Класы: 9 Бекітемін:
Күні: ДОІЖО:С.Мажитова.
Сабақтың тақырыбы: §11. Қазақстанда ауыл шаруашылығын ұжымдастыру
Мақсаты: Қазақстандағы ауыл шаруашылығын күштеп ұжымдастыру салдары мен
зардаптары, шаруалар қарсылығы ауқымы мен санатын анықтап білу.
Міндеттері:
Білімділік: Республиканың ауыл шаруашылығын қайта құру негізінде 1929-1931
жылдардағы жүргізілген ұжымдастыру саясатының зардаптары мен нәтижелерін
түсіндіре отырып, ғасырлар бойы қалыптасқан ұлттық шаруашылық дамуының кенеттен
тоқтауы, оның үлкен дағдарысқа ұшырау себептерін айқындау. Оқушыларға тақырып
бойынша алған білімдерін пысықтап, аса маңызды білім элементтерін берік
қалыптастыру.
Дамытушылық: Қосымша материалдар арқылы сабаққа қызығушылығын арттыру
білімін шындау өзіндік ой қорытуға, өздігінен жұмыс істеуге үйрету, оқушылардың
саяси көзқарасын қалыптастыру.
Тәрбиелік: ұлт қайраткерлері мен үкіметтің солақай саясатына қарсы
шыққан саяси қайраткерлердің іс-әрекеті негізінде оқушыны ұлттық – патриоттық
тәрбиеге баулу; ұйымшылдыққатәрбиелеу.
Сабақтың типі: Жаңа сабақ
Сабақтың әдістері: сын тұрғысынан ойлау технологиясы (сұрақ-жауап, ДЖИГСО
әдісі бойынша постер қорғау)
Пәнаралық
байланыс: қазақ әдебиеті.
Көрнекілігі: интерактивный тақта.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды топқа
бөлу. /кәмпит арқылы бөлу/
І-топ: «Шаруалар»
ІІ-топ:
«Жұмысшылар»
Бүгінгі сабағымыздың қанатты сөзі.
«Өткенді білмей- қазіргі жағдайды білу, келешекті болжау қиын»
Әл Фараби.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру. §19.Қазақстандағы ауыл шаруашылығын
ұжымдастыру./1-тақырыпшасы: Ұжымдастыру бағыты/
Сұрақ-жауап
1. БК(б)П
ХV съезі ұжымдастыру бағытын жариялаған жыл./1927 жыл/
2. Қазақстандағы
ұжымдастыруды жүзеге асыру кезеңдерін атаңдар.
/1929
жылғы мамыр мен 1930 жылғы наурыз-жылдамдатылған ұжымдастыру науқаны;
1930
жылдың наурызы мен 1932 жылдың тамызы-ұжымдық шаруашылықтардың әр түрлі
типтерін тәжірибеден өткізу;
1932
жылдың қыркүйегі мен 1934 жылдың қарашасы-ТОЗ-дарды ұжымдастырудың жаңа толқыны
ретінде пайдалану;
1934
жылдың желтоқсаны мен 1938 жылдың желтоқсаны-ТОЗ шаруашылықтарын ауыл
шаруашылық артельдері-колхоз, совхоздар етіп қайта құру/
3. «Жиырма
бес мыңшылар» деген кімдер?
/Ұжымдастыруды
табысты жүргізу мақсатында орталық үкімет «жиырма бес мыңшылар» деп аталған 25
мың жұмысшыны жұмылдырылды/
4. Қазақстанға
қандай қалалардан «жиырма бес мыңшылар» жіберілді?/Мәскеу, Иванова-Вознесенск,
Харьков, Ленинград/
5. БК(б)П
ОК «Ұжымдастырудың қарқыны мен колхоздық құрылысқа көмек көрсету шаралары
туралы» қаулы қай жылы қабылданды?/1930 жылы 5 қаңтарда/
6. Сталиндік
шаруларға көрсетілген бірыңғай зорлық-зомбылық қалай аталды?/ «Жоғарыдан
жасалған революция»/
7. «Кіші
Қазан» идеясының авторы кім?/Ф.Голощекин/
8. «Байлардың
шаруашылығына тәркілеу туралы» қаулы қабылданған жылы?/1927 жылы/
9. 1932
жылы шілдеде республика қайраткерлерінің бір тобы жазған «Бесеудің хаты» кімге жолданды?/И.В.Сталинге/
10. Т.Рысқұлов
Сталинге жазған хатында не туралы жазды?
/қазақ
халқының мүшкіл жағдайын көрсетіп, жаздың соңына дейін қоныс аударушылардың
арасында аштық пен жұқпалы аурулардың қауіпті дәрежеге дейін көтерілетінін
ескертті. Қазақ халқын қырылудан құтқарудың нақты шараларын, мал шаруашылығын
қазақтарға малды жеке меншікке таратып беру жолымен шұғыл көтеруді ұсынды./
ІІ. Жаңа сабақ
барысы:
Қазақ
елі тәуедсіздікке қол жеткізуіне байланысты тарих ғылымы таптық идиология
бұғауынан босап,өткенімізді мұхият шындық тұрғысынан зерттеп зерделеуге
мүмкіндік алып отыр.Осы орайда Ұлы Әл-Фараби бабамыздың «әке баласы үшін қандай
жауапты болса, әр халық өз тарихының алдында сондай жауапты», деген сөзін
басшылыққа ала отырып Қазақ халқының Кеңестік кезеңдегі тарихи ақиқатын
таразылап көрейік. Кеңестік кезеңде халқымыз баскешкен оқиғаларды саралағанда
халқымыздың тарихында орны толмайтын терең іс қалдырған, осы уақытқа дейін
зардабы қалмай келе жатқан, сол бір асыра сілтеу уақыты зор демографиялық апаты
мен халық шаруашылығы ащы тарихтын бір парағы ретінде халық жадында сақталуда.
