Инфоурок Другое ПрезентацииҚазіргі қазақ тілі пәнінен "Сөзжасамнан өткенді қайталау"тақырыбы бойынша презентациялық материал

Қазіргі қазақ тілі пәнінен "Сөзжасамнан өткенді қайталау"тақырыбы бойынша презентациялық материал

Скачать материал
Скачать материал "Қазіргі қазақ тілі пәнінен "Сөзжасамнан өткенді қайталау"тақырыбы бойынша презентациялық материал"

Получите профессию

Технолог-калькулятор общественного питания

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Специалист по сертификации продукции

Описание презентации по отдельным слайдам:

  • Сөзжасамнан өткенді қайталау                    оқытушы: Кәрімова Б.М.

    1 слайд


    Сөзжасамнан өткенді қайталау


    оқытушы: Кәрімова Б.М.

  • Тақырыбы:        Сөзжасамнан өткенді қайталау

Құзыреттілікке жеткізетін саба...

    2 слайд

    Тақырыбы: Сөзжасамнан өткенді қайталау

    Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың
    мақсат-міндеттері:
    а) ақпараттық: Сөздің мағынасы мен тұлғасына талдай отырып, Отан, туған жер ұғымдарының ауқымын кеңейту;
    Ә) коммуникативтік:
    Сөз қадірін түсініп, оларды орынды қолдана білуге, туған жерін сүюге тәрбиелеу, ауызша- жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;
    Б) проблеманы шешу: Сөздік қорларын байыту, тілдік материалды талдау, саралауға дағдыландыру;

    Типі : Өткен материалды жүйелеу, бекіту сабағы
    Түрі: Сайыс сабақ
    Сабақта қолданылатын педтехнологиялар: модульдік
    Әдісі: сөздік, көрнекілік, практикалық, индуктивтік, дедуктивтік,
    Көрнекілігі: тірек сызба, слайдттар, интерактивті тақта

  • Сабақ барысы:I  Өткен материалды қайталау (слайдтар арқылы)
       Табалдырық...

    3 слайд

    Сабақ барысы:
    I Өткен материалды қайталау (слайдтар арқылы)
    Табалдырық (Қысқа сұрақтар)

    II « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)

    III Сөз сыры (тұрақты тіркестердің мәнін ашу)

    IV « Туған жер-алтын бесік» (Сөйлемдер талдау )

    V Математикалық ойын
    VI “Ақжайығым – айдай ару мекенім”
    ( шағын шығарма жазу)
    VII Қорытынды тест
    Бағалау. Қорытындылау

  • зерттелуіСөзжасамСөзжасамдық 
тәсілдерВ.В. Виноградов Ф. А. Ганиев Синтетикал...

    4 слайд

    зерттелуі
    Сөзжасам
    Сөзжасамдық
    тәсілдер
    В.В. Виноградов
    Ф. А. Ганиев
    Синтетикалық-
    морфологиялық
    Аналитикалық-
    синтаксистік
    Лексико-
    семантикалық
    “Қазіргі қазақ тілінің
    сөзжасамы” 1989ж
    Н.Оралбаева
    “Қазақ тілінің сөзжасамы”
    Сөзжасамдық
    форма
    түбір
    Туынды сөз
    Біріккен сөз
    Тіркескен сөз
    Қос сөз
    қысқарған сөз

  • 5 слайд

  • V    Математикалық ойын“Кім жылдам?”Бұл сандарды дұрыс
 есептегенде жақсы ә...

    6 слайд

    V Математикалық ойын

    “Кім жылдам?”
    Бұл сандарды дұрыс
    есептегенде жақсы ән
    басталуы керек.

  • III    Сөз сыры (тұрақты тіркестердің мәнін ашу)Өзге елде сұлтан болғанша, ө...

    7 слайд

    III Сөз сыры (тұрақты тіркестердің мәнін ашу)

    Өзге елде сұлтан болғанша, өз еліңде ұлтан бол.-
    Тамыр жаю-
    Түйенің танитыны –жапырақ -
    Оқалы киім кию –
    Отқа май құю –
    Көрпеңе қарай көсіл-
    Мірдің оғындай-

    Отан
    не етер ем?
    Отан
    Өмірден бұл
    2
    бақытсыз боп
    өтер ем
    1
    Сен болмасаң
    3
    4
    5
    6
    7

  • Отан

    8 слайд

    Отан

  • Табалдырық     
1топқа
1 Сөзжасам сөздердің жасалу тәсілдерін, формаларын зер...

