБ ж‰йесінде 2011 жыл мен 2013 жыл аралыѓында бір маманды даярлауѓа ж±мсалатын шыѓындардыњ нормаларын бекітетін жан басына ќаржыландыруды енгізу бойынша пилоттыќ жоба іске асырылатын болады.

2015 жылѓа ќарай жан басына шаќќандаѓы ќаржыландыру ШЖМ-нан басќа, мектепке дейінгі білімнен ТжКБ-ге дейінгі барлыќ білім беру ±йымдарында іске асырылады.

Педагогтер ‰шін біліктілікті арттыру жан басына шаќќандаѓы ќаржыландыру бойынша – ваучерлік-модульдік ж‰йе ќарастырылады, оныњ шењберінде тµлем аќысын тікелей педагогтіњ µзіне аудару жолымен педагогке біліктілікті арттыру курсын µтудіњ орнын жєне уаќытын тањдау м‰мкіндігі берілетін болады.

Мемлекеттік білім беру жинаќтау ж‰йесі (МБЖЖ)

Аќылы білім беру ќызметтеріне ќолжетімділікті арттыру маќсатында мемлекеттік білім беру жинаќтау ж‰йесініњ (б±дан єрі – МБЖЖ)  тетігін єзірлеу жоспарлануда, оныњ кµмегімен Ќазаќстанныњ єрбір азаматыныњ болашаќта баласыныњ жоѓары оќу орындары мен колледждерде оќуын тµлеу ‰шін жоспарлы т‰рде аќшалай ќаржы жинаќтауына м‰мкіндік беру болжануда. МБЖЖ азаматтардыњ жинаќтарына мемлекеттік сыйлыќаќы аударуды болжайды.

МБЖЖ-ны енгізу тиісті нормативтік ќ±ќыќтыќ актілерді ќабылдаѓаннан кейін кµзделуде.

Одан басќа, білім берудіњ тиімді ж‰йесін дамыту ‰шін оѓан деген шыѓынды инвесторларды тарту жолымен ±лѓайту ќажет. Білім саласына  жеке инвестицияларды тарту елдегі мемлекеттік – жеке  єріптестіктіњ ќолданыстаѓы тетігі бойынша ж‰зеге асырылады.

 Педагог мєртебесі

          Маќсаты:

Педагог мамандыѓыныњ беделін кµтеру.

             Міндеттері:

 2. Педагог ќызметкерлердіњ ењбегін мемлекеттік ќолдау мен ынталандыруды к‰шейту.

Нысаналы индикатор:

Жалпы педагогтердіњ санынан жоѓары жєне бірінші санаты бар білікті жоѓары педагог ќызметкерлердіњ ‰лесі (2015 жылы – 47 %, 2020 жылы – 52 %).

            Білім беру ж‰йесін жоѓары білікті кадрлармен ќамтамасыз ету 

         Білім беру сапасы, бірінші кезекте, сапалы даярлыѓы бар оќытушылармен айќындалады.

2011 жылдан бастап:

         «Болашаќ» халыќаралыќ стипендиясыныњ шењберінде орта, техникалыќ жєне кєсіптік, жоѓары білім беру салалары ‰шін аѓылшынтілді педагог кадрларды даярлау ќамтамасыз етіледі;

         еліміздіњ жоѓары оќу орындарында кµптілді білімді педагог кадрларды даярлау базалыќ пєндер циклінде шет тілі бойынша кредиттердіњ кµлемін ±лѓайту арќылы ж‰зеге асатын болады. Б±л ‰шін ‡лгілік оќу баѓдарламасыныњ ‰ш тілде оќытатын педагогтерді даярлау бµлігіне µзгерістер енгізіледі;

         педагогтерді даярлау баѓдарламасы, оныњ ішінде ШЖМ-ѓа арналѓан, педагог кадрларды даярлайтын жоѓары оќу орындарында бейіндік мектептер ‰шін м±ѓалімдерді маќсатты даярлауѓа арналѓан мемлекеттік тапсырыс                   негізінде  білім беру магистрлерініњ баѓдарламасы жетілдіріледі;

         жања білім беру баѓдарламаларына сєйкес біліктілікті арттыру баѓдарламасы жањартылады жєне білім беру ±йымдарыныњ педагог  ќызметкерлерініњ біліктілігін арттыру ќамтамасыз етіледі.

         2020 жылѓа дейін біліктілікті арттырудан жыл сайын 73,3 мыњ адам µтеді деп жоспарлануда.

Ваучерлік-модульдік ж‰йе енгізілетін болады.

         Ваучерлік-модульдік ќаржыландыру ж‰йесін енгізумен педагогтердіњ біліктілігін арттыру ж‰йесі жањѓыртылады. 2013 жылы б±л ж‰йе 2 облыс базасында (Павлодар жєне  Жамбыл)  жєне Астана, Алматы ќалаларында сынаќтан µтетін болады. Біліктілікті арттыру ж‰йесініњ  нормативтік ќ±ќыќтыќ базасын жетілдіру, материалдыќ-техникалыќ базасын жєне баѓдарламасын жањарту, ±йымдастыру моделін реформалау, ресурстыќ єлеуетті  кадрлардыњ біліктілігін арттыру мен ќайта даярлауды іске асыратын  субъектілер арасында конкурстыќ негізде бµлу кµзделуде.

         Педагог кадрлардыњ біліктілігін арттыру жєне ќайта даярлау ж‰йесіне                   2015 жылдарѓа ќарай сынаќ нєтижелері бойынша ваучерлік тетікті енгізу болжануда.

         Ќайта даярлау мен біліктілікті арттыруды ж‰зеге асыратын  білім беру ±йымдарын ќашыќтыќтан оќытумен ќамтамасыз ету маќсатында олар интерактивті  жабдыќтармен жараќтандырылады.

Жыл сайын мектепке дейінгі жєне орта білім ж‰йесініњ педагог кадрларыныњ біліктілігін арттыруѓа мемлекеттік тапсырыс                                       арттырылады. Оныњ ішінде мына мамандар ‰шін:

мектеп жасына дейінгі жєне мектеп жасындаѓы балаларды біріктірілген т‰рде оќыту (инклюзивті білім);

даму м‰мкіндігі шектеулі балалармен ж±мыс;

жалпы білім беру баѓдарламаларын іске асыру.

ТжКБ  ж‰йесінде:

жыл сайын педагог ќызметкерлер білім беру ±йымдары мен кєсіпорындар базасында біліктілігін арттырып отырады;

арнайы пєндердіњ оќытушылары мен µндірістік оќыту шеберлері біліктілігін арттырады жєне єлеуметтік єріптестер есебінен кєсіпорындарда, оныњ ішінде шетелде таѓылымдамадан µтеді.

‡демелі индустриялыќ-инновациялыќ дамудыњ басым баѓыттары  бойынша алдыњѓы ќатарлы отандыќ жєне шетелдік µнеркєсіп кєсіпорындармен жоѓары оќу орындарын кµпжаќты біріктіру маќсатында жыл сайын шетелде профессор-оќытушы ќ±рамныњ (б±дан єрі – ПОЌ) біліктілігін арттыру ±йымдастырылады.

Педагог ќызметкерлердіњ ењбегін мемлекеттік ќолдау мен ынталандыруды к‰шейту

Педагогтіњ кєсіби мєртебесін кµтеру ‰шін бірќатар шаралар атќарылады.

Педагог ќызметкерлеріне ењбекаќы тµлеудіњ жања ‰лгісі єзірленеді, ол:

біліктілік санатына ќарап, педагог ќызметкерлердіњ ќызметтік жалаќысыныњ кµлемін есептеу ‰шін ќолданылатын сараланѓан коэффициенттерді енгізуді;

нєтижеге баѓытталѓан ењбекаќы тµлеу тетігін енгізуді кµздейді.

Атќарылѓан шаралар нєтижесінде педагог ќызметкерлердіњ орташа жалаќысы 2015 жылѓа ќарай экономиканыњ жеке секторындаѓы жалаќыѓа жуыќтайды.

ЌР ЕХЄЌМ ж‰ргізетін ±заќ мерзімді кезењдегі зейнетаќы тµлемініњ болжауы бойынша есептеулер, талдамалыќ жєне экономикалыќ зерттеулер шењберінде азаматтарды, оныњ ішінде педагогтерді зейнетаќымен ќамтамасыз ету жетілдіріледі.

Сонымен ќатар педагогтерге ќойылатын талаптарды к‰шейту шаралары ќарастырылуда.

 Педагог мамандыќтар бойынша жоѓары оќу орнына т‰су кезінде педагог ќызметіне икемділік дењгейін аныќтауѓа арналѓан  шыѓармашылыќ емтихан енгізілетін болады.

Педагог мамандыќтарына т‰сетін талапкерлер ‰шін шекті дењгей кµтерілетін болады.

Бірінші жєне жоѓары санаттарды алуды ынталандыратын жаѓдай жасау маќсатында педагогтердіњ біліктілік дењгейіне ќойылатын талаптар ќайта ќарастырылатын болады.

2016 жылдан бастап 5 жылда бір рет аттестаттау т‰рінде, оныњ ішінде ж±мысќа алѓаш рет немесе педагог ќызметініњ ‰зілісінен кейін ќабылданып жатќан педагогтер біліктілігініњ дењгейін растау рєсімі енгізілетін болады. Білім беру ±йымдарына ж±мысќа кіру ќаѓидалары єзірленеді, ол азаматтардыњ аталѓан санаттары  ‰шін тестілеуден µтуді кµздейді.

Бейіндік мектеп ‰шін м±ѓалімдерді іріктеу кезінде білім беру саласындаѓы магистр дєрежесініњ болуы кµтермеленеді.

¤здігінен білім алу жєне µзін-µзі жетілдіру педагог портфолиосында  кµрінетін  ќызметініњ ажырамас бµлігі болып табылатын болады.

Педагог кадрларды даярлау сапасын баќылау жєне ынталандыру ‰шін  біліктілік дењгейін баѓалау тєуелсіз коммерциялыќ емес ‰кіметтік емес агенттіктерде µтетін болады.

Педагогтерді аттестаттау  м±ѓалім білімін тестілеу, оќу-єдістемелік ќызметі туралы есеп беруінен т±ратын, м‰дделі адамдар (оќушылардыњ         ата-аналары) мен ж±ртшылыќтыњ пікіртерімі рєсімдерінен т±ратын жинаќтыќ баѓалау негізінде ж‰ргізіледі.

Математика м±ѓалімдері TEDS-M халыќаралыќ салыстырмалы зерттеулерге (Teacher Education and Development Study in Mathematics) – орта мектептіњ бастауыш жєне орта буыныныњ математика м±ѓалімдерініњ кєсіптік білім сапасын баѓалауѓа ќатысатын болады.

         М±ѓалімніњ кєсіби беделін кµтеру маќсатында ќоѓамда педагогтіњ оњ имиджін ќалыптастыру ж±мысы ж‰ргізілетін болады: «Жыл м±ѓалімі» конкурсы, акциялар, БАЌ-пен ортаќ жобалар, шеберлік сыныптары, жањашыл педагогтер форумдары, конкурстар, педагогтер єулеттерініњ слёттері, ѓылыми-педагогикалыќ семинарлар мен симпозиумдар, семинар-тренингтер жєне дµњгелек ‰стелдер.         

 Білім беру менеджменті

 Маќсаты:

Білім беруді басќарудыњ мемлекеттік-ќоѓамдыќ ж‰йесін ќалыптастыру.

 Міндеттері:

1. Білім берудегі менеджментті жетілдіру, оныњ ішінде корпоративтік басќару принциптерін енгізу, білім беруде мемлекеттік-жеке єріптестік ж‰йесін ќалыптастыру.

2. Білім беруді дамытудыњ мониторинг ж‰йесін жетілдіру, оныњ ішінде халыќаралыќ талаптарды ескере отырып, ±лттыќ білім статистикасын ќ±ру.

Нысаналы индикаторлар:

Білім беру ±йымдарында ќамќоршылыќ  кењестер ќ±рылѓан (2015 жылы – 45 %, 2020 жылы – 60 %).

Білім беру ±йымдарыныњ басшылары менеджмент саласында біліктілігін арттырѓан жєне ќайта даярлыќтан µткен (2015 жылы – 50 %, 2020 жылы –                 100 %).

 Білім беруді басќару ж‰йесі

Ењбек нарыѓындаѓы ќатањ бєсекелестік білім беру менеджменті ж‰йесініњ ±тќырлыѓы мен серпінділігін талап етеді.

Білім беруді басќаруѓа ќалыњ ж±ртшылыќ – педагогтер де, халыќтыњ єрт‰рлі топтары да тартылады.

МЖЄ-ні ілгерілету ‰шін єлеуметтік тапсырыс ж‰йесі мен грант немесе басќа тетіктер т‰рінде коммерциялыќ емес ‰кіметтік емес ±йымдардыњ ќызметін мемлекеттік ќаржыландыру тетіктері жетілдірілетін болады.                    МЖЄ-ніњ ±заќ мерзімді тетігініњ негізі ретінде ‰кіметтік емес секторды ж‰йелі ќаржыландыру ќарастырылатын болады.

Білім беруді басќарудыњ т‰рлі дењгейіне ќоѓамныњ ќатысуы  ќамќоршылыќ кењестер т‰рінде ж‰зеге асырылады.

