Қазақстан тарихынан тест материалдары

"Қазақстан тарихы" бойынша тест жұмысы. 8-сынып

1.       XVII ғ. аяғы мен XVIII ғ. басында Орталық Азиядағы халықаралық
қатынастарда қай хан үлкен рөл атқарды?

А. Қасым хан                           Б. Тәуке хан

Ә.Хақназар хан                        В. Қайып хан

2.      XVII ғ. 40 жылдарында қай мемлекет Қазақстанға ерекше қауіп
төндірді?

А. Жоңғар хандығы                Б. Ресей мемлекеті

Ә Хиуа хандығы                     В. Қытай мемлекеті

3.      Қазақ жүздерінің өкілдері жоңғарларға қарсы бірлесіп күресу
мақсатында қай жылы Қарақұм маңында бас қосты?

А. 1710 ж.                                Б. 1718 ж.

Ә. 1712 ж.                                В. 1722 ж.

4.      "Қалмақырылған" шайқасы қай жылы болды?
А. 1618 ж.                                Б. 1713 ж.

Ә. 1690 ж.                                 В. 1726 ж.

5.      "Аңыракай" шайқасы қай жылы болды?

А. 1719-1720 жж.                    Б. 1726-1727 жж.

Ә. 1723-1725 жж.                      В. 1729-1730 жж.

6.       XVIII ғ. I жартысында жоңғарларды толығымен қуып шығуға
қандай жағдай кері әсерін тигізді?

A. Қазақ халқының ынтымағы болмады

Ә. Ұлы жүз ханы Болат қайтыс болып, Әбілқайыр мен Сәмеке аға хан тағына таласты

Б. Қалмақтардың әскери тактикасы күшті болды

B. Жоңғар мемлекетіне көрші мемлекеттер көмектесті

7.      Әбілқайырдың Ресей құрамына кірудегі ең басты мақсаты қандай
болды?

A. Қарсыластарының сағын сындыру

Ә. Ресеймен сенімді байланыс орнатып, бар күшті қалмақтарға карсы жұмылдыру

Б. Мал шаруашылығын дамыту

B. Сауда жылдарының қауіпсіздігін қалпына келтіру

8.       Әбілқайырдың екінші елшілігі Ресейге қай жылы барды?
А. 1723 ж.            Ә. 1728 ж.                   Б. 1730 ж.                         В. 1751 ж.

9.      Кіші жүзді Ресей құрамына қосу туралы грамотаға орыстың қай патшасы қол қойды?

А. I. Петр                                Б. Елизавета

Ә. Анна Иоановна                  В. Екатерина

10.     Кіші жүзді Ресей құрамына қосу туралы грамотаға қашан қол
қойылды?

А. 1715 ж.        Ә. 1721 ж.                          Б. 1731 ж.                             В. 1752 ж.

11.    Қазақтардан ант алуға Ресейдің орыс елшілігін кім басқарып келді?

А. Т.Чебуков                            Б. В.Татишев

Ә. В.Степанов                          В. А.Тевкелев

12.    Ресейге қосылуға қарсы қозғалысты кім басқарды?

А. Абылай сұлтан                   Б. Баймағамбет сұлтан

Ә. Барақ сұлтан                       В. Нұралы сұлтан

13.    1740 ж. Кіші жүздің шекарасына қай мемлекет қауіп төндірді?

А. Хиуа хандығы                     Б. Жоңғария

Ә. Қытай                                 В. Иран

14.    Өзінің зарлабы жағынан жоңғарлардың "Ақтабан шұбырындыдан"
        кем түспейтін шабуылы кай жылдары болды?

А. 1730-1731 жж.             Ә. 1737-1738 жж.    Б. 1741-1742 жж.      В. 1748-1749 жж.

15.    Әбілқайыр хан қай жылы өлтірілді?

А. 1728 ж.       Ә. 1738 ж.      Б. 1748 ж.                      В. 1758 ж

16.    XVIII ғасырдың екінші жартысында патша өкіметінің Қазақстанды
отарлауы неден көрінді?

А. Орыс шаруаларын әкелуден        Б. Хандық билікті жоюдан
Ә. Реформалар жүргізуден                     В. Әскери шептер салынды

17.     Жоңғар мемлекеті тарих сахнасынан қай жылы кетті?

А. 1745 ж.             Ә. 1749 ж.             Б. 1755 ж               В. 1758 ж

18.    Жоңғар аймағын кім жаулап алды?

А. Ресей                                  Б. Қоқан хандығы

Ә. Қытай                                 В. Қазақ хандығы

19.    Жоңғар жерінде 1761 ж. қандай әкімшілік бірлестік құрылды?
А. Қашғар                             Б. Шауешек

Ә. Құлжа                                 В. Шыңжаң

20.    Орта Азия көпестері жиі келетін Қазақстандағы ірі сауда орталығының бірі ?

А. Қызылжар                          Б. Кереку

Ә. Семей                                  В. Түркістан

21.    Қазақтардың Жайық бойына малын жоюға қашан шек койылды?