    9 слайд

    Табалдырық
    1топқа
    1 Сөзжасам сөздердің жасалу тәсілдерін, формаларын зерттейді.
    2 Сөздің лексикалық мағынасы орфографиялық сөздікте жазылады.
    3 сексен, тоқсан сөздері туынды сөз.
    4 “педколледж” түбір сөз.
    5 “кілт” сөзі көп мағыналы.

    2 топқа

    Түбір барлық сөзге негіз болады.
    Сөз сөзжасамдық жұрнақ арқылы жасалады.
    “білезік” түбір сөз.
    Қос сөз сөздің бірігуінен жасалады
    “жүрек” сөзі көпмағыналы.


  • II     « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)Тапсырма  №2

    10 слайд

    II « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)
    Тапсырма №2

  • II     « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)1- топ     тапсырма №1

    11 слайд

    II « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)
    1- топ тапсырма №1

  • II     « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)2- топ     тапсырма №1

    12 слайд

    II « Түгел сөздің түбі бір..» (Сөз тұлғасына талдау)
    2- топ тапсырма №1

  • IV « Туған жер-алтын бесік»  (Сөйлемдер талдау )
1- тапсырма  2- тапсырма
Сө...

    13 слайд

    IV « Туған жер-алтын бесік» (Сөйлемдер талдау )
    1- тапсырма 2- тапсырма
    Сөйлемдегі сөздерді тұлғасына талдаңыз
    1-топ

    1.Батыс Қазақстан облысы республиканың
    солтүстік -батыс бөлігінде орналасқан.
    Жер аумағы 151,3 мың км2



    2. Бұл өлкені ежелден қазақ халқының
    Кіші жүз ұлысы, соның ішінде Байұлы, Жетіру,
    сондай-ақ Әлімұлының кейбір рулары
    қоныстанған.

  • 3. Еділ–Жайық  алабы – ежелден елдің шетінде, желдің  өтінде тұрған өлке. Бат...

    14 слайд

    3. Еділ–Жайық алабы – ежелден елдің шетінде, желдің өтінде тұрған өлке. Батыс Қазақстан өңірінің орталығы Орал қаласы маңында “Ақжайық” санаторийі орналасқан.

    4. Облыстық негізгі су көзі – Жайық өзені. Оның облыс аумағындағы салалары: Елек, Шыңғырлау, Шаған, Барбастау, т.б.

    Жайық өзені
    Шаған өзені

  • 2-топ

Облыстағы ең терең әрі ауқымды 
су айдыны - Шалқар көлі, 
ауданы 242 к...

    15 слайд

    2-топ

    Облыстағы ең терең әрі ауқымды
    су айдыны - Шалқар көлі,
    ауданы 242 км2.



    2. Деркөл -Шаған өзенінің саласы. Жер асты
    суларынан нәр алатын өзендердің бірі.
    “дер” сөзі “үлкен, мол” деген түсінік береді.

    Шалқар көлі
    Деркөл

  • 3. Нарын - Ақжайық өңірінің оңтүстік- батысындағы 
үлкен құм мен өзен атауы....

    16 слайд


    3. Нарын - Ақжайық өңірінің оңтүстік- батысындағы
    үлкен құм мен өзен атауы. Нарын құмында
    атақты күйші Құрманғазы, Дина, дауылпаз ақын
    Махамбет, Исатай сынды дарабоз тарландар
    дүниеге келген.




    4. Сарайшық қаласы – 16ғ қазақ ханы
    Қасым ханның бас ордасы. Бүгінде бұл
    қаланың тарихи орны ашылған.

  • 2-тапсырма
а) Жайық, Нарын сөздерінің шығу тегін анықта.

Ә) Жайық, жазылу, ж...

    17 слайд

    2-тапсырма
    а) Жайық, Нарын сөздерінің шығу тегін анықта.

    Ә) Жайық, жазылу, жайылу сөздеріне тән ортақ түбірді анықта.

    Б) –ты, -ті жұрнақты жергілікті жер-су аттарымен мына сызбаны толықтыр. Олардың сөз тудырушы, не сөз түрлендіруші екенін анықта.
    –ты, -ті
    Дұрыс жауап

  • Жайық – түркі тіліндегі сөз. Ендеше, мал шаруашылығымен айналысқан қазақ халқ...

