Инфоурок География Другие методич. материалыҚазақстанның пайдалы қазбалары 8-сынып.

Қазақстанның пайдалы қазбалары 8-сынып.

Скачать материал

 

Тақырып: Қазақстанның пайдалы қазбалары

Сабақтың мақсаты:

Білімділігі: Оқушыларға Қазақстанның пайдалы қазбалары, олардың кен орындары, орналасу ерекшеліктері туралы түсінік беру.

 Дамытушылығы: Оқушылардың ой — өрісі мен білім, білік, дағды іскерлігін дамыту арқылы пәнге деген қызығушылығын арттыру.

 Тәрбиелігі: Оқушыларды өз жерінің танып білуге, ондағы байлықтарды қадір тұтуға және жалпы табиғатты қорғауға тәрбиелеу.

Сабақтың тегі:  жаңа сабақ

Сабақтың түрі: аралас

Сабақтың әдісі:  сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу

Сабақтың көрнекілігі: Интерактивті тақта, Қазақстанның  физикалық картасы

Пән аралық байланыс: Химия

 

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі: сәлемдесу,оқушыларды түгендеу.

ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.

Картамен жұмыс:  Биік таулы өлкеге қандай таулар жатады (1 оқушы айтып, тауларды интерактивтегі картаға түсіреді)

Карточкалармен жұмыс. Оқушыларға өткен сабақ бойынша карточкалар таратылады.

1.Қазақстанның  қанша аумағын биік таулар алып жатыр?

2.Биік таулы өлкенің географиялық орыны қалай анықталады?

3.Қазақстанның биік тауларын картадан кімдер көрсетеді ?

4. Қазақстанның биік шыңы қай тауда?

5. Биік таулы өлкелердің жер бедері не себепті әр түрлі?

6. Тянь-Шань тауларының жер бедері туралы не білесің?

 7.  Батыс Алтайдың қазақстандық бөлігі неге кенді Алтай деп аталады?

б) Таңдау тестісі арқылы оқушылардың білімін анықтау.
1. Қазақстандағы аласа тауларды ата.
а) Сарыарқа, Мұғалжар
ә) Тянь- Шань
б) Алтай, Сарыарқа

2. Хан Тәңірінің биіктігі.
а) 6999м
ә) 6995 м
б) 5995м
3. Қаратау жотасының биіктігі.
а) 346м
ә) 546м
б) 556м
4. Қазақстандағы ең төмен жатқан ойыс
а) Қаратау 122 м
ә) Қарақия 132м
б) Бақтыбай 152м

Қорытынды: Батыс Алтайдың қазақстандық бөлігі неге кенді Алтай деп аталады?

Батыс Атайдың шығыс бөлігі қатты тілімделген және шыңдарын мәңгі қар мен мұздар жауып жатады. Батыс Алтайдан көптеген пайдалы қазбалар алынады. Мысалы: мыс, мырыш, қалайы, қорғасын, күміс, алтын т.б. металдар табылған. Сондықтан да Батыс Алтайды Кенді Алтай деп атаған екен. Олай болса оқушылар бүгін біз Қазақстанның пайдалы қазбалары. Соның ішінде жанғыш қазбалы байлықтары мен танысамыз.

 

ІІІ. Жаңа сабақ.

Мұғалімнің кіріспе сөзі: – Жері байдын-елі бай. ҚР жер қойнауында Менделеев кестесінің 99 элементі кездеседі, соның 70 элементінің қоры мол. Оның 60 түрі өндіріледі. 6 мыңға жуық пқ алынатын кен орындары ашылған.

Кенді емес. 1. Пайдалы қазбалар коллекциясын көрсету
(Мына суретте не көріп тұрсыңдар)

  Біз Қазақстан аймағындағы таулар мен жазық жерлер туралы алдыңғы тақырыптарда өттік ендеше биік және аласа таулар қатты бұзылып , күшті кемірілген сайын кенге бай тереңдегі жатқан тау жыныстары жер бетіне жақындап, кейде тіпті жер бетіне шығып қалады. Көбіне бұзылған таулардан кенді қазбалар табылады. Шөгінді жыныстырда көбінесе кенсіз қазбалар қалыптасады. Біздің қасиетті де қасіретті жеріміз қазына байлыққа бай ел. Сарыарқа мен Атырау, Алтай мен Қаратау қойнаулары алтын сандық іспеттес. Қазақстан қазба, қазына байлық жағынан дүниежүзіндегі ең бай деген 10 елдің ішіне кіреді.