А. 1731 ж.               Ә. 1745 ж.                 Б  1756 ж.                          В. 1762 ж.

22.    Абылай ханның өмір сүрген жылдары?

А. 1711-1781 жж.                      Б. 1680-1775 жж.

Ә. 1700-1770 жж.                      В. 1680-1765 жж.

23.    Орта жүз ханы Әбілмәмбет пен Абылай сұлтан Ресей   империясының
билігін қашан мойындады?

А. 1738 ж.        Ә. 1739 ж.                    Б. 1740 ж.                    В. 1741 ж.

24.    Абылай тұсына қытайлар қай жылы қазақ шекарасына басып кірді?

А. 1754 ж.                     Ә. 1757 ж.                   Б. 1762 ж.                             В. 1771 ж.

25.    Абылай тұсында хан билігі туралы қандай өзгеріс енгізілді?

А. Хандық кеңес енгізілді        Б. Хандық билікті шектеусіз етті

Ә. Хан билігін шектеулі етті   В. Хан би кеңесінің шешімімен есептесетін болды

26.    Қытайлар қазақ шекарасына қай ханның тұсында басып кірді?
А. Тәуке ханның                   Б. Әбілқайыр ханның

Ә. Абылай ханның                   В. Қайып ханның

27.    Қазақтардың Е.Пугачев бастаған шаруалар соғысына қатысуына
не түрткі болды?

А. Саяси мәселелер                  Б. Жер мәселесі

Ә. Діни мәселелер                  В. Хандық биліктің жойылуы

28.    1783-1797 жж. Кіші жүз қазақтарының көтерілісін кім басқарды?
А. Кенесары Касымұлы                 Б. Е.Пугачев

Ә. Сырым Датұлы                              В. Жанқожа батыр

29.    Орынбор шекаралық комиссиясы қай жылы құрылды?

А. 1643 ж.             Ә. 1698 ж              Б. 1739 ж.              В. 1786 ж.

30.    1783-1797 жж. көтерілістің басты мақсаты не болды?

A. Хандық билікті жою

Ә. Ғасырлар бойы қалыптасқан жерді пайдалану жүйесін қалпына келтіру                                       Б. Тәуелсіздікке жету

B. Саяси құқықтарға ие болу

 

 

 

 

 

 

 

 

Қазақстан тарихының сабағынан жетіншы сыныпқа арналған тест

 

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы:

А) Еркін адамдар

В) Жауынгерлер

С) Көшпелілер

D) Бақташылар

Е) Егіншілер

Дұрыс жауап: А

 

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас:

А) Жетісу

В) Таңбалы Нұра

С) Алтын Орда

D) Арыстан баб кесенесі

Е) Ноғай Ордасы

Дұрыс жауап: B

 

«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы:

А) «Жошы ханның жортуылы»

В) «Қорқыт ата»

С) «Алаша хан»

D) «Оғызнама»

Е) «Ақсақ құлан»

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ халқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы:

А) М.Дулатов

В) Ш.Құдайбердиев

С) А.Құнанбаев

D) Ш.Уәлиханов

Е) Б.Көмеков

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уақыт:

А) XIV ғасырдың ІІ жартысында

В) XIV ғасырда

С) XV ғасырда

D) XV ғасырдың І жартысында

Е) XV ғасырдың ІІ жартысы

Дұрыс жауап: E

 

Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ:

А) қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы

В) сарматтар тайпалар одағы және үйсіндер тайпалар одағы

С) дулаттар тайпалар одағы және қыпшақтар тайпалар одағы

D) қаңлылар тайпалар одағы және дулаттар тайпалар одағы

Е) үйсіндер тайпалар одағы және қаңлылар тайпалар одағы

Дұрыс жауап: A

 

Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы:

А) қазақ-қырғыз

В) өзбек-қазақтар

С) қырғыздар

D) қыпшақтар

Е) еркін кезбелер

Дұрыс жауап: B

 

Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы:

А) зор, күшті, көшпелі

В) еркін, азат, алып

С) мықты, берік, алып

D) көшпелі, алып, еркін

Е) күшті, еркін, мықты

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:

А) XVII ғасыр

В) XVI ғасыр

С) XVIII ғасыр

D) XIV ғасыр

Е) XV ғасыр

Дұрыс жауап: D

 

«Үш жүз» аңызы бойынша қазақ халқы ру-тайпаларының өз таңбаларын салған жері:

А) Таңбалы Еділ

В) Таңбалы Есіл

С) Алтын Орда

D) Ноғай Ордасы

Е) Таңбалы Нұра

Дұрыс жауап: E

 

Қазақ халқының, жүздерінің пайда болуы туралы айтылған аңыз:

А) Алаша хан

В) Қорқыт ата

С) Алпамыс жыры

D) Оғызнама

Е) Алаш жыры

Дұрыс жауап: A

 

Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі: 

А) Топтасып өмір сүру үшін

В) Басқару тиімділігінен

С) Өз жерін қорғау үшін

D) Өз ішіндегі келіспеушіліктерден

Е) Ымырластықтың болмауынан

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ – қазақ жүздері»-деп жазған ағартушы ғалым: 