Білім беруді дамытуда ќамќоршылыќ кењестердіњ пєрменді ќоѓамдыќ ќатысу тетігі  єзірленетін болады.

Оќуѓа тµлейтін ата-аналардыњ, ж±мыс берушілердіњ, білім беру жєне кєсіптік ќауымдастыќтар саласындаѓы ‰кіметтік емес ±йымдардыњ ќатысуыныњ есебінен ќамќоршылыќ кењестіњ рµлі µседі.

Білім ж‰йесініњ корпоративтілігін, айќындылыѓын ќамтамасыз ету ‰шін оќу орындарында ќамќоршылыќ кењестер, ж±мыс берушілердіњ ќатысуымен кадрларды даярлайтын салалыќ жєне µњірлік кењестер ж±мыс істейтін болады.

Білім беру мен денсаулыќ салаларындаѓы мемлекеттік кєсіпорындар мєселелері жµнінде Ќазаќстан Республикасыныњ кейбір зањнамалыќ актілеріне µзгерістер мен толыќтырулар енгізілгеннен кейін шаруашылыќ ж‰ргізу ќ±ќыѓындаѓы мемлекеттік кєсіпорын мєртебесі бар ЖОО-ларда корпоративтік басќару принциптері енгізілетін болады: басќарудаѓы алќалылыќ, ќызмет кµрсетудегі дербестік, ќызмет нєтижесі бойынша есеп берушілік, ќызметтіњ айќындыѓы, жауапкершілік. Корпоративтік басќару принциптері басќарушылыќ ќызметтіњ ‰ш негізгі аспектісін кµздейді: стратегияны ќабылдау, бюджетті бекіту, кадр саясаты.

Оњ нєтиже болѓан жаѓдайда, корпоративтік басќару принциптері                    2020 жылѓа ќарай азаматтыќ ЖОО-лардыњ барлыѓына енгізілетін болады.

2011 жылдан бастап білім беру ±йымдарында басшылардан жєне педагогтерден басќарудыњ жања даѓдыларын, ќайта даярлау мен біліктілікті арттыруды талап ететін нєтижеге баѓдарланѓан жоспарлау ж‰йесі енгізілетін болады.

Тєрбие ж±мысы саласында ЖОО-да тєрбие ж±мысын жоспарлау, мониторингтеу, нєтижелерді баѓалау жєне баќылау ж‰йелерін жетілдіру, сонымен ќатар басќару ж‰йесін к‰шейту бойынша шаралар ќабылданатын болады.

Мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту,  орта білім ж‰йесініњ басшы ќызметкерлерініњ білім берудегі менеджмент мєселелері бойынша біліктілігін арттыру ж‰зеге асырылатын болады.

Менеджменттіњ заманауи технологияларын енгізу ‰шін оќу орындарыныњ басшы ќызметкерлерініњ біліктілігін арттыру жєне ќайта даярлау т±раќты т‰рде іске асырылатын болады.

Білім берудегі менеджмент бойынша ќайта даярлаудан µткен адамдар білім беру ±йымдарыныњ басшылары болып танылады.

2013 жылы мемлекеттік ЖОО ректорларын таѓайындау тетігі, олардыњ сайлануы бµлігінде ќайта ќаралатын болады.

Корпоративтік басќаруды енгізу Ќазаќстан Республикасыныњ ќолданыстаѓы зањнамасына сєйкес ж‰зеге асырылатын болады.

Білім беру ±йымдарыныњ ќызметін «ашыќтыѓын» ќамтамасыз ету мен ЖОО-ларда жемќорлыќ пайызын тµмендету ‰шін  єлеуметтік зерттеулер мен акциялар ж‰ргізілетін болады.

Білім беруді дамытудыњ мониторинг ж‰йесі

Білім берудегі сапа менеджменті ж‰йесіндегі принциптердіњ бірі мониторинг нєтижелерін ескере отырып, білім беру процесін т±раќты жетілдіру принципі болып табылады.

¦лттыќ жєне µњірлік дењгейдегі білім беру нєтижелері мен єлеуметтік єсерлердіњ ж‰йелі мониторингін ж‰ргізу маќсатында басќарудыњ  аќпараттыќ базасы  жєне даму жолдарын болжамдау т‰рінде білім беру мониторингініњ бірыњѓай ж‰йесі енгізіледі. Осы маќсатќа жету ‰шін ¦лттыќ білім беру сапасын баѓалау орталыѓы ¦лттыќ білім беру статистикасы жєне баѓалау (б±дан єрі – ¦БСБО) орталыѓы болып µзгертіледі.

Б±л ‰шін:

барлыќ дењгейде білім беру сапасын баѓалаудыњ ±лттыќ ж‰йесін (б±дан єрі – БСБ¦Ж)  енгізу жалѓастырылады;

ЮНЕСКО, ЭЫД¦ жєне АЌШ халыќаралыќ білім беру статистикасыныњ талаптарын ескере отырып ±лттыќ білім беру статистикасы єзірленеді;

бастапќы мєліметтер негізінде білім беру статистикасыныњ бірыњѓай базасы ќ±рылады;

білім беруді басќару ж‰йесініњ инфраќ±рылымы кењейтіледі.

Мониторингтік зерттеулер ж‰ргізетін болады. Басќару шешімдерін ќабылдау ‰шін мониторинг нєтижелері бойынша  білім беру ж‰йесініњ жай-к‰йі мен дамуы туралы жыл сайынѓы облыстыќ баяндамалар жарияланып отырады.

2013 жылдан бастап білім беру статистикасыныњ жинаѓы жыл сайын басылып шыѓатын болады. БЃМ-ныњ жєне ¦БСБО-ныњ сайттарында жинаќтыњ электрондыќ н±сќасы орналастырылады. Оќытудыњ барлыќ дењгейі бойынша оќушылардыњ, педагогтердіњ бірыњѓай базасы ќ±рылатын болады.

2015 жылѓа ќарай статистикалыќ деректердіњ бытырањќы электрондыќ базалары  білім беру статистикасыныњ бірыњѓай базасына  біріктіріледі. Аталѓан база бастапќы деректер негізінде толыќтырылып (мектеп, колледж, жоѓары оќу орны, интернат, орталыќтар, сапаны баѓалау ќызметтері жєне т.б.), ЌР БЃМ-да жинаќталады. Осылайша, 2015 жылѓа ќарай єкімшілік есептіліктіњ барлыќ нысандарын жинау жойылып, айќындылыќ ќамтамасыз етіледі.

Єрт‰рлі бейінді жєне даярлыќ дењгейіндегі мамандар ќажеттілігін баѓалау мемлекеттік реттеу тетіктерін т±жырымдау жєне ел  экономикасыныњ,  басќару мен єлеуметтік саласыныњ ќажеттілігіне сєйкес мамандар даярлауды ынталандыру ‰шін арналѓан ењбек нарыѓын мониторингтеу, талдау жєне болжау ж‰йесі негізінде ж‰зеге асырылатын болады.

 «E-learning» электрондыќ оќыту

Маќсаты:

Білім беру процесініњ барлыќ ќатысушыларыныњ ‰здік білім беру ресурстары мен технологияларына тењ ќол жеткізуін ќамтамасыз ету.

 Міндеті:

Оќу процесін автоматтандыруды енгізу ‰шін жаѓдай жасау.

Нысаналы индикатор:

Білім беру ±йымдарында электрондыќ оќыту ж‰йесі ќолданылады                   (2015 жылы – 50 %, 2020 жылы – 90 %).

 Электрондыќ оќытуды енгізу

Алѓа ќойѓан маќсатќа ќол жеткізу оќу сапасын, білімді басќарудыњ тиімділігін, сыртќы ортамен аќпараттыќ кірігуін арттырады.

Электрондыќ оќытуды енгізу бірќатар нормативтік ќ±жаттарѓа µзгерістер мен толыќтырулар енгізуді талап етеді.

2012 жылѓа ќарай жоѓары, техникалыќ жєне кєсіптік білімніњ МЖБС-на, электрондыќ оќыту ж‰йесін міндетті пайдалану бµлігінде орта білім берудіњ МЖБС-на электрондыќ оќыту ж‰йесінде ж±мыс жасау ‰шін педагог кадрларды даярлау бµлігінде µзгерістер енгізілетін болады.

Электрондыќ оќыту ж‰йесінде ќолданылатын электрондыќ оќулыќтарды жєне оќу-єдістемелік кешендерді (б±дан єрі – ОЄК)  жасауѓа арналѓан талаптар, ж‰йені ќолданушылардыњ жеке жєне ±жымдыќ ж±мыстарыныњ регламенті, техникалыќ регламент (электрондыќ оќыту ж‰йесін с‰йемелдеу жєне ќолдану) єзірленеді жєне бекітіледі.

Аќпараттыќ-коммуникациялыќ технологияларды (б±дан єрі – АКТ) – педагогтердіњ ќ±зыреттіліктерін ќамтамасыз ету ‰шін ±йымдастырушылыќ ќамтамасыз ету, электрондыќ оќыту ж‰йесін пайдаланушыларды даярлау жєне олардыњ біліктілігін арттыру ќажет.

2011 жылдан бастап педагогтердіњ электрондыќ оќыту ж‰йесін пайдалану мен ќолдану бойынша біліктілігін арттыру басталады деп кµзделіп отыр.

Электрондыќ оќыту  ж‰йесін ±йымдастыру жаѓынан ќамтамасыз етуді ќалалар мен облыстардыњ білім беру басќармалары жанындаѓы Білім берудегі жања технологиялардыњ µњірлік орталыќтары ж‰зеге асыратын болады.

Электрондыќ білім беруге арналѓан электрондыќ ресурстармен жєне контентпен ќамтамасыз ету – мемлекеттік-жеке єріптестік негізінде ж‰зеге асырылады.

Технологиялыќ инфраќ±рылымды дамыту білім беру ±йымдарын µткізу м‰мкіндігі 4 – 10 Мбит/сек. Интернет ж‰йесіне ќосуды кµздейді.

Интернет желілеріне білім беру ±йымдарыныњ 90 %-ынан астамы ќосылатын болады. Бірінші кезекте – ресурстыќ орталыќтардыњ пилоттыќ баѓдарламасы бойынша ж±мыс істейтін мектептер.

Кењ жолаќты Интернетке (б±дан єрі – КЖИ-ѓа) ќосылу, электрондыќ білім беру ж‰йесі ‰шін жабдыќтармен ќамтамасыз ету жєне жеткізушілердіњ ќызмет кµрсетулерін тањдау мемлекеттік сатып алу саласындаѓы Ќазаќстан Республикасыныњ ќолданыстаѓы зањнамасына сєйкес ж‰ргізілетін болады.

Білім беру ±йымдарыныњ 90 %-ыныњ ќажетті оќу ресурстары бар                   Интернет-ресурстары болады.

Негізгі жєне бейіндік орта мектепте оќытылатын єрбір пєн бойынша интерактивті жєне зияткерлік цифрлы білім беру ресурстары єзірленетін болады.

Орта, техникалыќ жєне кєсіптік білім беру ±йымдарын цифрлы білім беру контентімен (ќандай да бір аќпараттыќ ресурспен – мєтін, кескіндеу, музыка, бейне, дыбыс жєне т.б. толыќтыру (мысалы: интернет ресурстар контенті) ашыќ ќолжетімділікте толыќ ќамтамасыз ету жоспарланып отыр.

Оќытушылар жасаѓан электрондыќ білім беру ресурстары (медиатекаларды бір орталыќтан ќ±ру жєне ресурстармен толтыру) дамытылады.

Оќу процесіне автоматтандыруды енгізу ‰шін єрбір білім беру ±йымы ќажетті жабдыќтармен жараќтандырылатын болады: компьютердіњ жања т‰рлерімен, КЖИ-мен ќамтамасыз ету жєне т.б.

2011 жылы єкімші, директордыњ орынбасары, м±ѓалім, оќушы, медициналыќ ќызметкер, кітапханашы ‰шін функционалдар єзірленетін болады.

Оќушы автоматтандырылѓан ж‰йеде жеке портфолиосын, к‰нтізбесін, к‰нделігін ж‰ргізеді. М±ѓалім к‰нтізбелік-таќырыптыќ жоспары бар электрондыќ дєптерді, сынып журналын, хабарландыру ќызметі                        (алда болатын жоспарлы жєне жоспардан тыс жиналыстар мен кездесулер туралы оќушылардыњ ата-аналарына e-mail немесе sms-хабарламалар, есептілік жєне т.б. жіберу) толтыратын болады.

Оќытушылыќ ж‰ктемені, сабаќ кестесін, ‰лгерім мониторингі мен оќушылардыњ сабаќќа келуін, педагогтіњ ќызметін, есептілікті директордыњ орынбасары ж‰зеге асырады. Ж‰йе єкімшісі оќшау жєне ѓаламдыќ есептеу желісін, телефон ж‰йесін немесе дауыс поштасы ж‰йесін ќоса алѓанда, кµп ќолданыстаѓы компьютерлік ж‰йеніњ ж±мыс істеп т±руына жауапты болады.

2015 жылѓа ќарай жетекші шетелдік ЖОО-лардыњ ‰лгісі ќалпы бойынша университеттік порталдар ќ±рылады, 2020 жылѓа ќарай ЖОО-ларда кењ жолаќты Интернетке ќол жеткізу 100 % ќамтамасыз етіледі. ЖОО-лардыњ техникалыќ дайындыѓына ќарай оларды Республикалыќ жоѓары оќу орындары арасындаѓы электрондыќ кітапханаѓа ќосу ж‰зеге асырылатын болады.

Мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту

 Маќсаты:

Балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оќытумен толыќ ќамтуды, оларды мектепке даярлау ‰шін мектепке дейінгі тєрбиелеудіњ жєне оќытудыњ  єрт‰рлі баѓдарламаларына тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз ету.

 Міндеттері:

3. Мектепке дейінгі тєрбие мен оќыту ±йымдарын кадрлармен ќамтамасыз ету.

Нысаналы индикатор:

3 жастан 6 жасќа дейінгі балаларды мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтамасыз ету (2015 жылы – 73,5 %, 2020 жылы – 100 %).

 Мектепке дейінгі  ±йымдардыњ желісін ±лѓайту

2015 жылѓа ќарай «Балапан» баѓдарламасыныњ шењберінде мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен 3 жастан 6 жасќа дейінгі балалардыњ 70 % ќамтамасыз ететін мемлекеттік жєне жекеменшік балабаќшалар желісі дамитын болады.

Мектепке дейінгі ±йымдардаѓы орындар саны «Балапан» баѓдарламасыныњ шењберінде кµбейеді.

Балаларѓа ерте жастан т‰зеу-педагогикалыќ ќолдау кµрсету ‰шін т‰зету жєне инклюзивтік білім кабинеттері ќ±рылатын болады. 2015 жылѓа дейін барлыќ балабаќшалардыњ жалпы санынан т‰зеу жєне  инклюзивті білім  кабинеттерініњ желісі 8 %-дан 30 %-ѓа дейін ±лѓаяды.

Мектепке дейінгі  арнайы т‰зеу ±йымдарыныњ желісін саќтау жєне ±лѓайту маќсатында Аќмола, Алматы, Батыс Ќазаќстан, Ќызылорда жєне Солт‰стік Ќазаќстан облыстарында арнайы балабаќшалар ашылады. Мектепке дейінгі  арнайы т‰зеу ±йымдарыныњ ‰лесі олардыњ жалпы санынан 2015 жылы – 2 %-ды, 2020 жылы – 2,5 %-ды ќ±райды. ¦йымдарѓа кедергісіз ќол жеткізу ‰шін жаѓдай жасау арќылы балабаќшалардыњ ‰лесі олардыњ жалпы санынан 2011 жылы 1 %-дан 2020 жылы 10 %-ѓа дейін ±лѓаяды.

 Мазм±нды жањарту, кадрлармен ќамтамасыз ету

2015 жылѓа ќарай МЖБС-ныњ жетекші білім салаларына сєйкес 5 оќу баѓдарламасын жањарту жоспарлануда.

Єрбір оќу баѓдарламасы ‰шін оќу-єдістемелік кешендер єзірленеді                   (жыл сайын 5 бірліктен, барлыѓы 25).

2015 жылѓа дейін жоѓары оќу орындарында жєне ТжКБ ±йымдарында         мектепке дейінгі білім беретін 18 мыњнан астам педагог ќызметкерлер даярланады.

Мектепке дейінгі ±йымдардыњ педагогтерін ќайта даярлау ж‰зеге асырылады.

2020 жылѓа ќарай:

µњірлердіњ ерекшеліктеріне ќарай мектепке дейінгі ±йымдардыњ т‰рлі модельдерініњ ж±мыс істеуі ќамтамасыз етіледі. Мысалы, оњт‰стік µњірлерде – жекеменшік коттедждердегі балабаќшалар, ж±мысќа отбасы м‰шелерін тарта отырып, т±рѓын жайлар базасында 5 – 6 балаѓа арналѓан отбасылыќ балабаќшалар. Солт‰стік µњірлерде – оќушылыќ орынныњ профициті есебінен жалпы білім беретін мектептер базасында шаѓын орталыќтар. Ќалаларда т±рѓын ‰й кешендерініњ тµменгі ќабаттарында – шаѓын жинаќталѓан балабаќшалар мен шаѓын орталыќтар. Барлыќ µњірде – «Мектеп-баќша» кешендері. Мемлекеттік балабаќшалардыњ баламасы ірі компаниялар, ±йымдар, кєсіпорындар жанындаѓы балабаќшалар болады;

мектепке дейінгі балалар ±йымдарындаѓы орындар саны 373 мыњнан              662 мыњѓа дейін кµбейтіледі;

балабаќшалардаѓы топтардыњ толыќтырылуы жас ерекшелік нормаларына (бµбектер тобы – 17, орта – 22, ересектер - 27) сєйкес                        27-ден (ел бойынша орташа) 22-ге дейін азайтылды;

мектепке дейінгі жастаѓы барлыќ бала санынан мектепке дейінгі тєрбиемен жєне оќытумен ќамтылѓан балалардыњ саны 70 %-дан                              100 %-ѓа дейін кµбейтіледі.

10 оќу баѓдарламасы жањартылады, 30 ОЄК єзірленеді, оныњ ішінде            2016 жылы – 8, 2017 жылы – 8, 2018 жылы – 8, 2019 жылы – 8, 2020 жылы –               8 бірлік.

 Орта білім

 Маќсаты:

Жалпы білім беретін мектептерде Ќазаќстан Республикасыныњ зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыѓан азаматын ќалыптастыру, оныњ тез µзгеретін єлемде табысќа жетуін ќамтамасыз ететін білім алудаѓы ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыру, еліміздіњ экономикалыќ игіліктері ‰шін бєсекеге ќабілетті адами капиталды дамыту.  12 жылдыќ оќыту моделіне кµшу.

 Міндеттері:

1. 12 жылдыќ оќыту моделіне кµшуді білім беру мазм±нын жањѓырту арќылы ж‰зеге асыру.

2. ШЖМ проблемаларын шешу.

3. Мектептегі инклюзивті білім беру ж‰йесін жетілдіру.

Нысаналы индикаторлар:

         2020 жылы 12 жылдыќ оќыту ‰лгісіне кµшу толыќтай ж‰зеге асырылады (2015 жылы – 1, 5, 11-сыныптар).

          «Назарбаев Зияткерлік мектептері» жобасы шењберінде Ќазаќстанныњ барлыќ µњірлеріндегі мектептердіњ саны (2020 жылы – 20).

         Жаратылыстану-математика пєндері бойынша білім беретін оќу баѓдарламаларын жетік мењгерген оќушылардыњ ‰лесі  (2015 жылы – 60 %, 2020 жылы – 70 %).

         Ќазаќстандыќ жалпы білім беретін мектеп оќушыларыныњ PISA, TIMSS, PIRLS халыќаралыќ салыстырмалы зерттеулеріндегі нєтижелері (2015 жылы: PISA – 50 – 55 орын, TIMSS – 10 – 15 орын, 2020 жылы:  PISA – 40 – 50 орын, TIMSS – 10 – 12 орын, PIRLS – 10 – 15 орын).

         Инклюзивті білім ‰шін жаѓдайлар жасалѓан мектептердіњ ‰лесі олардыњ жалпы санынан  артады (2015 жылы – 30 %, 2020 жылы – 70 %).

Білім берудіњ 12 жылдыќ моделіне кµшу

Ќ±зыреттілік тєсіліне негізделген 12 жылдыќ білім берудіњ жања стандартын єзірлеу жєне енгізу жоспарлануда.

Білім беру стандарттарыныњ ауысуы білім берудіњ жања мазм±нын єзірлеумен байланысты. Жања білім беру мазм±ныныњ базалыќ принципі – єрбір мектепте т±лѓаныњ адамгершілік-рухани ќасиеттерін дамытуды ынталандыратын ізгі білім беру ортасын ќ±ру: µзін-µзі тану, µзін-µзі аныќтау жєне µзін-µзі жетілдіру. Білім беру ±йымдары мен отбасыларда адамгершілік-рухани мєдениеттіњ жоѓары дењгейіне ќол жеткізілетін болады. Барлыќ балалар, оќушылар, студенттер мен педагог ќызметкерлер ¤зін-µзі танудыњ негізін, жалпыадамзаттыќ ќ±ндылыќтардыњ дамуын мењгеретін болады.

МЖБС коммуникативтік даѓдыларды, аќпараттар мен технологияларды басќара білуді, проблемаларды шешуді, іскерлік пен креативтілікті ќалыптастыратын білімді алудаѓы т±лѓаныњ дамуын, дербестігін ќамтамасыз ететін нєтижеге баѓытталады.

2011 жылы бастауыш білімніњ МЖБС жањартылады, негізгі орта жєне жалпы орта білім берудіњ ќ±зыреттілік тєсілі негізінде оќу баѓдарламалары єзірленеді.

2015 жылдан бастап Назарбаев Зияткерлік мектептері жинаѓан тєжірибеніњ элементтері білім беру ж‰йесіне енгізілетін болады.

2012 жылы жалпы орта білімніњ МЖБС жоѓары білімніњ (бакалавриат) МЖБС-мен біріктіріледі – жоѓары білімніњ жалпы білім беретін пєндер циклініњ жеке пєндері (єлеуметтану, µзін-µзі тану, ¤ЌН, Ќазаќстан тарихы, мєдениеттану жєне т.б.) оќу ж‰ктемесін кµбейтпей, «Бейіндік мектептіњ» бейіндік оќыту баѓдарламасына кµшіріледі.

2014 жылѓа ќарай ќоѓамдыќ-гуманитарлыќ жєне жаратылыстану-математика баѓыттары бойынша «Бейіндік мектеп» бейіндік оќыту баѓдарламасы єзірленеді жєне сынаќтан µткізіледі.

Оќытудыњ 12 жылдыќ ‰лгісі бойынша эксперименттік алањ ‰шін оќулыќтар мен ОЄК, т‰зеу білім беру ±йымдары ‰шін электрондыќ оќулыќтар, аударма жєне оќулыќтар мен ОЄК-ні бейімдеу ж‰зеге асырылады. Оќулыќтарды єзірлеу жєне оќулыќтарды сараптамадан µткізу функциялары бµлінеді.

2013 жылы оќытудыњ 12 жылдыќ моделініњ баѓдарламасы бойынша оќулыќтар мен ОЄК єзірленіп, ал 2014 жылы олар сараптамадан µтеді.

2014 жылы 1, 5, 11-сыныптардыњ, 2015 жылы 2, 6, 12-сыныптардыњ,   2016 жылы 3, 4, 7-сыныптардыњ, 2017 жылы 8, 9, 10-сыныптардыњ оќушылары ‰шін оќытудыњ 12 жылдыќ  моделініњ баѓдарламасы бойынша балама оќулыќтар мен ОЄК-лер дайындалады.

Ќазаќстандыќ оќулыќтармен ќатар ЌР БЃМ р±ќсат берген тізбеге енгізілген математика, жаратылыстану мен техникалыќ ѓылымдар бойынша анаѓ±рлым сапалы шетелдік оќулыќтар ќолданылатын болады.

2015 жылы жалпы білім беретін білім беру ±йымдарыныњ барлыќ оќушысы жергілікті бюджет есебінен тегін оќулыќтармен жєне сандыќ білім ресурстарымен ќамтамасыз етіледі.

2015 жылы оќытудыњ 12 жылдыќ моделіне дєйекті кµшу мынадай сызба бойынша басталады:

Жылдар

Оќытудыњ 12 жылдыќ баѓдарламасы бойынша

Оќытудыњ 11 жылдыќ баѓдарламасы бойынша

2015 – 2016

1,5,11

2,3,4,6,7,8,9,11

2016 – 2017

1,2,5,6,11,12

3,4,7,8,9

2017 – 2018

1,2,3,5,6,7,11,12

4,8,9

2018 – 2019

1,2,3,4,5,6,7,8,11,12

9

2019 – 2020

1,2,3,4,5,6,7,8,9,11,12

11 жылдыќ мектептіњ 9-сыныбынан 12 жылдыќ мектептіњ 11-сыныбына кµшу 2015 – 2016 оќу жылынан 2019 – 2020 оќу жылына дейін ж‰зеге асырылады. Оќытудыњ 12 жылдыќ моделініњ 11 жєне 12-сыныптарында оќыту аќысыз болады.

Алдын ала деректер бойынша 2015 жылѓы 1 ќырк‰йекте оќушылардыњ жалпы саны шамамен 2,7 млн. баланы ќ±райды.

Олардыњ ішінде 12 жылдыќ баѓдарлама бойынша: 1-сыныпќа –                       600 мыњ баладан аса (шамамен 6 жастаѓы балалар – 450 мыњ жєне 7 жастаѓы балалар 150 мыњ). Сынып-жинаќтардыњ болжамды саны – шамамен 30 мыњ;

5-сыныпќа – 260 мыњнан астам, сынып-жинаќтардыњ болжамды саны – шамамен 13 мыњ;

11-сыныпќа – шамамен 175 мыњ бала, сынып-жинаќтардыњ болжамды саны – 8 мыњнан астам.

2015 жылдан бастап жалпы білім беретін мектептердіњ, лицейлердіњ, гимназиялардыњ, зияткерлік мектептердіњ, дарынды балаларѓа арналѓан мамандандырылѓан мектептердіњ жоѓары сыныптарында «Бейіндік мектеп» бейінді оќу баѓдарламасы іске асырылады. Бейіндік мектепке ќабылдау ±лттыќ тестілеу негізінде ж‰зеге асырылады.

