Бактериялардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы

• 1 слайд

  Оқушыларды өтілген сабақтар сұрағы бойынша топқа бөлу, әрі сергіту сәті.
  I топ «Вирустар»
  II топ «Бактериялар»
  III топ «Саңырауқұлақтар»
  Жасушасыз құрылым, Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит, Латынша «у» деген сөз
  Бактериофаг, Тірі жасушадан тысқары тіршілік ете алмайды, Грекше «таяқша» деген сөз
  Спора түзеді, Сапрофиттер және паразиттер, Әрбір 20 минут сайын бөлінеді, Ядросыз ағза
  Ядролы ағзалар, Қор заты – гликоген, Микология, Біржасушалы, көпжасушалы
  
  

• 2 слайд

  1 тапсырма. «Зымыран сұрақтар»
  1) Бактериялар қандай организмдер?
  2) Бактерия жасушасының құрылысының қандай ерекшеліктері бар?
  3) Эукариоттар қандай организмдер?
  4) Қандай организмдердің жасушасында ядро болмайды?
  5) Бактериялардың формалары қандай болады?
  6) Олардың қозғалысқа келтіретін органоидтері бола ма?
  

• 3 слайд

  7) Бактериялардың мөлшері қандай?
  8) Бактериялар қалай қоректенеді?
  9) Л.Пастер кім, ол қандай жаңалық ашты.
  10) Спора дегеніміз.
  11) Олар қалай тыныс алады?
  12) Бактериялар қалай көбейеді?
  13. Паразит бактериялар қалай қоректенеді?
  14. Сапрофит бактериялардың қоректену ерекшелігі неде?
  

• 4 слайд

  
  
  Бактериялардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы
  
  

• 5 слайд

  Бактерияларды жіктеу
  
  - шіріту бактериялары;
  - топырақ бактериялары;
  - сүт тағамдарын ашыту бактериялары;
  - ауру туғызатын бактериялар
  

• 6 слайд

  1. шіріту бактериялары;
  

• 7 слайд

  Топырақта бактериялар өте көп таралған – 1г топырақта жүздеген млн.
  Тундраның құнарсыз топырағында немесе құмда млрд. дейін, ал органикалық затқа бай қара топырақта 2 млрд. дейін және одан да көп. Бұл топырақтың 35г құрғақ массасын құрайды.
  

• 8 слайд

  Бактериялар тау жыныстары мен минералдарын түзуге үлес қосады. Мысалы, темір бактериялары ірі темір кен орындарының қалыптасуына үлес қосқан.
  

• 9 слайд

  2. Түйнек бактериялары
  

• 10 слайд

  Түйнек бактериялары көптеген бұршақ тұқымдас өсімдіктердің тамырында селбесіп тіршілік етіп, ауадағы бос азотты пайдалы органикалық затқа айналдырады, жоңышқа, беде, асбұршақ, соя сияқты өсімдіктердің тамырында осындай түйнек бактериялары пайда болады. Түйнек бактериялары ауадағы бос азотты сіңіріп, өсімдіктің өсіп-дамуы үшін жұмсайды.
  

• 11 слайд

  3. Сүт тағамдарын ашыту бактериялары
  

• 12 слайд

  Сүт қышқылы бактериялары сүт қышқылды тағамдарды дайындауда пайдаланылады. Сүт қышқылды тағамдар сиырдың, қойдың, ешкінің, жылқының сүттерін ашытқы қолдану арқылы алынған сүт тағамдары.
  

• 13 слайд

  Сүт қышқылды тағамдар
  - айран;
  - ацидофилин;
  -кефир;
  - йогурт;
  -ряженка;
  - варенец;
  -қымыз.
  
  

• 14 слайд

  Айран – сүт қышқылы бактерияларының көмегімен алынған сүт қышқылды сусындардың бір түрі.
  

• 15 слайд

  Кефи́р — сүтқышқылды сусын, ол бірнеше
  бактериялардың селбесуінен пайда
  болған: стрептококк, таяқша, сірке қышқылы
  бактериялары және ұйытқы.
  Кефирная закваска
  

• 16 слайд

  Йо́гурт – сүтке әдейі дайындалған Lactobacillus bulgaricus
  (болгар таяқшасы мен Streptococcus thermophilus (термофильді стрептококк) қосып дайындаған сусын.
  

• 17 слайд

  Ря́женка, варенец, — әртүрлі ашыту бактериялары мен Спирттік ашыту әдісімен сиыр сүтінен алынған сусын.
  

• 18 слайд

  Қымыз – бұл жылқы сүті, оны болгар таяқшасы мен
  ұйытқы арқылы спирттік және сүт қышқылды ашыту
  нәтижесінде алады.
  

• 19 слайд

  Сүт қышқылы бактериялары
  

• 20 слайд

  Сүт қышқылы бактериясы орамжапырақ ашыту мен қияр және қызанақты тұздауда қолданылыды,
  бұзылып кетуден сақтайды.
  