А) А.Құнанбаев

В) Ш.Құдайбердиев

С) М.Дулатов

D) Ш.Уәлиханов

Е) М.Жұмабаев

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:

А) Малдың қамы үшін

В) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін

С) Хандықты тарату үшін

D) Басқа елде би болу үшін

Е) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін

Дұрыс жауап: E

 

XV ғасырда қыпшақ, қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

А) Түркістан аймағы

В) Тараз аймағы

С) Отырар аймағы

D) Ақмешіт аймағы

Е) Сайрам аймағы

Дұрыс жауап: A

 

Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық:

А) Өзбек

В) Қазақ

С) Өзбек-қазақ

D) Татар

Е) Түрік

Дұрыс жауап: B

 

Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталған ғасыр:

А) ХІІ ғасыр

В) ХІ ғасыр

С) Х ғасыр

D) ІХ ғасыр

Е) ХІІІ ғасыр

Дұрыс жауап: C

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы:

А) Өзбек-қазақ

В) Араб сөздігі

С) Өзбек-қыпшақ

D) Араб-қыпшақ

Е) Араб-өзбек

Дұрыс жауап: D

 

««Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы:

А) М.Қозыбаев

В) Рузбихан

С) Ә.Марғұлан

D) К.Ақышев

Е) Б.Е.Көмеков

Дұрыс жауап: E

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме:

А) Еркін, кезбе

В) Мықты, берік

С) Алып, күшті

D) Еркін, берік

Е) Мықты, күшті

Дұрыс жауап: A

 

IX-X ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқының ұраны:

А) Аттан

В) Алаш

С) Аруақ

D) Абылай

Е) Тәңір

Дұрыс жауап: B

 

Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз:

А) Қыпшақ

В) Өзбек

С) Алаш

D) Үйсін

Е) Түрік

Дұрыс жауап: C

 

ІХ-Х ғасырларды «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер:

А) Жетісуда

В) Түркістанда

С) Египетте

D) Шығыс Дешті Қыпшақта

Е) Алтын Ордада

Дұрыс жауап: D

 

Өзбек ұлысында (XV ғ.) үш халықтың болғандығы, оның ішінде ең көбі ержүректері екені жайлы хабар айтқан:

А) В.Рубрук

В) Ш.Уәлиханов

С) М.Дулатов

D) Б.Е.Көмеков

Е) Рузбихан

Дұрыс жауап: E

 

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы:

А) Еркін адамдар

В) Жауынгерлер

С) Көшпелілер

D) Бақташылар

Е) Егіншілер

Дұрыс жауап: А

 

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас:

А) Жетісу

В) Таңбалы Нұра

С) Алтын Орда

D) Арыстан баб кесенесі

Е) Ноғай Ордасы

Дұрыс жауап: B

 

«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы:

А) «Жошы ханның жортуылы»

В) «Қорқыт ата»

С) «Алаша хан»

D) «Оғызнама»

Е) «Ақсақ құлан»

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ халқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы:

А) М.Дулатов

В) Ш.Құдайбердиев

С) А.Құнанбаев

D) Ш.Уәлиханов

Е) Б.Көмеков

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уақыт:

А) XIV ғасырдың ІІ жартысында

В) XIV ғасырда

С) XV ғасырда

D) XV ғасырдың І жартысында

Е) XV ғасырдың ІІ жартысы

Дұрыс жауап: E

 

Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ:

А) қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы

В) сарматтар тайпалар одағы және үйсіндер тайпалар одағы

С) дулаттар тайпалар одағы және қыпшақтар тайпалар одағы

D) қаңлылар тайпалар одағы және дулаттар тайпалар одағы

Е) үйсіндер тайпалар одағы және қаңлылар тайпалар одағы

Дұрыс жауап: A

 

Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы:

А) қазақ-қырғыз

В) өзбек-қазақтар

С) қырғыздар

D) қыпшақтар

Е) еркін кезбелер

Дұрыс жауап: B

 

Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы:

А) зор, күшті, көшпелі

В) еркін, азат, алып

С) мықты, берік, алып

D) көшпелі, алып, еркін

Е) күшті, еркін, мықты

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:

А) XVII ғасыр

В) XVI ғасыр

С) XVIII ғасыр

D) XIV ғасыр

Е) XV ғасыр

Дұрыс жауап: D

 

«Үш жүз» аңызы бойынша қазақ халқы ру-тайпаларының өз таңбаларын салған жері:

А) Таңбалы Еділ

В) Таңбалы Есіл

С) Алтын Орда

D) Ноғай Ордасы

Е) Таңбалы Нұра

Дұрыс жауап: E

 

Қазақ халқының, жүздерінің пайда болуы туралы айтылған аңыз:

А) Алаша хан

В) Қорқыт ата

С) Алпамыс жыры

D) Оғызнама

Е) Алаш жыры

Дұрыс жауап: A

 

Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі: 

А) Топтасып өмір сүру үшін

В) Басқару тиімділігінен

С) Өз жерін қорғау үшін

D) Өз ішіндегі келіспеушіліктерден

Е) Ымырластықтың болмауынан

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ – қазақ жүздері»-деп жазған ағартушы ғалым: 

А) А.Құнанбаев

В) Ш.Құдайбердиев

С) М.Дулатов

D) Ш.Уәлиханов

Е) М.Жұмабаев

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:

А) Малдың қамы үшін

В) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін

С) Хандықты тарату үшін

D) Басқа елде би болу үшін

Е) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін

Дұрыс жауап: E

 

XV ғасырда қыпшақ, қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

А) Түркістан аймағы

В) Тараз аймағы

С) Отырар аймағы

D) Ақмешіт аймағы

Е) Сайрам аймағы

Дұрыс жауап: A

 

Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық:

А) Өзбек

В) Қазақ

С) Өзбек-қазақ

D) Татар

Е) Түрік

Дұрыс жауап: B

 

Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталған ғасыр:

А) ХІІ ғасыр

В) ХІ ғасыр

С) Х ғасыр

D) ІХ ғасыр

Е) ХІІІ ғасыр

Дұрыс жауап: C

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы:

А) Өзбек-қазақ

В) Араб сөздігі

С) Өзбек-қыпшақ

D) Араб-қыпшақ

Е) Араб-өзбек

Дұрыс жауап: D

 

««Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы:

А) М.Қозыбаев

В) Рузбихан

С) Ә.Марғұлан

D) К.Ақышев

Е) Б.Е.Көмеков

Дұрыс жауап: E

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме:

А) Еркін, кезбе

В) Мықты, берік

С) Алып, күшті

D) Еркін, берік

Е) Мықты, күшті

Дұрыс жауап: A

 

IX-X ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқының ұраны:

А) Аттан

В) Алаш

С) Аруақ

D) Абылай

Е) Тәңір

Дұрыс жауап: B

 

Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз:

А) Қыпшақ

В) Өзбек

С) Алаш

D) Үйсін

Е) Түрік

Дұрыс жауап: C

 

ІХ-Х ғасырларды «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер:

А) Жетісуда

В) Түркістанда

С) Египетте

D) Шығыс Дешті Қыпшақта

Е) Алтын Ордада

Дұрыс жауап: D

 

Өзбек ұлысында (XV ғ.) үш халықтың болғандығы, оның ішінде ең көбі ержүректері екені жайлы хабар айтқан:

А) В.Рубрук

В) Ш.Уәлиханов

С) М.Дулатов

D) Б.Е.Көмеков

Е) Рузбихан

Дұрыс жауап: E

ХІІІ ғасырға дейін «қазақ» атауының қолданып келген мағынасы:

А) Еркін адамдар

В) Жауынгерлер

С) Көшпелілер

D) Бақташылар

Е) Егіншілер

Дұрыс жауап: А

 

Қазақ халқының құрамына енген ру-тайпалар өздерінің ен-таңбаларын салған жартас:

А) Жетісу

В) Таңбалы Нұра

С) Алтын Орда

D) Арыстан баб кесенесі

Е) Ноғай Ордасы

Дұрыс жауап: B

 

«Алаш» сөзін жиі кездестіретін қазақ халқының аңызы:

А) «Жошы ханның жортуылы»

В) «Қорқыт ата»

С) «Алаша хан»

D) «Оғызнама»

Е) «Ақсақ құлан»

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ халқының жүзге бөлінуі, қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде өз жерін қорғау қажеттілігінен туған»-деп жазған қазақтың тұңғыш ағартушы ғалымы:

А) М.Дулатов

В) Ш.Құдайбердиев

С) А.Құнанбаев

D) Ш.Уәлиханов

Е) Б.Көмеков

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ халқының құрылымына байланысты «қазақ» атауы біржола этникалық сипатқа ие болған уақыт:

А) XIV ғасырдың ІІ жартысында

В) XIV ғасырда

С) XV ғасырда

D) XV ғасырдың І жартысында

Е) XV ғасырдың ІІ жартысы

Дұрыс жауап: E

 

Қазақтың халық болып құрылуына әсер еткен біріккен этникалық топ:

А) қыпшақтар тайпалар одағы және үйсін тайпалар одағы

В) сарматтар тайпалар одағы және үйсіндер тайпалар одағы

С) дулаттар тайпалар одағы және қыпшақтар тайпалар одағы

D) қаңлылар тайпалар одағы және дулаттар тайпалар одағы

Е) үйсіндер тайпалар одағы және қаңлылар тайпалар одағы

Дұрыс жауап: A

 

Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы:

А) қазақ-қырғыз

В) өзбек-қазақтар

С) қырғыздар

D) қыпшақтар

Е) еркін кезбелер

Дұрыс жауап: B

 

Ежелгі Сібір тайпалары тілдерінде «қазақ» сөзінің мағынасы:

