Инфоурок Биология КонспектыБілім өрісі биік, дені сау ұрпақ – ең басты байлығымыз

Білім өрісі биік, дені сау ұрпақ – ең басты байлығымыз

Скачать материал

Выберите документ из архива для просмотра:

Выбранный для просмотра документ камшат денсаулық адам баласының.doc

Қызылорда облысы, Қазалы ауданы, Бекарыстан би ауылы,                                                           № 24 орта мектебінің химия- биология пәнінің мұғалімі                                                 Өтебалы Кәмшат Садыққызы

 

Білім өрісі биік, дені сау ұрпақ – ең басты байлығымыз

     Денсаулык адам баласының азбас қаазынасы,асқан байлығы, омірінің тәрегі. Дененің сауы- сырқаудан аман, қайратты, жігерлі, көңілдің көтеріңкі болуының өзі- денсаулықтың белгісі. Ендеше « Денсаулық- зор байлық » деп халкымыз айткандай, денсаулықты еш нәрсеге теңеуге болмайды адамдар бір-біріне бірінші денсаулық тілейтіні себебі, міне осында.

     Елбасымыз Н.Ә.Назарбаевтың «Қазақстан -2030» халқына Жолдауында «Біздің болашағымыздың сара бағыты, яғни болашақ біздікі. Болашақ ғасыр иелері – дені сау, терең білімді, жат қылықтардан аулақ болуы біз үшін үлкен бақыт. Өркениетті елдер қатарына Қазақстан мемлекетінің қосылуына бізде үлес қосып аянбай еңбектенеміз. Боларды естип қана қоймай өмірде пайдалану әрқайсымыздың міндетіміз», -деп көрсетті. Сондықтан халықтың денсаулығын жақсарту жолындағы басты міндет- салауатты өмір салтын қалыптастыру және әр адамның өз денсаулығына жауапкершілікпен қарауына жаңа көзқарасты дамыту. Өскелең ұрпақ денсаулығының жағдайы үлкен алаңдаушылық туғызған шақта салауатты өмір салтын насихаттап, зиянды әдеттерден аулақ болуға тәрбиелеудің мәні зор.

    Адам ағзасына қауіп – қатер төндіретін зиянды әдеттер ішімдік, нашақорлық және темекі. Талай адамды жыландай жалмап, талай тағдырды күйреткен, талай шаңырақты шайқалтқан арақ пен есірткінің қасында жәй ермек көретін темекінің адам ағзасына тигізер зардабы әлдеқайда басым. Зиянды әдеттердің ішіндегі ең қауіптісі темекі.ДЖДСҰ зерттеуі бойынша зиянды әдеттер салдарынан болатын өлім қауіпі 100 % болатын болса оның 4% есірткіден,21% ішімдік ішуден,75% темекі шегуден болад екен.Яғни темекі шегу ішімдік пен есірткіден әдеқайда қауіпті болғаны.Қазіргі уақытта темекі шегу салдарынан пайда болған аурулардан әлемде жылына шамамен 5млн адам өледі.Сонда әрбір 6,5 секунд сайын 1 адамнан айырылады екенбіз.Эпидемиологиялық тексеру барысында осы адамдардың жартысы балалық шақта және өмірінің соңына дейін темекі шеккендер екені анықталды.2027 жылы темекі зардабынан қайтыс болатындар саны 10млн-ға жетеді деген болжам бар.Соңғы уақытта темекі тартатындар арасында көмекейдің қатерлі ісігі 6-10 есе,өңеш ісігі 2-6 есе жоғары.Бір түйір темекі тартқан адам 0,4-3,5 мг улы никотин қабылдайды да өз өмірін 15 минутқа қысқартады.

        1 тал темекінің құрамында кездесетін улы заттар.(мг.)

  Сомал

   10-15

  Никотин

   0,5-1,5

  Мырыш

   0,36

  Қорғасын

   0,24

  Никель

   0,08

  Инсектициды

   2,5

  Сынап

   0,004

  Мышяк

   0,01

  Палоний , цези

   0,0004

 

 

 

 

 

 

    Темекі түтінінің құрамында 12000 жуық заттар мен химиялық қосылыстар бар. Оның 196- улы және 14 наркотик тәріздестер.

           Заттар

   Саны

          Заттар

      Саны

Диоксид көміртегі

45-65 мг

Ацельдегид

0,4-1,4 мг

Монооксид көміртегі

10-23 мг

Метанол

0,08-0,18 мг

Оксидты азот

0,1-0,6 мг

Синильдік кислота

1,3 мг

Бутадиен

0,025- 0,04 мг

Никотин

0.8-3 мг

Бензол

0,012-0,05 мг

Көмірсулар

0,0001-0,00025 мг

Формальдегид

0,02-0,1 мг

Ароматты амины

0,00025 мг

 

    Темекі ауаға жылына 720 мың тонна күкірт қышқылы,384 мың тонна амиак,180 мың тонна никотин,660мың тонна темекі майы,550мың тоннадай иісті газ шығарады.%%%

    Темекінің зиянды әсерінің бірі, оны тартқанда ол жанбайды, бықсиды, ондағы темпера тура 178 градусқа жетеді,осы температурада ондағы  қосылыстар біріне бірі қосылып, адам организміне улы әсер ететін қосылыстар түзіледі. Бұл қосылыстар адамда қатерлі ісік ауруының тууына себепші болады. Бұған мысал, өкпе қатерлі ісігінен өлгендерінің 90 пайызы темекі тартатындар.

