Қазақстан тарихы пәнінен "Қазақстан халықтарының Ассамблеясы және оның қызметі" тақырыбына ашық сабақ

Қазақстан Республикасының Білім және ғылым министрлігі

Министерство образования и науки Республики Казахстан

Жақия Шайжүнісов атындағы электронды колледж

Электронный колледж имени Жакии Чайжунусова

Сабақ жоспары  № __27__

Поурочный план № ___

Пән Қазақстан тарихы

Предмет

Курс тақырыбы

Тема курса

Сабақ тақырыбы Қазақстандағы халықтар Ассамблеясы және оның қызметі

Тема урока

Оқыту стандарттары

Стандарты обучения:

Оқушылар білу керек Қазақстан халықтары Ассамблеясының құрылуы тарихын, датасын, оның мақсаты мен міндеттерін, атқарып жатқан істерін. Өткен тақырыптар бойынша білімдерін дәлелдеуді.

Учащиеся должны знать

Оқушылар жасай білу керек халықтар Ассамблеясы әрекеттерінің Қазақстан демографиясы мен мәдениетіне әсерін анықтауды, Ассамблея әрекетіне баға беруді. Өздерінің білімдерін дәлелдеуді, өз ойларын ашық айта білуді.

Учащиеся должны уметь

·       оқытушылық Қазақстан халықтарының Ассамблеясы, оның құрылуы тарихы, қызметі мен әрекеттері, мақсаты, Қазақстанның мәдениеті мен демографиясындағы орны, ұлтаралық толеранттылық туралы мәлімет беру. Өткен тақырыптарды қайталап, пысықтау, студенттердің Қазақстан тарихы бойынша білімдерін жетілдіру

    обучающая

·       дамытушылық тарихи сауаттылықтарын, сараптамалық-демографиялық ойлау, тарихи оқиғаны сараптау, талдау, бағалау, өткен тақырыптар бойынша білімдерін жетілдіру, тарихи тілде сөйлеу, абстрактілі ойлау дағдыларын, эрудициялық деңгейлерін дамыту

      развивающая

·       тәрбиелік патриотизмге, демографиялық және тарихи сауаттылыққа, интернационалдылыққа, толеранттылыққа, бірлікке, ынтымақтастыққа, Қазақстан тарихына құрметке тәрбиелеу

     воспитательная

Сабақтың типі: жаңа тақырыпты меңгеру

Тип урока:

Сабақтың түрі: аралас-сабақ

Вид урока:

Сабақта пайдаланатын әдістер: сөздік, көрнекілік-оқытулық, репродуктивтік, топтық жұмыс, жеке дара жұмыс, сайыс

Методы, используемые на уроке:

Сабақтың жабдықталуы:

Оборудование урока:

·        көрнекілік құралдар интерактивті тақтадағы слайдтар

            наглядные пособия

·        үлестірмелі материалдар тапсырма тілікшелері

      раздаточный материал

·        оқытудың техникалық құралдары интерактивті құрал, компьютер

      технические средства обучения

Пәнаралық байланыстар (межпредметные связи):

·        қамтамасыз ететін  КСРО тарихы, Этнография, Мәдениеттану

      обеспечивающие

·        қамтамасыз етілетін Қазақстан тарихы, Қоғамтану, Әдебиет

      обеспечиваемые

Әдебиет М.Қойкельдиев, Ә.Төлеубаев, Ж.Қасымбаев, Т.Далаева, Е.Қалиева «Қазақстан тарихы»

Литература

Сабақтың мазмұны (содержание урока):

Элемент № №  элемента

Сабақтың элементтері, оқу мәселелері, оқыту әдістері мен формалары Элементы урока, учебные вопросы, формы и методы обучения

1. 2. 3. 4. 5. 6.

