«Білім мазмұнын жаңарту бағытында бастауыш сынып оқушыларының білім жетістігін дамытуда диалогтік оқытудың тиімділігі»

Тренингтің тақырыбы:  «Білім мазмұнын жаңарту бағытында бастауыш сынып оқушыларының білім жетістігін дамытуда диалогтік оқытудың тиімділігі»

Мақсаты:   диологтік оқытудың мақсатын әр түрлі әдіс-тәсілдер арқылы үйрету. Әңгіме түрлерімен таныстыра отырып, әңгімелесудегі басты мақсат нені көздейтінін және мақсатқа жету жолында ненің маңызды екенін  түсіндіру.

Міндеті: мұғалімдерді  өз бетінше  іздене білуге үйрету.Топтық жұмыс арқылы мұғалімдердің  диалогтық  қарым-қатынасқа түсіру, бір-біріне  идеяларын ұсынып  талқылауға  дағдыландыру.

Қолданылатын құралдар: түрлі-түсті қағаз тілшелері, доп, А-4 қағазы, смайлик, слайд

I.                  Ұйымдастыру кезеңі

  Тренингтің қатысушыларын шеңбер жасап отырғызу, сәлемдесу рәсімін жүргізу.

–Сәлеметсіздерме, құрметті әріптестер! Біздің бүгінгі сіздермен өткелі отырған баяндаманың тақырыбы «Білім мазмұнын жаңарту бағытында бастауыш сынып оқушыларының білім жетістігін дамытуда диалогтік оқытудың тиімділігі» деп аталады.  

СЛАЙД

   Диалогтік оқыту арқылы оқушылардың қызығушылығы артып, олардың білім деңгейі көтеріліп, сөйлеу мәдениеті қалыптастасады. Диалог екі үш адамның қарым- қатынастағы сөзі, сұрақ жауап әдісі. Ғылыми зерттеу нәтижелері сабақта диалогтің маңызды рөл атқаратынын көрсетті. Мерсер мен Литлтон (2007) өз еңбектерінде диалог сабақта оқушылардың қызығушылығын арттырумен қатар олардың білім деңгейінің өсуіне үлес қосатындығын атап көрсетеді. (Нұсқаулық 38бет).

       Қоғамды адамсыз елестету мүмкін емес. Қоғамға адам қалай керек болса, адамға да қарым-қатынас сонша деңгейде қажет екені белгілі.

Диалогтік оқыту дегеніміз менің түсінігімде  мұғалім мен оқушы, оқушы мен оқушы арасындағы қарым-қатынасты реттеп отыратын сөйлесу құралы болып табылады. Сабақты диалогтік оқытуды пайдалану  оқушылардың қызығушылықтарын арттырып қана қоймай, олардың білім деңгейінің  өсуіне үлес қосатыны сөзсіз.

Александер (2004) білім берудегі әңгімелесуді – қарым-қатынас жасаудың бір сарынды үдерісі емес, керісінше, идеялар екіжақты бағытта жүреді және осының негізінде оқушының білім алу үдерісі алға жылжиды деп тұжырымдайды. Диалог барысында оқушылар (сонымен қатар олардың  мұғалімдері де) келісілген нәтижеге жету үшін күш-жігерін жұмсайтын және Мерсер (2000) сипаттағандай, білімді бірлесіп алуда немесе «пікір алмасу» барысында тең құқылы серіктестер болып табылады. Пікір алмасу оқушылармен диалог құру арқылы іске асады, дегенмен оны оқушылар бірлескен зерттеу барысында да анықтай алады. Төменгі сынып болғандықтан, қарым-қатынасқа түсуге, сабақ үстінде сұрақ-жауап алу, өз ойларын ашық айтқызу қиындық туғызды.    

Диалогтік оқытудаға мақсатым:

-         Оқушылардың сөздік қорын молайту;

-         Өз ойын ашық, анық айтуға төсілдіру;

-         Қарым-қатынас жасай білу;

Топтық жұмыс ішіндегі  тығыз қарым-қатынас оқушыларды  бір жағадан бас, бір жеңнен қол шығара, тығыз байланыста жұмыстануға жеткізді. Сабақ барысында оқушылардың достығы нығайып, сабаққа деген жаңа көзқарастары қалыптасып, жаңа, тың идеялармен танысып, білімдерін жетілдіріп, жан-жақты дамуына мүмкіндік алды.

       Нәтижесінде менің қол жеткізген жетістігім - оқушы:

Ø Жан-жақты

Ø Тілдік қоры бай

Ø Өзіне сенімді

Ø Тобының жанашыры

Ø Өз ойын анық та, ашық айта алатын

Ø Өз көзқарасын тұрақты ұстай алатын тұлғаға айналады.

       Диалогтік әдіс, сұраққа жауап алу, өз ойларын білдіретін тапсырмалар сабақ үстінде керек.  Мұндай тапсырмалар әр оқушыдан шығармашылық тұлға қалыптастыруда көмекші құрал болатыны сөзсіз.