Халқымыз
басынан-кеткен ұжымдастырудың Қазақстанда жүргізу себебі неде? Кеңес үкіметі
Қазақ еңбекшілеріне не берді? Ұжымдастырудың жеткен жетістігі көп пе? Әлде кеткен
кемшілігі басым ба деген ұстанымдық мәселелерге келіп тірелеміз.
Бұл
сауалдарға көптеген тарихшылар өз бағаларын,пікірлерін,білдіріп жатыр. Ал
бүгінгі сабағымызда оқушылардың ойы, пікірі қандай екен сұрап білеміз. Сонымен
бүгінгі тақырыбымыз «Қазақстан ауыл шаруашылығын ұжымдастыру». Сабақты екі
кезеңге бөліп отырмыз.
1-тапсырма:
«Ақпаратты тапсырма» Оқулықпен жұмыс жасайтын
топтық тапсырмалар беру. Постер қорғату.
1- топ: «Шаруалар» Астық, ет және жүн дайындау науқаны
2- топ: «Жұмысшылар» Күштеп отырықшыландыру саясаты
2-тапсырма:
Қазақстандағы күштеп ұжымдастырудың зардаптары.
Қысқа мерзім
ішінде жүргізілген күштеп ұжымдастыру шаруалардың жанталасқан қарсылығын тудыра
отырып, ел мен кеңес қоғамының одан арғы дамуына мына тұрғыда елеулі зардаптар
әкелді:
-
Ауыл шаруашылық өндірісінің деңгейі
төмендеп, ЖЭС кезеңімен салыстырғанда тұрмыс жағдайлары нашарлады.
-
Азық-түлік проблемасының ушығуымен
1932-1933 жылдарда жаппай аштық орын алды.
-
Ауыл шаруашылығынан қаржыны өнеркәсіпке
аудару селоның техникалық жағынан артта қалуын күшейтті және шаруашылық
жүргізудің экстенсивтік формаларынан интенсивтік формаға өтуге мүмкіндік
бермеді.
-
Мемлекет азық-түлік өндіруді бақылаусыз
билеу мүмкіндігін алып, іс жүзінде азық-түлік салғырты қалпына келтірілді.
-
Шаруа меншік иесі ретінде өмір сүруін
тоқтатып, жалдамалы ауыл шаруашылығы жұмысшысына айналды.
-
Экономикалық ынталандыру экономикадан тыс
күштеумен алмастырылып, бұл колхоз мүлкін ұрлау мен талан-таражға салуды
көбейтті.
Жаңа сөздер:
Конфескация - тәркілеу
Геноцид-халықтың
жекелеген топтарын нәсілдік, ұлттық және діни белгілеріне қарай жою.
ТОЗ-жерді бірігіп
өңдеу жөніндегі серктестік
Кулак – ауқатты шаруа
Бойкот – елеп-ескермеу, шет қақпайлау
Ауылшаруашылық артелдері - астықты аудандарында колхоз құрылысы
Коммуна - өндірісті қоғамдастыру
ЖӨС - жер өңдейтін серіктестік
ІІІ.Ой толғаныс.
Анаграмма шешу.
1. Ұлт
қайраткерлерінің оппозициялық тобына тағылған айып.
2. Торғай
көтерілісі басшыларының бірі.
3. Голощекин
идеясын сынаушы ұлт қайраткері.
4. Ұжымдастыру
саясаты негізінде құрылған мемлекеттік шаруашылық бірлестік атауы.
5. 1928
жылғы ірі байларды тәркілеу науқаны.
6. «Бесеудің
хаты» авторларының бірі.
7. Голощекин
идеясына қарсы қазақ қайраткерлері тобының жетекшісі.
Тест тапсырмасы:
1. Ұжымдастыру
бағыты қай съезде жарияланды?
А) XII съезде В) XV съезде С) XVI съезде
2. Ұжымдастыруды аяқтау мерзімі белгіленді?
А) 1932 ж. көктемде В) 1932 ж. күзде С) 1932 ж.
жазында
3. Қаз ОАК мен Қаз ХКС-нің «Аса ірі байлардың шаруашылығын тәркілеу туралы»
қаулысы қашан шықты?
А) 1928 ж. 27 тамыз В) 1927 ж. 27 тамыз С) 1928 ж. 28 тамыз
4. Шаруашылықта ұжымдастыру 1931 ж. қаншаға жетті?
А) 70% В) 55% С) 65 %
5. Ауыл шаруашылығында ұжымдастыруда негізгі ұстанымдар?
А) еріктілік пен дербестік
В) материалдық
мүдделікпен ауыл шаруашылығын ұжымдастыру кезең-
кезеңмен өтуі
С) барлығы дұрыс
6. 1933 ж. малдың саны қанша?
А) 40,5 млн. В) 4,5 млн. С) 3,5
млн.
ІV. Үйге тапсырма.
§ 19. Оқу, Реферат жазу.
1-топ:
Қазақстандағы «Күшпен ұжымдастыру» және оның зардаптары
2-топ:
Ұжымдастырудың себептері мен кезеңдері
V. Бағалау.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.