Ұйымдастырушылық кезең: - аудитория мен студенттерді сабаққа әзірлеу, топ студенттері 3 топқа топтастырылып отырады; - студенттерді түгендеп, журнал толтыру; - сабақ мақсатымен және мазмұнымен таныстыру. Үй тапсырмасын сұрау: «Сен маған, мен саған» әдісімен. «Патшаның көші-қон саясаты. Кеңес өкіметі кезеңіндегі депортация, оның Қазақстанға демографиялық әсері» тақырыбы бойынша.Әр топқа қағаз тілікшелер таратылады, оған үйге берілген тақырыптан 2 сұрақтан жазулары керек. Оқытушының көмегімен топтар өзара сұрақтармен алмасады. Сұраққа жауап берген студент смайлик алады. Жаңа тақырыпты түсіндіру: Жоспар: 1.     Қазақстан халықтары  Ассамблеясының құрылуы 2.     Қазақстан халықтары  Ассамблеясының қызметі Тақырыпты бекіту: «Бәйге» түрінде. Оқытушы жаңа тақырып бойынша әр топқа жекелеген сұрақтар оқиды, студенттер ойланбастан тез жауап берулері қажет. 1-ші топ сұрақтары: 1.     1989 жылғы 14 сәуірдегі «Қоғамдық ұйымдардың құрылу тәртібі мен қызметі туралы» Жарғыға сәйкес Қазақстанда нелер жұмыс істей бастады? (ұлттық мәдени орталықтар) 2.     Көп ұлтты Қазақстандағы барлық ұлттардың тең құқықтық дамуы үшін заңдық негіз қай құжатта жасалған? (Конституцияда) 3.     «Тұран» қай ұлттың мәдени орталығы? (әзірбайжан) 4.     Қазақстан халықтарының Ассамблеясын құру кімнің бастамасы? (Президенттің) 5.     Қазақстан халықтарының Ассамблеясы қашан құрылды? (1995 жылы 1 наурызда) 2-ші топ сұрақтары: 1.     Ассамблея өз қызметін қандай құжаттерға сәйкес жүргізеді? (Конституцияға, Ассамблея туралы Ережеге) 2.     Ассамблеяның төрағасы кім? (Н.Ә.назарбаев) 3.     Ассамблея құрамына қанша адам енді? (326) 4.     Ассамблеяға қанша диаспораның өкілдері енді? (33) 5.     Этникалық құрамы бойынша Қазақстан қандай мемлекет? (полиэтникалық - көп ұлтты) 3-ші топ сұрақтары: 1.     «Вонщен» қай ұлттың мәдени орталығы? (дүнген) 2.     Ассамблея арқылы қандай мәселелер шешілді? (Наурыз мейрамы, корей, неміс мәдениеттерінің фестивальдары, татарлардың сабатойы бүкілхалықтық мерекеге айналды) 3.     Ұлттық-мәдени орталықтарға қаржы және ұйымдық көмек көрсетуге арналған қор ( республикалық қор) 4.     Ассамблея қай журналдардың тең құрылтайшысы? («Ақиқат», «Мысль») 5.     Қазақстан халықтары Ассамблеясы қайда орналасқан? (Алматыда Ғылым академиясы үйінде)    Оқытушы сөзі: Қазақстан Республикасы полиэтникалық мемлекет екенін барлығымыз білеміз. Бүгінде барлық ұлттар өзара келісіммен, силастықпен тату-тәтті өмір сүруде. Барлық ұлттар тең құқылы. Әр ұлт өз салтын, дәстүрін, әдет-ғұрыптарын ұстанады. Оған кепіл – Қазақстан ұлттарының Ассамблеясы. Ал 1991 жылығы ел басының Жарғысына сәйкес қазақтар мемлекетті қалыптастырушы халық дәрежесін алса, басқа ұлттыр – қазақстандықтар деп аталды. Ендеше біз қаншалықты өз халқымыздың ұлттық салт-дәстүрлерін білетінімізді дәл қазір анықтаймыз. 1 тур. «Жеті ғажайып алаң» Ұлттық киімге  байланысты сұрақ Киелі санға байланысты сұрақ Ұлттық тағамға байланысты сұрақ Киіз үй жабдықтарына байланысты сұрақ Ұлттық ойынға байланысты сурет сұрақ Төрт түлік мал атауларына байланысты сұрақ Салт – дәстүрге байланысты сұрақ 1.     Ұлттық киімге  байланысты сұрақ:                  Мұрақ, шалма, күлапара деген қандай ұлттық киімнің түрлері? (Ерлердің бас киімдері) 2.     Киелі санға байланысты сұрақ:                  Үш арсызға нелер жатады? (Ұйқы, тамақ, күлкі) 3.     Ұлттық тағамға байланысты сұрақ:                    Табақ тарту дәстүрі бойынша қандай ет табақтарының түрлері бар? (бас табақ, сый табақ, орта табақ, ақ табақ, күйеу табақ, келін табақ, т.б.) 4.     Киіз үй жабдықтарына байланысты сұрақ:                     Керегелердің бастарын тартып, үйді айналдыра байлайтын жалпақ бау қалай аталады?   (басқұр) 5.     Ұлттық ойынға байланысты сурет сұрақ:                      Ұлттық ойынның бір түрінің суреті. 6.     Төрт түлік мал атауларына байланысты сұрақ:                       Қазақ халқы төрт түлік малды өзінше атаған, ендеше Ойсылқара қай малдың атасы. (түйенің) 7.     Салт – дәстүрге байланысты сұрақ:                         Жігіт әкесі қыз үйінің төріне қамшысын іліп, «Қызыңның қарғыбауына» деп бір жорға байлатады. Бойжеткенге үкілі тақия, сырға, сақиналар сыйланады. Бұл қандай дәстүр? (қыз айттыру) 2 тур: Шешендік өнер. Мұнда әр топ белгілі бір таңдау жасап, ұяшықтағы сұрақтарды таңдайды,  таңдалған сұрақ оқылғаннан кейін, кім бірінші жауап берсе ұяшықтың ұпайын сол топ алады. 30 30 30 40 40 40 50 50 50 «30» сұрағы: Алыста бір қара тұр көресің бе?                              Жаны жоқ қимылдауға денесінде                              Сүйегі ішіндегі бақша – бақша                              Бар екен жалғыз көзі төбесінде.                                                                                        (киіз үй) «30» сұрағы: Қазақ халқында жас балалардың шашын тегістеп ұстарамен алып тастайды да, бір шөкім шаш қалдырып, оның жиегін тегістеп қиып қояды. Бұл шаш қалай аталады? (кекіл) «30» сұрағы: Кереге басы мен шаңырақты ұстастыратын ағаш қалай аталады? (уық) «40» сұрағы: Қазақ халқында ағаштан жасалған ыдыс түрлерін атаңыз (астау, аяқ, көз аяқ, қарын аяқ, сары аяқ, сырлы аяқ, зерен, керсен, ожау, ағаш қасық, тостаған, тегене,шара) «40» сұрағы: Бір кісі екеуді кездестіріп: -         Па, шіркін, ерлі -  зайыптылардың жүрісін – ай - деді. Сонда әйел адам: -         Біз ерлі – зайыпты емеспіз. Мына ер адамның шешесі – менің шешемнің сіңілісі. Аржағын өзіңіз талдаңыз.  Кездескен екеу қандай туыстық қатыста болады? (бөлелер) «40» сұрағы:  Бейне сұрақ: Бір  дәстүрге байланысты сурет көрсетіліп сол арқылы оның қай дәстүр екенін табу. «50» сұрағы:  Діни наным бойынша, белгілі бір тілектің орындалуы үшін құдайға жалбарынып, ақсарбас атап, мал шалады. Мысалы: құрғақшылықта тәңірден жаңбыр тілегенде жасалады. (тасаттық) «50» сұрағы: Ауыл ортасына жаңа үй көшіп келсе, қоныстанса сол ауылдың бұрынғы адамдары жаңа үйдегілерді шақырып, ас пісіріп, табақ тартады. Бұл дәстүр қалай аталады? (Ерулік) «50» сұрағы: Наурыз көженің құрамында қандай тағамдар болады? (су, тұз, бидай, тары, ет, құрт, айран) Үйге тапсырма: - оқулық бойынша 28 параграф, 163 б. оқу, мазмұндау. - «Ұлтаралық келісім – мемлекеттің гүлденуі мен тұрақтылығының кепілі» тақырыбына шығарма жазу - Семейдегі ұлттар мәдени орталықтары туралы ақпараттар жинақтау. Сабақты қорыту: жалпыластырып, қорытындылау. Студентерді бағалау, белсенді жұмыс істеген студенттерді мадақтау

