№3 сабақ
Сабақтың тақырыбы:
Қазақ халқының әдебиеті мен мәдениеті.
Сабақтың мақсаты:
а) Білімділік: Қазақ
халқының шығармашылық дәстүрінің ерекшеліктерін, ауыз әдебиетінің түрлерін,
олардың тарихи маңызын түсіндіру.
ә) Дамытушылық:
Рухани және материалдық мәдениеттің даму барысын бүгінгі мәдени жетістіктермен
ұштастыра қарастыру.
б) Тәрбиелік: Ауыз
әдебиетінің жастарға беретін тәрбиелік мәнін ашу, жастарды еңбекке, Отанына
сүйіспеншілікке, достыққа, адамгершілікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі:
танымдық сабақ.
Сабақтың әдісі: СТО
жобасымен.
Сабақтың көрнекілігі:
ҚР-ның саяси картасы, мультимедиалық тақта, мақал-мәтелдер, кинолардан үзінді,
көне «Батырлар жыры» кітабы, «Шаңырақ» энциклопедиясы.т.б.
Пәнаралық байланыс:
қазақ әдебиеті, музыка,география.
Сабақтың барысы:
I. Қызығушылықты
ояту.
II. Мағынаны тану.
III. Толғаныс.
Сабақтың жоспары:
1.Қазақ халқының шығармашылық дәстүрі.
2.Ауыз әдебиетінің түрлері,олардың тарихи маңызы.
I. Қызығушылықты
ояту.
а) Ой қозғау
Қазақ ауыз әдебиеті
ежелгі дәуірлерден ұрпақтан-ұрпаққа ауызша беріліп келеді. Жаңа өмірге
байланысты кейбір нұсқалары өзгеріске түсіп, жаңалықтармен толықтырылып
отырады.
Ш.Уәлиханов.“Қазақ
поэзиясы-халық өмірінің айнасы” десе, М.Әуезов халқымыздың ауыз әдебиетін
гректердің мәрмәр тастан жасалған ғимараттарынан да артық
санаған.“Қобыланды”,“Алпамыс”,“Қамбар батыр” сияқты батырлар жырларынан
халқымыздың тарихын көруге болады.
ә) Жуан-жіңішке.
1. Ауыз әдебиеті
дегенді қалай түсінесіңдер?
2. Қазақ ауыз
әдебиетінің ерекшелігі неде?
3. Ауыз әдебиеті
арқылы жеткен қандай жырларды білесіңдер?
4. Ауыз әдебиетіне
қандай жанрлар жатады?
5. Қазақ ауыз
әдебиетінің бай мұрасы ұрпақтан ұрпаққа қалай жетті?
6. Ауыз әдебиетінің
түрлерін атап беріңдер?
б) Ассосациялау.
Танымдық ойын
Оқушылар екі топқа бөлініп, топ атын қояды да бағандағы сұрақтармен
жұмыстанады.Бағандағы сұрақтар:
1. Ұлыс
жырлары(интернет)
2. Жарапазан
айту( бейне сұрақ)
3. Мақал-мәтелдер.
4. Батырлық жырлар.
5. Үйлену тойына байланысты жырлар( бейне сұрақ)
6. Бесік
жыры(интернет)
7. Кісі өліміне байланысты жырлар.
8. Тұмыс-салт өлеңдері(бейне сұрақ)
9. Ғашықтық жырлар(интернет)
10. Діни наным-сенімдерге байланысты жырлар(бейне сұрақ).
3.Мақал-мәтелдер.
1. «Батыр бір өледі,
.............................»(қорқақ мың өледі)
2. «Досы жоқпен сырлас,
......................................»(досы
көппен сыйлас)
3. «Мейірімділікті анадан үйрен,
.................................................»(әдептілікті данадан үйрен)
4. «Жауға жанынды берсең де,
................................................»(сырыңды берме)
5. «Білімді мыңды жығар,
.......................................»(білімсіз
бірді жығар)
6. «Кемшіліксіз дос іздеген адам,
...............................................»(доссыз қалар)
7. «Кішіпейілділік кішілік емес,......................».
(кісілік қасиет)
8. «Өзге елде сұлтан болғанша,
...............................................»(
өз еліңде ұлтан бол)
9. «Ата көрген оқ жонар,
.......................................»(шеше көрген
тон пішер)
10. «Жаңылмайтын жақ жоқ,
............................................»(сүрінбейтін тұяқ жоқ).
Сабақты бекіту
сұрақтары:
1.Нәрестенің өміріне
, үйленуге байланысты қандай жырларды білесіңдер?
2. Ауыз әдебиетіндегі
мақал-мәтелдер мен жұмбақтардың халық өміріндегі алатын орны қандай?
