"Бала құқықтары-адамның құқықтары" оқушылар жиыны

Тақырыбы:  «Бала құқықтары-адамның құқықтары»

Мақсаты: Оқушының құқықтары мен міндеттері туралы білімдерін толықтыру.

Оқушыларды адам құқықтарына оқыта отырып, түрлі өмірлік жағдайларда өз мүмкіндіктерін жеке және қоғам пайдасына сәйкес шешім қабылдай алу әрекеттерін дамыту.

Қазақстанның болашағына үлесін қоса білетін білімді де, ізденімпаз ұрпақ етіп тәрбиелеу.

Мақсатымыз, білім алу

Міндетіміз, еңбектену

Әр оқушы өз құқығын білу,

Оны өмірде пайдалану.

Адам баласы туғаннан бастап мемлекеттің қарамағында қорғауда болады. Себебі ол осы мемлекеттің азаматы. Сендердің де әр қайсысылардың осы мемлекеттің азаматтарысыңдар. Ол дегеніміз әрқайсысымыздың құқықтарымыз бен міндеттеріміз бар екенін білдіреді. Ол туралы Конституцияда жазылған.

Конституция дегеніміз не?

Конституция – бұл Қазақстан Республикасында тұратын барлық азаматтардың құқықтары мен міндеттері белгіленген құжат.

Біздің еліміз Конституция күнін қашан мерекелейді? /30 тамыз/

Балалар, өздерің айтқандай Конституцияда Қазақстан республикасында тұратын адамдардың құқықтары мен міндеттері жазылады. Осы заңға бағынатын, оны орындайтын адамдарды кімдер дейміз? /азаматтар/

Осы азамат деген ұғымға сендерде жатасыңдар.

Ендеше, балаларға арналған олардың құқықтары мен міндеттерін анықтайтын арнайы құжат бар. Оның аты – Конвенция деп аталады.

Конвенция – арнайы бір мәселе жөніндегі мемлекеттердің өзара келісімі.

Бұл Конвенцияда Біріккен Ұлттар Ұйымына қатысатын бірнеше елдің өкілдері бірлесе отырып, осындай халықаралық шарт 1989 жылы 20-қарашада қабылданды.

Ол «Бала құқықтары туралы» Конвенция деп аталады. Ол Конвенция 54-баптан тұрады. Конвенцияның басты міндеті – 18 жасқа дейінгі тұлғалардың құқығын қорғау.

Бұл БҰҰ дүниежүзілік балаларына арналған Конвенцияны басшылыққа ала отырып, біздің елімізде де «Бала құқықтары туралы» заң бар.

Ол 2002 жылы 8 тамызда елбасымыз Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев Қазақстан Республикасындағы «Бала құқықтары туралы» заңына қол қойды.

Ең бастысы әр азаматтың негізгі құқығы – ол өмір сүру құқығы.

Балалар, қалай ойлайсыңдар, қай жасқа дейін азамат бала болып саналады?

Бала құқықтары туралы заңда 18 жасқа дейінгі азаматтарды бала деп есептейді. (кәмелетке толмаған)

Сендер қалай ойлайсыңдар, баланың өкілі кім?

Әрине, баланың қызығушылығы мен құқығын қорғайтын, тәрбиесіне, білім алуына қамқорлықты қамтамасыз ететін адамдар: ата-анасы, асыраушысы, қамқоршысы.

Бала туған кезде ата-анасы оған есімін қойып, ата-тегін береді. Осы мәлімет арнайы құжатта жазылады.

Ол – Туу туралы куәлік (Осы құжат сендердің тұлғаларыңды растайды).

Біз қай елдің азаматтарымыз? (Қазақстан Республикасының азаматтарымыз).

Яғни, Қазақстан өкіметі сендерге қамқор болады. Ал, енді балалар, «Бала құқықтары туралы» конвенциядағы айтылатын баланың негізгі құқытарын атап өтейікші.

Балалар сендер не істеуге құқылысыңдар?

Өмір сүруге

Ата-тегін алуға

Отбасында тәрбиеленуге

Жеке бас бостандығына

Азаматтық алуға

Білім алуға

Баспана алуға

Дүние мүлікке

Демалуға

Денсаулықты сақтауға

Сөз бостандығына

Қоғамдық жұмыстарға араласуға

Жағдаят шешу.

Ерасыл сабақта болғанда анасы оның бөлмесін жинап жүріп, қажетсіз деген заттарының бірқатарын қоқысқа лақтырып тастады.

Ерасылдың қандай құқығы бұзылды?

Асқардың үйдегі інісін қарайтын адам болмағандықтан, оны анасы сабаққа жібермеді.

Асқардың қандай құқығы бұзылды, – деп ойлайсыңдар?

Әсел мен Айжан дос еді. Әсел жақсы оқитын. Ал, Айжан нашарлау оқитын. Бір күні екеуі ренжісіп қалды. Әсел Айжанды екіліксің деп, - келеке етті. Айжанның қандай құқығы бұзылды?