 Қазақстан әлемде вольфрам, қорғасын, барий қорынан 3 орын, мыс мөлшерінен 4 орын, уран рудасынан 5 орын, темір 7 орын, қалайы мен никельден 8 орын, көмір мен газ қорынан 9 орын алады. Мұнай қоры жөнінен Парсы шығанағындағы елдер, Латын Америкасы, Ресей, АҚШ кейінгі 13 орында алады. Қазақстанның геологиялық құрылысы даму ерекшеліктері пайдалы қазбалардың түзілуіне әсер етті. Пайдалы қазбалар 3 топқа бөлінеді:
1. Жанатын
2. Рудалы
3. Рудасыз
Жанатын п.қ. көбінесе шөгінді жыныстарда кездеседі.
Рудалы п.қ. көбінесе кристалды тау жыныстарында болады.
Рудасыз п.қ. магмалық шөгінді жыныстарда кездеседі.
Қазақстанда 6000 нан астам п.қ. кен орындары бар. Мұнай мен газ.
Қазақстанның барыс бөлігінде шоғырланған
. Мұнай мен газ- Атырау, Маңғыстау, Қызылорда, Ақтөбе және Батыс Қазақстан облыстарында шоғырланған. 1899 жылы Қарашүңгілде Эмбі кен орнында бірінші рет мұнай атқылады. 1911 жылы Доссор, 1915 жылы Мақат кен орны пайдалануға берілді. 1960 жылы Өзен мен Жетібай қосылды. Кейіннен Қаражамбас пен қаламқас, Теңіз (Атырау облысы), Кеңқияқ және Жаңажол (Ақтөбе облысы), Қарашығанақ (Батыс Қазақстан облысы) пен құмкөл (Қызылорда облысы) кен орындары ашылды. ҚР мұнай мен газ шоғырланған 14 алап және 220 кен орны бар. Бүгінде республикамызда жылына шамамен 45 млн т мұнай, 7,5 млрд м3 газ өндіреді. Шетелге 17 млн тоннадай өңделменген мұнай шығарылады.

 Көмір кен орындары: Қарағанды, Екібастұз  10 көмір алабы, зоо кен орны бар, жалпы 162 млрд т қоры бар. Қарағанды алабы-3600 шқ2 жерді алып жатыр. Ол- негізгі көмір базасы.

Тас көмірдің 80 қабаты анықталған. Қалыңдығы 120 м, жалпы қоры 45 млрд т. Екібастұз көмір алабындағы (Павлодар облысы) ауданы 160 шқ2 көмір қабатының қалыңдығы 150 м, ашық әдіспен өндіріледі, ал ең арзан «Алып» кенішінде жылына 36 млрд т көмір өндіріледі.


 Рудалы кен орындарға: Кемпірсай, Торғай, Атасу, Аят, Лисаков
Сирек кездесетін металдар: сынап, висмут, молибден де кездеседі.
Рудасыз п.қ. фосфорит Қаратау жерлерінде орналасқан. Ас тұзы батыс Қазақстан, Индеркөлде, Арал, Балқаш көл маңында.
Қазақстан құрылыс материалдарынан – әктас, мергель, гипс, отқа төзімді саз балшыққа, кварцитті құмға, минерал бояуларға бай.
Жетіқара, Жезқазған, Бөгесай, Хантау кен орындарында асбест өндіріледі.


 Өз бетінше жұмыс: кестені толтыру.(кесте интерактивті тақтада) ПҚ

ПҚ аты

Кен орындары

ПҚ ерекшелігі

Мұнай, газ

Эмбі, Доссор, Мақат, Өзен, Жетібай, Қаражамбас, Қаламқас, Теңіз, Кеңқияқ, Жаңажол, Қарашығанақ, Құмкөл

Жылына 45 млн мұнай, 7,5

млрд м3 газ өндіреді. 14 алап және 207 кен орны бар.

Көмір

Қарағанды, Екібастұз, Майкүбі, Торғай.

10 алабы, 300 кен орны бар. Жалпы көмір қоры 162 млрд т. Көмір қоры 248 жылға жетеді.