А) зор, күшті, көшпелі

В) еркін, азат, алып

С) мықты, берік, алып

D) көшпелі, алып, еркін

Е) күшті, еркін, мықты

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ» сөзі этникалық мағынаға ие бола бастаған ғасыр:

А) XVII ғасыр

В) XVI ғасыр

С) XVIII ғасыр

D) XIV ғасыр

Е) XV ғасыр

Дұрыс жауап: D

 

«Үш жүз» аңызы бойынша қазақ халқы ру-тайпаларының өз таңбаларын салған жері:

А) Таңбалы Еділ

В) Таңбалы Есіл

С) Алтын Орда

D) Ноғай Ордасы

Е) Таңбалы Нұра

Дұрыс жауап: E

 

Қазақ халқының, жүздерінің пайда болуы туралы айтылған аңыз:

А) Алаша хан

В) Қорқыт ата

С) Алпамыс жыры

D) Оғызнама

Е) Алаш жыры

Дұрыс жауап: A

 

Қазақ мемлекеті құрылғаннан кейінгі кезде қазақ халқының жүзге бөліну себебі: 

А) Топтасып өмір сүру үшін

В) Басқару тиімділігінен

С) Өз жерін қорғау үшін

D) Өз ішіндегі келіспеушіліктерден

Е) Ымырластықтың болмауынан

Дұрыс жауап: C

 

«Қазақ жүздерінің құрылу себебі, олар (қазақтар) көшіп-қонып жүрген жерлерінде өз құқықтарын қорғау үшін одақтар құрған. Ол одақ – қазақ жүздері»-деп жазған ағартушы ғалым: 

А) А.Құнанбаев

В) Ш.Құдайбердиев

С) М.Дулатов

D) Ш.Уәлиханов

Е) М.Жұмабаев

Дұрыс жауап: D

 

Қазақ жеріндегі ру-тайпалардың XV ғасырдың басындағы басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары:

А) Малдың қамы үшін

В) Билікке, таласқа тойтарыс беру үшін

С) Хандықты тарату үшін

D) Басқа елде би болу үшін

Е) Ру-тайпалармен бірігу, тыныштықта өмір сүру үшін

Дұрыс жауап: E

 

XV ғасырда қыпшақ, қаңлы, арғын, қоңырат, дулат т.б. қазақ рулары мен тайпаларының өкілдері өмір сүрген жер:

А) Түркістан аймағы

В) Тараз аймағы

С) Отырар аймағы

D) Ақмешіт аймағы

Е) Сайрам аймағы

Дұрыс жауап: A

 

Орталық, Солтүстік, Оңтүстік Қазақстан қыпшақ тайпалар одағы мен Оңтүстік-шығыс Қазақстан үйсіндер одағының бірігу нәтижесінде құрылған халық:

А) Өзбек

В) Қазақ

С) Өзбек-қазақ

D) Татар

Е) Түрік

Дұрыс жауап: B

 

Сырдарияның орта бойындағы оғыздар мен қыпшақтардың арасындағы өзара байланыс басталған ғасыр:

А) ХІІ ғасыр

В) ХІ ғасыр

С) Х ғасыр

D) ІХ ғасыр

Е) ХІІІ ғасыр

Дұрыс жауап: C

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің сөздігінің атауы:

А) Өзбек-қазақ

В) Араб сөздігі

С) Өзбек-қыпшақ

D) Араб-қыпшақ

Е) Араб-өзбек

Дұрыс жауап: D

 

««Қазақ» сөзі хорасан түркімендері арасында этникалық сипатта қолданылған тәрізді»-деп жазған тарихшы:

А) М.Қозыбаев

В) Рузбихан

С) Ә.Марғұлан

D) К.Ақышев

Е) Б.Е.Көмеков

Дұрыс жауап: E

 

XIII ғасырдың басында жасалған мәмлүктік Египет мемлекетінің «араб-қыпшақ» сөздігінде «қазақ» сөзіне берілген түсіндірме:

А) Еркін, кезбе

В) Мықты, берік

С) Алып, күшті

D) Еркін, берік

Е) Мықты, күшті

Дұрыс жауап: A

 

IX-X ғасырлар аралығында алғаш рет айтылған қазақ халқының ұраны:

А) Аттан

В) Алаш

С) Аруақ

D) Абылай

Е) Тәңір

Дұрыс жауап: B

 

Алғашқы кезде «қазақ» атауының орнына қолданылған сөз:

А) Қыпшақ

В) Өзбек

С) Алаш

D) Үйсін

Е) Түрік

Дұрыс жауап: C

 

ІХ-Х ғасырларды «қазақ» атауы әлеуметтік мағынада қолданылған жер:

А) Жетісуда

В) Түркістанда

С) Египетте

D) Шығыс Дешті Қыпшақта

Е) Алтын Ордада

Дұрыс жауап: D

 

Өзбек ұлысында (XV ғ.) үш халықтың болғандығы, оның ішінде ең көбі ержүректері екені жайлы хабар айтқан:

