Баяндама "Антиблокировкалы ABS жүйесі"

         

  XХ ғасыр соңында антиблокировкалы АБС жуйе кең көлемде қолдау таба бастады. Бастапқы кезде құны қымбат спорттық машиналарда, содан кейін басқа машиналарда тежеуіш жүйесінің бір бөлігі ретінде қолданыла бастады.

        АБС  терминін автомобиль өндірушілердің барлығы  қолданады, оларға шамалы ғана өзгерістер енгізіп өзгеше атауда, (торможение) мумкіндігін 100%пайдаланатын мумкіндік беретін «брейк эссист» (Brake Assіst) қолданылады. Жүргізуші тежеу педалін басқанда электронды басқару блогы,жіберген қатені жөндеп, тежеуді реттейді.БМВ фирмасы осындай мумкіндігі бар АБС-ті DBC  (Dynamіc  Break Control) деп аталады.

       ASC- тің сырғанатпау (противобуксовочная) жүесі «Мерседесә фирмасы дөңгелекті сырғанатпау (ПРОТИВОБУКСОВОЧНАЯ) жүйесін  ASC деп атайды. «Кері АБС» жүріс ұмтылысы кезінде немесе мұз үстімен  жүргенде ЭББ басқарумен дөңгелектің сырғаннат пауын реттейді.

        Тректорияны тұрақтандыру (стаблизация тректория).

Треакторияны тұрақтандыру «Мерседес» фирмасының жүйесі ESP де атаса «Тойота» -VSC  деп атайды.Қауіпті жағдайда ESP жүйесі бұрылыс траекториясын сақтайды.

     Кейбір әдебиеттерде АБС терминін басқа ПБС « противабуксовочная система» терминін қолданады.

     9.1.ABS  жұмысы

      Дөңгелектің 15-30 пайыздық тайғанақтаған  кезінде ғана оның жол бетімен құрғақ және  дымғыл асфальт, тапталған  қар максимальды ілінісуі болады. Осындай тайғанақтау  кезінде ғана жүйе элементтерін реттеп , дөңгелектің жол бетімен максимальды ілінісуін қамтамасыз етуды АВС атқарады.

       Көбінесе  күтпеген жерден басып кету қауіпі туғанда, т.б. тосын болатын жағдайларда  автомобильді тез тоқтату керек болады . Мұндай жағдайда автомобильді дұрыс тежеу дөңгелегі тайғанай  бастағанша, яғни дөңгелектің айналуын тоқтап, жол бетімен сырғанай  бастағанға дейін іске асырылуы керек. Тежеу кезінде дөңгелекті толық тоқтатып  қойып жүруге болмайды, себебі біріншіден, тежеу жолы ұзарады,  әсіресе тайғақ жолдарда, ал екіншіден, автомобильдердің көлденең сырғанау қаупі туады. Сондықтан сырғанай бастағанда  тежеу педалін босатып жіберу керек. Тежеу күші аз жұмсалғанның өзінде де сырғанау жиі  кездесетін тайғақ жолдарда тежеу педалін жиі-жиі босатып жіберіп, қайталап тежеп отыру әдесін қолданған  жөн.

      АBS-тің ЭББ

     ABS тің электронді басқару блогі (ЭББ) хабарларды дөңгелектен алады. Басқару блогі дөңгелектердің айналу жылдамдығын бақылаб отырады. Дөңгелектерді тежеген кезде ЭББ модуляторға , ал олар тежегіштердің  электронді реттеуіштеріне «қысымды көбейт» және «қысымды азайт»  деген бұйрықтаоды ұйымдастырып отырады. Осындай командалардың реттері төрттен-он жетеі Гц дейін жетеді.

     Модуляторлар

    Модуляторлар  тежегіштердің электронді реттеуіштері арқылы «қысымды төмендет» және «қысымды жоғарылат» деген бұйрықты орындайды. ЭББ модуляторлары  мен тежегіштердің электронді реттеуіштері екі электромагниттік  клапаннан құралады.

  Бірінші тежеу жүйесінің бас цилиндрінен  дөңгелектің тежеу цилиндріне баратын сұйық жолын жабады,екіншісі  қысым магистральда  жоғарылағанда  гидроаккумлятор резервуарына  баратын тежегіш сұйықтың жолын ашады. Осы клапандардың ашылып жабылу,тежеу механизимінің қосылып және ажыратылуы ЭББ арқылы 4-17 Гц  жиілікпен басқарылады.