    18 слайд

    Жайық – түркі тіліндегі сөз. Ендеше, мал шаруашылығымен айналысқан қазақ халқы үшін сонасы мен масасы, бөгелегі мол өзен ешқашан жайлы болып саналмаған. Өзен атауының этимологиясы төңірегінде Ә.Әбдірахманов айтқан пікірге назар аударалық. Ол Жайық топонимінің көне формасы жазық болу керек, жазық пен жайық деген сөздері мағыналық жағынан да синонимдес деп есептейді. Шынында да, жайық сөзінің су жайылатын алқапқа байланысты қолданылатынын, жазық // жайық сөздері бір гомогенді (негіздес) түбірден пайда болғандығын ескерсек гидронимнің пайда болу жолын анықтау қиыншылық тудырмайды. Ендеше, Жайық атауы жай, жаю, жайылу етістігіне -ық жұрнағының жалғануы арқылы қалыптасқан.
    Жайық атауы 1775 жылға дейін қолданылып келді де, II Екатерина патшаның жарлығы бойынша, Пугачев көтерілісін халық ойынан мүлдем аластату мақсатымен Жайық өзені Орал, ал оның жағасындағы көтерілістің бесігі саналған Жайық қалашығы Уральск болып өзгертілді.
    Нарын сөзінің беретін мағынасы көп: 1) жіңішке, нәзік; 2) жинақты, ұқыпты; 3) шебер, қу, айлакер; 4) сараң, қатты. Бұлардың арасында Нарын топониміне жақын келетіні – біріншісі. Өйткені, Нарын құмының көлемі Қарақұм, Қызылқұмдарға қарағанда кішкене, шағын және сусыған нәзік құм. Нарын сөзі күн, күнгей мағынасын береді деген пікірден гөрі, аумақ, көлем өлшемін білдіретін моңғолдың “нарийн” сөзінен шыққан деген жорамал дұрыс.

  • Ә) Жайық, жазылу, жайылу сөздеріне тән ортақ түбір – жаз.
й-з дыбыстарының  а...

    19 слайд

    Ә) Жайық, жазылу, жайылу сөздеріне тән ортақ түбір – жаз.
    й-з дыбыстарының алмасуынан жай болып қолданылады.

    Б) –ты, -ті жұрнақты жергілікті жер-су аттарымен мына сызбаны толықтыр. Олардың сөз тудырушы, не сөз түрлендіруші екенін анықта.

    –ты, -ті
    Шідерті
    Өлеңті
    Бұлдырты
    Аңқаты
    Жымпиты

  • 1. Біріккен сөздерді табыңыз. А) Талдықорған В) Ашық ауыз адам С) Бес дәп...

    20 слайд


    1. Біріккен сөздерді табыңыз.
    А) Талдықорған
    В) Ашық ауыз адам
    С) Бес дәптер
    D) Қоңыр дала
    Е) Тісін қайрады

    2. Дара сөзді т абыңыз.
    А) Тізесін бүкті
    В) Әкімшілік
    С) Бес жүз
    D) Отыз бестерге жуық
    Е) Жақсы көру

    3. Туынды түбірді табыңыз.
    А) жапырақ
    В) мәдениет
    С) келешек
    D) арыстан
    Е) шекара

    VII Қорытынды тест

    4. Кіріккен сөзді табыңыз.
    А) Мөлдір су
    В) Ақыр заман орнату
    С) Күздігүні
    D) Қазақстан Республикасы
    Е) Қабағынан қар жауды

    5. Тұрақты тіркесті табыңыз
    А) Ат ізін салды
    В) Сексен бес машина
    С) Аюдай ақырды
    D) Көпір арқылы
    Е) Азайып кетті


  • 8.  Қысқарған сөзді табыңыз. А) Көз шырымын алды В) Әлек салдыС) Кетіп бар...

    21 слайд

    8. Қысқарған сөзді табыңыз.
    А) Көз шырымын алды
    В) Әлек салды
    С) Кетіп бара жатыр
    D) Оқуды үздік оқиды
    Е) Педколледжді бітірді

    9. Туынды сөзді табыңыз.
    А) Жазып отыр
    В) От ала келу
    С) Жиналысқа қатысу
    D) Қуыс мойын
    Е) Сіздің ойыңыз

    10. Қайталама қос сөзді табыңыз.
    А) балапандар
    В) бала-шаға
    С) анда-санда
    D) бетпе-бет
    Е) сап-сары


    6. Қос сөзді табыңыз.