А) В.Рубрук

В) Ш.Уәлиханов

С) М.Дулатов

D) Б.Е.Көмеков

Е) Рузбихан

Дұрыс жауап: E

 

 

 

Қолданбалы өнердің ғажайып үлгілері қолданылған ғимараттар:

А) Боран мұнарасы

В) Ақыртас ғимараты

С) Түркістан моншасы

D) Қожа Ахмет Иассауи кесенесі

Е) Рабиға Сұлтан Бегім кесенесі

Дұрыс жауап: D

 

Сәулет өнерінің орта ғасырда биік деңгейде болғандығының дәлелі:

А) Құрылыс материалдарының сапалы болуы

В) Мамандардың білікті болуы

С) Көрші елдерден құрылысшылардың келуі

D) Мәдениет мұраларының әр түрлілігі

Е) Арнайы мамандардың даярлануы

Дұрыс жауап: A

{Сложность}= C

 

XIV-XV ғасырларда сәулет өнерінде қалыптасқан жаңа үлгілер:

А) Бөлмелерді тізбектеп салу

В) Ғимаратты күмбез шатырмен жабу

С) Су құбырларын қабырға ішімен жүргізу

D) Ғимараттарды безендіру

Е) Қолданбалы өнерді пайдалану

Дұрыс жауап: B

 

XIV-XV ғасырларда қыпшақ тілінде жазылған туынды:

А) «Жошы ханның жортуы»

В) «Ер Тарғын»

С) «Оғызнама»

D) «Мухаббатнама»

Е) «Жүсіп – Зылиха»

Дұрыс жауап: C

 

Киелі аң-құстың тісін, тырнағын тіл-көз тимеуге қарсы жасаған ырымның атауы:

А) Су моншақ

В) Көз тимес

С) Тілтұмар

D) Бойтұмар

Е) Тұмар

Дұрыс жауап: D

 

XIV-XV ғасырларда Қазақстандағы хандықтар шаруашылығының басым түрі:

А) Егіншілік

В) Аңшылық

С) Зергерлік

D) Қолөнер

Е) Мал шаруашылығы

Дұрыс жауап: E

 

ХІІІ ғасырдың соңындағы жазба деректерге қарағанда, пайдаланылған киіз үйдің түрлері:

А) Арба үстіне тігілген, жылжымалы

В) Он екі қанатты

С) Алты қанатты

D) Күрке

Е) Шатыр

Дұрыс жауап: A

 

Ғарыш пен жердің, күн мен айдың, жұлдыздардың қайдан шыққандығы туралы жазылған аңыз: 

А) «Жерден шыққан Желім батыр»

В) «Темірқазық пен Жетіқарақшы»

С) «Жоямерген»

D) «Кодекс куманикус»

Е) «Құламерген»

Дұрыс жауап: B

 

«Шыңғыснаманың» авторы:

А) Бұхар Жырау

В) Әмір Темір

С) Өтеміс қажы

D) Сыпыра Жырау

Е) Жиембет

Дұрыс жауап: C

 

«Дешті уалаяты Берке ханға бағынған кезде дінсіздердің көп бөлігін ол ислам дініне кіргізді»-деп жазған Өтеміс қажының кітабының аты:

А) «Оғызнама»

В) «Мухаббатнама»

С) «Кодекс куманикус»

D) «Шыңғыснама»

Е) «Ислам діні»

Дұрыс жауап: D

Қазақстанда ислам діні VIII ғасырда тарағанымен ХІХ ғасырдың аяғына дейін тұрғындардың жүрек түкпіріне жете қоймағаны жөніндегі пікірін жазған Ш.Уәлихановтың мақаласының аты:

А) «Шыңғыснама»

В) «Оғызнама»

С) «Ел айырылған»

D) «Сағыныш»

Е) «Ислам діні»

Дұрыс жауап: E

 

Адамдардың шығу тегін белгілі бір аңмен байланыстыратын наным-сенім:

А) зооморфтық үлгі

В) зороастралық фарн

С) зекет

D) тотемизм

Е) анимизм

Дұрыс жауап: D

 

«Дін үшін соғыс» ұранымен араб қолбасшысы Насыр ибн Сейяр Қазақстанның Оңтүстігін басып алды:

А) 633-648 ж.ж.

В) 709-714 ж.ж.

С) 727-738 ж.ж.

D) 747-758 ж.ж.

Е) 737-748 ж.ж.

Дұрыс жауап: Е

 

Орта Азия мен Қазақстанға ислам діні кеңінен тарай бастады:

А) Арабтардың  келуімен

В) Қарлұқтардың келуімен

С) Қытай әскерлерінің келуімен

D) Отқа табынуға байланысты

Е) Оғыздардың келуімен

Дұрыс жауап: А

 

Ғылыми зерттеулерге қарағанда, Қазақстанда, ертедегі діни наным дәстүрлері кең тараған аймақ:

А) Батыс

В) Жетісу 

С) Шығыс

D) Солтүстік

Е) Сібір

Дұрыс жауап: В

 

Арабтардың «дін үшін соғыс» деген ұранмен көрші елдерді жаулап ала бастаған уақыты:

А) 520 ж.

