Биология пәнінен "Өзгергіштік" 10 сынып

Алматы облысы 

Панфилов ауданы 

Жаркент қаласы

Ш.Уәлиханов атындағы

орта мектептің биология пәнінің мұғалімі

Айтмұқаева Ұлтуған Жұмабекқызы

Еңбек өтілі- 26

Санаты -І

Сабақтыңтақырыбы:	Өзгергіштік заңдылықтары
Сілтеме:	Жоспар
Мақсаты:	Модификациялық,  мутациялық өзгергіштікпен және олардың түрлерін таныстыру, өзгергіштің түрлерін жіктеу  , генетикалық терминдердің мәнін ашу
Сабақміндеттері:	1. Модификациялық,  мутациялық өзгергіштікпен және олардың түрлерін таныстыру 2.Оқушылар өзгергіштік түрлерін жіктей отырып, өзіндік ойын жеткізу арқылы сөйлеу мәдениетін  дамыту; 3.Экологиялық тәрбие беру;
Сабаққадамдары:	1.Жаңа сабақтыигеру; 2.Тұжырымды ойайту;
Күтілетіннәтиже:	1.Ойларын жетікжеткізебіледі; 2.Сыни тұрғыдан ойлау қабілеті дамиды; 3.Түйінді ойқорытындыжасайды;
Тапсырмалар:	Биологиялық диктант, топтастыруәдістері;тест
Түйінді идея:	Нақтыойлауарқылы ой қорыту;
Сабақтүрі:	Жаңасабақ
Сабақәдісі:	Блумтаксономиясы; СТО; жекежұмыс,топпенжұмыс;
Көрнекілігі:	Интерактивтітақтаменжұмыс; үлестірмеліпарақша, электрондыоқулық,
Сабақбарысы:	І. Ұйымдастырукезеңі; ІІ.Үй тапсырмасы III.Жаңа сабақ; IY. Блум таксономиясына құрылған тапсырмалар; Ү. Рефлексия. Yi.  Үйге тапсырма

Үй тапсырмасын тексеру7

1. «Гендердің өзара әрекеттесуі. Комплементарлық, эпистаз, полимерия, көп аллельділік».Үш топтың осы тақырыпқа талдауы.

2.«Сұрағыма жауап».Үлестірмелер арқылы әр топқа сұрақтар беру;

3.Жаңа сабақ.

«Өзгергіштік» сөзіне ассоциация құру

Модификациялық өзгергіштік

Мутациялық өзгергіштік

Модификациялық, мутациялық өзгергіштіктің эволюциясы

І. Білу. «Миға шабуыл» әдісі .

1. Өзгергіштік дегеніміз не,қандай түрлері бар?

2.Орта жағдайының әсері организм генін өзгерте ала ма?

3.Мутациялық өзгергіштік пайда болуына қарай нешеге бөлінеді?

4.Генотиптің өзгеруіне қарай мутациялардың  жіктелуі?

5.Мутацияларды топтастыр.

 ІІ. Түсіну. «Ойқозғау» сатысы

1. Оқығаннан қандай ой түйдіңіз?

2. Мутацияның негізгіерекшеліктеріқандай?

3. Мутациялық өзгергіштіктің эволюциясы?

4. Мутацияның пайдалы зиянды жағы?

5 .Топтардыңбір-бірінесұрақтары.

ІІІ. Қолдану.Биологиялық диктант.Сөйлемді толыктырыңдар:

А. Мутагендердің _   _ түрі бар, оларға____мутагендер жатады.

Ә. Хромосомалардын белгілі бір бөлігінің екі еселенуін____, ал хромосоманың

бір бөлігінін үзіліп түсуін____деп атайды.

Б. ____-хромосома ұштарының жетіспеушілігі,ал____ хромосома бөлігінің

180 градусқа бұрылуына байланысты гендердің орналасу ретінің өзгеруі

ВХромосома саны еселеніп көбейсе,оны _____,ал еселенбей көбейсе не азайса,____немесе_____ деп атайды

Г. Хромосомалар санының екі еселенуін____, үш еселенуін____, ал төрт

еселенуін _____ деп атайды.

Ү. Жинақтау. Тест

1.  Тұқым қуалаушылық пен өзгергіштікті  зерттейтін ғылым

а) цитология б)кардиология в) генетика г) гибридиология.

2.Организмдердің өз белгiepiмен қасиеттерін даму ерекшеліктерінұрпақтарына беру қабілетін не депатайды?

а) Тұқымқуалаушылық б. өзгергіштік в) гибридиология  г) будандастыру.

3.Организмніңжаңабелгілер мен  қасиеттергеие болу қалайаталады?

а) Тұқымкуалаушылык;                            в) будандастыру;

б) езгергіштік;                                           г) тозандандыру

4. Көрінбейқалғанбелгінікалайатаймыз?

а) Доминантты;                                         в) полигибридп;

б) рецессивті;                                            г)моногибритд!.

5.Организмніңішкі ,сыртқыбелгілерініңжиынтығын не депатаймыз?

а) Генотип;                                                в) гомозигота;

б) фенотип                                                г) гетерезигота.

6.Сырткы орта жағдайларыныңәсерінебайланыстытұқымқуаламайтынөзгергіштіктердің  қалыптасуын

а) мутациялықөзгергіштік;                       в) генотигптікөзгергіштік;

б) модификациялыкөзгергіштік          г) комбинативтік е өзгергіштік.

7.Тұқымқуалайтынөзгергіштікқалайаталады?

а) Мутациялыкөзгергіштік                       в) комбинативтік өзгергіштік

б) модификациялыкөзгергіштік;               г) генотиптік өзгергіштік.

8.Орта жағдайларынабайланыстыбелгілердіңөзгерушегі

а) мутация;                                                в) модификация;

б) айкынөзгергіштік;                                г) реакция нормасы.

9.Хромосомаларсаныныцеселенбейартуыннемесекч'му'ш

а) полиплоидия;                                        в) гетерплоид;

б) мутация;                                               г) мутаген.

10.Мутация терминінғылымғаенгізгенғалым

а) Ж.Б.Ламарк;                                         в) К.Линней;

б)К.Бэр;                                                     г)Х.Де Фриз.

ҮІ. Оқып үйрену нәтижелері:1.Білдім:          2. Түсіндім:           3. Жасайаламын:

Қорытынды: «Нақтыжауап» айдары;өзгергіштік жөнінде түйінді идея. (бір-бірсөйлемненайту)

Керібайланыс: 1. Мағансабақөз ой пікіріміздіашықайтуғабағытталғандықтанұнады.

2. Өзара пікірталастырдық

3. Меніңұсыныспікірім

Оқушыжауабынбағалау:

Бағалаупарақшасы: 3-сабақ Блумтаксономиясыбойынша

Р/с	Оқушы аты-жөні	Білу	Түсіну	Қолдану	Жинақтау	Қорытынды баға
1
2
3
4
5
6

1. Білу: «Миғашабуыл» әдісібойыншаорындалғаннақты жауапқа-1 ұпай
2. Түсіну: «Ойқозғау» сатысыкезіндегіжүйеліжауапқа –1 ұпай
3. Қолдану: Биологиялық диктант- 1 ұпай
4. Жинақтау: Тест- 4 ұпай

Бағалаушкаласы: «5» -9 ұпай

 «4»-8 ұпай

«3 »-7ұпай

Үйгетапсырма: Өзгергіштік тақырыбына тұсаукесер