Мерзімі Дата
Тобы Группа

Оқытушы қолы: _________________________________________________аты-жөні___

Подпись преподавателя                            Г.И.Қалиева                                    Ф.И.О.

• 1 слайд

  Курс тақырыбы: Қазақстанда тұратын өзге этникалық топтар. Депортация.
  Сабақ тақырыбы: Қазақстандағы халықтар Ассамблеясы және оның қызметі
  

• 2 слайд

  Жоспар:
  1. Қазақстан халықтары Ассамблеясының құрылуы
  2. Қазақстан халықтары Ассамблеясының қызметі
  
  

• 3 слайд

  Қазақстандағы ұлттық мәдени орталықтар Қазақ КСР Жоғары Кеңесінің
  1989 жылғы 14 сәуірдегі “Қоғамдық ұйымдардың құрылу тәртібі мен қызметі туралы” Жарғысы негізінде жұмыс істей бастады
  

• 4 слайд

  1995 жылы 14 шілдеде “Қазақстан Республикасы Әділет министрлігінің аймақтық органдарында заңды тұлғаларды мемлекеттік тіркеу тәртібі жөніндегі Ережелер”,
  1996 жылы 30 мамырда “Қазақстан Республикасындағы қоғамдық ұйымдар туралы” Заңдар қабылданды.
  

