Баяндама биология пәні бойынша 11сынып

Жаңаөзен қаласы

№14 орта мектеп

Тақырыбы:Химия-биология пәндері бойынша оқушыларды

ҰБТ-ға дайындау жолдары.

Дайындаған: Биология пәні мұғалімі:

 Жолдасбаева Зауре Конакбаевна

2014-2015 оқу жылы

Ақырын жүріп,анық бас,

Еңбегің кетпес далаға.

Ұстаздық еткен жалықпас,

Үйретуден балаға.

(Абай Құнанбаев)

ҰБТ дегеніміз – мемлекеттің, қоғамның және тұлғаның қажеттілігіне сәйкес келетін бүгінгі білім сапасын көтеру және басты бағыт болып табылады.

Ұлттық бірыңғай тестілеу- жалпы орта білім беру ұйымдарында оқушылардың қорытынды аттестаттауының бір түрі.Аттестаттауды жақсы тапсыру үшін оған сапалы дайындық қажет. Оқушы білімді меңгеріп қана қоймай, оны іс-жүзінде қолдана алуы керек. Осы себептен ҰБТ-ға оқушыларды дайындауда тиімді әдістер мен тәсілдерді үнемі іріктеп отыру қажет.

ҰБТ өткізудің қажеттілігі:
– білім беру ұйымдарын объективті бағалау, олардың нақты рейтингісін көрсету, оқушылардың және мұғалімдердің білім алудағы жоғары нәтижелеріне талпынысын тудыруға ынталандыру.
ҰБТ-ның мақсаты:
ҰБТ- жоғары білім алуға барлық бітірушілердің тең дәрежеде қол жеткізуі, білім берудің сыртқы тәуелсіз бағалау жүйесін құру.
ҰБТ-ға дайындаудың басты тұлғасы – оқытушы. Мұғалімге қойылатын талаптар :
- Оқушылардың білім алу себептерін айқындау,
- Пәндік оқытуды ұйымдастыру
- Тиімді технологияларды қолдану.
Кемшілігі:
- Тест қорытындысында кемшіліктер анықталады
- Тестік бақылауда оқушылардың шығармашылық қабілетін бағалай

алмаймыз
- Уақыттың аздығына байланысты кемшілік болады
- Жауап беру кезінде кездейсоқтық болуы әбден мүмкін
Артықшылығы:
- Білім беруші мекемеге тәуелсіз бақылау жүйесі,
- Білім мазмұнына жалпыға бірдей білімді бағалау шкаласының қолданылуы,
- Әр оқушының білімі мен әр мұғалімнің біліктілік деңгейін шынайы айқындап, оларға талап қою арқылы сапалы білім беруге қолайлы жағдайдың жасалуы.
Ерекшелігі:
-Стандартты түрде жалпы білім тексеріледі
-Әділетті,оқушылар бірдей жағдайға қойылады, тікелей сабақ беретін мұғалім қатыспайды, оқушының мектебі тұратын орны ешқандай ерекшелік белгісін алмайды.
-Тестік бақылау кең көлемді оқу материалын қамтиды
-Бағалауы нақты
-Экономикалық жағынан тиімді (тексеретін адамдар саны ,уақыты)
-Оқушыларды есте сақтау, қайталау, белгілі уақытқа оқып, үлгіру қасиеттеріне тәрбиелейді.

    Сонымен мұғалім ҰБТ-ға дайындалуда қандай мақсат қоюға тиіс?
Мақсаттар:
1. Оқушылар сабақта алған білімдерін өмірде қолдана білуге тиіс;
2.ҰБТ-ға сапалы дайындық ұйымдастыру;
3. Оқушыларды 100 пайыз оқу үлгеріміне талаптандыру;
4. ҰБТ-ның сапасын және орташа ұпайын жоғарылату. Жылдық жоспар дайындап алу

ҰБТ нәтижесіне нелер әсер етеді?
- Күнделікті жүйелі жұмыс ұйымдастыру;
- Интерактивті технологияларды қолдану,
- Жеке тұлғаның даралығын дамыту;
- Оқушылардың білім алу себептерін қалыптастыру.
Мұғалімнің жұмысында көп қиындық тудыратын орташа оқитын оқушы емес, потенциалды және қауіп тудыратын балалар, өйткені тест сұрақтары орташа оқитын оқушыларға бағытталған. Оқушылардың жеке ерекшеліктерін және білім сапасын көтеру жұмыстарын келесі кезеңдерден көруге болады.

1-кезең. Диагностикалық:
- Бақылау жұмыстарын өткізу арқылы оқушылардың білім деңгейлерін анықтау,
-Өткен жылдағы ҰБТ нәтижесі мен байқау тестілердің сараптамаларын жасау арқылы қиындық тудыратын мәселелерді анықтау;
-ҰБТ-ны өткізу ережелерімен және ұсыныстарымен танысу.
2-кезең. Практикалық:
- Тест жинақтарымен жұмыс;
-Күрделі тақырыптар бойынша деңгейлік тапсырмалар;
-Топтық және жеке дайындық;
-Тестпен жұмыс істеуде тиімді тәсілдерді қолдану.
3-кезең. Синтетикалық (анықтаушылық):
- Тақырыптар бойынша бақылау тестілері,
- Мониторинг;
- Қатемен жұмыс парағын жүргізу;
- Психологиялық тренинг ұйымдастыру және өткізу.
  Үш кезең бойынша өткізілетін жұмыстар оқушыларды үш топқа бөлінетінін анықтайды: 1-топ үнемі 20 ұпайдан жоғары алатын оқушылар , 2-топ 15 ұпайдан 20 ұпайға дейін алатын оқушылар, 3-топ 15 ұпайдан төмен алатындар.
  2013-2014 оқу жылында бізің мектебімізде биологияны  оқу жылдының басында 7 оқушы таңдаған еді. Жарты жылдан кейін 4 оқушы болды. Соның біреуі 5-ке, үшеуі 4-ке тапсырып, 100% үлгерім, сапа көрсетті.

    Жұмысты неден бастадым?
Биологиядан жылдық жоспар жасақтап аламын. Содан кейін биологияны таңдаған оқушыларды есепке алу керек. Пән бойынша папка жасақтаймын. Оның ішінде: ҰБТ нәтижелерінің жеке парағы, қателерді талдау парағы , сонымен қатар әр оқушының жеке ереже дәптері бар.ҰБТ бойынша оқушылардың бақылау тесттерінің ұпайларын жазып, диагностикалық карта жүргізіп отырамын.

  Бірінші, әр оқушы мониторинг парағын алғаннан соң, өзіне мақсат қояды.Тест нәтижелерін белгілегеннен соң қатемен жұмыс жасалады.Қатемен жұмыс парағы бойынша түрлі жұмыс жасауға болады
Мектепішілік байқау –тестілеу нәтижелерінің мониторингі өткізіледі. Оқушылардың ұпайлары салыстырылып отырады.
Оқушыларға психологиялық көмек:
ҰБТ-мен қорқытуға болмайды
• Оқушы өз күшін және өз мүмкіндігін нақты білуі керек
• Алдына мақсат қою
• Қате жібермеуден қорықпау
• Тест тапсыру техникасына үйрету
• Өз уақытын бақылауға үйрету
• Тапсырма қиындықтарын жеңе білу

11-сынып оқушыларын ҰБТ-ға дайындау бойынша жүргізілетін жұмыс түрлері:
1. 11-сынып бағдарламасы бойынша әр тарауды қамтыған 25 сұрақтан тест құрастырылады
2. Әр тарауды оқып бітіргеннен кейін тест өткізіледі
3.Білімде қалып қоюшылық анықталған тақырыптар бойынша қосымша сабақтар өткізіледі.
Келесі кезеңде жекелеген сұрақтарды қалай тез орындауға болатынын талдап түсіндіру:
-сұрақты асықпай, түсіне оқу
-сұраққа қатысты  материалды еке түсіндіру.
Тест оқушылардың білімін салыстыруға , білім беру жүйесінде оқушылармен бірге жеке жұмыс жүргізуге мүмкіндік туғызады. Бағдарламалық материалдан тыс ауық-ауық өткізіліп отыратын осындай жұмыстар оқушылардың биология пәні бойынша сауаттылығын арттыруға біршама септігін тигізеді.
ҰБТ тиімділігі мынада деп көрсеткім келеді:
1.Барлық мектеп бітірушілердің біліміне ортақ талап қояды.
2.Мектептердің білім сапсына нақты баға беріледі.
3.Адамның араласуынсыз білімді бағалауды әділетті жүргізуге жұртшылықтың көзін жеткізеді.
4.Тестілеу арқылы бағдарламадағы білім мазмұнын қамту жоғары деңгейге жетуде.
        Оқушылардың таным белсенділігін арттырудың бірден-бір жолы-оқулықпен.Білім көзі-оқулықта.Оқулықпен жұмыс істеуді дұрыс жолға қою арқылы оқушылардың өздігінше ізденіп,білімін толықтыруын қамтамасыз етуге болады.Оқулық ғылыми тұрғыдан қанша дұрыс болса да,материалды өз дәрижесіне сапалы меңгерту мұғалімнің әдістемелік шеберлігін,

оқушылармен жұмыс істеу тәсілінің тиімділігін қажет етеді.Бұл мақсатта жалпы білім беретін оқу орындарындағы биология оқулықтарындағы негізгі мәліметтерді жүйелеу қажет.Оқушыларды ұлттық бірыңғай тесттілеуге дайындау барысында материалдарды мектеп бағдарламасына сәйкес жүйелеу керек.