Балалар, жағдаят барысында қандай мәселені қозғадық?

Құқық – мемлекет тарапынан, болмаса тиісті қаулы, заңмен әрбір адамға берілген ерік, бостандық.

Конституция – бұл Қазақстан Республикасында тұратын барлық азаматтардың құқықтары мен міндеттері белгіленген құжат.

Конвенция – арнайы бір мәселе жөніндегі мемлекеттердің өзара келісімі.

Біріккен Ұлттар Ұйымы (БҰҰ) – жер бетіндегі халықтардың мүддесін қорғайтын халықаралық ұйым.

Туу туралы куәлік – баланың қашан туғанын анықтайтын негізгі құжат. Мұнда баланың туған күні, айы, жылы жазылады, сондай-ақ ата-анасының аты-жөні, ұлты, туған жері жазылады. Бұл баланың ең бірінші құжаты.

Азамат – жеке тұлға, ол мемлекеттің тұрақты тұрғыны және оның құқығы мен міндетінің иесі.

Оқушының міндеттері:

Әркім Қазақстан Республикасының Ата заңын сақтауға;

Қазақстан Республикасын қорғау әрбір азаматтың міндеті;

Әрбір адамның ар мен намысын құрметтеуге;

Мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге;

Тарихи мәдени мұраларды сақтауға;

Тарихи ескерткіштерді қорғауға;

Табиғат және табиғат байлықтарын қорғауға;

Мектеп ғимараты мен оның аумағын үнемі тазалықта ұстауға;

Үлкенге-құрмет, кішіге-ізет танытуға;

Ата-анаға қамқорлық көрсетуге.

Өткізілген сабаққа сараптама

Тақырыбы:  «Бала құқықтары-адамның құқықтары»

Мақсаты: Оқушының құқықтары мен міндеттері туралы білімдерін толықтыру.

Оқушыларды адам құқықтарына оқыта отырып, түрлі өмірлік жағдайларда өз мүмкіндіктерін жеке және қоғам пайдасына сәйкес шешім қабылдай алу әрекеттерін дамыту.

Қазақстанның болашағына үлесін қоса білетін білімді де, ізденімпаз ұрпақ етіп тәрбиелеу.

Адам баласы туғаннан бастап мемлекеттің қарамағында қорғауда болады. Себебі ол осы мемлекеттің азаматы. Сендердің де әр қайсысылардың осы мемлекеттің азаматтарысыңдар. Ол дегеніміз әрқайсысымыздың құқықтарымыз бен міндеттеріміз бар екенін білдіреді. Ол туралы Конституцияда жазылған.

Конституция дегеніміз не? Конвенция жегеніміз не? Құқық дегеніміз не? сұрақтары қойылып сол сұрақтарға анықтамалар берілді.

Балалар сендер не істеуге құқылысыңдар?

Өмір сүруге, ата-тегін алуға, отбасында тәрбиеленуге, жеке бас бостандығына

азаматтық алуға, білім алуға, баспана алуға, дүние мүлікке,демалуға, денсаулықты сақтауға, сөз бостандығына,қоғамдық жұмыстарға араласуға құқылы.

Келесі кезекте жағдаят шешу кезеңі болды. Мысалы:

Ерасыл сабақта болғанда анасы оның бөлмесін жинап жүріп, қажетсіз деген заттарының бірқатарын қоқысқа лақтырып тастады.

Ерасылдың қандай құқығы бұзылды?

Асқардың үйдегі інісін қарайтын адам болмағандықтан, оны анасы сабаққа жібермеді. Асқардың қандай құқығы бұзылды, – деп ойлайсыңдар?

Әсел мен Айжан дос еді. Әсел жақсы оқитын. Ал, Айжан нашарлау оқитын. Бір күні екеуі ренжісіп қалды. Әсел Айжанды екіліксің деп, - келеке етті. Айжанның қандай құқығы бұзылды? Содан соң оқушылардың міндеттеріне тоқталып өттік. Әркім Қазақстан Республикасының Ата заңын сақтауға;

Қазақстан Республикасын қорғау әрбір азаматтың міндеті;

Әрбір адамның ар мен намысын құрметтеуге;

Мемлекеттік рәміздерді құрметтеуге;

Тарихи мәдени мұраларды сақтауға;

Тарихи ескерткіштерді қорғауға;

Табиғат және табиғат байлықтарын қорғауға;

Мектеп ғимараты мен оның аумағын үнемі тазалықта ұстауға;

Үлкенге-құрмет, кішіге-ізет танытуға;

Ата-анаға қамқорлық көрсетуге міндетті.

Жамбыл бастауыш мектебі

(оқушылар жиыны)

Дайындаған: Тастурганова Р.Ж.

2015 – 2016 оқу жылы