• 5 слайд

  Қазақстандағы ұлттық мәдени орталықтар:
  “Тұран” әзірбайжандардың мәдени орталығы
  Армян мәдени орталығы
  “Вонщен” дүнген қоғамдық және мәдени орталығы
  Корей мәдени орталығы
  “Түркия” мәдени орталығы
  Күрділердің мәдени орталығы
  “Идель” башқұрт пен татарлардың қоғамдық мәдени орталығы
  
  
  

• 6 слайд

  1989 жылы 22 қыркүйекте Қазақ КСР Жоғарғы Кеңесі “Қазақ КСР-індегі тілдер туралы Заңның” жобасын бекітті
  1997 жылы 17 шілдеде “Қазақстан Республикасындағы тілдер туралы” заң өзгерістер мен толықтырулар енгізіліп, қайта қабылданды
  

• 7 слайд

  Тіл саясаты үш басым бағыттардан тұрады:
  мемлекеттік тілді дамыту;
  орыс тілінің қолданылу аясын сақтау;
  Көп ұлтты мемлекетіміздегі басқа ұлттық және этностық топтардың мәдениеті мен дәстүрлерін жан-жақты қолдау
  
  

• 8 слайд

  Қазақстан халықтарының Ассамблеясы
  1995 жылы 1 наурызда Қазақстан Республикасы Президентінің Жарлығымен құрылды
  
  

• 9 слайд

  Ассамблея – биүкіметтік, бисаяси, еліміздің Президенті жанындағы кеңесші орган, ол өз қызметін Конституцияға, Ассамблея туралы Ережеге сәйкес жүргізеді
  

• 10 слайд

  Республика жұртшылығының еркі бойынша Қазақстан халықтары Ассамблеясының төрағалығына Н.Ә.Назарбаев ұсынылды
  

• 11 слайд

  Ассамблея құрамына
  326 адам енді.
  Олар қазақ халқы мен
  33 диаспораның
  өкілдері
  

• 12 слайд

  Ассамблея мүшелері арасында халықаралық “Қазақ тілі” қоғамының, республикалық соғыс және еңбек ардагерлері кеңесінің, орыс қауымдастығының, “Лад” қоғамдық славян қозғалысының және т.б. қоғамдар мен қозғалыстардың, мәдени орталықтар мен діни конфессиялардың өкілдері, сенат пен мәжіліс депуттары болды
  

• 13 слайд

  Ассамблея мақсаты
  Қазақстандық патриотизм негізінде бәсекеге қабілетті ұлт пен қазақстандық азаматтық ұстанымды қалыптастыру үрдісінде Қазақстан Республикасында этносаралық келісімді, Қазақстан халқының азаматтық және рухани-мәдени қауымдастығын қалыптастыруды қамтамасыз ету.
  

• 14 слайд

  Ассамблея қағидалары:
  Адам мен азаматтың құқығы мен бостандығының приоритеті
  Мемлекет пен халық қызуғышылығының приоритеті
  Нәсіліне, ұлтына, тіліне, дініне қарамастан адам мен азаматтардың құқықтары мен бостандықтарының теңдігі
  Ассамблея мүшелерінің оның құрамындағы әрекеттеріндегі тең құқылығы мен жеке жауапкершілігі
  Жариялылық
  
  

• 15 слайд

  Ассамблея қызметі
  Мемлекеттік ұлттық саясатты жасауға және іске асыруға көмектесу
  Қазақстандық патриотизмді қалыптастыруға ат салысу
  Мемлекеттік тілді және Қазақстан халқының өзге тілдерін дамыту
  Этносаралық салада аймақтық саясатты жетілдіру
  Демография мен минрация саласындағы жоспарларды жасауға және іске асыруға қатысу
  Елде және шетелде этносаралық және конфессияаралық келісімнің қазақстандық моделін насихаттау
  Мемлекеттік ұлттық саясатқа қатысты заң жобаларын жасауға қатысу
  Шет елдегі қазақ диаспораларын қолдау
  Этносаралық дауларды шешу
  Этносаралық мәселелерге байланысты конференциялар, семинарлар және т.б. шараларды ұйымдастыру
  Қазақстандағы өзге этностардың тарихи Отандарымен байланыс орнатуға көмектесу, т.б.
  
