"Қазақтың ұлттық қоржының жасау технологиясы" сабақ жоспары

Сабақтың тақырыбы:  Қазақтың ұлттық қоржынның жасалу технологиясы

Сабақтың мақсаты: Оқушыларды ұлттық бұйым  қоржынмен таныстыру

Білімділігі: .Ата - бабамыздың халыққа сіңірген орасан зор еңбектерін

  балаларға насихаттау. Қоржын пішу және тігін технологиясын үйрету.

Дамытушылығы:.Қолөнер туындыларын  зерделеуіне бағыт –бағдар беру,

   белсенділікке,шапшандыққа, өз бетінше ізденуге баулу.

Тәрбиелілігі:   Қоржынды тігу технологиясын үйрете отырып шеберлікке баулу, әсемділік пен сұлулықты көріп бағалай білуге, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Сабақтағы көрнекілік: Қоржын туралы әр түрлі суреттер, сұрақ жауап, тігілген әр түрлі қоржындар, ою түрлері

Сабақтың құрал –жабдықтары: ине,жіп қайшы, мата, ою-өрнекке қолданылатын мата    лекало, әр түрлі жіптер.

Сабақтың әдісі: түсіндірмелі,сарамандық

Сабақтың барысы:

І Ұйымдастыру кезеңі

Оқушыларды сабаққа даярлығын тексеру

ІІ Сабақтың мақсаты мен жоспарын хабарлау

Жұмысты ұйымдастыру туралы нұсқау беру

ІІІ.Топпен жұмыс

ІV. Үй тапсырмасын тексеру

Топпен жұмыс

«Шеберлер»тобы.  Тапсырма:  Қоржынның шығу тарихы,түрлері қолданылуы.

Тапқырлар тобы. Тапсырма: Қоржынға байланысты салт-дәстүр, ырымдар мақал мәтелдер .

Жаңа сабақ

•      Қоржынды пішу және тігу

•      Техника қауіпсіздік ережесі

•      Қоржынды тігу үшін мата тандау

•      Заттын нобайын сызу

•      Үлгі дайындау

•      Ою-өрнек тандау

•      Дайын үлгіні мата бетін қойып қию

•      Ою-өрнегі сызу

Сәнді тігістермен әшекейл еу. Жұмысты аяқтау

Бүгінгі жаңа сабағымызда сөзжұмбақ шешуден  бастаймыз. Сөзжұмбақ дұрыс шешсеңдер сабақтың тақырыбы шығады.

Сөзжұмбақ  сұрақтары

1.Жүрмесе егер бірлесіп, жоқ оны керегі. (қайшы)

2. Жазу жазып жалықпаған, жаза-жаза арықтаған.(бор)

3. Әжемнің қолында шыр айналар,шыр айналса өзіне шыр байланар. (ұршық)

4. Орана береді,орана береді,оранған сайын көлемі молая береді.(жіп)

5. Кестеге арналған мата. (шыт)

6.Алты қырлы,алты сырлы  (қарындаш)

                                

 

Қазір біз көбінше  қоржынды матадан немесе дайын киізден тігіп,оның бетіне қатты матадан ою-ойып, сәнді тігістермен әшекейлеп, қолдан шашақ өріп қоржынды дайындап жүрміз. «Қоржын түбіне сақтаған сыбаға еді»-деген сөз осыдан қалса керек той қоржын- бұл  тойға арналған, күнделікті пайдаланып жүрген қоржыннан ерекшелеу сәндеп,өрнектеп тігілген қоржын.

Түрлері: тоқыма қоржын,жүннен иіріп ,терме етіп тоқылған тоқылу әдістеріне байланысты түкті, түксіз,алаша тәрізді тоқылған. Киізден өрнек сап тігілген қоржын, матадан тігілген қоржындар Қоржын негізгі үш бөліктен тұрады: бірінші ұзын астыңғы бөлігі, ұзындығы 120 см ені 50-60 см. Екі қалтасы оның ені астыңғы бөлікпен бірдей. Биіктігі 50-60 см.

Қоржынның тігілу тізбектілігі

 

Сарамандық жұмыс кезінде  осы екі қоржынды тігу үшін екі топтың жетекшілері тапсырма беріледі.

«Шебер»  тобына  – той қоржын

«Тапқырлар» тобына  – қыз қоржын

Жұмысты бастамас бұрын қауіпсіздік ережелерін еске түсіреміз.

1.     Қайшымен ойнауға болмайды

2.     Қайшыны ашық қалдыруға болмайды

3.     Инені арнайы қобдишада сақтау керек.

4.     Инені тістеп отыруға болмайды

5.     Қайшыны ұш жағын жоғары көтерме

Үлгіні мата бетіне қойып қию

Матаны теріс бетіне бүктеп ,үлгіні түйреуішпен түйрей отырып бекітеміз, бор мен белгілеп алып оны қиып шығамыз

Ою-өрнегін сызу

Дайындалған ою-өрнектің сызбасын алып , қатты матаға түсіріп  қиып аламыз да оны қоржынның қалтасына жапсырамыз, оның жан-жағын әсемдеп тігіп шығамыз

Сәнді тігістермен әшекейлеу

Қоржынның бүктелетін аузын сәнді тігістермен тігіп шығамыз. Шашағын тігеміз Кемшілігін тексеріп жұмысты аяқтаймыз

Сергіту сәті.    Полиглот

1.     Екі семсер айқасқан,

Оқта-текте шайқасқан         Қайшы –ножница

2.     Ине өткен жерден –

...... өтер                                    жіп-нитка

3.     Бар екен дүниеде жалғыз көзді,

Сол көзбен дүниенің бәрін кезді.

Әлемді 18000 киіндіріп,

Дүниеден жап-жалаңаш өзі безді.                             Ине- игла

4.     Қимылдаса қос шебер,

  қыруар-қыруар іс өнер                         қол- рука

Тиістісін тап.

Бисер                                               Шыт, жібек

Алқа,сырға                                       Жіп

Мата                                                  Моншақ

Ине серігі                                        Әшекейлер

Бисерден үлкен                             Құрал
Қайшы,сым                                    Ұсақ моншақ

Сабақты бекіту

     Қоржын неше бөліктен тұрады?

Қоржын қандай бұйым?

Қоржынның қандай түрлері бар?

     Қоржынға қандай ою-өрнек салынады?

     Қоржынның қолданылуы?            Үйге тапсырма: Жұмысты аяқтап келу.