Бейіндік мектепте оќуды 10-сынып бітірушілерініњ 60%-ы жалѓастырады деп болжамданып отыр. Осы ретте бейіндік мектеп ашу, оныњ ішінде жатаќханамен, оныњ жартысынан кµбін ауылдыќ жерлерде ашу ќарастырылып отыр. Сонымен, бір уаќытта жоѓары оќу орындарыныњ базасында бейінді оќыту баѓдарламасын іске асыратын мектептер ќ±рылады. Бейіндік мектепте (11 – 12-сыныптар) оќу мен орналастыру м‰мкіндігі ќарастырылатын 40 жоѓары оќу орны аныќталѓан.

Жинаќталѓан тєжірибе мен халыќаралыќ тєжірибені ескере отырып,        2015 жылдан бастап Ќазаќстанныњ білім ж‰йесініњ ќ±рылымы ХББСК-ѓа сєйкестендіріледі. Техникалыќ жєне кєсіптік, орта білімнен кейінгі білімніњ мамандыќтар жіктеуіші ќайта ќарастырылатын болады. Орта кєсіптік білімніњ бµлек білім баѓдарламалары ‰шінші білім ж‰йесіне (ќолданбалы бакалавриат) ауыстырылады, колледждердіњ мєртебесі артады. Ќолданбалы бакалавриаттыњ баѓдарламаларына т‰су ‰шін толыќ орта білімді аяќтау ќажет.

Ќазаќстан Республикасыныњ білім беру ж‰йесініњ ќ±рылымы

Оќушылардыњ оќу жетістіктерін сырттай баѓалау ж‰йесі єлемдік тєжірибені ескере отырып дамиды.

¦лттыќ тестілеу бастауыш, негізгі жєне бейіндік мектептерді бітіргеннен кейін:

бастауыш мектепте – ішінара, оќушылардыњ оќу жетістіктеріне мониторинг ж‰ргізу маќсатында;

негізгі мектепте (10 сыныптан кейін) – оќытудыњ одан єрі жолын аныќтау маќсатында;

бейіндік мектепте – алѓан білім-білігініњ дењгейін баѓалау маќсатында µткізіледі.

2015 жылѓа ќарай жазба тапсырмаларын ќоса алѓанда, білім алушылар ќ±зыреттіліктерініњ ќалыптасу дењгейін аныќтауѓа баѓытталѓан тестілеу тапсырмаларыныњ базасы ќ±рылатын болады.

Сыртќы емтихандар жања аќпараттыќ технологияларды ќолдана отырып, компьютерлік тестілеу єдісімен µткізіледі.

Жоѓары білім алуѓа ‰міткерлер тєуелсіз ±лттыќ тестілеу нысанында ќосымша бейінді емтихандар тапсыратын болады.

Білім берудіњ инновациялыќ, кµптілді моделін жасау маќсатында білім беруді ‰ш тілде ±сынатын мектептердіњ саны 33-тен 700-ге дейін кµбейеді.   Оныњ ішінде, «Назарбаев Зияткерлік мектептері» мектептер желісініњ саны          6-дан 20-ѓа дейін кµбейтіледі. Б±л мектептер білім берудіњ кµптілді моделін, білім берудегі инновацияларды сынаќтан µткізу ‰шін базалыќ алањдар болады.

Ќазаќстан оќушыларыныњ білім беру сапасыныњ халыќаралыќ зерттеулеріне ќатысуы ќамтамасыз етіледі: PISA (15 – 16 жастаѓы оќушылардыњ математика сауаттылыѓы мен оќу жєне жаратылыстану бойынша сауаттылыѓын баѓалау), TIMSS (4 жєне 8-сынып оќушыларыныњ математика жєне жаратылыстану бойынша білімініњ сапасын баѓалау), PIRLS (оќу дењгейі мен сапасын салыстыру, єлем елдеріндегі бастауыш мектеп оќушыларыныњ мєтінді т‰сінуі), TIMSS ADVANSED (11-сынып оќушыларыныњ математика жєне жаратылыстану (физика) пєндерін терењдетіп оќытатын сыныптарда сол пєндер бойынша сауаттылыѓын баѓалау), ICILS (8-сынып оќушыларыныњ компьютерлік жєне аќпараттыќ сауаттылыѓын баѓалау).

Оќытудыњ 12 жылдыќ моделініњ талаптарына сєйкес материалдыќ-техникалыќ база жањартылады.

Мектептердіњ спорт залдарын ќазіргі заманѓы жабдыќтармен жараќтандыру мєселесі шешіледі.

Жергілікті бюджет ќаражаттары есебінен мектептерге сервистік ќызмет кµрсете отырып, оларды физика, химия, жања т‰рлендірілген биология кабинеттерімен, лингафондыќ жєне мультимедиалыќ кабинеттермен жараќтандыру жалѓастырылатын болады, олардыњ ‰лесі 35,6 %-дан                          80 %-ѓа дейін ±лѓаяды.

2011 жылы бейіндік мектептерге ќойылатын техникалыќ талаптар мен оларды жараќтандыруѓа ќойылатын талаптар єзірленеді.

Б±дан басќа, мектептердіњ ‰ш ауысымдыѓы мен апаттылыѓын жою маќсатында мектептер салынатын болады.

ШЖМ проблемаларын шешу

ШЖМ-даѓы білім беру сапасын арттыру проблемаларын шешуге мынадай  іс-шаралар ыќпал ететін болады:

2011 жылы:

Ы. Алтынсарин атындаѓы ±лттыќ білім беру академиясыныњ базасында ШЖМ-ды дамытудыњ республикалыќ орталыѓы, педагог ќызметкерлердіњ біліктілігін арттыруды ж‰зеге асыратын ±йымдардыњ жанынан 14 µњірлік орталыќ ќ±рылады, ШЖМ ќызметініњ ‰лгі ережесі єзірленеді;

«Мектепке жєне мектептен тегін єрі ќауіпсіз жеткізетін мектептер жоќ елді мекендерде т±ратын білім алушылар мен тєрбиеленушілерді ќамтамасыз ету» стандарты єзірленеді жєне ќабылданады.

2011 жылдан бастап:

оќушылар саны 10 жєне одан кµп барлыќ ШЖМ жања т‰рдегі компьютерлермен жєне кењ жолаќты Интернетке ќол жеткізумен ќамтамасыз етіледі. Ќашыќтыќтан оќыту «e-learning» электрондыќ оќыту шењберінде ±йымдастырылады;

160 тірек мектеп ашылады.

Тірек мектеп (ресурстыќ орталыќ) – базасында жаќын мањдаѓы ШЖМ-ныњ білім беру ресурстары шоѓырланатын білім беру ±йымы. Єрбір ресурстыќ орталыќќа бірнеше ШЖМ бекітіледі. ШЖМ-даѓы балалар ‰ш рет (оќу жылыныњ басында, ортасында жєне соњында) он к‰ннен (сессия) тірек мектепте білім алады єрі онда аралыќ жєне ќорытынды аттестаттау тапсырады. Сессияаралыќ кезењде ШЖМ-да оќыту тірек мектеп м±ѓалімдерініњ ќатысуымен жєне ќашыќтыќтан оќыту технологияларыныњ кµмегімен ж‰ргізіледі. Осылайша, ресурстыќ орталыќтар ШЖМ оќушыларыныњ сапалы білімге ќол жеткізуін ќамтамасыз етеді.

2020 жылѓа ќарай ШЖМ, негізінен, бастауыш жєне негізгі орта білім дењгейлері ‰шін ж±мыс істейді.

ШЖМ проблемасы тірек мектептер (ресурстыќ орталыќтар), интернаттар, жеткізу есебінен шешіледі.

Инклюзивті білім  ж‰йесін дамыту

2015 жылѓа ќарай аталѓан міндетті шешу ‰шін:

м‰мкіндіктері шектеулі балаларды біріктіріп оќытудыњ модульдік баѓдарламалары;

м‰мкіндіктері шектеулі балаларды жалпы білім беретін ортада біріктіріп оќыту ережесі єзірленеді, т‰рлі кемістігі бар балалар ‰шін бірігу нысандары аныќталады;

м‰гедек балаларѓа ќашыќтыќтан білім беруді ±йымдастыру ќаѓидалары єзірленеді.

2020 жылѓа ќарай мектептерде м‰гедек балалар ‰шін кµтергіш жабдыќтар, пандустар, санитарлыќ бµлмелерде арнайы ќ±ралдар орнату, т±тќалармен, арнайы парталармен, ‰стелдермен жєне басќа да арнайы компенсаторлыќ ќ±ралдармен жараќтандыру арќылы «кедергісіз аймаќтар» ќ±рылады.

3030 мектепте м‰мкіндіктері шектеулі балаларды оќытуѓа жєне тєрбиелеуге тењ ќол жеткізу ‰шін жаѓдайлар жасалады (мектептерде педагог-дефектологтардыњ, балаларды психологиялыќ-педагогикалыќ с‰йемелдеудіњ, арнайы жеке техникалыќ жєне компенсаторлыќ ќ±ралдардыњ болуы).

‡йде білім алатын м‰гедек балалар жеке м‰мкіндіктері мен ќажеттіліктері ескеріле отырып, компьютерлік техникамен жєне компьютерлік ќамтамасыз ету жинаќтарымен ќамтамасыз етіледі.

Жоѓарыда айтылѓан міндеттерден басќа µзге де бірќатар мєселелерді  шешу ќажет.

Ќосымша білім беру мазм±ны жетілдірілетін болады.

Т±лѓаныњ шыѓармашылыќ ќ±зыретіндегі, ‰здіксіз білім беру мен тєрбиелеудегі, кєсіби µзін-µзі аныќтаудаѓы бєсекелі артыќшылыќтарын ќалыптастыру маќсатында негізгі баѓыттар: шыѓармашылыќ-эстетикалыќ; ѓылыми-техникалыќ; экологиялыќ-биологиялыќ; туристік-µлкетанушылыќ; єскери-патриоттыќ; єлеуметтік-педагогикалыќ; білім беру-сауыќтыру жєне т.б. бойынша балаларѓа ќосымша білім беру мазм±ны жањартылады.

Ќосымша білім беретін педагогтерді жєне аралас мамандыќтардыњ педагог ±йымдастырушыларын даярлау баѓдарламасы жетілдіріледі.

2015 жылѓа ќарай ќосымша білім беру ±йымдарыныњ желісі ±лѓайып, 625-ке жетеді.

Б±л балаларды ќосымша біліммен ќамтуды 23 %-ѓа дейін кµбейтуге м‰мкіндік береді.

Мектептерде спорт секцияларын ќ±ру арќылы дене шыныќтыруды ±йымдастырудыњ  мектептен тыс нысандары жетілдірілетін болады.

Ќ±ќыќ б±зушылыќтар мен басќа да бейєлеуметтік ќ±былыстардыњ алдын алу бойынша єрбір білім алушыны жекелей психологиялыќ-педагогикалыќ с‰йемелдеуді ќамтамасыз ету жолымен ќосымша білім беру конкурстары мен олимпиадаларыныњ ж‰йесі арќылы оќушылардыњ ќоѓамдыќ жєне єлеуметтік белсенділігін ќалыптастыратын балалар ќоѓамдыќ бірлестіктері дамиды.

Жалпы оќытудыњ,  мектептегі тамаќтану мен медициналыќ ќызмет кµрсетудіњ тиімді менеджментін ±йымдастыру

Жалпы оќыту

2015 жылы  оќушылардыњ ќозѓалыс мониторингініњ бірыњѓай ведомствоаралыќ кешенді аќпараттыќ ж‰йесі «Жалпы оќытуды», оныњ ішінде оќумен ќамтылмаѓан «тєуекел топтарыныњ» балаларын дербес есепке алу бойынша деректер базасымен бірге енгізу жоспарлануда.

«Жалпы оќыту» ж‰йесін пайдалану жалпы оќытуды ќамтамасыз етуге функционалды т‰рде тартылѓан т‰рлі басќару органдарыныњ келісілген іс-ќимылдарын ќамтамасыз етеді жєне балаларды міндетті орта біліммен ќамту туралы наќты аќпаратты алуѓа м‰мкіндік береді.

 Мектептегі тамаќтану

2011 жылдан бастап облыстардыњ, Астана жєне Алматы ќалаларыныњ білім беру органдарыныњ жанынан мектепте тамаќтануды ±йымдастырудыњ, оныњ ішінде білім беру ±йымдарыныњ білім алушылары мен тєрбиеленушілерініњ тамаќтану сапасы мен ќауіпсіздігініњ мониторингі бойынша ведомствоаралыќ сарапшы топтар ќ±рылады.

Мектеп оќушыларын тегін тамаќтанумен ќамту кµрсеткіші барлыќ дењгейдегі єкімдер рейтингін баѓалауѓа енгізіледі: 2012 жылы – табысы аз отбасылардан шыќќан оќушыларѓа, 2020 жылы – бастауыш жєне мектепалды сыныптар оќушыларына.

2015 жылѓа ќарай табысы аз отбасы оќушыларыныњ 100 %-ы жєне                    2020 жылѓа ќарай мектептердіњ бастауыш жєне мектепалды сыныптар оќушыларыныњ 100 %-ы ыстыќ дєрумендірілген тамаќпен тегін ќамтамасыз етіледі.