  
  
  

• 16 слайд

  Қазақстан халықтары Ассамблеясының алғашқы жетістіктері:
  
  Республика халықтары мәдениетінің қайта өркендеуі мен дамуына елеулі үлес қосылды;
  Ұлттық мәдени орталықтардың жұмысы жанданды;
  Наурыз мейрамы, корей, неміс мәдениеттерінің фестивальдары, татарлардың сабантойы бүкілхалықтық мерекеге айналды;
  Дүнгендер мен күрділердің той-жиындары тұңғыш рет республикалық деңгейде өтті;
  Атаулы даталар республикалық деңгейде тойланды.
  
  
  

• 17 слайд

  Павлодарда, Семейде, Жамбылда, Өскеменде, Петропалда, Көкшетауда, т.б.қалаларда шағын ассамблеялар жұмыс істеді;
  Ұлттық-мәдени орталықтар үшін ғимараттар бөлінді;
  Ұлттық-мәдени орталықтардың өзекті мәселелерін шешті;
  Ұлттық диаспоралар өз тарихи Отандарымен тығыз байланыс орнатты.
  
  

• 18 слайд

  Ассамблея
  Алматыда
  Ғылым академиясы үйінде орналасқан
  

• 19 слайд

  Ассамблея
  “Ақиқат” және “Мысль” республикалық журналдарының тең құрылтайшысы
  

• 20 слайд

  Ұлттық киімге
  байланысты сұрақ
  Жеті ғажайып алаң
  Киелі санға байланысты сұрақ
  Ұлттық тағамға
  байланысты сұрақ
  Киіз үй жабдықтарына
  байланысты сұрақ
  Төрт түлік мал атауларына
  байланысты сұрақ
  Ұлттық ойынға
  байланысты сұрақ
  Салт-дәстүрге
  байланысты сұрақ
  

• 21 слайд

  
  Мұрақ, шалма, күлпара деген қандай ұлттық киімнің түрлері?
  

• 22 слайд

  Үш арсызға
  нелер жатады?
  

• 23 слайд

  Табақ тарту дәстүрі бойынша қандай ет табақтарының түрлері бар?
  

• 24 слайд

  Керегелердің бастарын тартып, үйді айналдыра байлайтын жалпақ бау қалай аталады?
  

• 25 слайд

• 26 слайд

  Қазақ халқы төрт түлік малды өзінше атаған, ендеше Ойсылқара қай малдың атасы?
  

• 27 слайд

  Жігіт әкесі қыз үйінің төріне қамшысын іліп, “Қызыңның қарғыбауына” деп бір жорға байлатады. Бойжеткенге үкілі тақия, сырға, сақиналар сыйлайды. Бұл қандай дәстүр?
  

• 28 слайд

  Шешендік өнер
  

• 29 слайд

• 30 слайд

  
  
  
  Алыста бір қара тұр көресің бе?
  Жаны жоқ қимылдауға денесінде
  Сүйегі ішіндегі бақша-бақша
  Бар екен жалғыз көзі төбесінде
  
  

• 31 слайд

  Қазақ халқында жас балалардың шашын тегістеп ұстарамен алып тастайды да, бір шөкім шаш қалдырып, оның жиегін тегістеп қиып қояды. Бұл шаша қалай аталады?
  
  

• 32 слайд

  Кереге басы мен шаңырақты ұстастыратын ағаш қалай аталады?
  

• 33 слайд

  Қазақ халқында ағаштан жасалған ыдыс түрлерін атаңыз
  

• 34 слайд

  Бір кісі екеуді кездестіріп:
  - Па, шіркін, ерлі - зайыптылардың жүрісін – ай - деді.
  Сонда әйел адам:
  - Біз ерлі – зайыпты емеспіз. Мына ер адамның шешесі – менің шешемнің сіңілісі. Аржағын өзіңіз талдаңыз.
  Кездескен екеу қандай туыстық қатыста болады?
  

• 35 слайд

• 36 слайд

  
  Діни наным бойынша, белгілі бір тілектің орындалуы үшін құдайға жалбарынып, ақсарбас атап, мал шалады. Мысалы: құрғақшылықта тәңірден жаңбыр тілегенде жасалады.
  

• 37 слайд

  Ауыл ортасына жаңа үй көшіп келсе, қоныстанса сол ауылдың бұрынғы адамдары жаңа үйдегілерді шақырып, ас пісіріп, табақ тартады. Бұл дәстүр қалай аталады?
  

• 38 слайд

  Наурыз көженің
  құрамында қандай
  тағамдар болады?