В) 620 ж.

С) 633 ж.

D) 533 ж.

Е) 733 ж.

Дұрыс жауап: С

 

714 жылы Шашты басып алған араб қолбасшысы:

А) Күтейба ибн Муслим

В) Насыр ибн Сейяр

С) Хаукәл

D) Фадлан

Е) Масуди

Дұрыс жауап: А

 

Х ғасырда ислам дінін алғаш рет мемлекеттік дін деп жариялаған мемлекет:

А) Қарлұқ

В) Қыпшақ

С) Қарахан

D) Оғыз

Е) Түргеш

Дұрыс жауап: С

 

Оңтүстік Қазақстан мен Жетісудың Х ғасырдағы қалаларында мешіттердің көптеп салына бастағандығын жазған араб ғалымы:

А) Хаукәл

В) Масуди

С) Әл - Макдиси

D) Әл- Марвази

Е) Идриси

Дұрыс жауап: С

 

Қазақ жерінде ғылым білім салаларының дамуына ықпал еткен дін:

А) Христиан

В) Будда

С) Зороастризм

D) Ислам

Е) Ламаизм

Дұрыс жауап: D

 

Оңтүстік Қазақстанда ислам діні кең түрде дами бастаған уақыт:

А) VII ғ.

В) VIII ғ.

С) IX ғ.

D) X ғ.

Е) XI ғ.

Дұрыс жауап: D

 

Х ғасырдан бастап Қазақстанда әдеби және ғылыми шығармалар жазылған тіл:

А) қазақ

В) араб

С) парсы

D) түрік

Е) қыпшақ

Дұрыс жауап: В

 

Түрік тілдес тайпалардың бір-біріне жақындығын зерттеген белгілі ғұлама:

А) Әл-Фараби

В) Әл-Бируни

С) М. Қашғари

D) Ж. Баласағұни

Е) А. Йасауи

Дұрыс жауап: С

 

М. Қашғари қалдырған үш кітаптан тұратын мәңгі өшпес мұра:

А) «Түрік тілдерінің сөздігі»

В) «Құт негізі - білік»

С) «Ақиқат сыйы»

D) «Даналық кітабы»

Е) «Оғызнама»

Дұрыс жауап: А

 

Ж. Баласағұни «Құтадғу білік» еңбегін Сүлеймен Арслан ханға сыйға тартқаны үшін алған лауазым атағы:

А) Әмір

В) Мырза

С) Бек

D) Ұлы хас - хажип

Е) Ғалым

Дұрыс жауап: D

 

 

«Арабша, тәжікше кітаптар көп. Ал бұл-біздің тіліміздегі тұңғыш даналық жинақ» деп өз тілін қорсынып, жат елдің тілінде сөйлеу, шығарма жазу сияқты әрекеттерге қарсы болған ғұлама:

А) Әл-Фараби

В) Әл-Бируни

С) М. Қашғари

D) Ж. Баласағұни

Е) А. Йасауи

Дұрыс жауап: D

 

«Жастығымда бейнет бер, Қартайғанда дәулет бер» деген қазақ мақал-мәтелі қай ғұламаның еңбегінде кездеседі:

А) Ж. Баласағұни

В) М. Қашғари

С) А. Иүгінеки

D) А. Йасауи

Е) Әл-Фараби

Дұрыс жауап: А

 

Жазба әдебиеттің көрнекті өкілі, Қарахан мемлекетінің кезінде даңқы шыққан ақын:

А) А. Йасауи

В) А. Иүгінеки

С) Рашид ад-Дин

D)Әбілғазы

Е) С.Бақырғани

Дұрыс жауап: В

 

Халықты инабатты болуға, адал өмір сүріп, арамдықтан аулақ болуға шақырған Қарахан халқына түсінікті түрік тілінде жазылған дастан:

А) «Ақиқат сыйы»

В) «Қорқыт ата»

С) «Оғызнама»

D) «Құтадғу білік»

Е) «Диуан-и хикмет»

Дұрыс жауап: А

 

VIII-IX ғасырда түрік жазуының өмірде қолданылу аясының тарылу себебі:

А) Ислам дінінің таралуына байланысты араб жазуының түрік билеушілері арасында тез қабылдануы

В) Соғды жазуы кең тарады

С) Араб билеушілерінің тыйым салуы

D) Орыс әліпбиі кең тарады

Е) Парсы жазуы кең тарады

Дұрыс жауап: А

 

Көне түрік жазуының қалыптасқан уақыты:

А) б.з.б. І мың жылдығы

В) б.з.б. ІІ мың жылдығы

С) б.з. І мың жылдығы

D) б.з.ІІ мың жылдығы

Е) көне түрік жазуы болған жоқ

Дұрыс жауап: А

 

$$$021

Көне түрік тілінде жазылған жәдігерлер саны:

А) 100 астам

В) 200 астам

С) 300

D) 400

Е) 500

Дұрыс жауап: В

 

«Қорқыт ата» кітабы мен «Оғызнама» дастанының қағазға түсе бастаған уақыты:

А) VIIIғ.