Темір

Соколов-Сарыбай, Қашар, Әйет, Кентөбе, Қаратас, Атансор.

1948 ж Сургутанов ашты. 30 м тереңдікте

Mn

Атасу, Жезді, Ұлытау, Сарыарқа, Қаратау, Маңғыстау.

Д\ж 3 орында. Қоры 408 млн

100 мың т.

Cr

Мұғалжар тауы 99%, Кемпірсай, Дөң

ТМД елдеріндегі 97% ҚР өндіріледі

Никель

Мұғалжар тауы, Кемпірсай, Бұрақтал, Аққара, Ақтау, Қарағанды, Шығыс Қазақстан.

Al

Торғай, Ақмола

ТМД елдері арасында алдыңғы орындарыдың бірін алады.

Cu

Жезқазған, Қоңырат, Бозшакөл

Д\ж ІІ орында,

ТМД І орында

 

Полиметалдар

Риддер, Зырян, Текелі, Қаратаудағы Ащысай, Мырғалымсай, Қызылеспе, Қасқаайғыр.

Au

Алтай, Қалба жотасы, Жітіқара, Степняк, Ақсу, Майқайың

190 алтын кен орны бар.

Сирек кездесетін металдар: вольфрам, молибден, ванадий, висмут, сүрме

Орталық ҚР, Жоңғар Алатауы  мен Алтай.

Алдыңғы

қатарда

Асбест

Жітіқара, Жезқазған, Бөгетсай, Шу-Іле тауларында, Хантау.

Фосфорит

Шолақтау, Ақсай, Жаңатас, Ақтөбе облысы, Жем өзенінің жоғары ағысы.

Қоры жөнінен д\ж 2 орында.

Тұз

Каспий маңы ойпаты

Құрылыс материалдары: әктас, мергель, бор, мәрмәр, гипс, отқа төзімді саз, кварцты құм, минералды бояулар.

 Қазақстан қандай пайдалы қазбалар жөнінен д\ж бойынша алдыңғы орында? (сызба)

 ІV. Бекіту

ҚР қандай ПҚ бойынша д\ж алдыңғы орында?

БҚО қандай ПҚ бай?

ПҚ қалай өндіру қажет?

V. Үйге тапсырма. § 19. Кескін картаға ҚР пайдалы қазбаларын түсіру

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 Тақырыбы: «Қазақстанның пайдалы қазбалары»

Ашық сабақ жоспары:
 Мақсаты: а) Оқушыларды Қазақстанның пайдалы қазбаларымен таныстырып, олардың орналасу заңдылықтары туралы білім беру
ә) Экологиялық тәрбие беру
б) Физикалық карталармен жұмыс істеу арқылы іскерлік, шеберлігін қалыптастыру.
Көрнекіліктер: Қазақстанның физикалық картасы, тау жыныстарының үлгілері, кескін карта, Қ.Сәтпаевтың суреті, Қазақстанның пайдалы қазбалары кестесі, дидактикалық материалдар, перфокарта, ребус, сөзжұмбақ, шартты белгілер, қоржын, асық, рефераттар, буклет.
Сабақтың түрі: Аралас сабақ
Сабақтың әдісі: Түсіндіру
Пәнаралық байланыс: химия, тарих

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру
2. Үй тапсырмасын сұрау.
а) Қазақтың ұлттық ойыны қоржыннан асық алу бойынша жүргізіледі.
1) Қаныш Сәтпаев кім?
2) Қ.И.Сәтпаевтың зерттеулері.
3) Қ.И.Сәтпаевқа халықтың құрметі.
4) Қазақстандағы ең биік тауды ата.
5) Қазақстандағы ең аласа тауды ата.

б) Таңдау тестісі арқылы оқушылардың білімін анықтау.
1. Қазақстандағы аласа тауларды ата.
а) Сарыарқа, Мұғалжар
ә) Тянь- Шань
б) Алтай, Сарыарқа

2. Хан Тәңірінің биіктігі.
а) 6999м
ә) 6995 м
б) 5995м
3. Қаратау жотасының биіктігі.
а) 346м
ә) 546м
б) 556м
4. Қазақстандағы ең төмен жатқан ойыс
а) Қаратау 122 м
ә) Қарақия 132м
б) Бақтыбай 152м

