Инфоурок Математика Другие методич. материалыҚазақтың қара жұмбағы – сан ұғымын оқыту жарағы

И. А. Бунин «Господин из Сан-Франциско»

00:00 56:08
И. А. Бунин «Господин из Сан-Франциско»: слушать

Файл будет скачан в формате:

  • mp3
28
1
3
19.06.2025
«Инфоурок»
Аудиокнига «Господин из Сан-Франциско» (И. А. Бунин)Глубокое философское произведение о богатом американце, который отправляется с семьей в путешествие по Европе, но внезапно умирает на острове Капри. Новелла исследует тему иллюзорности богатства, тщетности человеческих стремлений и неизбежности смерти.Жанр: философская новелла, модернистская проза. Для старшеклассников и взрослых читателей. Заставляет задуматься о мимолетности жизни, истинных ценностях и социальном неравенстве, противопоставляет искусственный мир роскоши подлинной реальности бытия.Читает: Ларионов СергейАудио подготовлено проектом «Инфоурок»
Аудиокнига «Господин из Сан-Франциско» (И. А. Бунин)
Глубокое философское произведение о богатом американце, который отправляется с семьей в путешествие по Европе, но внезапно умирает на острове Капри. Новелла исследует тему иллюзорности богатства, тщетности человеческих стремлений и неизбежности смерти.

Жанр: философская новелла, модернистская проза. Для старшеклассников и взрослых читателей. Заставляет задуматься о мимолетности жизни, истинных ценностях и социальном неравенстве, противопоставляет искусственный мир роскоши подлинной реальности бытия.

Читает: Ларионов Сергей
Аудио подготовлено проектом «Инфоурок»
Развернуть описание

Қазақтың қара жұмбағы – сан ұғымын оқыту жарағы

Скачать материал

Қазақтың  қара  жұмбағы – сан  ұғымын  оқыту  жарағы

«Қазақтың    қара  жұмбағын»  өзімізше  талдап  көрейік:

    Бір  дегенім - білеу – білеу  жұмыр  жалғыз  таяқша;

    Екі  дегенім - егеу – егеудің  екі  жағы  болады;

    Үш  дегенім - үскі – үскі  үш  жағы  және  үш  қыры  бар  егеу.  Бұл   ұғым  оқушының  геометриялық  ой  елестету  мүмкіндігін  ашады  деген  ойдамын.  Геометрияның  стереометрия  саласын  өткен  кезде  бұл  ұғымдардың  бізге  аса  қажет  екеніне  сенімдіміз.

     Төрт  дегенім – төсек – төсектің  төрт  аяғы  болады;

     Бес  дегенім – бесік – бесік  төрт  аяқтан  және  көлденең  ағаштан  тұрады;

     Алты  дегенім – асық – асықтың  алты  түрлі  пішіні  болады(алшы,  тәйкі,  шік,  бүк,  омпы,  ломпы);

     Жеті  дегенім – желке – қазақтың  барлық  үйінде  қалжаға  сойылған  малдың  мойын  омыртқасы  ілулі  тұратынын  бәріміз  көріп  жүрміз,  бірақ  сол  омыртқалардың  саны  жетеу  екеніне  мән  бере  бермейміз;

     Сегіз  дегенім – серке – серкенің  екі  мүйізі,  екі  құлағы  және  төрт  аяғы  болады,  барлығы  сегіз;

     Тоғыз  дегенім – торқа – торқа  сөзі  қазақта  молшылықтың,  ұлылықтың,  қасиеттіліктің  белгісі.  Бәлкім   тоғызға  торқа  сөзін  балама  етіп  алуы  тоғыз  санының  математикалық  қасиеттеріне  де  қатысты  болуы  мүмкін;

      Он  дегенім – оймақ – оймақ  білеуге  ұқсас  саусаққа  киілетін  құрал. Оймақтың  ауызы  нөлге  ұқсайды, білеу  бірге  ұқсайды.  Екеуі  бірігіп 10  санын  береді;

      Он  бір – қара  жұмбақ – бұл  жердегі  мәселе  он  цифрды  білу  математиканы  оқу  үшін  жеткіліксіз,  одан  ары  да  сандардың  құпиялары мен  қасиеттері  шексіз  екенін  меңзейді.

     Бұл  қара  жұмбақтың  мағынасын  дұрыс  түсіне  білген  оқушы,  математикадағы  барлық  сан  аталған  он  цифрдың  көмегімен  жазылатынын,  сандардың  саны  шексіз  екенін  терең  түсінеді.  Олай  болса,  қазақтың  қара  жұмбақтары  да  математиканы  терең  түсіну  үшін  көмекші  және  ақылшы  екенін  көріп  отырмыз.

      Бұл  ойымыздың  дұрыстығын  Шәкәрім  жұмбағы  да  растайды.

Шәкәрім  жұмбағы

 

            Тоғыз ана  жиылып  бір  толғатқан

            Бірін-бірі  буаз  ғып,жуандатқан

            Тоғызының  киімі  тоғыз  түрлі

              Келген  кісі  секілді  әр  тараптан

              Босанғанда тоғызы  бір ұл  тауып,

              Балаға екі  түрлі  киім  жапқан.

              Бір  киім  шешесіне  ұқсаса да,

              Бір  киім  келіп  тұр  бөтен  жақтан.

(аналар) не?  Киім  не?  Баласы  не?

Көпке  киім  жетеді  не  себептен?

 

          Жұмбақтың  шешуі

 

Тоғыз(ана),  тоғыз  сан,  тоғыз  бөлек,

Тоғыз  цифр  киеді  түсі  өзгерген.

Бірінен –бірі – жуан  бола  беріп,

Ойласаң  тоғыздан  он  туса  керек.

Киімі  оның  бір  цифр, бір  нөл  болар,

өл  деген  цифрдан  жат  бір  дөңгелек

Қанша  санды  жазса  да  осы  он  цифр,

Жететінін  байқарсың, болсаң  зерек

Түсініктемелер.

1.1=1,2=1+1,   3=1+1+1,    4=1+1+1+1…,

9=1+1+1+1+1+1+1+1+1,

Демек, Т – дегі  тоғыз  санды  әрқайсысымен  бірлерге  буаз  тоғыз  ана  деп  атауға  болады.

2. Тоғыз  ана  әртүрлі  тоғыз  есіммен  аталады  және  тоғыз  түрлі  цифр  жазылады.  Аналардың  есімін  немесе  цифрлық  белгісін  аналар  киімі  деп  атаған.

3. 1+1+1+1+1+1+1+1+1+1=10, яғни  9+1=10. Демек, 10  санын  тоғыз  ананың  ұлы  деуге  болады. Тоғыз  ана  жаңа  туған  ұлына  он деген  ықшам  ат  қойып,  оны  1  мен  0  үлгісінде  екі  цифрмен  белгілеп (киіндіріп)  сандар  тобына  әкеп  қосқан.

     Сөйтіп,  цифрлар  саны  да  он  белгіден  тұратын  болып  шыққан.

Т0 = {0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9,}.

   Кез  келген  n  натурал  санда  аталмыш  он  цифрды  пайдаланып  мынадай  бір  өрнек  түрінде  жазып  көрсетуге  болады.

Сан  өрнектеу  алгоритмі

n = anan-1… a2a1a0 = an·10n + an-1+…+a2·102 + a1·10 + a0.

мұндағы  an Π Т0.

 
 

 


   

 

  Сан  өрнектеу  алгоритмі  арқасында  Шәкәрім  айтқан  мына  ойдың  дұрыстығына  көз  жеткізуге  болады:

Қанша  санды  жазса  осы  он  цифр,

Жететінін  байқарсыз,  болсаң  зерек.

    Мысал:  N = «Жетпіс  үш  мың  сексен  екі»  санын  өрнектеу  алгоритмі  арқылы  цифрлармен  өрнектеп  жазыңдар.

    Шешуі:   N = 70000 + 3000 + 80 + 2 = 7·10000 + 3·1000 + 0·100 + 8·10 + 2 = 7·104 + 3·103 + 0·102 + 8·10 + 2 = 73082.

