Қазақстан
тарихынан 8б сыныбына арналған сабақ жоспары
Тақырыбы:
Қазақстанның 18ғ ғылымы мен білімі және мәдениеті
Мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды
18ғ Қазақстан мәдениеті, орыс және шетел ғылымдарының зерттеулерімен, олардың
еңбектері туралы қазақ әдебиетінің дамуы және осы кезеңдегі жырау, ақындардың
өмірі мен олардың шығармашылықтарымен танысу.
Дамытушылық:
оқушылардың ойлау қабілетін, танымдық қызығушылығын, белсенділігін дамыту.
Тәрбиелік:
Оқушыларды өз елінің барлық тарихи құндылықтарын құрметтеуге, мәдениетке деген
сүйіспеншілігін арттырып, мәдениетті жалғастырушы жас ұрпақты тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа материалды меңгеру
Сабақтың барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі
а/оқушыларды түгендеу, сабақ әзірлігін
тексеру
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
Тақырыбы: Сырым Датұлы /сұрақ-жауап/
ІІІ.Жаңа тақырыпты түсіндіру
1. Қызығушылығын
ояту/ассоциация/
Фольклор,
этнография
2. Мағынаны
тану
1/ Ресей ғылымдарының
Қазақстанды ғылыми зерттеуі./слайд/
М.В.Ломоносов бастады.
Табиғат зерттеуші,
академик П.С.Паллас,саяхатшы И.П.Фальк, И.П. Георги
1768-1774жж
зерттеді.Зерттеу бағыты: Солтүстік-Батыс, Солтүстік, Солтүстік-Шығыс Қазақстан.
«Ресей империясының әр
түрлі провинциялары бойынша жасалған саяхат»-3 бөлімді еңбек.
И.Г.Георги-1796ж «Ресей
мемлекетін мекендейтін барлық халықтардың тұрмыстық әдет-ғұрыптарының , тұрғын
үйлерінің, киім-кешектерінің және басқа да назар аударарлық ерекшеліктерінің
сипаттамасы» жұмысын жазды./слайд/
И.К. Кириллов-Қырғыз-қайсақ
экспедициясы
«Қырғыз-қайсақ және
қарақалпақ ордалары туралы түсіндірулер» еңбегін шығарды.
П.И.Рычков-Ресей ғылым
академиясының корреспондент мүшесі «Орынбор өлкесінің Колумбы» деген даңққа
бөленді.Ол «Орынбор тарихы», «Орынбор губерниясының топографиясы мен
сипаттамасы» еңбектерін жазды.
И.Г.Андреев-орыс офицері:
«Орта жүз қырғыз-қайсақтарының сипаттамасы»
А.Д.Скалон- орыс офицері,
генерал-майор.Алғашқылардың бірі болып бірегей орыс-қазақ сөздігін жасады.
2/Қазақ әдебиеті
Ақтамберді жырау Сарыұлы-
жоңғарларға қарсы жорықтарға қатысқан және батыр ретінде де белгілі болған
жырау
Бұқар жырау Қалқаманұлы-
«Көмекей әулие» деп аталды.Абылайдың кеңесшісі,серігі болған.
Үмбетей Тілеуұлы,
Тәттіқара,Шал,Көтеу жыраулар/мәтінмен жұмыс/
3/Тарихи әңгімелер
Билер
мен шешендер
Данышпандық
нақыл сөздер,мақал-мәтелдер жиі айтты
4/Шежіре
·
Есте сақтау
·
Әлихан бөкейханов,Мәшһүр Жүсіп Көпейұлы,Шәкәрім
Құдайбердіұлы-алғашқы қазақтар арасынан шежіре деректер жинастырып шығарған.
5/Музыка
өнері және айтыс
5/Музыкалық шығармалардың негізгі
түрлері:
Ән-күй,20 дан астам аспабы болды.
Слайд-домбыра, қобыз, жетіген, шертер, сазсырнай,
шаңқобыз, даңғыра, асатаяқ, сыбызғы, дауылпаз, тұяқ,т.б.
Тілеп Аспантайұлы /1757-1820/- атақты
қобызшы, 13 жастан қобыз тарта бастаған.
«Толғау», «Алламжар», «Бақсы»- күйлерін
шығарған.
Айтыс-суырып салма ақындар жарысы/слайд/
·
Тойбастар, жар-жар, «сыңсу», «беташар»,
«жоқтау»
·
Жыр-дастандар: «Қобыланды батыр», «Қозы
Көрпеш-Баян сұлу», «Қыз Жібек»
·
Күйлер: «Ақсақ құлан», «Жошы хан»
6/ 18ғ алғашқы мектептер
1765ж-Омбыда,Петропавлда,Жәмішевте
гарнизондық мектептер ашылды.
Оларда 240 бала-әскери қызметкерлер мен
шенеуніктердің балалары оқыды.
1789ж-Омбыда азиялықтарға арналған
үкіметтік мектеп ашылды.
Мұнда : сауат ашу, арифметика,
татар,түрік,араб, парсы тілдерді оқытты.Кейін жер өлшеу, топография пәндері
қосылды.
3. Толғаныс
сәті
а/сұрақ-жауап
4. Бағалау
5. Үй
тапсырмасын беру
Бүгінгі параграфты оқып
келіп, мағынасын ашу.