ІІІ. Жаңа сабақ:
Жоспары:
1. Қазақстандағы пайдалы қазбалардың түрлері, ерекшеліктері, қолданылуы

а) жанатын пайдалы қазбалар
ә) рудалы пайдалы қазбалар
б) рудасыз пайдалы қазбалар

2. Пайдалы қазбалардың кен орындары.
3. Қазіргі маңызы

жанатын рудалы рудасыз
мұнай
көмір
газ темір
марганец
хром
никель
алюминий
полиметалл
сирек кездесетін
металдар фосфорит
тұз
құрылыс
материалдары
әктас
мергель
гипс, мәрмәр
кварцит


ІҮ. «Географиялық диктант». Дәптермен жұмыс.
Мұнай мен газдың қоры республикамыздың батысында шоғырланған. Қазақстан көмірге бай. ...рудасы жөнінен 7-орында. ... рудасының құрамына бірнеше металдар..., ...., т.б. енеді. Қаратау қойнауы... бай.
Ү. Өз бетімен жұмыс. Пайдалы қазбаларды кескін картаға түсіру.
ҮІ. Картамен жұмыс. Шартты белгілерді кен орындарына орналастыру.
ҮІІ. «Керуен жолы» дайындалған сұрақтар, географиялық шаралар.
1. Пайдалы қазбалар нешеге бөлінеді?
2. Өздерің тұрған жерде қандай пайдалы қазбалар кездеседі?
Жұмбақ шешу

3. Өзін-өзі білдіреді бұл қала
Қандай кенді қазғаным тап бір ғана. (Жезқазған)
4. Солға қарай оқысаң, бойынан ток жүреді,
Оңға қарай оқысаң, металды жұрт біледі. (мыс, сым)
ҮІІІ. «Ойлан, тап» Ребус, сөзжұмбақ шешу.
ІХ. Үйге тапсырма §14. Сұрақтарға жауап беру.
Х. Бағалау.
ХІ. Қорытынды.

Мұғалім сөзі:
Біздің қасиетті де қасіретті жеріміз қазына байлыққа бай ел. Сарыарқа мен Атырау, Алтай мен Қаратау қойнаулары алтын сандық іспеттес. Қазақстан қазба, қазына байлық жағынан дүниежүзіндегі ең бай деген 10 елдің ішіне кіреді. Қазақстан әлемде вольфрам, қорғасын, барий қорынан 3 орын, мыс мөлшерінен 4 орын, уран рудасынан 5 орын, темір 7 орын, қалайы мен никельден 8 орын, көмір мен газ қорынан 9 орын алады. Мұнай қоры жөнінен Парсы шығанағындағы елдер, Латын Америкасы, Ресей, АҚШ кейінгі 13 орында алады. Қазақстанның геологиялық құрылысы даму ерекшеліктері пайдалы қазбалардың түзілуіне әсер етті. Пайдалы қазбалар 3 топқа бөлінеді:
1. Жанатын
2. Рудалы
3. Рудасыз
Жанатын п.қ. көбінесе шөгінді жыныстарда кездеседі.
Рудалы п.қ. көбінесе кристалды тау жыныстарында болады.
Рудасыз п.қ. магмалық шөгінді жыныстарда кездеседі.
Қазақстанда 6000 нан астам п.қ. кен орындары бар. Мұнай мен газ.
Қазақстанның барыс бөлігінде шоғырланған, Өзен, Жетібай, Қаламқас, Құлсары кен орындары.
Көмір кен орындары: Қарағанды, Екібастұз
(жабық) (ашық)
Рудалы кен орындарға: Кемпірсай, Торғай, Атасу, Аят, Лисаков
Сирек кездесетін металдар: сынап, висмут, молибден де кездеседі.
Рудасыз п.қ. фосфорит Қаратау жерлерінде орналасқан. Ас тұзы батыс Қазақстан, Индеркөлде, Арал, Балқаш көл маңында.
Қазақстан құрылыс материалдарынан – әктас, мергель, гипс, отқа төзімді саз балшыққа, кварцитті құмға, минерал бояуларға бай.
Жетіқара, Жезқазған, Бөгесай, Хантау кен орындарында асбест өндіріледі.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Сабақтың тақырыбы : Қазақстанның пайдалы қазбалары
Сабақтың мақсаты: 1. Оқушыларға Қазақстанның пайдалы қазбалары
туралы жалпы түсінік беру.
2. Оқушылардың ой - өрісі мен , білім, білік, дағды
іскерлігін дамыту арқылы пәнге деген
қызығушылығын арттыру.
3. Оқушыларды әдептілікке, ұқыптылыққа,
экологиялық тәлім арқылы адамгершілікке,
елеін-жерін сүю арқылы патриоттыққа тәрбиелеу
Сабақтың тегі: жаңа сабақ
Сабақтың түрі: аралас
Сабақтың әдісі: сұрақ-жауап, түсіндіру, әңгімелеу
Көрнекілігі: Интерактивті тақта, Электронды оқулық,
Қазақстанның физикалық картасы
Пән аралық байланыс: Хмиия, әдебиет
Сабақтың барысы
І Ұйымдастару кезеңі:
ІІ Үй тапсырмасын сұрау және қорыту
1. Биік таулы өлкеге қандай таулар жататынын сұрау және оны картадан таптыру
2. Алтай тау жоталарын картадан таптыру оның биік шыңы қалай аталады биіктігі
қанша? ( Неге Батыс немесе кенді Алтай деп аталады?)
3. Сауыр мен Тарбағатайдың ұқсастығы мен айырмашылығын сұрау
4. Жоңғар немесе Жетісу Алатауы таулы өлкесі жайлы түсініктерін сұрау
5. Солтүстік, Батыс Тянь-Шань тау ларын картадан табу.
Қорыту: Электронды оқулықтан Биік таулы өлкелер деген бейне фильмді
көру.
ІІІ Жаңа сабақ.