В) ІХ ғ.

С) Х  ғ.

D) ХІ ғ.

Е) ХІІғ.

Дұрыс жауап: D

 

«Қорқыт ата» кітабы неше жырдың қосындысынан тұрады:

А) 10

В) 11

С) 12

D) 13

Е) 14

Дұрыс жауап: С

 

Қорқыт атаның туған жері:

А) Қазақстан

В) Өзбекстан

С) Иран

D) Шаш

Е) Египет

Дұрыс жауап: А

 

Түрік жазба әдебиетінің көне ескерткіштері:

А) «Күлтегін», «Тоныкөк»

В) «Ақиқат сыйы»

С) «Даналық кітабы»

D) «Жүсіп-Зылиқа»

Е) «Құт негізі-білік»

Дұрыс жауап: А

 

Түріктер отбасына шапағатын тигізеді деп табынған:

А)  Отқа

В)  Көк бөріге

С)  Ұмай анаға

Д)  Табиғатқа

Е)  Суға

Дұрыс жауап: С

 

Жазба деректердегі мағлұматтарда олардың қамыс қаламмен  және  IX-X ғасырларда ежелгі түрік жазуымен жазғанын көрсетеді:

А)  Қимақтар

В)  Қарлұқтар

С)  Наймандар

Д)  Керейлер

Е)  Қарахандар

Дұрыс жауап: А

 

Жетісу қазақтарының да Ұмай анаға табынатынын жазған ғалым:

А)  Ж.Баласағұни

В)  Ш.Уәлиханов

С)  М.Қашғари

Д)  Әл-Бируни

Е)  К.Байпақов

Дұрыс жауап: В

 

Дүние жүзіне Аристотель сынды ғұлама ғалым ретінде танылған:

А)  Әл-Бируни

В)  Әл-Марвази

С)  Әл-Фараби

Д)  М.Қашғари

Е)  Ж.Баласағұни

Дұрыс жауап: С

 

Ақ Орданың Алтын Ордадан біржола бөліне бастаған уақыты:

А)XIII ғ – ң II ширегі

В) XIII ғ- дан

С) XV ғ– ң II ширегі

D) XIV ғ– ң II ширегі

Е) XIV ғ– ң I ширегі

Дұрыс жауап: D

 

Орда Ежен билік құрған мемлекет:

А) Алтын Орда

В) Ақ Орда

С) Моғолстан

D) Әбілқайыр хандығы

Е) Ноғай Ордасы

Дұрыс жауап: В

 

Ақ Орданың аумағы Жошының осы балаларының  иелігін қамтыды:

А) Орда Ежен мен Шайбани ханның

В) Үгедей мен Шағатай

С) Мөнке мен Төле

D) Ерзен мен Мұбәрак

Е) Мүбәрак пен Өзбек

Дұрыс жауап:  А

 

Моғолстан мемлекетінің негізін қалаған бірінші хан:

А) Ұрұс хан

В) Уәйіс хан

С) Тоғылық Темір хан

D) Есен -  бұға

Е) Ілияс - Қожа

Дұрыс жауап:  С

 

Моғолстан мемлекетінің құрылуына басты рөл атқарған әмір, дулат тайпасының ақсүйегі:

А) Темір

В) Поладшы

С) Дува

D) Жүніс

Е) Қызыр - Қожа

Дұрыс жауап:  В

 

Әмір Темірдің Тоқтамысты пайдаланудағы түпкі мақсаты:

А) Тоқтамысқа көмектескісі келді

В) Тоқтамыс арқылы Ақ Орданың аздаған жерін өзіне алу

С) Ақ Орданы да, Алтын Орданы да басып алу

D) Сығанақты басып алу

Е) Сырдария бойындағы қалаларды алу

Дұрыс жауап: С

 

Тоқтамыстың Мамай ордасын басып алу уақыты:

А) 1378 ж.

В) 1379 ж.

С) 1380 ж.

D) 1381 ж.

Е) 1382 ж.

Дұрыс жауап:  С

 

Ақ Орда билеушісі болған Барақтың мақсаты:

А) Темірдің ұрпағы Ұлықбектің қол астына өту

В) Алтын Орда мемлекетін қайта құру

С) Сырдария бойындағы қалаларды қайтару

D) Мауараннахрды өзіне қарату

Е) Ақ Орданы әлсірету

Дұрыс жауап:  С

 

Ақ Орда мемлекетінің өмір сүруін тоқтатты:

А) XIV ғ.

В) XV ғ. басы

С) XVI ғ. басы

D) XV ғ. аяғы

Е) XIV ғ. басы

Дұрыс жауап: В

 

Мұхаммед Хайдардың жазуы бойынша Моғолстанда Тоғылық – Темір тұсында бір күнде қанша мың адам ислам дінін қабылдаған:

А) 120 мың

В) 130 мың

С) 150 мың

D) 160 мың

Е) 170 мың

Дұрыс жауап:  D