                              Темекінің адам организміне әсері

   

       Органдар

               

                 Әсері

 

                   Нәтежесі

 

     Жүйке қан 

  тамыр жүйесі

Үнемі қоздырады, қан қысымы жоғарлайды, қан тамыры тарылады

Тозуына, жұқаруына әкеледі, қантамыр ауруларына алып келеді

       Ас қорту 

        жүйесі

Бездердің сөл бөлуі өте көбейеді

Үнемі бөлінеді, шартты рефлекс бұзылады

    Тыныс алу

        жүйесі

Тыныс алу жиіейді, уланады

Гипоксия, рак аурулары пайда болады

          

          Тері

Қан айналымы және терінің қоректенуі төмендейді

 

  

Тез қартаяды

   Жыныс бездері

Ұрықтың өліміне әкеледі

Туылған бала өз қатарынан дамуы жағынан артта калуы мүмкін

 

     Өкпе қатерлі  ісігін тудыратын темекінің құрамындағы тек қана бензпрен емес. Темекінің құрамында радиоктивті изотоп полоний 210 бар, ол темекінің түтінімен  өкпеге кіріп, адам организмінде ұзақ сақталады. Ол өкпе жасушаларын өзгертіп қатерлі ісік жасушаларының пайда болып, олардың өсуіне бензпирен екеуі ықпал жасайды. Былай сырт қарағанда зиянсыз темекінің міне зардабы осындай.

     Темекі шегушілік жастар арасында жиі кездеседі. Әсіресе, қыз балалардың темекі шеккені көңіл алаңдатарлық нәрсе. Темекі шегу тұрмыс құрған болашақ аналарға өте зиян. Олардың шеккен әрбір тал темекісі бойындағы нәрестенің денесіне сіңетін улы  мөлшерін көбейтіп, нәрестеге қажетті оттегінің мөлшерін керсінше кемітеді. Темекі шегетін ананың құрсағындағы нәрестенің бауыр жасушалары әлі дамып жетілмеген, соған байланысты олардың бауыр жасушалары тез уланып, нашарлайды. Яғни қан құрамындағы улы заттарды залалсыздандыру қабілетінен айрылады. Болашақ сәбидің барлық мүшелері анасының құрсағында жатқанда-ақ уланып, жарымжан, кемтар болып дүниеге келеді. Тіпті дені сау болып туылғанымен темекі шегетін аналардың сүтінің әрбір литрінде жарты мг. никотин болады. Анасы темекі шегетін сәбиде қаназдық ауруы және басқада түрлі қаупті аурулар көп кездеседі. Сондықтан темекіден аулақ болып, ұрпағымыздың саулыын сақтайық! 

     Өмірімізді жат әдетке, зиянды заттарға толтырмай, ағзамыздың тазалығына көңіл бөліп, айқын мақсатқа, биік армандарға ұмтылайық .

     Ыбырай Алтынсарин «Көңіліңді, бойыңды мөлдір бұлақтай таза ұста » деп өсиет айтып кеткен.

    «Адам өмірінің биік шыңы – жастық » деп И. Гете  айтыпты, сол жастық өмірімізді нағыз Эвересттің биік шыңына жеткізейік.

 

 

                     

                               Пайдаланылған әдебиеттер;

1.                К. Төлеутайұлы, С.Ж. Төлеутаева «Валеология негіздері » Қызылорда 2004ж.

2.                С. Қоңырбаева « Отбасы бала мен ата – ана » Алматы 2006ж

3.                «Хабаршы » әдістемелік журналы 2003ж

4.                « Валеология психология өзіндік таным » әдістемелік журналы 2007ж

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Білім өрісі биік, дені сау ұрпақ – ең басты байлығымыз"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Карьерный консультант

Получите профессию

Секретарь-администратор

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Получите профессию

Методист-разработчик онлайн-курсов

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 773 материала в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 27.04.2016 710
    • RAR 11.4 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Әзи Бүркітбай Тағыбергенұлы. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Әзи Бүркітбай Тағыбергенұлы
    Әзи Бүркітбай Тағыбергенұлы
    • На сайте: 8 лет и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 13298
    • Всего материалов: 22

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

HR-менеджер

Специалист по управлению персоналом (HR- менеджер)

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к сдаче ОГЭ по биологии в условиях реализации ФГОС ООО

36 ч. — 180 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 66 человек из 27 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Биология: теория и методика преподавания в образовательной организации

Учитель биологии

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 458 человек из 69 регионов

Курс повышения квалификации

Организация и руководство учебно-исследовательскими проектами учащихся по предмету «Биология» в рамках реализации ФГОС

36/72 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 127 человек из 46 регионов

Мини-курс

Родительство

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 20 человек из 11 регионов

Мини-курс

Основы психологических трансформационных игр

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 44 человека из 29 регионов

Мини-курс

Проведение и применение трансформационных игр

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 70 человек из 37 регионов