    А) Жүрегі алып ұшты
    В) Көктемгі демалыс
    С) Боранмен айқас
    D) Көзін ала бере
    Е) Қызылды-жасылды

    7. Негізі түбір сөзді табыңыз.
    А) жұмысшы
    В) қарлығаш
    С) пайдалы
    D) жасылдау
    Е) кешегі

  • Түбір сөз   Сөздің әрі қарай тұлғалық жағынан бөлшектеуге келмейтін, жаңа  сө...

    22 слайд

    Түбір сөз
    Сөздің әрі қарай тұлғалық жағынан бөлшектеуге келмейтін, жаңа сөз жасауға негіз болатын, түпкі қазығы, ұйытқысы. Мысалы: біл, ал, айт, сөз, ес, тас,хат т.б.
    Біл – білгіш, білім, білдір, біліс, білімпаз, т.б.
    Айт – айтқыш, айтыс, айтақ, т.б.

  • Туынды сөзТүрлі жұрнақтар арқылы негізгі түбірлерден өнген сөзді айтамыз.
Мыс...

    23 слайд

    Туынды сөз
    Түрлі жұрнақтар арқылы негізгі түбірлерден өнген сөзді айтамыз.
    Мысалы: Көкше көктен де көгілдір екен.(С.М)
    Туынды сөз тек түбір сөзден жасалып қоймайды, туынды сөздерден де жаңа сөздер жасала береді.Мысалы:
    Білім - білімпаз – білімпаздық
    Ту – туыс - туысқан

  • Біріккен сөздерЕкі, кейде одан да көп түбірден бірігіп, тұтас бір ұғымды білд...

    24 слайд

    Біріккен сөздер
    Екі, кейде одан да көп түбірден бірігіп, тұтас бір ұғымды білдіретін күрделі сөз.
    Мысалы: шекара, қосаяқ, демалыс,еңбеккүн т.б.
    Бүгін, биыл, әкел, апар, әпер, білезік т.б.
    Біріккен сөздердің ішінде құрамындағы сыңар
    ларының түбір тұлғасын сақтағандары да,өзгеріс
    ке ұшырағандары да бар.

  • Біріккен сөздердің емлесі1 Біріккен сөздер әрқашан бірге жазылады.
Мысалы: Өн...

    25 слайд

    Біріккен сөздердің емлесі
    1 Біріккен сөздер әрқашан бірге жазылады.
    Мысалы: Өнеркәсіп, шикізат,күншығыс, т.б.
    2 Біріккен сөздердің жазылу үлгісі екі түрлі болады: а)біріккен сөздердің сыңарлары түбір тұлғасын сақтап бірге жазылады.(ақсақал, Ешкітау, Алғабас т.б.)
    Ә) Түбір тұлғалары дыбыстық өзгеріске ұшыраған кейбір біріккен сөздер дәстүр бойынша айтылуымен жазылады.(биыл, білезік, қайны т.б.)
    3 Әлде, әр, бір, еш, кей, сөздері
    а)есімдіктермен тіркескенде бірге жазылады.(ешбір, ешкім,ешқашан,ешқайда, қайсыбір, әлдекім т.б.)
    Ә)Зат есімдердің анықтауышы ретінде қолданғанда анықталатын сөзден бөлек жазылады.(еш адам, кей адам, әр түрлі, әр адам т.б.)


  • Қос сөздер          Түбір сөздердің қосарланып айтылуынан жасалған күрделі сө...

    26 слайд

    Қос сөздер
    Түбір сөздердің қосарланып айтылуынан жасалған күрделі сөздің түрін- қос сөз деп аталады. Олар бір сөзді қайталау, қосақталуы арқылы жасалады.
    Қос сөздер мағыналық ерекшеліктеріне қарай бірнеше топқа бөлінеді:
    А) Жинақылық, жалпылық мағына: аяқ-табақ, бала-шаға, қыз-қырқын, жігіт-желең т.б.
    Ә)Болжау мағынасын: бүгін - ертең, кешелі-бгінді, қырық-отыз т.б.
    Б) Белгілі бір амалдың бірнеше рет қайталанғанын білдіреді:сөлей-сөйлей, көре-көре, айтып-айтып т.б.
    В) Аталған затты кемсіну, қомсыну мағынасын білдіреді: ат-мат, жігіт- мігіт, ешкі-мешкі, кісі-місі т.б.
    Г) Күшейту мағынасын білдіреді: қып-қызыл, сап-сары, күп-күрең т.б.