3. Ертегілер мен
батырлар жырының тәрбиелік мәні қандай?
4. Ғашықтық жырларда
не бейнеленеді?
Үйге тапсырма.
Тақырыпқа сәйкес
материалдарды « Шаңырақ» энциклопедиясы, «Алтыбақан», «Қазақ халқының тұрмысы
мен мәдениеті» көне « Батырлар жыры» кітаптарын оқу. Тақырып бойынша өз
таңдауларымен эссе жазып келу.
Тестілік тапсырмалар
1.
«Қазақ поэзиясы-халық
өмірінің айнасы» деп бағалаған кім?
а) М.Әуезов б) А. Құнанбаев
ә) Ш.Уәлиханов в) М. Дулатов
2.
Қазақта мал қасиетті
саналып әр малдың өз пірлері болған? Түйенің пірі:
А) Шопан ата б) Ойсыл қара
ә) Қамбар ата в) Сексек ата
3.
Қобыланды батыр- .....
қаһарманы:
а) батырлар жырының б) әлемдік эпостың
ә) аңыздардың в)
ертегілердің
4.
Мына сөз саптау халық
ертегілерінің қай түріне жататынын анықтаңыздар:
« Ерте замандарда дүниеде Ерназар деген малшы өмір сүріпті»:
а) қиял-ғажайып ертегілеріне
ә) әлеуметтік-тұрмыстық ертегілеріне
б) хайуанаттар туралы ертегілерге
в) тұрмыс-салт ертегілеріне
5.
Ауыз әдебиетінің кенжелеу
түрі жарапазанды қай уақытта айтады?
а) Құрбан айт мерекесінде б) Ораза айында
ә) Наурыз айында в) Көрісу
айтта
6.
Кәде кімге берілетін сый?
а) Қыз төркіндеп келгенде берілетін сый
ә) Қалыңдықтың әкесіне берілетін сый
б) Қалыңдықтың анасына берілетін сый
в) Қалыңдықтың туыстарына берілетін сый
7.
«Қыз Жібек» поэмасы қай
жанрға жатады?
а) эпос б) терме
ә)
ертегі в) аңыз
8. Нәресте
дүниеге келгенде қандай той жасалады?
А)
Тілашар б) Шілдехана
ә) Тұсау
кесу в) Тоқым қағар
9.Түйе сүтінен емдік қасиеті бар қандай сусын дайындайды?
а) Айран б) Қатық
ә) Қымыз в) Шұбат
10. Қазақ халқының
өмірін жан-жақты бейнелейтін «айнасы» не болды?
а)
Дәстүр б) Әдет-ғұрып
ә) Халық
ауыз әдебиеті
в) Діни-наным
11. Көктемде қазақтар
маусымды жайлаудың қай түрін пайдаланған?
а)
Жайлау б) Күзеу
ә) Көктеу
в) Қыстау
12. Аяз би, Жиренше
секілді кейіпкерлер ауыз әдебиетінің қай түрінде кездеседі?
а) Батырлық
эпостарда б) Лирикалық поэмаларда
ә)
Толғауларда в) Ертегілерде
13. Төмендегілердің
қайсысы батырлық эпосқа (жырға) жатады?
а) «Мақпал
қыз» б) «Қыз Жібек»
ә) «Күлше
қыз» в) «Ер Қосай»
14. Діни
наным-сенімге байланысты өлең жыр:
а)
Сыңсу б) Жар-жар
ә) Бәдік
айту в) Көңіл айту
15. Құрамында жеті
түрлі тағам бар қасиетті көже қашан дайындалады?
а) Жаңа
жылда б) Наурыз мейрамында
ә) Үйлену
тойында в) Құрбан айт мерекесінде
16. «Алла», «Құдай»,
«пайғамбар» сөздері қай жырларда кездеседі?
а) Жоқтауда
б) Естіртуде
ә)
Жұбатуда в) Жарапазанда
17. Қазақтар үшін
түнде сағат рөлін атқарған жұлдыз:
а) Жетіқарақшы
б) Темірқазық
ә)
Шолпан в) Үркер
18. Малдың қар
астынан тамақ табу тәсілі:
а) Барымта
б) Тебен
ә)
Қыстау в) Тебіндеу
19. Қайсысы батырлар
жырына жатпайды?
а)
Қобыланды б) Айман-Шолпан
ә) Қамбар
батыр в) Алпамыс
20. «Қозы Көрпеш Баян
сұлу»........
а) батырлар
жыры б) әлемдік эпос
ә)
әлеуметтік-тұрмыстық эпос в) аңыз
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.