  

• 21 слайд

  4.АУРУ ТУҒЫЗАТЫН БАКТЕРИЯЛАР
  

• 22 слайд

  Ауру туғызатын бактериялар сүзек, оба, сіреспе, туберкулез, баспа, топалаң, бруеллез, дизентерия ауруларын туғызады.
  

• 23 слайд

  Алтын түсті стафилококк
  

• 24 слайд

  Стрептококк және стрептококкты жұқпа
  

• 25 слайд

  Холера вибрионы
  

• 26 слайд

  АУРУ ТУҒЫЗАТЫН БАКТЕРИЯЛАРМЕН КҮРЕС ЖОЛДАРЫ
  Алдын-алу шаралары :
  - жөтелген кезде ауызды жабу;
  - қол орамалдарын қайнату;
  - су көздері мен азық-түлік өнімдеріне дәрігерлік бақылау жасау;
  - бөлмені, мекемені бұқырлау;
  - алдын алу екпелерін жасау.
  

• 27 слайд

  
  Топтық жұмыс
  I топ – биологиялық диктант.
  
  II – Венн диаграммасы.
  
  III – Дұрыс пікірді анықтау.
  

• 28 слайд

  Сөйлемдерді толықтырыңыз.
  1. Ұсақ ағзалардың ғылымда жаңалық ретінде ашылу тарихы .А.Левенгук есімімен байланысты.
  2. Микробиология ұсақ ағзалар туралы ғылым.
  3. Жасушасының құрылысына қарай бактериялар
  бір жасушалы болып табылады.
  4. Сыртқы пішініне қарай бактериялар шар, үтір, оралма , таяқша тәріздес болады.
  5. Қоректенуіне қарай бактериялар сапрофиттер және паразиттер болып бөлінеді.
  6. Бактериялар екіге бөліну арқылы көбейеді.
  7. Тіршілігіне қолайсыз жағдай түғанда, олар спора түзеді.
  8. Адамдарды ауруға шалдықтыратын бактерияларды паразиттер деп атайды.
  

• 29 слайд

  Вирустар мен бактерияларды салыстыру. Венн диаграммасы
  
  Вирустар Ұқсастығы Бактериялар
  
  

• 30 слайд

  Дұрыс пікірді анықтаңыз: Иә, жоқ.
  1. Прокариоттарға жатады.
  2. Споралардың көмегімен көбейеді.
  3. Барлық жерде кездеседі.
  4. Жасуша ішінде тіршілік ететін паразит.
  5. Біржасушалы ағзалар.
  6. Жасуша қабықшасы, цитоплазма, оқшауланбаған ядродан тұрады.
  7. Жасушасы жоқ кішкене бөлшек.
  8. Қоректенуіне қарай сапрофиттер және паразиттер болып бөлінеді.
  

• 31 слайд

  БЕКІТУ ТАПСЫРМАЛАРЫ.
  «Сұрақ - бізден, жауап – сізден» жеке жұмыс
  1.1 г қара топырақта:
  2. Орамжапырақ ашытуға, шөптерден сүрлем жасауға пайдаланылаты бактерия:
  3. Сірке қышқылы бактерияларынан алынатын сірке суы не үшін қолданылады?
  4. Спирулина цианобактериясын не өндіру үшін арнай су қоймаларында өсіреді?
  5. Әдейі ауру тарату үшін қолданылатын ағза түрлерін не деп атайды?
  6. Өсімдіктер мен өлген жануарлардан, саңырауқұлақтардан қалған ағзалық заттарды ыдыратып, шірітетін бактериялар:
  7. Асбұршақ, сиыржоңышқа, соя, шеңгел сияқты бұршақгүлділер тұқымдасына жататын өсімдіктермен селбесіп тіршілік етеді:
  
  

• 32 слайд

  8. Ауадағы бос азотты синтездеп, азоттың табиғи тұздарына айналдыратын бактерия:
  9. Біздің ғаламшарымыздың тазалаушысы (санитары):
  10. Прокариоттардың фотосинтез жүретін өкілдері:
  11. Ұзақ сақталатын тағам құрамында не көп болу керек
  12. Цианобактериялардың үш тобы:
  13. Сүт қышқылды тағамдар:
  14. Бактериялардың маңызы:
  
  

Краткое описание документа:

1.Білімділік: Бактериялардың қоректенуі, тыныс алуы бойынша жіктелуі, олардың табиғаттағы және адам өміріндегі маңызы, биотехнология, ауру тудыратын бактериялар және олармен күресу шаралары туралы түсінік беру, жаңа терминдерді түсіндіру.
2.Дамытушылық: Оқушылардың теориялық және логикалық ой - өрісін дамыту, танымдық құштарлықтарын арттыру, бактерияларды салыстыру, жүйеге келтіру арқылы өздігінен шешім қабылдау, суреттер арқылы дәлелдеу.
3.Тәрбиелік: біржасушалы организмдер ретінде бактериялардың маңызы туралы түсіндіре отырып, бактериялар тарататын аурулардың алдын үшін гигиеналық ережелерді орындап, салауатты өмір сүруге баулу.