Сонымен  қатар қосымша  әдістмелік  оқу  құралдарын  пайдаланып, салыстырмалы  кестелермен сызбанұсқалар  арқылы талапкерлердің материалдарды  жылдам меңгеріп  есте  сақтау  мүмкіншілігі  артады.

         Оқушыларды ҰБТ-ға дайындаудың тиімді жолдарының

бірі топтық жұмыстар.

-Топтық жұмыстарды ұйымдастыру  - оқушылардың ҰБТ-ға дайындық түрлерін тиімді жолдарын түсіндіру.

-Топтық жұмыс түрлерін меңгерте отырып, мұғалімдедің тәжірибесін жетілдіру.

Мұғалімдер үшін оқу нәтижелері:

-кәсіби дағдыларды қалыптастыратын жаңа мүмкіндіктер туындайды;

   -ұбт-ға дайындаудың тиімділігі артады;

  -сабаққа дайындалу деңгейі артады;

  - оқу үдерісін қызықты етеді;

  -шығармашылық деңгейі шыңдалады;

    -оқушының терең білім алуына  көмектеседі;

    -бірлескен оқуды,жекежәне топтық ұйымдастырудың  мәнін түсінеді. 

    -мұғалімдер сабақ үрдісінің белгілі бір кезеңінде топтық жұмысты  тиімді қолдана отырып, оқытуды бағалауды үйренеді.

Сабақта туындаған негізгі идеялар:

Оқушыларды ҰБТ-ға дайындудың тиімді жолдарын талдай отырып оқушылардың қажеттіліктерін қанағаттандыру үшін түрлі әдіс-тәсілдер пайдала отырып  инновациялық педагогикалық көзқарастарын дамытуға немесе жетілдіруге көмектеседі

Мектеп бітірушілерді ҰБТ-ға дайындауда түрлі авторлардың оқулықтары, әдістемелік құралдары, анықтамалары, «Шың» баспасынан шыққан оқулық тесттері, тест дискілері мен электрондық оқулықтары, олардың интернетпен жұмыс істеуі.Осындай нәтижелі жұмыстардың арқасында ғана жетістіктерге жетуге болатындығына көзіміз жетті. Оқушылардың өз бетінше жұмыс істеуін дағдыландыра отырып, өзінің біліміндегі олқылықтарды қалай жоюға болатындығына бағыт-бағдар берудің нәтижесі пайдалы болмақ.

Электронды оқулық- дисплей экранында көрінетін жай ғана мәтін емес, ол оқушыға өз жолымен көрнекті материалды жеке меңгеруге арналған күрделі көп сатылы жүйе.

            Оқулықтың қажетті бөлімдерін қайталап игерумен логикасында өзіне тән етіп таңдап алып, осы сәтте ең керек деген материалды қарап шығуға мұмкіндік береді.

                   Электронды оқулықтың тиімді жақтары:

1.Жедел кері байланыс

2.Анықтамалық ақпаратты тез іздеу мүмкіндігі

3.Демонстрациялық мысалдар мен модулдер

4.Бақылау

Электронды оқулықтың екі түрі бар:

Жабық электронды оқулық және инернет оқулық.

Біріншісі, тәуелсіз және тұрақты болып табылатын пәндік дәстүрлі оқулыққа арналған. Ол дербес компьютерде немесе локальді желіде қолданылады. Интернет оқулық- ашық  оқулық.

 Тақта алдында қолына бор ұстаған өз пәнін жетік білетін, білімді де,  ұлағатты ұстаз бен мектеп партасында отырған білімге құштар, озық ойлы шәкірт арасындағы байланысты жалғастыра, жалғай білгенде ғана жақсы нәтижеге жетуге болатыны аян.

Ұлттық бірыңғай тест – бiлiм сапасының басты көрсеткiшi. Саналы бiлiм беру тiкелей оқыту сапасын арттыруға байланысты болғандықтан, мұғалiмнiң кәсiби деңгейiн, бiлiктiлiгiн арттыру басты назарда. Өйткенi, бiлiмдi ұрпақ – бiлiмдi ұстаздардан, бiлiктi маманнан.

  «Ұстазы  жақсының ұстамы  жақсы» деген, бүгінгі  тәуелсіз   мемлекетіміздің   ертеңі  біз  тәрбиелеп  отырған  жас  ұрпақтың меңгерген  біліміне, алған  тәжірибесіне,  өмірлік  мүдде  бағдарына   байланысты  екеніне  күмән  жоқ.

Ұстаздар қауымы,қашанда үздіксіз білім бере алатынымызды есімізден шығармайық.Ел болашағы-білімді жастардың қолында.Сол себепті білімді ұрпақ,жеке тұлға қалыптастыру-біздің ең басты мақсатымыз болсын!