Баяндама "12 жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайындағы педагогтың кәсібі құзырлылық моделі»"

Баяндама

Такырып:

«12 жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайындағы педагогтың кәсібі құзырлылық моделі»

                            Дайындаған: Бастауыш сынып

                                      мұғалімі Мухаметова М.Б.

Аудандық конференция

2011-2012 оқу жылы

       12 жылдық білім беру жүйесіне көшу жағдайындағы педагогтың кәсібі құзырлылық моделі

   12  жылдық білім беру жүйесіндегі педагогтың кәсіби құзыреттілігінің теориялық негізін айқындап алу үшін, осы терминнің дербес анықтамасын келтірейік: «Кәсіби  құзыреттілік – жеке тұлғаның кәсіби ісәрекетті атқаруға теориялық және практикалық әзірлігі мен қабілеттілігінің бірлігі». Яғни, педагогтың  құзырлылығы – жеке тұлғаның білімі мен тәжірибесін нақты бір жағдайда қолдана білу іскерлігімен байланысты тұлға қасиетін білдіретін ұғым деуге болады.

12 жылдық білім беру жағдайындағы педагогтің құзыреттілігін мынадай үш аспектімен бірдей кешенді сипаттауға:

1) Мәндік аспект, яғни ахуалды жете түсіну, оны ұғыну және оған деген қарым-қатынас: бұл жағдайда 12 жылдық оқытуға көшу маңызын, теориялық негізін, өткір мәселелерді ұғыну;

2) Проблемалық – практикалық аспект: бұл – осы жағдайда педагогтің алдына мақсат, міндет нормаларын қойып және орындау долдарын анықтауды сипаттайды;

3) Коммуникативтік аспект: бұл – педагогтің осы үрдіске, ахуалға қатысын және өзара ықпал жасауын қамтамысыз етеді.

12 жылдық білім беру жуйесіндегі мұғалім құзырреттілігіжансыз жаттанды білім  түрінде емес, педагогтың жеке тұлға ретінде танымға, ойлауға қатысын, әрекетке, белгілі бір мәселелерді ұсынып, шешім жасауға, оның барысы мен нәтижелерін талдауға, ұтымды түрде ескертулер мен түзетулер енгізіп отыруға деген іскерлігінің белсенділігінен кәрінеді. Демек, еңбектің басты нысаны (пәні) бойынша педагогтік кәсіп – адамтанушылық типіне жататынын, ал кәсіби іс - әрекетінің негізі рерттеушілік бағыт екенін терең ұғынуымыз қажет.

Ендеше, 12 жылдық білі беруге көшуде педагогтің ең басты міндеті – 6 жастан бастап мектеп табалдырығын аттаған бүлдіршіндердің даму деңгейі мен әлеуметтік жағдайын зерттеу, оқу- тәрбие үрдісінің нәтижелеріне мониторинг жасап отыру№ Педагогикалық мониторинг объектісі – оқушы, мұғалім және білім беру үрдісі болуы мүмкін.Әрине, педагог психологпен бірлесе отырып, кешенді мониторинг жүргізіп, педагогикалық жүйе әрекеті туралы ақпарлар жинап, соған сәйкес жұмыс жоспарын белгілейді.

12 жылдық білім беру жағдайында «Оқушы тек білім алушы ғана ма?»  деген сұрақ туындайды. Оқушы – ізденуші, зерттеуші, басқарушы, ұйымдастырушы, кеңесші, үйлестіруші дербес тұлға. Осы көзқарас тұрғысынан келе, 12 жылдық мектепте қузыреттілік тәсіл жаңа тәсіл болып табылады. Бізге белгілі, құзыреттілік тәсіл негізінде оқытуда алғашқы кезекке оқушыны біліммен қаруландыруды емес, проблеманы шеше білуге үйретуді шығарады.

12 жылдық білім берудің мақсаты: өзінің және қоғамның мүддесіне өзін-өзі белсенді етуге дайын, өзгермелі үстіндегі ортада өмір сүруге бейім, бәсекеге қабілетті және қузыретті, шығармашыл, білімді дамыту және қалыптастыру. Қазіргіөскелең талап бойынша әрбір оқу пәні бойынша білім, білік және дағдыны ғана игеру оқушы құзыреттілігі үшін жеккіліксіз болып табылады. Құзыреттілік – оқу нәтижесінде өзгермелі жағдайда меңгерген білім, дағдыны тәжірибеде қолдана алу, проблеманы шеше білу, оқушылар дайындығы сапасының құрылымдық сипатын анықтайтын жаңа сапа.

12 жылдық мектептің педагогі жоғары деңгейде қалыптастырудың бірнеше құзыреттіліғін игеруге міндетті.