1. Пайдалы қазбалар коллекциясын көрсету
(Мына суретте не көріп тұрсыңдар)

2. Пайдалы қазба дегеніміз не? (Ережесін сұрау) оқушы ойын
толықтыру
3. Қазақстанның пайдалы қазбалары жайлы жалпылама тоқталу
Біз Қазақстан аймағындағы таулар мен жазық жерлер туралы алдыңғы тақырыптарда өттік ендеше биік және аласа таулар қатты бұзылып , күшті жемірілген сайын кенге бай тереңдегі жатқан тау
жыныстары жер бетіне жақындап, кейде тіпті жер бетіне шығып қалады. Көбіне бұзылған таулардан кенді қазбалар табылады. Шөгінді жыныстырда көбінесе кенсіз қазбалар қалыптасады.

7. Электронды оқулық бойынша, картамен тапсырма.
1. Картадан көмір кендерін көрсет
2. Картаlан мұнай мен газ кендерін тап
3. Картадан темір және марганец кендерін тап
4. Еартадан алюмини мен алтын кен орындарын көрсет
5. Картадан полиметалл жіне мыс кен орындарын көрсет

8. Пайдалы қазбалардың халық шаруашылығында маңызы қандай?.

9. Тиімді пайдалану дегеніміз не?

10. Анаграмма

Ү. Бағалау:

ҮІ. Үйге патсырма: § 18-19 оқу
5 - тапсырмадағы жоспар бойынша жанатын пайдалы қазбалардың біреуіне
жауап жазып келу. Кескін картаға пайдалы қазба кен орындарын түсіру.

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Қазақстанның пайдалы қазбалары 8-сынып."

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Специалист по выставочной деятельности

Получите профессию

HR-менеджер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 421 материал в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 08.02.2016 9318
    • DOCX 37.6 кбайт
    • 37 скачиваний
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Абилмажанова Шолпан Муканбеткаликызы. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    • На сайте: 8 лет и 2 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 30361
    • Всего материалов: 11

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Интернет-маркетолог

Интернет-маркетолог

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к проведению ВПР в рамках мониторинга качества образования обучающихся по учебному предмету «География» в условиях реализации ФГОС ООО

72 ч. — 180 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 67 человек из 30 регионов

Курс повышения квалификации

Методика обучения географии для детей с ОВЗ с использованием туристических приемов

36 ч. — 144 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к сдаче ОГЭ по географии в условиях реализации ФГОС ООО

36 ч. — 180 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 83 человека из 40 регионов

Мини-курс

Оказание первой помощи

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 449 человек из 67 регионов

Мини-курс

Теоретические аспекты трекинга и менторства

2 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Hard-skills современного педагога

8 ч.

1180 руб. 590 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 62 человека из 29 регионов