2020 жылѓа ќарай орта жалпы білім беретін ауыл мектептерініњ                     100 %-ында к‰рделі жµндеуден µткен жєне жања жабдыќтармен жараќтандырылѓан толыќ кезењдік асхана ж±мыс істейтін болады.

2020 жылѓа ќарай мектептіњ барлыќ оќушысы мектептерде стационарлыќ су тазартќыштар, спенсерлер, диспенсерлер  жєне басќа да ќ±ралдар орнату арќылы экологиялыќ таза ауыз сумен ќамтамасыз етіледі.

Медициналыќ ќызмет кµрсету

2015 жылѓа ќарай мектеп жасындаѓы, оныњ ішінде ауылдыќ жерлердегі балаларды медициналыќ тексеру 100 % ќамтамасыз етіледі.

Диспансерлік есепте т±рѓан мектеп жасындаѓы балалардыњ ‰лесі                     70 %-дан 50 %-ѓа дейін, оќушылардаѓы асќазан-ішек жолыныњ ауруы –                   28,2 %-дан 18 %-ѓа дейін, сколиозбен (м‰сінініњ б±зылуы) ауыратындар –                   2 %-дан 1 %-ѓа дейін тµмендейді.

Денсаулыѓы нашар 60 %-ы балалардыњ арнайы медициналыќ топтардаѓы дене шыныќтырумен ш±ѓылдануѓа м‰мкіндік алады.

Осылайша «Орта білім» баѓыты бойынша  2020 жылѓа ќарай:

барлыќ мектептерге 12 жылдыќ білім беру моделі енгізіледі;

орта білімніњ инфраќ±рылымын дамыту жалѓасады жєне мектептер техникалыќ жараќтанумен ќамтамасыз етіледі;

ШЖМ бірыњѓай аќпараттыќ желіге ќосылады;

ќосымша білім беру білім алушылар ‰шін беделге ие болады жєне т±лѓаныњ кєсіби ќалыптасуына ыќпал етеді. Ќосымша білім берумен білім алушылар мен тєрбиеленушілердіњ 30 – 50 % -ы ќамтылады;

инклюзивті білім ж‰йесі енгізіледі:

инклюзивті білім ‰шін жаѓдай жасайтын мектептердіњ ‰лесі мектептердіњ жалпы санынан 70 %-ѓа ±лѓаяды;

м‰гедек балалар ‰шін «кедергісіз ќол жеткізуді» жасайтын мектептердіњ ‰лесі мектептердіњ жалпы санынан – 20 %;

инклюзивті біліммен ќамтылѓан балалардыњ ‰лесі даму м‰мкіндігі шектеулі балалардыњ жалпы санынан – 50 %.

медициналыќ ќызмет кµрсету мен мектептегі тамаќтанудыњ тиімді менеджменті ±йымдастырылады;

оќушылар жалпы білім беретін мектепте сапалы медициналыќ ќызмет ала алады. Жалпы білім беретін мектептерде медициналыќ кабинеттерді ашу жєне оныњ ќызмет етуін ќамтамасыз ету бойынша шаралар ќабылданады;

мемлекеттік-жеке єріптестік негізінде облыс орталыќтарында, Астана жєне Алматы ќалаларында мектептегі тамаќтанудыњ 16 энергия ‰немдегіш комбинаты салынады, республика  мектептерініњ 50 %-ыныњ мектептегі ас блоктарыныњ материалдыќ-техникалыќ базасы жањартылады. Сапалы, дєрумен ќосылѓан жєне ќауіпсіз мектептегі тамаќтануды ±йымдастыру мониторингініњ ж‰йесі енгізіледі.

 Техникалыќ жєне кєсіптік білім

Маќсаты:

Ќоѓамныњ жєне экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарына сєйкес ТжКБ ж‰йесін жањѓырту, єлемдік білім беру кењістігіне кірігу.

Міндеттері:

1. Экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарын ескере отырып, техникалыќ жєне кєсіптік білім (б±дан єрі – ТжКБ) мазм±ныныњ ќ±рылымын жањарту.

2. Экономика салалары ‰шін кадрлар даярлаудыњ инфраќ±рылымын дамыту.

3. ТжКБ-да білім алудыњ беделін арттыру.

 Нысаналы индикатор:

         Ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан алѓашќы реттен µткен ТжКБ т‰лектерініњ ќатысушылардыњ жалпы санынан ‰лесі (2015 жылы – 60 %, 2020 жылы – 80 % ).

ТжКБ оќу орындарында мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша білім алѓан т‰лектердіњ оќуды бітіргеннен кейінгі алѓашќы жылы ж±мыспен ќамтылѓандардыњ жєне ж±мысќа орналасќандардыњ ‰лесі (2015 жылы –                        78 %, 2020 жылы – 80 %).

¦лттыќ институционалды аккредиттеу рєсімінен µткен колледждердіњ ‰лесі (2015 жылы –  10 %, 2020 жылы – 30 %).

 Техникалыќ жєне кєсіптік білімніњ ќ±рылымы мен мазм±нын экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ дамуыныњ с±раныстарын ескере отырып жањарту

¦лттыќ жєне салалыќ біліктілік шењберініњ негізінде кадрлар даярлау ќ±рылымы ретке келтірілетін болады.

Мамандар даярлау ењбек нарыѓыныњ болжанѓан ќажеттіліктеріне сєйкес ж‰зеге асырылатын болады.

Кєсіптік стандарттардыњ талаптарына сєйкес:

ТжКБ-ныњ мемлекеттік жалпыѓа міндетті стандарттары, білім беру баѓдарламалары жањартылады;

арнайы пєндер бойынша типтік оќу баѓдарламалары, оќу єдебиеттері єзірленеді;

бірнеше біліктілік алу ‰шін модульдік баѓдарламалар єзірленеді, модульдік баѓдарламалардыњ дерекќоры ќ±рылады.

Білім алушылардыњ практикалыќ даѓдыларын дамыту ‰шін оќу жоспарларындаѓы кєсіптік практиканыњ ‰лесі 60 %-ѓа дейін ±лѓаятын болады. Б±л ‰шін практика базасы ж±мыс берушілермен єріптестік есебінен кењейтіледі.

Білім алушылардыњ бойында ќажетті ќ±зыреттіліктерді ќалыптастыратын заманауи білім беру технологиялары оќу процесіне енгізілетін болады.

Озыќ єлемдік тєжірибе мен ќолданбалы зерттеулер ж‰ргізудіњ негізінде ТжКБ ж‰йесін ѓылыми-єдістемелік ќамтамасыз ету жетілдірілетін болады. Республикалыќ жєне облыстыќ ѓылыми-єдістемелік кабинеттер тиімді ж±мыс істейтін болады, ТжКБ ±йымдарыныњ кітапханалары ќажетті оќу єдебиетімен толыќтырылады.

Экономика салалары ‰шін кадрлар даярлаудыњ инфраќ±рылымын дамыту

Жастардыњ кєсіптік білім алуына ќолжетімділікті ќамтамасыз ету ‰шін    кєсіптік лицейлер мен жатаќханалар салу есебінен оќушы орындарыныњ саны µседі. Атырау ќаласында – м±най-газ саласы бойынша, Екібаст±з ќаласында  – отын-энергетика саласы бойынша, Шымкент ќаласында - µњдеу жєне ¤скемен ќаласында – машина жасау салалары бойынша 4 µњіраралыќ кєсіптік орталыќ ж±мыс істейтін болады.

Оќу орындары шарт негізінде µндірістік практикадан, таѓылымдамадан µту ‰шін базалыќ кєсіпорындарѓа бекітілетін болады.

ТжКБ-ныњ 70 %-дан астам мемлекеттік оќу орындары заманауи оќу-µндірістік жєне технологиялыќ жабдыќтармен, аќпараттыќ технологиялармен ќайта жараќтандырылады. Оќу орындарын заманауи оќу-µндірістік жєне технологиялыќ жабдыќтармен жањартуѓа жєне ќайта жараќтандыруѓа жергілікті, республикалыќ бюджет, ж±мыс берушілер ќаражаты, халыќаралыќ ±йымдардыњ заем ќаражаты есебінен тартылады.

Экономика салаларына мамандардыњ біліктіліктерін сертификаттаудыњ тєуелсіз ж‰йесін енгізе отырып, жоѓары білікті ж±мысшы кадрлар даярлау сапасын реттеу, оныњ ішінде жергілікті жерлерде «оќушылыќ» т‰рінде ќамтамасыз етілетін болады.

Кадрлардыњ бєсекеге ќабілеттілігін ќамтамасыз ету, ќосымша ќаражат тарту ‰шін ТжКБ оќу орындары мамандар даярлау бейініне сєйкес, оныњ ішінде тењ ќ±рылтайшылыќ арќылы ±лттыќ холдингтер мен компанияларѓа, транс ±лттыќ корпорациялар мен шетелдік инвесторларѓа бекітілетін болады.

Д‰ниеж‰зілік Банктіњ займы шењберінде инновациялыќ даму баѓдарламаларын іске асыратын оќу орындарын атаулы ќаржылай ќолдау ж‰йесі ќ±рылатын болады.

ТжКБ-да оќыту беделін арттыру

ТжКБ ж‰йесінде оќытудыњ тартымдылыѓы мен беделділігін арттыру ‰шін:

         єлеуметтік-педагогикалыќ ќызметтер жоќ ТжКБ оќу орындарыныњ жанынан мансаптыќ басшылыќ орталыќтары (білім беру ±йымдарыныњ ќ±рылымдыќ бµлімшелері) ќ±рылады;

         білім алушылардыњ, µндірістік оќыту шеберлері мен арнайы пєн оќытушыларыныњ арасында «‡здік оќу орны», «Ењ ‰здік маман» республикалыќ конкурстары µткізіледі;

         ‰здік білім алушылар халыќаралыќ кєсіби шеберлік конкурстарына ќатысатын болады.

¤нертапќыштыќ жєне µнертабыстыќ ќызметке, техникалыќ шыѓармашылыќќа бейім талантты білім алушылар аныќталады жєне оларѓа ќолдау (гранттар мен ж±мыс берушілердіњ атаулы стипендиялары, ж±мыс берушілер ±йымдастыратын жєне ќаржыландыратын конкурстар арќылы) кµрсетілетін болады.

Ж±мысќа орналастыруѓа ыќпал ету ‰шін ењбек нарыѓындаѓы бос орындар базасымен µзара байланысты сертификатталѓан т‰лектердіњ дерекќоры ќ±рылатын болады.

ТжКБ-ны дамыту жµніндегі республикалыќ, µњірлік жєне салалыќ кењестердіњ µзара іс-ќимылы ТжКБ-ны дамытуѓа, кадрлар даярлауѓа жєне білім ±йымы, кєсіпорын мен студент арасында келісім жасау арќылы ж±мысќа орналастыруѓа бизнес пен кєсіби ќоѓамдастыќтыњ белсенді ќатысуын ќамтамасыз етеді.

2020 жылѓа ќарай:

Кадрларды ±лттыќ біліктілік ж‰йесі негізінде даярлау толыќтай ењбек нарыѓыныњ с±раныстарына сєйкестендіріледі.

Оќу орындарыныњ оќу-µндірістік шеберханалары мен зертханалары замауи оќу-µндірістік жєне технологиялыќ жабдыќтармен, аќпараттыќ технологиялармен жараќтандырылады.

Кєсіпорындардыњ наќты с±раныстарын ескере отырып, кооперативтік оќыту кењ т‰рде енгізіледі.

ТжКБ оќу орындарындаѓы оќыту жастар ‰шін тартымды жєне беделді болады.

Бизнес пен  кєсіби ќауымдастыќ ТжКБ-ны дамытуѓа жєне кадрлар даярлауѓа белсенді ќатысады.

Экономика салаларында ж±мыс берушілердіњ ќатысуымен біліктілікті сертификаттаудыњ тєуелсіз орталыќтары ж±мыс істейтін болады.

Жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білім

Маќсаты:

Ењбек нарыѓыныњ, еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму міндеттерін жєне жеке т±лѓаныњ ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыратын жєне білім беру саласындаѓы ‰здік єлемдік  тєжірибелерге сай келетін  жоѓары білім сапасыныњ жоѓары дењгейіне ќол жеткізу.

Міндеттері:

1. Еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму жобаларына сай келетін жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен ќамтамасыз ету.

2. Жоѓары білімніњ еуропалыќ аймаѓына кірігуді ќамтамасыз ету.

3. Білімніњ, ѓылымныњ жєне µндірістіњ кірігуін ќамтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологиялардыњ µнімдерін коммерцияландыру ‰шін жаѓдай жасау. Жоѓары білікті ѓылыми жєне ѓылыми-педагог кадрларды даярлау.

 Нысаналы индикаторлар:

Ж±мыс берушілер ќоѓамдастыѓында біліктілікті тєуелсіз баѓалаудан бірден µткен жоѓары оќу орындары т‰лектерініњ оѓан ќатысќандардыњ жалпы санынан ‰лесі (2020 жылы – 80 %).

         Мемлекеттік тапсырыс бойынша жоѓары оќу орындары т‰лектерініњ мамандыѓы бойынша жоѓары оќу орнын бітірген жылы ж±мысќа орналасќаныныњ ‰лесі (2015 жылы – 78 %, 2020 жылы – 80 %).

         Єлемніњ тањдаулы университеттері рейтингінде кµрсетілген Ќазаќстанныњ  жоѓары оќу орындарыныњ саны (2015 жылы – 1,                                         2020 жылы – 2).

Халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ институционалды  аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі (2015 жылы – 50 %,    2020 жылы – 65 %).

Халыќаралыќ стандарттар бойынша тєуелсіз ±лттыќ мамандандырылѓан аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі (2015 жылы – 20 %,  2020 жылы – 30 %).

         Отандыќ ѓылыми зерттеулердіњ нєтижелерін µндіріске енгізудіњ негізінде білім мен ѓылымды кіріктіру жолымен инновациялыќ ќызметті ж‰зеге асыратын жоѓары оќу орындарыныњ ‰лесі (2015 жылы – 2 %, 2020 жылы –                5 %).

Соњѓы 5 жыл ішінде импакт-факторлы ѓылыми журналдарда жарияланымдары жарыќ кµрген профессор-оќытушы ќ±рамыныњ жєне ѓылыми ќызметкерлердіњ ‰лесі   (2015 жылы – 1 %, 2020 жылы – 5 %).

Еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ дамуыныњ жобаларына сєйкес келетін жоѓары жєне жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрлармен ќамтамасыз ету

Мемлекеттік білім беру тапсырысыныњ ќ±рылымы ‰демелі индустриялыќ-инновациялыќ дамудыњ с±раныстарына сєйкес µзгертілетін болады.

‡демелі индустриялыќ-инновациялыќ даму жµніндегі                                  2010 – 2014 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламаныњ (б±дан єрі – ‡ИИДМБ) басымдыќтарына сєйкес келетін мамандыќтар бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысы ±лѓайтылады.

Білім ±йымы, кєсіпорындар мен ‡ИИДМБ жобалары ‰шін мамандар даярлауды ж‰зеге асыратын жоѓары оќу орындарында мемлекеттік тапсырыс бойынша оќитын студенттермен практикадан µту жєне ж±мысќа орналасу жµнінде шарттар жасалатын болады.

Жоѓары оќу орнынан кейінгі білімі бар кадрларды даярлауѓа мемлекеттік білім беру тапсырысыныњ кµлемі: магистратурада жєне PhD докторантурада, оныњ ішінде Назарбаев Университеті ‰шін ±лѓаяды.

«Болашаќ» халыќаралыќ стипендиясы бойынша стипендиаттардыњ                                            100 %-ы магистратурада, докторантурада, ѓылыми таѓылымдамаларда оќитын болады, бакалавриатта – бір семестрден академиялыќ бір жылѓа дейін.

ЖОО-ныњ кафедрааралыќ байланысы негізінде жоѓары жєне жоѓары білімнен кейінгі білімді мамандар даярлау ќарастырылады.

Жоѓары білім беру ж‰йесінде педагогикалыќ жєне техникалыќ мамандыќтардыњ студенттеріне µндірісте кењейтілген практика енгізілетін болады.

ЖОО-лар  базасында ѓылымды ќажетсінетін µнімдер мен ќызметтер жасау ‰шін ЖОО-лардыњ, бейінді ѓылыми ±йымдар мен кєсіпорындардыњ консорциумдары ќ±рылатын болады.

Єлеуметтік єріптестер ‡ИИД-ѓа кадрларды даярлау ‰шін гранттар мен стипендиялар (‡ИИДМБ-діњ єр жобасынан 5 грант/стипендия) бµледі.

‡ИИД-іњ жобаларын іске асыратын кєсіпорындарда µндірістік практика базалары ќ±рылатын болады.

Жоѓары білімніњ мазм±ны мен ќ±рылымын Болон процесініњ параметрлеріне сєйкес келтіру арќылы жоѓары білімніњ еуропалыќ аймаќќа кірігуін ќамтамасыз ету

Болон процесініњ шењберінде мынадай міндетті, ±сынымдыќ параметрлері орындалады:

академиялыќ еркіндік – білім беру баѓдарламаларыныњ ќ±рылымы мен мазм±нында тањдау бойынша компонент кµбейеді: бакалавриатта                               70%-ѓа дейін, магистратурада 80%-ѓа дейін, докторантурада                                     90 – 95%-ѓа дейін;

Болон декларациясы принциптерініњ бірі ретінде академиялыќ ±тќырлыќты дамыту маќсатында студенттер оќудыњ барлыќ кезењінде                       кемінде бір академиялыќ мерзімде шетелде оќытылады, оныњ ішінде Президенттіњ «Болашаќ» баѓдарламасыныњ гранты есебінен;

ЖОО-лардаѓы тєрбие ж±мыстарын к‰шейту;

сыбайлас жемќорлыќ дењгейін едєуір тµмендету;

ЖОО-лардыњ академиялыќ, ќаржылыќ жєне басќарушылыќ ќызметінде                        ЖОО-лардыњ автономдыќ ±станымдары іске асырылады;

12 жылдыќ білім беруді іске асыру шењберінде бакалавриаттыњ білім беру баѓдарламаларыныњ ќ±рылымындаѓы жалпы білім беретін пєндер циклініњ ‰лесі 25 %-дан 15 % -ѓа дейін  азаяды;

ењбек нарыѓыныњ с±раныстарына арналѓан еліміздіњ жоѓары оќу орындарыныњ білім беру баѓдарламаларыныњ икемді єрекет ету тетігі енгізіледі – модульдік білім беру баѓдарламалары єзірленеді;

Болон процесініњ жєне академиялыќ ±тќырлыќ орталыѓы ќ±рылады.

Ењбек жєне ж±мыспен ќамтудыњ уєкілетті органымен бірлесіп, салалыќ министрліктер мен ж±мыс берушілердіњ ќатысуымен ¦лттыќ біліктілік  ж‰йесі ќ±рылады:

білім берудіњ т‰рлі дењгейлеріндегі ќазіргі біліктіліктер ±лттыќ жєне халыќаралыќ ењбек нарыќтарында танылатын кµпдењгейлі біліктілік ж‰йесіне біріктіріледі;

ж±мыс берушілер бірлестіктері наќты мамандыќтар шењберінде біліктілік талаптарына сай келетін кєсіптік стандарттарды єзірлейді;

мамандардыњ кєсіби даѓдылары мен біліктіліктерініњ сапасын тєуелсіз баѓалау мен сертификаттау ж‰йесі енгізіледі.

ЖОО-лар єзірлеген білім беру баѓдарламалары ¦лттыќ біліктілік ж‰йесі талаптарына сай келетін болады.

Білім беру баѓдарламаларын іске асыруѓа жєне ѓылыми-зерттеу ќызметін ж‰зеге асыру кµлеміне байланысты мынадай республиканыњ ЖОО жіктеуішініњ ж‰йесі ќ±рылады: ±лттыќ зерттеу университеттері, ±лттыќ жоѓары оќу орындары, зерттеу университеттері, университеттер, академиялар мен институттар.

Назарбаев Университеті моделі негізінде білім, ѓылым, ќаржы, халыќаралыќ жєне басќа ќызметті ж‰зеге асыруда дербес болу деп т‰сіндірілетін жоѓары оќу орындары автономиясыныњ принциптері єзірленетін болады. Мемлекеттік ЖОО-лар автономды коммерциялыќ емес ±йымдар болады. Сонымен ќатар ЖОО-лар есеп беруге тиісті ќамќоршылыќ кењестер, сондай-аќ жоѓары оќу орындарыныњ ќызметі айќындалатын тетіктер  ќ±рылады. Мемлекеттік ЖОО-лар ‰шін ректорларды таѓайындау тетігі жетілдіріледі.

Еліміздіњ ЖОО-ларына кезењ-кезењімен автономия беру ‰шін жаѓдайлар жасалады. 2015 жылдан бастап автономия ±лттыќ зерттеу университеттеріне, 2016 жылдан бастап – ±лттыќ жоѓары оќу орындарына, 2018 жылдан – ќалѓан жоѓары оќу орындарына беріледі.

2016 жылдан бастап ‰демелі индустриялыќ-инновациялыќ дамудыњ басым салаларыныњ салалыќ біліктілік шењберіне сєйкес білім беру баѓдарламаларын єзірлеу ж±мысы жалѓастырылатын болады.

Жоѓары білім сапасын баѓалау ж‰йесініњ жоѓары тиімділігін ќамтамасыз ету

 Уєкілетті органныњ тізіліміне енгізілген аккредиттеу ±йымдары жоѓары оќу орындарын аккредиттеуді ж‰ргізеді.

2020 жылѓа ќарай ±лттыќ аккредиттеу органдары Аккредиттеу агенттіктерініњ тізіліміне енеді (Еуропалыќ сапаны ќамтамасыз ету агенттіктерініњ тізілімі).

2012 жылдан бастап аккредиттеуді коммерциялыќ емес ‰кіметтік емес аккредиттеу агенттіктері ж‰зеге асырады.

ЖОО-ын ±лттыќ аккредиттеуден µтуге уєждейтін шарттар єзірленеді.  Атап айтќанда, Уєкілетті органныњ тізіліміне енгізілген агенттіктерде институционалдыќ жєне арнайы аккредиттеуден µткен ЖОО-лар  аккредиттеу мерзімінде аккредиттеу баѓдарламалары бойынша мемлекеттік аттестаттаудан босатылады. Олар µзіндік ‰лгідегі дипломдар бере алады, анаѓ±рлым жоѓары дењгейдегі баѓдарламаларды іске асыра алады, мемлекеттік білім беру тапсырысы бойынша оќыта алады.

2015 жылдан бастап ЖОО мен колледждер ‰шін мемлекеттік аттестаттау ±лттыќ институционалды аккредиттеуге толыќ ауысады. Мемлекеттік баќылауды мемлекеттік органдар лицензиялыќ тексерістер нысанында ж‰зеге асырады.

¦лттыќ ЖОО-лар ±лттыќ аккредиттеумен ќатар халыќаралыќ мамандандырылѓан аккредиттеуден µтеді.

Ќазаќстандыќ ЖОО-лардыњ 65%-ы халыќаралыќ стандарттарѓа сєйкес тєуелсіз ±лттыќ институтционалды аккредиттеуден µтеді. Сонымен ќатар ЖОО-лар тєуелсіз ±лттыќ мамандандырылѓан аккредиттеуден µтетін болады.

¦лттыќ тєуелсіз рейтингтер µткізуде мемлекеттік ќаржылыќ ќолдау кµрсетіледі.

Ќазаќстанныњ ЖОО-лары єлемніњ ‰здік университеттерініњ рейтингіне ќатысады. Кемінде екі ЖОО єлемніњ ‰здік университеттерініњ рейтингінде аталады.

ЖОО-ныњ материалдыќ-техникалыќ базасын дамытуды ќамтамасыз ету

2014 жылдан бастап  жыл сайын оќу-зертханалыќ базасы жањартылатын ЖОО-лардыњ ‰лесі 10 %-ѓа кµбейеді. ЖОО-лардыњ  материалдыќ-техникалыќ базасын дамыту ‰шін мемлекеттік-жеке єріптестік есебінен ќаражат тартылатын болады.

Жоѓары оќу орындарыныњ ќ±рылымдыќ бµлімшелері болатын 4 Орталыќ ќ±рылады: Бизнес-инновациялыќ орталыќ (жоѓары білім мен инновациялар аймаѓы); Ж±мысшы кєсібініњ орталыѓы жєне Дєнекерлеу орталыѓы; Тамаќ  технологиялары  бойынша   шаѓын цехы бар  азыќ-т‰лік ќауіпсіздігі  орталыѓы, конкурс негізінде Аудармашылар бюросы.

Оќу-єдістемелік ќ±ралдарды єзірлеу жєне оларды басып шыѓару, оќулыќтарды мемлекеттік тілге аудару, ЖОО кітапханаларын ќажетті оќу єдебиетімен толыќтыру ќамтамасыз етіледі. Ќазаќстандыќ оќулыќтармен ќатар тањдаулы шетелдік оќулыќтар ќолданылады, єсіресе экономикалыќ, техникалыќ жєне жаратылыстану ѓылымдары бойынша.

Білімніњ, ѓылымныњ жєне µндірістіњ кірігуін ќамтамасыз ету, зияткерлік меншік пен технологиялардыњ µнімдерін коммерцияландыру ‰шін жаѓдай жасау. Жоѓары білікті ѓылыми жєне ѓылыми – педагог кадрларды даярлау

Іргелі жєне ќолданбалы ѓылыми зерттеулерді, басќа ѓылыми-техникалыќ, тєжірибе-конструкторлыќ ж±мыстарды ±йымдастыру мен ж‰ргізуде ќатысатын зерттеу университеттері ќ±рылады, олардыњ даму баѓдарламаларын Ќазаќстан Республикасыныњ ‡кіметі бекітеді. Зерттеу университеттерініњ негізгі міндеті жоѓары жєне жоѓары білімнен кейінгі білім дењгейлерініњ барлыѓында ѓылыми ќызметпен білім беру процесін біріктіру болады. Зерттеу университеті жоѓары жєне жоѓары білімнен кейінгі  білім баѓдарламаларын єзірлеу мен іске асыруѓа, сондай-аќ оќуѓа ќабылдау кезінде бейінді баѓыттыњ ќосымша талаптарын белгілеуге ќ±ќылы.

Білім мен ѓылымныњ бірігуі жекелеген ѓылыми-зерттеу институттарын зањдыќ дербестік ќ±ќыѓымен жетекші зерттеу университеттердіњ ќ±рамына беру арќылы ж‰зеге асырылады.