  • Қысқарған сөздер     Күрделі атаулардың сөйлеу, жазу тілінде қысқартылып қолд...

    27 слайд

    Қысқарған сөздер
    Күрделі атаулардың сөйлеу, жазу тілінде қысқартылып қолданылуы. Қысқарған сөздерді тіл ғылымында аббревиатура дейді.Олар : педколледж, ҚазМҰУ, БҚМУ, филфак, см, км,т.б.
    Қазақ тіліндегі күрделі атау сөздер мынадай 4 түрлі жолмен қысқарады:
    1. Күрделі атаудың құрамындағы әр сөздің басқы әрпі қысқарады,бас әріппен жазылады: АҚШ-тың, ТМД-да, БҚМУ-ға т.б.
    2. Бірінші сөздің басқы буыны,басқа сөздердің бас әріптері бас әріппен бірге жазылады:ҚазМҰУ
    3. Күрделі атаулардың құрамындығы әр сөздің басқы сөздің бір буыны алынады:кеңшар, т.б.
    4. Күрделі сөздердің алғашқы сөздің басқы буыны және соңғы сөз тұтас алынады: педколледж, пединститут т.б.
    Сөзді қысқарту орыс тілінен енген құбылыс.

  • Тіркескен сөзЕкі немесе одан да көп сөздер тіркесіп келіп, бір ұғымды білдіре...

    28 слайд

    Тіркескен сөз
    Екі немесе одан да көп сөздер тіркесіп келіп, бір ұғымды білдіретін сөздер.
    Мысалы: Алматы қаласы, мәдениет сарайы, қаракер, бидай өңді,күні бойы, ала жаздай, келіп отыр т.б.

  • VI “Ақжайығым – айдай ару мекенім” 
( шағын шығарма жазу)
а) Ақжайық өлкесінд...

    29 слайд

    VI “Ақжайығым – айдай ару мекенім”
    ( шағын шығарма жазу)
    а) Ақжайық өлкесіндегі табиғаттың тамаша көріністері, тарихи ескерткіштер, Орал қаласының мәдени ескерткіштеріне шолу жасай отырып, Д.Қажымовтың Ақжайығым – айдай ару мекенім әнінің фонында өлең, шағын шығарма жазу тапсырылады.

  • 30 слайд

  • 31 слайд

  • 32 слайд

  • 33 слайд

  • 34 слайд

  • Дәулеткерей мазары

    35 слайд

    Дәулеткерей мазары

  • Шыңғырлау су тасқыны

    36 слайд

    Шыңғырлау су тасқыны

Получите профессию

Менеджер по туризму

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

Құзыреттілікке жеткізетін сабақтың

 мақсат-міндеттері:

                а) ақпараттық: Сөздің мағынасы мен тұлғасына талдай отырып,                                   Отан, туған жер ұғымдарының ауқымын кеңейту;

                  Ә)  коммуникативтік:

 Сөз қадірін түсініп, оларды орынды қолдана білуге, туған жерін сүюге тәрбиелеу, ауызша- жазбаша сөйлеу дағдыларын қалыптастыру;

            Б) проблеманы шешу:Сөздікқорларынбайыту, тілдікматериалдыталдау, саралауғадағдыландыру;

 

Типі : Өткен материалды жүйелеу, бекіту сабағы

Түрі:  Сайыс сабақ

Сабақта қолданылатын педтехнологиялар: модульдік

Әдісі:  сөздік, көрнекілік, практикалық, индуктивтік, дедуктивтік,

 

Көрнекілігі:  тірек сызба, слайдттар, интерактивті тақта

 

 

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 610 036 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 02.02.2015 3574
    • PPTX 13.4 мбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Каримова Бактыганым Максотовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    • На сайте: 9 лет и 1 месяц
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 16797
    • Всего материалов: 5

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Менеджер по туризму

Менеджер по туризму

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Организация деятельности библиотекаря в профессиональном образовании

Библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 279 человек из 66 регионов

Курс повышения квалификации

Специалист в области охраны труда

72/180 ч.

от 1750 руб. от 1050 руб.
Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Библиотечно-библиографические и информационные знания в педагогическом процессе

Педагог-библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 455 человек из 66 регионов

Мини-курс

Основы игровой деятельности дошкольников: роль игр в развитии детей

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Возрастные кризисы

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 23 человека из 15 регионов

Мини-курс

История классической музыки от античности до романтизма

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе