Ажык кичээл: "Баар оруум айтып берем..."

                              Кичээл: Аргаже аян-чорук

Сорулгазы:

Ооредиглиг кезээ: аас чогаалынга сонуургалын бедидер, дыннаан  чуулун сактып алырынга чанчыктырар

Сайзыралдыг кезээ: эскериичел чоруун сайзырадыр,  чугаазын,  состерни тода шын адаарынга чанчыктырар,долгандыр турар хурээлелге

Кижизидиглиг кезээ: дириг амытаннарга ынак болурун га, куш –ажылга, арыг-силигге   кижизидер

Дерилгези  :Группанын каасталгазы арга ишти(ыяштар,чечектер),дириг амытаннарнын чуруктары,бажынчыгаш

Херек материалдар: кисточка,альбом саазыннары,чурук

Уруглар бо хун бис аргаже аян-чоруктап агаарлап кирээлинер.

 Аргада арылар азырап турар кырган–ачавыска  чедер бис. А ол чорааш тоолдар оранын да чурттап турар тоолдун маадырларынга  ужуражып солун чараш  чуулдерни  билип  ап  даалгаларны  кууседир  бис. Белен  силер  бе, уруглар.

Уруглар: Ийе.     

Башкы: Уруглар ,поште  олурар  чуу деп амытандыр?

Уруглар :Диин.

Уруглар анаа  мынча дээннер

Диин, диин дузалап кор

Диин  ,диин   чугаалап  кор

Кырган-ача  танныыл  чурттаан

Кырлыг чудук бажынынче

Баар орун айтып берем

Диин тургаш: Ында чуу боор ,айтып бээр мен. Баштай мээн даалгам кууседиптиннер. Бо шулукту номчааш сайгарып корунерем.Уругларга «Чуннар     херек «  деп шулукту номчуп бээр.

Эртенги дан хаязында

Одуректер ,дииспейлер

Доос-кара ,ээремчиктер

Доозазы чунуп каапкан

Кара чааскаан бир-ле  оолак

Калдар хирлиг арткан иргин

Чунмаан   оолдун  идик-хеви

Чуглуп  дезип  ынай  болган

Чыттыг саван

Чымчак   аржыыл

Башты  дыраар  сырый  дыргак

 База диш  чуур  делгерезин

Уруглардан   айтырыглар  салыр.

-шулукте  кымнар  чунуп  каапкан-дыр?

-Хирлигоолдун   идик-хеви  канчап   барганыл?

-Арыг-силиг  кижи   кандыгыл?

-Чунур   херекселдерден   адап   корунерем?

Уругларнын     харыылары

-Эр-хейлер! Ынчангаш  ургулчу  канчаар   бис?

- Чунур.

Диин: Эр-хейлер! Оруунарны айтып  берейн. Бо шивиден дуу шивиже оордан ыргак хадынче шурай беринер ,оон дуб коступ кээр, дубтун шыпшык бажынче уне бээринерге бажын коступ кээр.

Четтирдивис    диинчигеш.  Уруглар шурап шыдавас болгаш , чорупканнар.

Уруглар: - Койгун койгун  дузалап   кор

Кырган-ача танныыл  чурттаан

Кырлыг чудук  бажыныче

Баар оруун айтып берем

-  Койгун оон белен чуве турбас .Мээн берген даалгам кууседип корунерем.

Чугаа сайзырадыр  оюн: «Состу  чедир ада»

Сорулгазы :» р» -деп унну  слогтарга  шын  адаары. Уруглар  ол состу  тондур адаар  ужурлуг .»Р»- деп унну  катаптаарынга:

Башкы:уруглар:

Аар–аар- аар-Чечек ой…аар

Иир-иир-иир-изиг ил…иир

Ра-ра-ра–бызаам ка…ра

Дир-дир-дир-узунхен…дир

Рак-рак-рак-арыг дамы…                            рак

Раа-раа-раа-чагаай та…раа

Рук-рук-рук-делгем ор…                           рук

Тар-тар-тар-оннугчурук…                         тар

Кандыгуннукатаптадывыс? «Р»

Койгун : Эр-хейлероруктуайтыпберейн. Баштаймоогучыды ,оон капуста чыды ,оон дилги унгурунун чыды, оон ыяш чытталып  келир. Кырган–ача бажынныында.

Уруглар: Четтирдивис   койгун, бистин думчуувус сээн ышкаш чыткыр эвес дээш   уруглар   чорупканнар.

Уруглар:Улитка,  улитка  дузалапкор . Кырган-ачавысчебаароруктыпайнчор бис айтып берем.

Улитка:ында  чуу  боор ,баштай  мээн  даалгам  кууседип    коруннурем.

Оюн   «Азырал  дириг   амытаннар»

Сорулгазы:Азырал  дириг амытннарны база оон чаш толдерин шын адап билири   азырал   амытаннарнын   чаш толдерин  адаар.

Башкы :уруглар:

Инек -бызаа

Бе-  булун

Хой- хураган

Ошку -анай

Сарлык -  сарлык бызаазы

Иви- ивинин анайы

Теве- бодаган

Азырал дириг  амытаннар  кайда чурттап турарыл?

Оларны бистер  хайгаарап корбес  болзувуса чуу болурул?   (уругларнын харыылары)

Биске  кандыг ажык  дузалыгыл?

Уругларнын  харыылары.

Улитка : Оруунарны айтыпберейн. Мээн соом–биле соястап  оруннар.

Уруглар:союп  шыдавас бис дээш  чорупканнар.

Алаак  черге  кээрге  чечектер  бажында  арылар   олурганнар .

Уруглар: Кырган–ачай   танныыл  чуртаан  кырлыг  чудук  бажынынче  баар  оруун айтып  беринерем.

Арылар: Бис кырган-ачавыска ары чигири чедирер бис даалга бээривиске кууседип корунерем силерни  ап  алыр  бис .

Частын  башкы   айы март ай .Ынчангаш  аваларывыска   байыр  чедирбишаан «Конгажыгаш» деп чечектен  чуруп  бээр   силер   бе ,уруглар.  Ол кок оннуг  болур , июнь- сентябрь айларда  чечектелир.  Улусчу  эмнээшкинде   ажыглап   турар , чечектелип   турар  уеде,  боостаа   аарыынга хан         базыышкынынга   болгаш  оске-даа  чуулдерге  ажыглап турар. Уругларга чечектерни чуруурун  башкы айтып  берип   тайылбырлаар.

Башкы: Кисточкаларны  шын  кылдыр  тудар ,уш  салаазынга  будукка   эмин  эртир ортурбес , боравас.Арыг-силиг кылыр идик- хевинге будук боравас.

Физминутка

АРЫ: Эр-хейлер, четтирдим чараш  чечек чуруп берген дээш ,мен кайнаар ужардыр мен, силер база ынаар чоруп  олурунар, мен дунмаларым  арылар –биле кырган-ачавыстын ары азыраар черинге ары чигири чедирер бис. Арылар  кайнаар  ужар-дыр уруглар ,ынаар  маннажып-ла олурунар.

Удаваанда  танныылдын  бажынынга  чедип  келгеннер. Кырган-ача уругларны  ары чигири-биле хундулээн.

Туннел :

-Уруглар  арыларга   чуудээр  бис?

-Четтирдивис.

- Аргага   чоруп  олургаш  кандыг  аннарга   таварыштывыс?

- Диин,койгун,улитка, ары

Богун  кичээлде  шупту  эки  кириштивис. Кырган-ачавыс  биске ары чигири берген-дир  уруглар.