Елдіњ индустриялыќ- инновациялыќ  даму баѓыттарын іске асыру ‰шін жоѓары оќу орындары негізінде инновациялыќ ќ±рылымдар ќ±ру ‰шін базалыќ ЖОО-н айќындау  тетіктері єзірленеді:

бизнес-инкубаторлар, оныњ ішінде:

2013 жылы – «Энергетика» баѓыты бойынша; 2014 жылы – «М±най µњдеу жєне м±най-газ секторыныњ инфраќ±рылымы»; 2015 жылы –                            «Химия µнеркєсібі»; 

технопарктер, оныњ ішінде:

2013 жылы – «Металлургия жєне дайын металл µнімдерін µндіру» баѓыты бойынша; 2014 жылы – «Машина жасау»;  2015 жылы –  «Жењіл µнеркєсіп»;

ѓылыми єзірлемелер мен технологияларды коммерцияландыру орталыќтары.

Еліміздіњ жетекші ЖОО-лары жанынан жоѓары білікті ѓылыми-педагог кадрларды даярлау жєне инновациялыќ ќызметті дамыту маќсатында ѓылыми зерттеулер ж‰ргізу, зияткерлік меншік ќ±ќыѓын ќорѓауды одан єрі ќамтамасыз ете отырып, зияткерлік меншіктіњ бєсекеге ќабілетті µнімдерін жасау ‰шін ѓылыми жєне жобалыќ-конструкторлыќ ±йымдардыњ бірлескен ќ±рылымдыќ бµлімшелері ашылады: 2011 жылы – 5 бірлескен ќ±рылымдыќ бµлімше; 2012 жылы – 8, 2013 жылы – 10, 2014 жылы – 12, 2015 жылы – 15.

Жеке меншік секторды ѓылыми жєне инновациялыќ ќызметке тарту  бойынша оларды экономикалыќ ынталандыру шаралары єзірленген.

2015 жылдан бастап  Назарбаев Университеті жоѓары кєсіби мамандар мен   жас    ѓалымдарды    оќытып    шыѓарады.    Назарбаев      Университетініњ

 тєжірибесі біртіндеп елдіњ ж±мыс істеп т±рѓан жоѓары оќу орындарына енгізіледі.

2016 жылдан бастап:

жетекші шетелдік єріптес жоѓары оќу орындарымен бірлесіп, білім беру баѓдарламалары єзірленеді;

жоѓары технологиялыќ жєне ѓылымды ќажетсінетін µнім жасау ‰шін экономиканыњ басым баѓыттарында ѓылыми зерттеулер ж‰ргізіледі;

єріптес университеттермен жєне шетелдік ѓылыми орталыќтармен бірлесу ж‰зеге асырылады.

Нєтижесінде, іргелі жєне ќолданбалы зерттеулерді кењейту ‰шін университеттердіњ мањызды ѓылыми єлеуеті тиімді ќолданылады, олардыњ кешенділік жєне практикалыќ нєтижелілігі артады.

 ¤мір бойы оќу

Маќсаты:

¤мір бойы білім алу ж‰йесініњ ж±мыс істеуін ќамтамасыз ету.

Міндеті:

Баршаѓа арналѓан білім, µмір бойы білім алу ‰шін жаѓдай жасау.

Нысаналы индикатор:

Барлыќ жастаѓылар ‰шін білім берудіњ єрт‰рлі нысандары мен типтерін енгізу.

 ¤мір бойы оќу білім алудыњ барлыќ дењгейінде адамныњ білім алуѓа деген ќажеттіліктерін ќанаѓаттандырудыњ т‰рлі м‰мкіндіктерін жасау есебінен ж‰зеге асырылады.

2020 жылѓа ќарай µмір бойы оќу ‰шін жасына, білімі мен кєсіби біліктілік дењгейіне ќарамастан жаѓдайлар жасалатын болады.

Жасына жєне єлеуметтік жаѓдайына ќарамастан барша халыќќа техникалыќ жєне кєсіптік, жоѓары білім ж‰йесінде оќытудыњ т‰рлі нысаны жєне білім беру ќызметтерін жекеше берушілер арќылы (ќашыќтыќтан оќыту, ќайта біліктілік беру, формалды, формалды емес, инклюзивті ќысќа мерзімді курстар) жања базалыќ даѓдыларды игеруді ќоса алѓанда, негізгі даѓдыларды игеру мен жетілдіру м‰мкіндігі ±сынылатын болады. Оќу орындарымен, сондай-аќ єлеуметтік єріптестермен бірлесіп, µндірістен ќол ‰збей оќыту ќарастырылатын болады.

Білім беру ±йымдарында 2016 жылдан бастап м‰мкіндіктері шектеулі адамдарды кєсіби даярлау ‰шін жаѓдайлар жасалатын болады, модульдік білім беру баѓдарламалары жасалады.

Халыќтыњ ересек тобын ќайта мамандандырудыњ ваучерлік ж‰йесі єзірленетін болады.

¤ндірісте ж±мыс істей ж‰ріп, адам µзі оќытудыњ т‰рлерін, ќарќынын жєне мерзімін тањдап, білім алу процесін дербестендіре алады. Білім алушылардыњ тєуелсіз коммерциялыќ емес агенттіктерде µздерініњ алѓан біліктілік дењгейін баѓалаудан µтіп, сертификаттар алуы арќылы мемлекеттік жєне жекеше білім беру ќызметтерін ±сынушыларды оќыту нєтижелерін тануда тиімді шаралар єзірленетін болады.

¤мір бойы оќыту оќытудыњ формалды жєне формалды емес нысандарыныњ т±тастай спектрін, инклюзивті білім беруді ќоса алѓанда, мектеп жасына дейінгі жастан бастап зейнеткерлікке шыѓу жасынан кейінгі оќытуды ќамтитын болады.

Инклюзивті білімді дамыту тиісті бейіндегі мамандарын даярлауды ж‰зеге асыратын жоѓары оќу орындарыныњ жанынан консультациялыќ-практикалыќ орталыќтардыњ ќ±рылуына ыќпал етеді.

Ж±мыс берушілер оќу баѓдарламаларын ќоса ќаржыландыруѓа жєне єрбір ќызметкердіњ ‰здіксіз білімге ќатысуына м‰мкіндік беретін икемді сызбаларды дайындауѓа тартылады.

Барша ќазаќстандыќ азаматтар мемлекеттік тілді толыќ мењгергенге дейін  тілдерді мењгерудіњ халыќаралыќ стандарттары негізінде мемлекеттік тілді ‰здіксіз оќытатын  «Балабаќша - мектеп, кєсіптік лицей, колледж – жоѓары оќу орындары» ж‰йесі ќ±рылатын болады.

Ќазаќстан азаматтары (оќушылар, студенттер, магистранттар, т‰рлі сала ќызметкерлері) мен Ќазаќстанда ж±мыс істейтін шетелдік азаматтар ‰шін сертификат бере отырып, ќазаќ тілін білу дењгейін баѓалау ж‰йесі –               Ќазтест енгізіледі.

 Тєрбие ж±мысы жєне жастар саясаты

          Маќсаты:

Жастардыњ бойында белсенді азаматтыќ ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отанс‰йгіштік сезімді, жоѓары адамгершілік жєне кµшбасшылыќ ќасиеттерді ќалыптастыру.

          Міндеті:

Жастарды отанс‰йгіштікке тєрбиелеу жєне олардыњ азаматтыќ белсенділігін, єлеуметтік жауапкершілігін жєне єлеуетін ашу тетіктерін ќалыптастыру жµніндегі шаралар кешенін іске асыру.

 Нысаналы индикатор:

         Жастар саясаты саласындаѓы іс-шараларды іске асыруѓа белсенді ќатысатын жастардыњ олардыњ жалпы санынан ‰лесі (2015 жылы – 27 %,                     2020 жылы – 55 %).

 Жастар саясатын іске асыру ќазаќстандыќ патриотизмді, рухани-адамгершілік мєдениетті тєрбиелеу, ±лттыќ сєйкестікті ќалыптастыру негізінде ж‰зеге асырылады.

2011 жылдан бастап:

консультациялыќ, аќпараттыќ-талдамалыќ, оќыту жєне басќа да ќызметтер кµрсету маќсатында мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс шењберінде жастардыњ ‰кіметтік емес ±йымдары базасында ќызметті ж‰зеге асыратын облыстыќ жєне республикалыќ єлеуметтік ќызметтер одан єрі дамитын болады;

республикалыќ дењгейде мемлекеттік єлеуметтік тапсырысты іске асыру шењберінде ерікті, єскери-патриоттыќ ±йымдардыњ, єскери-спорттыќ, єскери-іздеуші жєне спорттыќ-техникалыќ клубтардыњ желісі 20 дан 30-ѓа дейін кµбейеді;

білім беру ±йымдарында спорт секцияларыныњ желісі дамытылады;

ќазаќстандыќ патриотизмді ќалыптастыру маќсатында т±раќты негізде мемлекеттік рєміздерді таныту, тарих, салт-дєст‰р жєне ана тілін білу жµнінде іс-шаралар жалѓастырылатын болады;

т‰рлі жобаларды іске асыру арќылы жастар арасында ќайырымдылыќ мєдениетін ќалыптастыру жµнінде маќсатты шаралар ќабылданатын болады.

Алматы ќаласы ‰лгісінде жастардыњ ‰кіметтік емес ±йымдарыныњ жєне жастардыњ ќызметін ‰йлестірудіњ орталыќтандырылѓан ж‰йесін ќ±ру маќсатында жастар саясаты басќармасы ќ±рылады.

Девиантты жєне деликвентті балалармен ж±мысты к‰шейту жоспарлануда. Балалар мен жасµспірімдер арасында девиантты мінез-ќ±лыќтыњ алдын алуы т‰рлі факторлардыњ µзара іс-ќимылымен ќамтамасыз етілетін болады: отбасы, мектеп, бос уаќыттаѓы орта жєне т±тас ќоѓам.

Одан басќа, тєрбие мен оќытуды, девиантты жєне деликвентті мінез-ќ±лыќты балаларды єлеуметтік оњалтуды ќамтамасыз ету бойынша арнайы білім ±йымдары мен ерекше режимде ±стайтын білім ±йымдарына баса назар аударылатын болады.

Білім беру ж‰йесіне кємелетке толмаѓандарды уаќытша оќшаулау, бейімдеу жєне оњалту орталыќтарын беруге байланысты олар Кємелетке толмаѓандарды бейімдеу орталыѓы (б±дан єрі – КТБО) болып ќайта ±йымдастырылады.

КТБО-ныњ негізгі міндеті – кємелетке толмаѓандардыњ даѓдарыс жаѓдайынан шыѓуѓа жєне µмірін орныќтыруѓа, баланы отбасымен ќосуѓа кµмек кµрсету мен отбасын єрі ќарай с‰йемелдеу.

Т±тас алѓанда, мектепке дейінгі жастан бастап тєрбиеге ерекше кµњіл бµлінетін болады.

Жастардыњ єлеуетін ашу тетіктерін іске асыру

Жастар саясаты саласындаѓы мєселелерді шешуге жастардыњ ќатысуы ‰шін оныњ µкілді органдарда ќатысуын ќамтамасыз ету міндеті ќойылып отыр.

¦йымдастырушылыќ ќабілеті мен кµшбасшылыќ ќасиеті бар студенттер арасынан белсенді жастарды, сондай-аќ єлеуметтік жобаларды іске асыру аясында жастар ±йымдарыныњ жетекшілерін оќыту жоспарлануда.

Шыѓармашыл жастарды ќолдау маќсатында жыл сайынѓы ±лттыќ конкурстар, ойындар, турнирлер, КТК, оныњ ішінде Дельфий ойындарын µткізу жєне кейіннен ќазаќстандыќ  ќ±рамалардыњ халыќаралыќ конкурстарѓа, турнирлер мен ойындарѓа ќатысуын ќамтамасыз ету кµзделуде.

Осылайша, шыѓармашыл жастарды ќолдау 2020 жылѓа ќарай Дельфий ойындарына ќатысушыларды 2000 адамѓа дейін жеткізуді кµздейді.

Республиканыњ ѓылыми-техникалыќ єлеуетін т±раќты негізде ныѓайту ‰шін ѓылыми ±йымдарда жєне жоѓары оќу орындарында консультативтік-кењесші органдардыњ ќызметіне жастардыњ шыѓармашылыќ жєне инновациялыќ бірлестіктері тартылатын болады.

Мєдениеттегі, µнердегі, ѓылымдаѓы, аќпараттыќ технологиялар саласындаѓы ±заќ мерзімді конкурстыќ жобаларды дамыту бойынша ведомствоаралыќ ж±мыс к‰шейтіледі.

Осылайша 2020 жылѓа ќарай:

µкілді органдарѓа сайланушы жастардыњ ‰лесі 15%-ѓа жетеді;

жастар ±йымдарыныњ ќызметіне жастардыњ 29 %-ы ќатысатын болады;

мемлекеттік єлеуметтік тапсырыс шењберінде єлеуметтік мањызды жобаларды іске асыруѓа тартылѓан жастар ±йымдарыныњ ‰лесі                             24 %-ды ќ±райды.

6. Баѓдарламаны іске асыру кезењдері

 Ќазіргі заманѓы жаѓдайда стратегиялыќ ресурсы адами капитал болып табылатын ењбек µнімділігі экономикалыќ µркендеу мен бєсекеге ќабілеттіліктіњ ±заќ мерзімді негізіне айналуы тиіс. Мемлекет осы ресурстыњ дамуына ‰лес ќосуы керек.