Сұрақ қою маңызды дағдылардың бірі болып табылады, себебі сұрақ дұрыс қойылған жағдайда сабақ берудің тиімді құралына айналады және де оқушылардың білім алуына қолдау көрсетіп, оны жақсарта және кеңейте алады. Оқушының білім алуын қолдау үшін сұрақ қоюдың түрткі болу, сынақтан өткізу және қайта бағыттау сияқты әртүрлі техникаларын пайдалануға болатыны белгілі. (Нұсқаулық, 40 б) 

Менің ойымша, оқушылардың тілді меңгеруде үлкен нәтижеге жетуде электрондық оқулықтардағы дайын диалогтарды тыңдау, жаттау, аяқтау, толықтыру, мәтін мазмұны, кесте, сызбалар бойынша диалогтар құру-әдістері де көп көмегін тигізеді.

Сұрақ қою арқылы мен:

•  оқушыларды тақырып бойынша және сындарлы сөйлеуге ынталандырамын;

•  оқушылардың шынайы қызығушылығы анықтаймын;

•  оқушылардың сыни тұрғыдан ойлауына ықпал етемін;

•  оқушыларға сыни тұрғыдан ойлауға көмектесемін;

•  оқушылардың бір-бірінен үйренуіне, басқа оқушылардың идеяларын құрметтеуіне және бағалауына ықпал етемін;

•  әңгімелесу мен ой елегінен өткізу көмегімен ойын жинақтауға көмек беремін;

        Жалпы сабақта диалогті пайдалану өте пайдалы, оқушылардың сөйлеу мәдениетін, бір бірімен тіл табыса білуін қалыптастырады. Оқушылардың сөздік қорларын дамытып, оларды өз ойын анық  жеткізе білуге,мәнерлі,мағыналы  сөйлей білуге үйрету үшін сабақ үрдісінде диалогтық әдістің тиімділігін өз көзіммен байқадым. Жаңа оқу жылында диалог, сұрақ жауап сияқты әдістерді әр сабағымда қолданып, тапсырманы күрделендіріп беремін.

Негізгі бөлім

Шаттық шеңбері:  «Сын есімді қос»

 Нұсқау: Жүргізуші допты кез - келген қатысушыға лақтырады да, өз есімінің алғашқы әрпіне  сын есімдік сөз қосып айтады (мысалы, Бейбіт - белсенді, Марат - мықты, Айжан - ақылды, Әлия - әдемі, т.с.с.)келесі ойыншы допты  басқаға лақтырып бастапқыдай сөздерді қайталайды,  сөйтіп ойын жалғаса береді.

Бағалау:  „Бас бармақ“

Топқа бөлу: «Мозайка»

Бағалау парағын тарату: «Критериалды бағалау»

1– тапсырма: «Жағдаяттарды талдау»

1-топ Зерттеушілік әңгіме

2-топ Коммуникативті (драмалық көрініс)  

3-4-топ Әңгіме –дебат

Сіз сабақ беруге кірістіңіз, барлық оқушылар тынышталды, кенеттен сыныпта біреу қатты күлді.  Сіз еш нәрсеге түсінбей, күлген оқушыға таңдана қарадыңыз, ал олсіздің көзіңізге тіке қарап,  былай деді:  "Сіз сабақты бастаған кезде, мен сізге қарап әрқашан күлкім келеді".  Мұны сіз қалай қабылдайсыз?

3 – тапсырма: «Адасқан сөздер»

Нұсқау: Кім? Кіммен? Қашан? Қайда? Қалай? Не істеді?  Төл сөз: Мен көрдім де былай дедім: «    » Әр мұғалім әр сұраққа жауап бере отырып, бүктеп отырады.  Соңында оқиды.

«Смайликпен бағалау»           

4 – тапсырма: «Жылы сөздер»

Нұсқау: Сіздерге әрқайсыңызға қағаздан қиылған «тілшелер» беріледі. Сол тілшелерге «шынжыр» әдісін қолданып бір-бірлеріңізге жылы сөздер жазып бересіздер.   

-Жаңа оқу жылына арнап әріптестеріңізге деген жылы тілектеріңізді жазып шығыңыздар.

Видео:  «Ақаулы құмырадағы ақтаңдақ»

II.               Тренингті аяқтау.

Қортынды сөз. -Бүгінгі таңдағы Жаңа әлемдегі  Жаңа  Қазақстан ұстаздары жаңашыл, білімді, интеллектуалды және жан-жақты болуы керек. Сонымен қатар өзін де, өзгелерді де тани білетін педагог- психолог та бола бііу керек. Кез-келген мұғалім инновациялық технологияны  пайдаланғанда оның психологиялық астарына үңіле қараса, нұр үстіне нұр болар еді. Осындай білім мен тәрбие алған шәкірттеріміз Тәуелсіз Қазақстанның білімді ұрпағы болып шығады деген сенімдемін.

Тренингке атсалысып қатысқандарыңыз үшін үлкен рахмет. Еңбектеріңіз жана берсін.