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Қазақтың қара жұмбағы – сан ұғымын оқыту жарағы"
Смотреть ещё 6 054 курса

Методические разработки к Вашему уроку:

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

    Қазіргі  кезде  оқушылар материалдарды  интернеттен  іздейтіні  бәрімізге  белгілі.  Жақында  оқушыларға  ізденіс  жұмысы  ретінде  "Қазақтың  қара  жұмбағын"  талдауға  тапсырма  берген  болатынмын.  Бір  оқушым  интернетте  "Қазақтың  қара  жұмбағы"  санамақ  екенін  оқығанын  айтты.  Оқушыларда  қате  түсінік  қалыптаспасын  деп,  осы  жұмбақтың  талдауын  ұсынбақпыз.  Осы  тақырыпқа  қатысты  ойларыңыз  болса  бөлісуге  әзірміз.

      Қазақ  халқы  сөз  өнерін  бірінші  орынға  қоятыны  бәрімізге  белгілі.  Сол  себепті  қазақ  арасында  сөз  қағыстыру,  айтыс,  шешендік  өнерлеріне  аса  құрметпен  қараған.  Адамдар  бір-бірін  сынау  үшін  шешуі  қиын  сұрақтар  қойған.  Демек  бұл  жұмбақтың  да  басқа  шешу  жолдары  болуы  керек  деген  ойдамыз.  Біз  өз  ойымызды  білдірдік.  Сіз  қалай  ойлайсыз?

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

7 364 681 материал в базе

Скачать материал

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

Скачать материал
    • 11.01.2015 1559
    • DOCX 15.9 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Смагулов Досжан Мелсович. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Смагулов Досжан Мелсович
    Смагулов Досжан Мелсович

    учитель математики

    • На сайте: 10 лет и 6 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 49714
    • Всего материалов: 8

    Об авторе

    Ө М І Р Б А Я Н Смағұлов Досжан Мелсұлы 1976 жылы 31-ші желтоқсанда Аягөз ауданы, Бозай ауылында дүниеге келдім. 1983-1986 жылдар аралығында Бозай аулындағы бастауыш мектепте оқыды. 1986-1988 жылдар аралығында С.Ғаббасов атындағы мектепте оқып, 1988 жылы Бозай аулындағы Сергиополь орталау мектебіне ауыстым. 1993 жылы Сергиополь орта мектебін аяқтап, №6 Семей кәсіптік техникалық училищесіне оқуға бардым. 1995-1996 жылдары әскер қатарында болдым. 2003 жылы Шәкәрім атындағы Семей мемелекеттік университетіне оқуға түсіп, 2008 жылы Семей мемлекеттік педагогикалық интитутын «Математика пәні мұғалімі» мамандығы бойынша аяқтадым. 2003-2005 жылдар арасында Сергиополь орта мектебінде лаборант қызметін атқардым. 2005-2006 оқу жылында Ақшәулі орта мектебінде математика пәні мұғалімі болып жұмыс атқардым. 2006-2007 оқу жылынан бастап Бозай аулындағы Сергиополь жалпы қазақ орта мектебінде математика пәнінің мұғалімі болып жұмыс істедім. 2013-2014 оқу жылында Өскемен қаласындағы Назарбаев интеллектуалдық мектебінде математика пәні мұғалімі болып жұмыс істедім. Қазір өзім туған ауылдағы «Сергиополь жалпы білім беретін орта мектеп» КММ-інде мамандығым бойынша қызмет атқарамын.

Оформите подписку «Инфоурок.Маркетплейс»

Вам будут доступны для скачивания все 351 875 материалов из нашего маркетплейса.

Мини-курс

Юридические аспекты в бизнесе: защита интересов и минимизация рисков

2 ч.

699 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Контроль качества и безопасности пищевых продуктов

4 ч.

699 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Платформа Miro: инструменты для эффективной командной работы и визуализации идей

3 ч.

699 руб.
Подать заявку О курсе
Смотреть ещё 6 054 курса