Білімді адамдарсыз заманауи инфраќ±рылымды дамыту, тиімді мемлекеттік аппарат ќ±ру, ќолайлы бизнес климатты ќамтамасыз ету м‰мкін емес.

Саяси ерік пен мемлекеттіњ жан-жаќты ќолдауыныњ болуы осы реформаларды ж‰ргізуге негіз болып табылады.

Баѓдарлама екі кезењде іске асырылатын болады: 2011 – 2015 жылдар мен  2016 – 2020 жылдар.

Баѓдарламаны іске асырудыњ бірінші кезењінде (2011 – 2015 жылдар) жекелеген баѓыттар бойынша білім беруді дамытудыњ модельдерін єзірлеумен, оларды сынаќтан µткізумен, сондай-аќ ауќымды ќайта ќ±рулар мен эксперименттердіњ басталуымен байланысты ж±мыстарды ж‰ргізу кµзделген.

Екінші кезењде (2016 – 2020 жылдар) басымдыќ жабдыќтарды сатып алуды, білім беру ж‰йесін дамыту міндеттерін шешуге баѓытталѓан                         іс-шараларѓа инвистициялар салуды (білім берудіњ материалдыќ инфраќ±рылымын жањѓырту жєне басќа да шыѓыны кµп ж±мыстар, єдістемелік, кадрлыќ, аќпараттыќ ќамтамасыз ету) кµздейтін іс-шараларды ж‰зеге асыруѓа беріледі, негізінен, µткен кезењдерде алынѓан нєтижелерді енгізуге жєне таратуѓа баѓытталѓан іс-шараларды іске асыру ќарастырылѓан.

Єрбір кезењде жылдар бойынша Баѓдарламаныњ іске асырылу барысын жєне баѓдарламалыќ іс-шаралардыњ білім беру ж‰йесініњ жай-к‰йіне єсерін сипаттайтын кµрсеткіштерді µзгерту жоспарланѓан.

К‰тілетін нєтижелер:

2015 жылѓа ќарай µтпелі кезењ аяќталады жєне Ќазаќстанныњ білім беру ж‰йесі ќ±рылымы, мазм±ны, басќару мен ќаржыландыру тетіктері бойынша дамыѓан елдер моделіне сєйкес келетін болады.

Білім беру ж‰йесініњ дамуы бойынша Ќазаќстан ТМД елдері арасынан кµшбасшылыќ орындарѓа шыѓады.

2020 жылѓа ќарай білім беру ж‰йесі жоѓары білім сапасы мен халыќаралыќ индикаторлармен расталѓан адами капиталдыњ даму дењгейі т‰рінде нєтиже беретін болады.

Баѓдарламаны іске асыру нєтижесінде мынадай єлеуметтік-экономикалыќ єсерлер ќамтамасыз етіледі:

2015 жылѓа ќарай:

1. Жања ќаржы-экономикалыќ тетік єзірлеу.

2. Электрондыќ оќыту ж‰йесін ќ±ру.

3. Оќытудыњ 12 жылдыќ моделіне кµшудіњ басталуы.

4. ¦лттыќ біліктілік ж‰йесініњ негізі жасалады.

5. Мектептіњ жєне жоѓары білімніњ баѓдарламалары кіріктіріледі.

6. Білімді, ѓылымды жєне µндірісті кіріктіру басталады.

2020 жылѓа ќарай:

1. Адами капиталдыњ сапасын арттыру мен ењбек ресурстарын пайдалану тиімділігінен туындаѓан мемлекет экономикасыныњ бєсекеге ќабілеттілігі мен тиімділігін арттыру.

2. Ѓимараттарды жобалау, салу жєне ќайта салудыњ жања принциптерін ескере отырып, білім беру ±йымдарыныњ материалдыќ-техникалыќ базасын ныѓайту. Тозѓан жєне апатты білім беру объектілерін жою. Білім берудіњ технологиялыќ жєне єлеуметтік инфраќ±рылымын жањѓырту (асханалар мен спорт залдарын, автопарктерді, компьютерлік техниканы жањарту жєне т.б.).

3. Бюджет ќаражатын пайдаланудыњ тиімділігін арттыру.

4. Білім беру саласыныњ ќолжетімділігін, сапасын, ашыќтыѓын арттыру; корпоративтік басќару принциптерін енгізу.

5. Нормативтік-жан басына шаѓу принциптері, ваучерлік негізде біліктілікті арттыру ж‰йесі негізінде орта, техникалыќ жєне кєсіптік білім беру ±йымдарын ќаржыландырудыњ жања ќаржы-экономикалыќ тетіктерін енгізу.

6. Мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ вариативті нысандарын енгізу, балалардыњ мектепте білім алуѓа дайындыѓыныњ жоѓары болуын ќалыптастыру, олардыњ жастай оњды єлеуметтенуін ќамтамасыз ету.

7. Мектеп оќушыларын оќытудыњ жеке траекторияларын пайдалану арќылы бейіндік мектеп моделін ќ±ру.

8. Оќушылардыњ єлемдегі барлыќ білім беру аќпараттыќ ресурстарына                 on-line арќылы ќол жеткізуін ќамтамасыз ету.

9. Білім беру сапасын баѓалаудыњ облыстыќ  ж‰йесін енгізу.

10. Даму м‰мкіндіктері шектеулі балалар мен ересектерге арналѓан мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ, мектептегі жєне кєсіптік білім берудіњ тиісті дењгейін ќамтамасыз ететін  оќытудыњ инклюзивті ж‰йесін ќ±ру.

11. Республикада жања т±рпаттаѓы педагогтердіњ ќажетті санын жєне тиісті біліктілігін ќалыптастыру. Білім саласы ќызметкерлерініњ ењбегін экономикалыќ жєне єлеуметтік жаѓынан ынталандыру ж‰йесін, оќытушылардыњ ењбекаќысын еліміздегі орташа ењбекаќы дењгейіне жеткізетін жєне ж±мыс сапасын ынталандыратын ењбекаќы тµлеудіњ икемді ж‰йесін енгізуге басымдыќ беру.

12. Ішкі нарыќта білім берудіњ ‰лес салмаѓын арттыру, еліміздіњ білім беру ж‰йесіндегі білім беру ќызметініњ экспорттыќ кµлемі мен ќ±рылымын ±лѓайту.

13. Ењбек нарыѓыныњ талаптарына сай келетін,  азаматтардыњ кєсіптік, мансаптыќ жєне жеке т±лѓа боп µсуіне ыќпал ететін ‰здіксіз кєсіптік білім берудіњ икемді ж‰йесін ќалыптастыру.

14. Білім беруге мемлекеттік-жеке меншік єріптестікті енгізу.

15. Кєсіптік білім баѓдарламаларыныњ, сондай-аќ ±лттыќ жєне халыќаралыќ аккредиттеуден µткен жоѓары оќу орындарыныњ санын арттыру.

16. Заманауи ѓылыми білім-білікке ие жєне еліміздіњ инновациялыќ дамуына ‰лесін ќоса алатын ѓылыми-педагог кадрларды даярлау.

17. Бєсекеге ќабілетті ѓылыми-техникалыќ µнімді жасау жєне µткізу.

18. Жастар саясаты саласындаѓы іс-шараларды іске асыруѓа ќатысатын жастардыњ ‰лесін 55 %-ѓа арттыру.

 7. Ќажетті ресурстар

2011 – 2020 жылдары білім беруге ж±мсалатын бюджет шыѓыстарын кезењ-кезењімен арттыру, 2020 жылѓа ќарай олардыњ жалпы ішкі µнімдегі ‰лесін дамыѓан елдердіњ орташа дењгейіне дейін µсуін ќамтамасыз ету жоспарланып отыр.

Білім беру саласында педагогтік ќызметтіњ ерекшелігін ескере отырып, ењбекаќы тµлеудіњ сараланѓан жања ж‰йесі єзірленіп, енгізіледі.

Ауылдыќ ШЖМ педагогтерін ќолдауѓа арналѓан шаралар ж‰йесі ќарастырылуда.

Болжамды ќаржы шыѓындары (к‰рделі жєне аѓымдаѓы)

Шыѓын ќ±рылымында АКТ мен электрондыќ оќытуды дамытуѓа,                       3 ауысымды жєне апатты жаѓдайдаѓы мектептердіњ орнына бейіндік,                           «Назарбаев зияткерлік мектептерін» салуѓа, жетекші ЖОО-ларѓа шетелдік ѓалымдар мен консультанттарды тартуѓа, магистратура мен докторантураѓа  ќабылдау бойынша мемлекеттік білім беру тапсырысына шыѓындар басым.

Баѓдарламаныњ бірінші кезењін республикалыќ бюджеттен ќаржыландырудыњ ќосымша кµлемі 461,1* млрд. тењгені ќ±райды, оныњ ішінде:

2011 жылы – 59,7 млрд. тењге;

2012 жылы – 62,3 млрд. тењге;

2013 жылы – 52,8 млрд. тењге;

2014 жылы – 145,9 млрд. тењге;

2015 жылы – 140,4 млрд. тењге.

Баѓдарламаныњ іс шараларын жергілікті бюджеттен ќаржыландыру  жыл сайын тиісті жергілікті бюджеттерден білім беру ж‰йесін дамытуѓа бµлінетін ќаражат шењберінде ж‰зеге асырылатын болады.

*2011 – 2015 жылдарѓа арналѓан Баѓдарламаны ќаржыландыру кµлемі Ќазаќстан Республикасыныњ зањнамасына сєйкес тиісті ќаржы жылдарына арналѓан республикалыќ бюджетті бекіту кезінде наќтыланатын болады.

26

Краткое описание документа:

Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 2010 жылѓы 7 желтоќсандыѓы « 1111» № 1118 Жарлыѓымен БЕКІТІЛГЕН

Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ

2011 – 2020 жылдарѓа арналѓан

МЕМЛЕКЕТТІК БАЃДАРЛАМАСЫ

Астана, 2010 жыл

1. Баѓдарламаныњ Паспорты

Баѓдарламаныњ атауы	Ќазаќстан Республикасында білім беруді дамытудыњ 2011 – 2020 жылдарѓа арналѓан мемлекеттік баѓдарламасы
Єзірлеу ‰шін негіз	«Ќазаќстан Республикасыныњ 2020 жылѓа дейінгі Стратегиялыќ даму жоспары туралы» Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 2010 жылѓы 1 аќпандаѓы № 922 Жарлыѓы; «Мемлекеттік баѓдарламалар тізбесін бекіту туралы» Ќазаќстан Республикасы Президентініњ 2010 жылѓы 19 наурыздаѓы № 957 Жарлыѓы
Баѓдарламаны єзірлеуші	Ќазаќстан Республикасы Білім жєне ѓылым министрлігі
Маќсаты	Экономиканыњ орныќты дамуы ‰шін сапалы білімніњ ќолжетімділігін ќамтамасыз ету арќылы адами капиталды дамыту, білімніњ бєсекеге ќабілеттілігін арттыру
Баѓдарламалыќ маќсаттар	білім беру ќызметіне тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз етуге баѓдарланѓан ќаржыландыру ж‰йесін жетілдіру; педагог мамандыѓыныњ беделін кµтеру; білім беруді басќарудыњ мемлекеттік-ќоѓамдыќ ж‰йесін ќалыптастыру; білім беру процесініњ барлыќ ќатысушыларыныњ ‰здік білім беру ресурстары мен технологияларына тењ ќол жеткізуін ќамтамасыз ету; балаларды мектепке дейінгі сапалы тєрбиемен жєне оќытумен толыќ ќамтуды, оларды мектепке даярлау ‰шін мектепке дейінгі тєрбие мен оќытудыњ єр т‰рлі баѓдарламаларына тењ ќол жеткізуді ќамтамасыз ету; жалпы білім беретін мектептерде Ќазаќстан Республикасыныњ зияткерлік, дене бітімі жєне рухани дамыѓан азаматын ќалыптастыру, тез µзгеретін єлемде оныњ табысты болуын ќамтамасыз ететін білім алудаѓы ќажеттілігін ќанаѓаттандыру, еліміздіњ экономикалыќ єл-ауќаты ‰шін бєсекеге ќабілетті адами капиталды дамыту. 12 жылдыќ оќыту моделіне кµшу; ќоѓамныњ жєне экономиканыњ индустриялыќ-инновациялыќ даму с±раныстарына сєйкес техникалыќ жєне кєсіптік білім (б±дан єрі – ТжКБ) ж‰йесін жањѓырту, єлемдік білім беру кењістігіне бірігу; ењбек нарыѓыныњ, еліміздіњ индустриялыќ-инновациялыќ даму міндеттері мен жеке т±лѓаныњ ќажеттіліктерін ќанаѓаттандыратын жєне білім беру саласындаѓы ‰здік єлемдік тєжірибелерге сай келетін жоѓары білім сапасыныњ жоѓары дењгейіне ќол жеткізу; µмір бойы білім алу ж‰йесініњ ж±мыс істеуін ќамтамасыз ету; жастардыњ бойында белсенді азаматтыќ ±станымды, єлеуметтік жауапкершілікті, отанс‰йгіштік сезімді, жоѓары адамгершілік жєне кµшбасшылыќ ќасиеттерді ќалыптастыру