«Арнайы құзыреттілік - өзінің кәсіби  қызметпен жоғары деңгейде айналысатынжәне өзінің кәсіби дамуын одан әрі жобалай білетін қабілет.

Әлеуметтік құзыреттілік – бірлескен кәсіптік қызметпен шұғылдану (ұжым, топпен) қабілеті, қызмет ету, кәсіби қарым – қатынас тәсілдерін қолдана білу.

Білім беру құзыреттілігі – білім беру қызметінде кәсіби білімді, білік пен дағдыны, мақсат қоюшылықты игеруге деген қызығушылығы және білім беру қызметінде субъектілік пен креативтіліктің дамуына ынталылық, педагогикалық және әлеуметтік психологияның негіздерін қолдана білу іскерлігі».

Айрықша назар аударатын мәселе – мұғалімнің ақпараттык құзыреттілігі. Ақпараттық қарым – қатынас технологиясын игеру әр кадрдан талап етіледі. Ақпараттық ресурс – ақпарат көзін алу үшін династиялық оқыту, мультимедиалық, электрондық проблемаларды меңгеру қажеттігі туындап отыр. Әсіресе, әрбір ұстаз, өзінің электрондық әдістемелік жүйесін құруға ұмтылуы тиіс.

Қазіргі таңда 12 жылдық оқытуға көшу аясындағы ең өзекті мәселелердің бірі – бастауыш сынып мұғалімдері  жаңа формация мұғалімі « дайын» білім көзі ғана болмай, керісінше, кіші мектеп оқушыларының танымдык іс - әрекетінің ұйымдастырушысы және үйлестірушісі бола білуі, білімнің кұндылық ретіндеғі және білімнің нәтиже ретіндегі сипатынан терең мән бере білуі, нәтижеге бағдарланған білім сапасын арттыруда жаңаша жолдар мен әдістер табуға дағдылынған маман болуы қажет.

12 жылдық мектептің ұстазы өскелең өмір талабына сәйкес зерттеу жұмысының тақырыптарын тандап алып, сол проблеманы ғылыми тұрғыда терең талдап, мынадай логикалық құрылымын айқындап алған жөн:

1. Зерттеу проблемасы, өзекті мәселені табу, оның өзектігін дәлелдеу.

2. зерттеу мақсаты мен міндеттерін айқындау.

3. Тақырыпқа сәйкес арнайы әдістемелік- педагогикалық әдебиеттерді зерттеу, проблеманың ғылыми – теориялық негізін ашу.

4.  Зерттеу әдіс – амалдарын құру.

5. Болжамдар ұсыну.

6. Педагогикалық тәжірибе жасау.

7. Тәжірибе нәтижелерін теориялық салыстыру.

8. нәтижелерді қорытындылау.

9. Жүргізген зерттеу нәтижелерін тәжірибеге енгізу.  Әдістемелік нұсқау әзірлеу.

Бүгінгі таңда зерттеушіліқ ізденіс – белгілі бір ғылым саласындағы мамандар айналысатын әрекет емес, бұл әрбір педагогтің ажырамас сапалық қасиеті ретінде сипатталады. Зерттеушілік жаңа заман, жаңа формация мұғалімінің жүріс – тұрыс стиліне айналуы тиіс.

Зерттеушілік ізденіс баланың табиғи қасиеті екенін ескере отырып, оқушыны 1 – сыныптан бастап зерттеушілік әрекетке баулу – педаготың құзырындағы міндет.

12 жылдық білім беру жағдайында педагог – бұл қай кезде де, ең алдымен, кәсіби деңгейі жоғары, интеллектуалдық, шығармашылық әуеуеті мол тұлға. Ол – оқытудың жаңа технологияларын өмірге енгізуге дайын, оқу – тәрбие ісіне жанашырлық танытатын, қоғамның ең озық бәлігінің бірі. Оқу – тәрбие үрдісінің мазмұнына және ұйымдастырылуына комплексті тұрғыда қарайтын, зерттеушілік ыңғайға бейім, теория мен практика іс - әрекетін біріктіре білетін, өмірлік құндылық қағидалары – адамгершілік, ізгілік, еңбеққорлық, парасатты мінез-құлық қасиеттерді бойына сіңірген ұстаз.

«Білекке сенген заманда – ешкімге есе бермедік,

  Білімге сенер заманда,

  Қапы қалып жүрмелік» - деген, ұлы көреген Абылайханның ой-тұжырымы қазірігі уақыттағы еліміздің білім беру кеңістігіндегі көтеріліп отырған мәселелерді шешуге батыл кірісу қажет екендігіне әкеледі.